Το εθνικό σχέδιο δράσης για τον τουρισμό παρουσίασε χθες το μεσημέρι σε γερμανούς βουλευτές και εκπροσώπους από το Think Tank του Μονάχου για θέματα Νοτιοανατολικής Ευρώπης (Südost Europa Gesellschaft ), η υπουργός Τουρισμού κυρία Όλγα Κεφαλογιάννη.

Κατά τη συνάντηση, που πραγματοποιήθηκε στο υπουργείο Τουρισμού, η κυρία Κεφαλογιάννη ανέλυσε στους παρευρισκόμενους την καθοριστική συμβολή που έχει ο τουριστικός τομέας στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας αλλά και στην έξοδο της Ελλάδας από την κρίση. Στο πλαίσιο αυτό τόνισε ότι στο πρώτο 5μηνο του 2014 σημειώθηκε νέο ρεκόρ αφίξεων, της τάξεως του 35% για την Αθήνα και 15% για ολόκληρη τη χώρα.

Η υπουργός Τουρισμού αναφέρθηκε ακόμη στις στοχευμένες παρεμβάσεις που έγιναν στον τουριστικό τομέα και ειδικότερα στην ανάπτυξη των ειδικών μορφών  τουρισμού (ιατρικό τουρισμό, αγροτουρισμό, θαλάσσιο, τουρισμό πόλεων), με κύριο σκοπό την επέκταση της τουριστικής περιόδου καθ όλη τη διάρκεια της χρονιάς.

Επίσης η κυρία Κεφαλογιάννη παρουσίασε τις αλλαγές που έγιναν στο ειδικό χωροταξικό για τον τουρισμό, με στόχο την προσέλκυση ξένων τουριστικών επενδύσεων.

Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στη διαρκή αναβάθμιση της ποιότητας του ελληνικού τουριστικού προϊόντος- υπηρεσιών καθώς και στη βαρύτητα που δίνει το υπουργείο Τουρισμού, στον τομέα της τουριστικής εκπαίδευσης και κατάρτισης όσων ασχολούνται με τον τουρισμό.  Ειδικότερα επεσήμανε τις παρεμβάσεις που έγιναν στο θέμα της σύνδεσης της τουριστικής εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας, μέσω ενός προγράμματος που έχει εφαρμοστεί με επιτυχία στη Γερμανία.

Ερώτηση προς τους κ.κ. Υπουργούς Πολιτισμού & Αθλητισμού και Τουρισμού για το αρχαιολογικό Μουσείο Καλύμνου κατέθεσαν οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρης Γάκης, Μαρία Κανελλοπούλου, Τάσος Κουράκης και Γιώργος Πάντζας.

Παρακάτω δίνεται το πλήρες κείμενο της ερώτησης.

Προς τους κ.κ. Υπουργούς:

- Πολιτισμού & Αθλητισμού

- Τουρισμού

Θέμα: «Άμεσα μέτρα για την εύρυθμη λειτουργία, προστασία και προβολή του Αρχαιολογικού Μουσείου Καλύμνου και την αξιοποίηση των μνημείων της νησιώτικης πολιτισμικής κληρονομιάς στο Αρχιπέλαγος»

Το νησί της Καλύμνου, είναι παγκοσμίως γνωστό ως ένα από τα σημαντικότερα ναυτικά και αλιευτικά κέντρα της Μεσογείου. Παράλληλα, μαζί με τη ναυτική ιστορία, τον πολιτισμό και την πλούσια λαϊκή παράδοση, το νησί αποτελεί τα τελευταία χρόνια «πόλο έλξης» επισκεπτών που προτιμούν τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού, όπως ο αναρριχητικός και ο περιπατητικός τουρισμός, ο θαλάσσιος τουρισμός, οι καταδύσεις και η ορειβασία. Οι εναλλακτικές αυτές μορφές τουρισμού στις οποίες συμμετέχουν χιλιάδες ταξιδιώτες υψηλού εισοδήματος, ξεκινούν από τον Μάρτιο και διαρκούν μέχρι το τέλος Νοεμβρίου, με ιδιαίτερη «έξαρση» της τουριστικής κίνησης στους πρώτους (Μάρτιο, Απρίλιο, Μάιο) και στους τελευταίους μήνες (Σεπτέμβριος, Οκτώβριος).

Αυτή η επιτυχημένη συνέργεια του ποιοτικού τουρισμού και της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, παίζει ένα ιδιαίτερο ρόλο στην κοινωνική ζωή και στον αναπτυξιακό σχεδιασμό της νήσου, όπως και σε όλο το βόρειο νησιωτικό σύμπλεγμα της Δωδεκανήσου. Την ίδια στιγμή που η τοπική κοινωνία, οι αναπτυξιακοί και πολιτιστικοί φορείς του νησιού, προσπαθούν να αναβαθμίσουν την ποιότητα των πολιτιστικών και τουριστικών υπηρεσιών, η κυβέρνηση είτε παραμελεί, είτε υποβαθμίζει την πολιτιστική παράδοση και την αρχαιολογική κληρονομιά, αδιαφορώντας για την πραγματικότητα του τουριστικού προϊόντος της περιοχής, συνεχίζοντας τη λειτουργία των αντίστοιχων φορέων στη βάση των μνημονιακών απαιτήσεων, μέσω ενός ξεπερασμένου μοντέλου διαχείρισης, αξιοποίησης και προβολής των αρχαιολογικών χώρων και των μουσείων του νησιού.

Ένα σημαντικό πρόβλημα που στέκεται εμπόδιο στην ορθολογική αξιοποίηση των χώρων πολιτισμού στο νησί, είναι η περιορισμένη χρονικά λειτουργία των μουσείων και η έλλειψη στελέχωσης σε υπηρεσίες φύλαξης των μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων που αποτελούν αναπόσπαστα κομμάτια της καλυμνιακής ταυτότητας.

Πιο συγκεκριμένα, το Αρχαιολογικό Μουσείο Καλύμνου, ένα κόσμημα του νησιού στις συλλογές του οποίου περιλαμβάνονται εκθέματα από την προϊστορική ως και τη μεταβυζαντινή εποχή, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και τα μοναδικά χάλκινα γλυπτά από τη θάλασσα της Καλύμνου, παραμένει κλειστό τους περισσότερους μήνες του έτους.

Έτσι, δεν συμβάλλει στην παιδεία των κατοίκων του νησιού και κυρίως των μαθητών αφού είναι κλειστό κατά τη διάρκεια της σχολικής περιόδου, ενώ παράλληλα δεν εξυπηρετεί ένα σημαντικό κομμάτι των επισκεπτών του νησιού και δεν συμμετέχει/συμβάλλει στην τουριστική προβολή του νησιού και στην εναλλακτική πρόταση ανάπτυξης που προωθείται το τελευταίο διάστημα (όπως π.χ. με την προσέλκυση τουριστών εναλλακτικών μορφών που έρχονται εκτός της θερινής περιόδου - ορειβατικός, περιπατητικός, αναρριχητικός τουρισμός).

Οι εργαζόμενοι στον πολιτισμό, οι επαγγελματίες του τουρισμού, οι αρχαιολόγοι, οι ξεναγοί, όλοι όσοι καθημερινά δίνουν μάχη για να μπορέσουν να εξυπηρετήσουν τους τουρίστες που επισκέπτονται τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία του νησιού, ανησυχούν έντονα για τη συρρίκνωση του κράτους, την έλλειψη προσωπικού και λειτουργικών υποδομών που αφήνουν αναξιοποίητες για μεγάλο χρονικό διάστημα τις πλούσιες αρχαιολογικές συλλογές και τους χώρους πολιτισμού της Καλύμνου και αφαιρούν έσοδα από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Επειδή, οι αρχαιολογικές συλλογές, τα μουσειακά εκθέματα και τα σύμβολα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς θα πρέπει να αξιοποιηθούν με τρόπο που να σέβεται την εξέχουσα οικουμενική τους αξία και προς όφελος της τοπικής κοινωνίας.

Επειδή, μαζί με το φυσικό περιβάλλον, το πολιτιστικό κεφάλαιο αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα των νησιών για την ανάπτυξη νέων τουριστικών δραστηριοτήτων που τα αξιοποιεί.

Επειδή ο μεγάλος όγκος του τουριστικού ρεύματος επισκέπτεται την Κάλυμνο εκτός της συνηθισμένης τουριστικής περιόδου.

Επειδή σήμερα υπηρετεί ένας μόνο μόνιμος φύλακας, επιφορτισμένος και με την εποπτεία των αρχαιολογικών χώρων της Καλύμνου, ενώ μόνο στο Αρχαιολογικό Μουσείο θα έπρεπε να υπηρετούν 4 (από ένας σε κάθε μία από τις τρεις μεγάλες αίθουσες και ένας στην είσοδο για την κοπή εισιτηρίων και τη φύλαξη των προσωπικών ειδών των επισκεπτών) και οι προσλήψεις φυλάκων ορισμένου χρόνου που ξεκινούν από τον Ιούνιο δεν καλύπτουν τις απαιτήσεις για την εύρυθμη λειτουργία του Μουσείου, με συνέπεια την απώλεια εσόδων.

Ερωτώνται οι κ. Υπουργοί:

1. Ποιός είναι ο σχεδιασμός και σε ποιά άμεσα μέτρα προτίθενται να προβούν για την επιμήκυνση της χρονικής διάρκειας λειτουργίας του Αρχαιολογικού Μουσείου Καλύμνου και τη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας του με την πρόσληψη του αναγκαίου προσωπικού;

2. Προτίθενται να προχωρήσουν στη δικτύωση και την ολοκληρωμένη αξιοποίηση των μουσειακών χώρων της Καλύμνου;

3. Ποιός είναι ο σχεδιασμός για την αξιοποίηση και προβολή των μουσείων και των μνημείων της αρχιτεκτονικής-λαογραφικής-πολιτιστικής κληρονομιάς στο νησιωτικό σύμπλεγμα της επαρχίας Καλύμνου, με τη χρήση της διαδικτυακής τεχνολογίας ή μέσω άλλων τρόπων, σε συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες;

Οι ερωτώντες βουλευτές:
Δημήτρης Γάκης
Μαρία Κανελλοπούλου
Τάσος Κουράκης
Γιώργος Πάντζας

Αυτό είναι ένα γεγονός το οποίο γνωρίζουμε όλοι και κυρίως εμείς οι Δωδεκανήσιοι αφού η οικονομία του τόπου μας, στηρίζεται πρώτιστα στον Τουρισμό.

Με αφορμή τα στοιχεία και το θετικό πρόσημο με το οποίο έκλεισε η περσινή τουριστική περίοδος αλλά και τα αισιόδοξα μηνύματα που μετέφερε και παρουσίασε στην ομιλία του, στην 22η ανοικτή γενική συνέλευση του ΣΕΤΕ όπου ανέπτυξε τον κυβερνητικό σχεδιασμό για την ενίσχυση του Τουρισμού ο Πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, είναι ορατό και απολύτως κατανοητό σε όλους μας, ότι η Ελλάδα μπαίνει οριστικά στον 'δρόμο της ανάπτυξης'.

Αυτή η ανάπτυξη για την οποία μιλάει ο Πρωθυπουργός και η κυβέρνηση τα τελευταία δύο χρόνια, στηρίζεται βασικώς σε πολλούς άξονες -με πρωτεύοντα τον Τουρισμό.

Το 2013 ήταν χρονιά ρεκόρ το 2014 θα σπάσουμε αυτό το ρεκόρ, η κοσμογονία έχει αρχίσει για τον Ελληνικό Τουρισμό κι εμείς θα πρέπει να ετοιμαστούμε να υποδεχτούμε φέτος περισσότερους από 20 εκατομμύρια τουρίστες.

Βάσει των στοιχείων που γνωρίζουμε, ο Τουρισμός αποτελεί το 15% της ελληνικής οικονομίας με 7% άμεση και 8% έμμεση συνεισφορά στο ΑΕΠ.

Ο θετικός αντίκτυπος της εθνικής στρατηγικής για τον τουρισμό μπορεί να αυξήσει την ετήσια ζήτηση κατά 10 δισ. ευρώ τα επόμενα 5 χρόνια και 25 δισ. Ευρώ τα επόμενα δέκα χρόνια ενώ θα δημιουργήσει 220.000 θέσεις εργασίας.

Και φυσικά, όλα αυτά δεν αφορούν το μέλλον μακροπρόθεσμα, αλλά έχουν αρχίσει και γίνονται πράξη.

Τα μηνύματα είναι αισιόδοξα και απολύτως βάσιμα αφού πλέον η ελληνική οικονομία βασίζεται σε σοβαρές προσπάθειες των ανθρώπων του Τουρισμού, που στις πλέον κρίσιμες κράτησαν όρθια την οικονομία και την χώρα, προσπάθησαν να μην πληγώσουν την εικόνα μας στο εξωτερικό και στους ξένους επισκέπτες μας και κατάφεραν το 'ελληνικό τουριστικό θαύμα' που υπάρχει ακόμη.

Συνηθίσαμε να λέμε εδώ και χρόνια ότι ο Τουρισμός είναι εδώ και χρόνια η βαριά βιομηχανία της χώρας μας και αυτό είναι αδιαμφισβήτητο. Ωστόσο, θα πρέπει να οραματιζόμαστε κάτι πολύ πιο λαμπρό, κάτι πολύ πιο ποιοτικό και δυναμικό, απ' ό,τι συχνά υποδηλώνει αυτός ο απρόσωπος όρος 'βαριά βιομηχανία' αφού η Ελλάδα έχει τις ανεπανάληπτες ομορφιές της που αποτελούν το μοναδικό της συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι οιουδήποτε άλλου.

Είναι καλύτερα λοιπόν να λέμε ότι η υπόθεση του Τουρισμού είναι για εμάς -κυρίως τους Δωδεκανήσιους- κάτι πολύ παραπάνω, μια προσωπική και εθνική υπόθεση και οφείλουμε να τον αξιοποιήσουμε σωστά, χωρίς υπερβολές, χωρίς προσπάθειες αισχροκέρδειας, με σεβασμό στον φυσικό μας πλούτο και στην απαράμιλλη ιστορική μας κληρονομιά.

Η Δωδεκάνησος χρειάζεται ένα νέο σχέδιο ποιοτικής αναβάθμισης και αναδιάρθρωσης στο προσφερόμενο τουριστικό προϊόν -όπως έχουμε συνηθίσει να λέμε, με γνώμονα μια σειρά από δράσεις και πρωτοβουλίες όπως η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, η προσέλκυση υψηλότερων εισοδηματικών κατηγοριών τουριστών, το 'άνοιγμα' σε άλλες ξένες αγορές και η ανάπτυξη πολλών μορφών 'εναλλακτικού' τουρισμού όπως ο ιστορικός - πολιτιστικός τουρισμός, ο θρησκευτικός τουρισμός, ο αθλητικός, ο ιατρικός τουρισμός και φυσικά μια πολύ σοβαρή παράμετρος που παραμένει κυρίαρχο ζητούμενο για την Ρόδο, που είναι ο θαλάσσιος τουρισμός και οι μαρίνες.

Η κυβέρνηση δεσμεύτηκε διά στόματος του Πρωθυπουργού ότι θα προχωρήσει σε μια σειρά από διαρθρωτικές παρεμβάσεις που θα δώσουν κίνητρα για την ανάπτυξη στον τουριστικό κλάδο, κάτι που αποτελεί αισιόδοξο μήνυμα για περαιτέρω σχεδιασμό και προγραμματισμό.

Το χωροταξικό, η αδειοδότηση και η πάταξη της γραφειοκρατίας σε μια σειρά από πράξεις, η αποκρατικοποίηση των μαρίνων (πλέον αισιόδοξο μήνυμα για την περιοχή μας) αλλά και η διατήρηση του μειωμένου ΦΠΑ στην εστίαση στο 13%.

Ο σχεδιασμός για την παραχώρηση λιμανιών και αεροδρομίων της χώρας, καθώς και η συστηματική πρόσβαση στην κρουαζιέρα, ώστε να καταλάβει η Ελλάδα την κεντρική θέση που της ανήκει στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη αποτελούν σημαντικά κίνητρα για την ουσιαστική αναβάθμιση του Τουρισμού ενώ η αξιοποίηση του ΕΣΠΑ στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου για τουριστικές δράσεις, πρωτοβουλίες και πάταξη της ανεργίας, θα σηματοδοτήσει μια σειρά από πολύ σοβαρές κινήσεις για την ανάπτυξη των νησιών μας.

Η κυβέρνηση προγραμματίζει να επενδύει μισό δισεκατομμύριο κάθε χρόνο για τα επόμενα έξι χρόνια σε μεγάλες υποδομές τουρισμού και συναφών δραστηριοτήτων από ΕΣΠΑ ενώ παράλληλα, ο ιδιωτικός τομέας υπολογίζεται ότι θα επενδύει 3 δισεκατομμύρια ετησίως. Αυτοί οι ρυθμοί επενδύσεων για το αναπτυξιακό μας σχέδιο θεωρούνται απαραίτητοι και για τον τουριστικό κόσμο θεωρούνται εφικτοί.

Πολύ σημαντική παράμετρος παραμένει η ανάγκη για την διευκόλυνση έκδοσης βίζας βάσει Schengen, αλλά και μείωσης των τελών των αεροδρομίων.

Έγιναν βέβαια ουσιαστικά βήματα σε αυτό τον τομέα, ωστόσο απαιτούνται περισσότερο σοβαρές κινήσεις για να 'απογειωθεί' ο Τουρισμός μας.

Η πλευρά της Πολιτείας φαίνεται πλέον αποφασισμένη να κάνει ό,τι απαιτείται για τον Τουρισμό.

Είναι και στο χέρι μας να προχωρήσουμε και να κάνουμε πράξη το μεγάλο όραμα για την ανάπτυξή του με προοπτική ένα μεγάλο τουριστικό άνοιγμα που θα αποφέρει καρπούς στην χώρα μας, στον τόπο μας και σ' εμάς.

Στο χέρι μας είναι.

Με εκτίμηση
Παππάς Κ.Ιωάννης τ.βουλευτής Δωδεκανήσου , μέλος Πολιτικής Επιτρόπης ΝΔ ,Οικονομολόγος

Στη συμβολή του τουριστικού προϊόντος στην αναπτυξιακή ανασυγκρότηση της Ελλάδας αναφέρθηκε η υπουργός Τουρισμού κυρία Όλγα Κεφαλογιάννη, μιλώντας σε εκδήλωση-συνάντηση με τους διαπιστευμένους πρέσβεις των  ξένων κρατών στην Ελλάδα. Η εκδήλωση που διοργάνωσε η Γενική Γραμματεία Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων του υπουργείου Εξωτερικών, πραγματοποιήθηκε σήμερα το μεσημέρι σε κεντρικό ξενοδοχείο των Αθηνών.

Η κυρία Κεφαλογιάννη επισήμανε ότι ο τουρισμός είναι ένας τομέας που έχει τη δυνατότητα να συμβάλει καθοριστικά στην ανάπτυξη της οικονομίας.
«Σήμερα αντιπροσωπεύει το 16,5% του ΑΕΠ και το 18,5% της συνολικής απασχόλησης της χώρας. Το 2013 ήταν χρονιά ρεκόρ για την Ελλάδα, τόσο σε επίπεδο αφίξεων που ανήλθαν σε περίπου 17,9 εκ. επισκέπτες όσο και σε έσοδα που ανήλθαν σε περίπου 11,7 εκ ευρώ», ανέφερε χαρακτηριστικά η υπουργός Τουρισμού. Εξέφρασε επίσης την αισιοδοξία της ότι το 2014 θα είναι μια ακόμη καλύτερη τουριστική χρονιά για την Ελλάδα.

Η υπουργός Τουρισμού στη συνέχεια παρουσίασε το εθνικό στρατηγικό σχέδιο δράσης του ελληνικού τουρισμού, που βασίζεται σε τέσσερεις βασικούς άξονες:
Πρώτος. Ανάπτυξη σύγχρονου θεσμικού πλαισίου για τον τουρισμό, με έμφαση στις ειδικές μορφές τουρισμού (θαλάσσιος, ιατρικός, θρησκευτικός, αθλητικός και συνεδριακός τουρισμός).
Δεύτερος. Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και διευκόλυνση των επενδύσεων, με αξιοποίηση των κονδυλίων από το νέο ΕΣΠΑ.
Τρίτος. Διασφάλιση της ποιότητας στις τουριστικές υποδομές και υπηρεσίες της χώρας.
Τέταρτος. Επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό.

Η κυρία Κεφαλογιάνη αναφέρθηκε επίσης στο ενδιαφέρον ξένων επενδυτών για την Ελλάδα, τονίζοντας ότι στο επίκεντρο των προσπαθειών του υπουργείου είναι η διαμόρφωση ενός φιλικού επενδυτικού περιβάλλοντος στο τομέα του τουρισμού. Στόχος -είπε- είναι η προσέλκυση και η διευκόλυνση επενδύσεων, μέσω ενός σύγχρονου νομοθετικού πλαισίου και της απλοποίησης των σχετικών διαδικασιών.

Επίσης πρόσθεσε ότι δίνεται έμφαση σε νέες μορφές τουριστικών επενδύσεων, όπως είναι τα σύνθετα τουριστικά καταλύματα.
Τέλος αναφερόμενη στην προβολή της χώρας στις διεθνείς αγορές, επισήμανε τη νέα στρατηγική μάρκετινγκ που εστιάζει σε χώρες όπως είναι η Βραζιλία, η Ρωσία, η Ινδία και η Κίνα. Παράλληλα τόνισε ότι η Ελλάδα ενισχύει τις υπάρχουσες σχέσεις της  με τις παραδοσιακές αγορές, όπως είναι η Γερμανία, η Γάλλια, η Μεγάλη Βρετανία, εμπλουτίζοντας το εγχώριο τουριστικό προϊόν, με σύγχρονες μορφές τουρισμού (κρουαζιέρα, υγεία-ευεξία, πολιτιστικό τουρισμό κ.α).

Για τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες του Παράκτιου και Θαλάσσιου Τουρισμού στην ΕΕ μίλησε η Αντιπεριφερειάρχης Ν. Αιγαίου Ελευθερία Φτακλάκη στην 4η συνεδρίαση της Γενικής Συνέλευσης Επιτροπής Νησιών της CRPM το απόγευμα της Τετάρτης 23 Απριλίου στο Rodos Palace.  

Στην εισήγηση της, η κα Φτακλάκη αναφέρθηκε στον νησιωτικό τουρισμό καθώς και στη δυναμική που παρουσιάζει στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο παράκτιος και θαλάσσιος τουρισμός αποτελεί την μεγαλύτερη ενιαία θαλάσσια οικονομική δραστηριότητα όπου σύμφωνα με μελέτη για τη Γαλάζια Ανάπτυξη αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά μέχρι το 2020 ενώ αντίστοιχα ο κλάδος της κρουαζιέρας αναπτύσσεται ραγδαία τα τελευταία 10 χρόνια. Παρόλο αυτά μια ολοκληρωμένη Ευρωπαϊκή Θαλάσσια πολιτική θεωρείται αναγκαία ούτως ώστε να γίνει αποδοτικότερη σε οικονομικό, κοινωνικό, αναπτυξιακό και περιφερειακό επίπεδο η διαχείριση του Θαλάσσιου χώρου.  

Η κα Φτακλάκη στην ομιλία της  παρουσίασε επίσης, το αναπτυξιακό μοντέλο της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου και πως αυτό ανταποκρίνεται στις προτάσεις που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τον θαλάσσιο και παράκτιο τουρισμό  ενώ μίλησε και για τους στόχους που έχουν τεθεί ώστε να καταστεί η Περιφέρεια Ν. Αιγαίου η πιο ανταγωνιστική Περιφέρεια της Ελλάδας μέσα από την υιοθέτηση μιας στρατηγικής βιώσιμης ανάπτυξης, διαφοροποίησης και δημιουργίας ταυτότητας προορισμού.

Σας επισυνάπτεται η αναλυτική εισήγηση της κας Φτακλάκη με τίτλο:
Ο νησιωτικός τουρισμός και η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Προκλήσεις και Ευκαιρίες για τον Παράκτιο και Θαλάσσιο Τουρισμό στην ΕΕ».

Η σημασία του τουρισμού για την εθνική, αλλά και την Ευρωπαϊκή οικονομία είναι γνωστή και αδιαμφισβήτητη. Ο τουρισμός είναι ένας αναπτυσσόμενος επιχειρηματικός κλάδος, και η Ευρώπη είναι ο νούμερο ένα τουριστικός προορισμός παγκοσμίως.

Το 2012 οι αφίξεις τουριστών στην Ευρώπη ανήλθαν σε 534 εκατομμύρια, ήταν δηλαδή αυξημένες κατά 17 εκατομμύρια σε σχέση με το 2011 (52% επί του συνόλου των αφίξεων σε παγκόσμιο επίπεδο) και τα έσοδα από τον εισερχόμενο τουρισμό ανήλθαν σε 356 δισ. ευρώ (ποσό που αντιστοιχεί στο 43% των εσόδων σε παγκόσμιο επίπεδο).

Στο πλαίσιο της στρατηγικής της ΕΕ για τη Γαλάζια ανάπτυξη, ο τομέας του θαλάσσιου και παράκτιου τουρισμού θεωρείται ότι παρουσιάζει ιδιαίτερες δυνατότητες όσον αφορά την προώθηση μιας έξυπνης, βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη στην Ευρώπη.

Ο παράκτιος και θαλάσσιος τουρισμός είναι ο μεγαλύτερος επιμέρους τομέας του τουρισμού, η μεγαλύτερη ενιαία θαλάσσια οικονομική δραστηριότητα και η βασική κινητήρια δύναμη της οικονομίας σε πολλές παράκτιες περιοχές και νησιά της Ευρώπης από την άποψη της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας και της απασχόλησης ενώ, σύμφωνα με μελέτη για τη Γαλάζια ανάπτυξη, αναμένεται να αυξηθεί κατά 2-3% μέχρι το 2020.

Απασχολεί περίπου 3,2 εκατομμύρια άτομα και η συνολική συμβολή του στο ΑΕΠ της ΕΕ ανέρχεται σε 183 δισ. ευρώ (στοιχεία του 2011 για τα 22 κράτη μέλη που διαθέτουν ακτογραμμή, εκτός από την Κροατία).

Το ένα τρίτο σχεδόν της συνολικής τουριστικής δραστηριότητας στην Ευρώπη λαμβάνει χώρα σε παράκτιες περιοχές, ενώ το 51% περίπου των διαθέσιμων κλινών σε ξενοδοχεία σε όλη την Ευρώπη είναι συγκεντρωμένο σε περιοχές με θαλάσσια σύνορα.

Το 2012 ο κύκλος εργασιών του τουρισμού με κρουαζιερόπλοια και μόνον ανήλθε σε 15,5 δισ. ευρώ και απασχολήθηκαν 330.000 άτομα, ενώ απ’ τα ευρωπαϊκά λιμάνια διακινήθηκαν 29,3 εκατομμύρια επιβάτες. Τα τελευταία 10 χρόνια, η παγκόσμια ζήτηση για κρουαζιέρες έχει σχεδόν διπλασιαστεί, ενώ ο κλάδος αυτός αναπτύχθηκε στην Ευρώπη με ποσοστό μεγαλύτερο από 10% ετησίως.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις η συνολική απασχόληση στην Ευρωπαϊκή Ένωση δύναται να υπερβεί τις 7 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στη γαλάζια οικονομία έως το 2020, εφόσον υποστηριχθεί από πολιτικές κατάρτισης που να εξασφαλίζουν ένα ευκίνητο εργατικό δυναμικό με επαρκή εξειδίκευση και εμπειρία.

Πέρα από τα θετικά όμως υπάρχουν και κάποια σημαντικά εμπόδια που καλούνται να ξεπεράσουν οι νησιωτικές Περιφέρειες. Η επιπλέον δυσκολία που αντιμετωπίζουν σε όρους προσβασιμότητας, το αυξημένο μεταφορικό κόστος, η εποχικότητα και η ελλιπής σύνδεση με τις ηπειρωτικές περιοχές που επηρεάζει την ελκυστικότητα τους όσον αφορά τόσο του επισκέπτες όσο και αυτούς που εργάζονται στον τουριστικό τομέα.

Αναμφισβήτητα μια Ολοκληρωμένη Ευρωπαϊκή Θαλάσσια πολιτική για τις νησιωτικές και παράκτιες Περιφέρειες ήταν αναγκαία. Και αυτό γιατί η βελτίωση της αποδοτικότητας των θαλάσσιων μεταφορών, η περαιτέρω ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού με αειφορία, η Ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων Ζωνών, η βιώσιμη αλιεία, η εκμετάλλευση του θαλάσσιου ορυκτού πλούτου, η ανάπτυξη των θαλάσσιων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και φυσικά η θαλάσσια επιτήρηση και έλεγχος, η πρόληψη ατυχημάτων και η θαλάσσια ρύπανση, πρέπει ν’ αποτελούν πολιτικές προτεραιότητες, στο πλαίσιο της ευρύτερης προσπάθειας για μια Ολοκληρωμένη Διαχείριση του Θαλάσσιου χώρου.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζοντας την οικονομική, κοινωνική, αναπτυξιακή και περιφερειακή σημασία του παράκτιου και θαλάσσιου τουρισμού προσδιόρισε κάποιες προτάσεις που μπορούν να συμβάλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη του κλάδου και να παράσχουν πρόσθετη ώθηση στις παράκτιες περιοχές της Ευρώπης. Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τα κράτη μέλη, τις περιφερειακές και τοπικές αρχές και τον κλάδο για την υλοποίηση των προτάσεων αυτών.
Οι προτάσεις της Ευρωπαϊκή Επιτροπής για τον θαλάσσιο και παράκτιο τουρισμό είναι οι εξής:

•    Να ενθαρρύνει την διαφοροποίηση και ενοποίηση τόσο των παράκτιων όσο και των τουριστικών προορισμών της ενδοχώρας, μέσα από διάφορα διακρατικά θεματικά δρομολόγια όπως πολιτισμού, θρησκευτικού τουρισμού ή αρχαίων εμπορικών οδών.
•    Εκπόνηση μελέτης για τον τρόπο βελτίωσης της ακτοπλοϊκής σύνδεσης των νησιών και τον σχεδιασμό καινοτόμων τουριστικών στρατηγικών για τα (απομονωμένα) νησιά.
•    Εκπόνηση μελέτης για τον εντοπισμό καινοτόμων πρακτικών για την αναβάθμιση των υπαρχουσών μαρίνων και την κατασκευή νέων.
•    Οι παράκτιοι προορισμοί να προβούν στις κατάλληλες ενέργειες για την ανάπτυξη τουρισμού βασισμένου στην πολιτιστική κληρονομιά, τη δημιουργία υποβρύχιων αρχαιολογικών πάρκων (σύμφωνα με τις προτάσεις της UNESCO) καθώς και του οικοτουρισμού και του τουρισμού υγείας.
•    Στήριξη της ανάπτυξης διακρατικών και διαπεριφερειακών συμπράξεων, δικτύων, συνεργατικών σχηματισμών και στρατηγικών έξυπνης ειδίκευσης.
•    Προώθηση του διαλόγου σε πανευρωπαϊκό επίπεδο μεταξύ των διοργανωτών κρουαζιερών, λιμένων και ενδιαφερόμενων φορέων του παράκτιου τουρισμού.
•    Μεγαλύτερη διαθεσιμότητα και πληρότητα των δεδομένων για τον παράκτιο και θαλάσσιο τουρισμό.

Σ’ ότι αφορά την τελευταία πρόταση θα ήθελα να σας πληροφορήσω ότι πρόσφατα ξεκίνησε η λειτουργία του Παρατηρητηρίου Βιώσιμου Τουρισμού της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου στη Ρόδο που θα συμβάλλει καθοριστικά στο κομμάτι αυτό.

Συγκεκριμένα η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου αποτελεί μια εξόχως νησιωτική περιφέρεια καθώς είναι μια πολυνησιακή περιφέρεια, που περιλαμβάνει 79 νησιά, εκ των οποίων τα 48 είναι κατοικημένα, και πλήθος νησίδων και βραχονησίδων, με συνολική επιφάνεια 5.286 τ. χλμ., αποτελώντας το 4% της συνολικής χερσαίας επιφάνειας της χώρας.

Είναι μια περιφέρεια, με κομβική θέση στους βασικούς άξονες των θαλάσσιων μεταφορών προς τη Μαύρη Θάλασσα, τον Ινδικό και τον Ατλαντικό Ωκεανό τον νευραλγικό ρόλο στο Μεσογειακό τόξο και στον άξονα Κύπρος-Αιγαίο-Εύξεινος Πόντος. Ενώ επιπλέον κατέχει σημαντική γεωπολιτική θέση ως εξωτερικό σύνορο της Ευρώπης που γειτνιάζει με τις εξ’ Ανατολών Τρίτες Μεσογειακές Χώρες  (Τουρκία, Λίβανος, Ισραήλ, κλπ.).

Το αναπτυξιακό μοντέλο της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου στηρίζεται στον τουρισμό καθώς αποτελεί τη βασική πηγή εισοδήματος, απασχόλησης και ανάπτυξης. Συγκεκριμένα ο τριτογενής τομέας -βασικά ο τουρισμός- συμμετέχει με ποσοστό μεγαλύτερο του 80% στο περιφερειακό ΑΕΠ και εκπροσωπεί το 65% στην απασχόληση.

Κύρια αναπτυξιακή επιλογή της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, αποτελεί η Ενίσχυση της Ανταγωνιστικότητας της Περιφέρειας. Η στρατηγική αναπτυξιακή μας επιλογή για το 2014-2020 είναι η «Ποιότητα στο τουριστικό και πολιτιστικό προϊόν σε συνθήκες αειφορίας, χώρος σύγχρονης έρευνας και επενδύσεων υψηλής τεχνολογίας» ώστε το Νότιο Αιγαίο να καταστεί η πιο ανταγωνιστική Περιφέρεια της Ελλάδας.

Στόχος μας είναι η ΠΝΑ ν’ αποτελέσει έναν από τους κορυφαίους προορισμούς της βιομηχανίας της εμπειρίας (τουρισμός, πολιτισμός, δημιουργική βιομηχανία) παγκοσμίως μέσα από την υιοθέτηση μιας στρατηγικής βιώσιμης ανάπτυξης, διαφοροποίησης του προϊόντος και δημιουργίας ταυτότητας προορισμού.

Το ερώτημα όμως που πρέπει να απαντήσουμε είναι πως διαφοροποιείς μια Περιφέρεια, η οποία ήδη ειδικεύεται στον τομέα του τουρισμού με όρους μέχρι σήμερα όχι ιδιαίτερα ανταγωνιστικούς και καινοτόμους, όπως η Περιφέρεια Νότιου Αιγαίου?

Ποια είναι τα μέτρα, οι στόχοι και η στρατηγική που πρέπει να ακολουθηθεί, προκειμένου να δημιουργήσεις προστιθέμενη αξία, συμβάλλοντας κατά αυτόν τον τρόπο στην βιώσιμη ανάπτυξη και στη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης?

Πως μπορείς να συνδυάσεις παραδοσιακούς και ισχυρούς οικονομικούς τομείς όπως ο τουρισμός, με αναδυόμενες και εξειδικευμένες δραστηριότητες που σχετίζονται, μεταξύ άλλων, με την αγρο-διατροφική σύμπραξη, με τις Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνίας, τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, την Υγεία, προκειμένου να:

•    αντιμετωπίσεις την εποχικότητα και να διευρύνεις την τουριστική σου περίοδο
•    υποστηρίξεις τουριστικές επενδύσεις που βασίζονται στην έρευνα και την καινοτομία.
•    υλοποιήσεις στοχευμένα έργα υποδομής για την περαιτέρω ενίσχυση της περιφερειακής ανταγωνιστικότητας.
•    βελτιώσεις το υφιστάμενο ανθρώπινο δυναμικό που δραστηριοποιείται στον τομέα του τουρισμού.

Δύο σημεία που θεωρώ πως είναι ιδιαίτερα σημαντικά και άρρηκτα συνδεδεμένα με την καινοτομία και την έξυπνη εξειδίκευση στον τομέα του τουρισμού:

1.    Η διαφοροποίηση και ο εμπλουτισμός των τουριστικών μας προϊόντων και υπηρεσιών και
2.    Η ανάπτυξη συνεργειών και η δημιουργία τουριστικών δικτύων

Ένας από τους τρόπους επίτευξης της διαφοροποίησης του τουριστικού μας προϊόντος είναι η αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρει η Γαλάζια Ανάπτυξη, η οποία αποτελεί τη θαλάσσια διάσταση της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και μια σαφής ένδειξη των δυνατοτήτων της θαλάσσιας οικονομίας για την επίτευξη της έξυπνης, βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης.

Όσον αφορά στον τομέα τουρισμού, η γαλάζια ανάπτυξη ο καταδυτικός τουρισμός, τα θαλάσσια πάρκα, ο τουρισμός κρουαζιέρας, ο τουρισμός σκαφών αναψυχής (yachting), ο ναυταθλητισμός, ο γαστρονομικός τουρισμός, τα θαλάσσια θέρετρα, ο ιστιοπλοϊκός τουρισμός αποτελούν ταχέως αναπτυσσόμενες μορφές τουρισμού, με συνεχή αυξανόμενη ζήτηση και μπορούν να βρουν πρόσφορο έδαφος στα 48 νησιά μας, συμβάλλοντας κατά αυτόν τον τρόπο στην ανταγωνιστικότητα και την αειφορία της τουριστικής μας βιομηχανίας, τη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης, στην αντιμετώπιση της εποχικότητας και στην διαφοροποίηση του εισοδήματος των νησιωτικών οικονομικών.

Βεβαίως θα πρέπει να τονιστεί πως οι οικονομικές δραστηριότητες που συνδέονται με την γαλάζια ανάπτυξη δεν μπορεί να γίνουν σε βάρος των θαλάσσιων και παράκτιων οικοσυστημάτων, τα οποία είναι εξαιρετικά ευαίσθητα, αλλά να είναι συμβατές με τις αρχές της προστασίας και διατήρησης του περιβάλλοντος, καθώς και να εγγυώνται την ασφάλεια και την ακεραιότητα του θαλάσσιου χώρου. Θα πρέπει να διασφαλιστεί η ισορροπία μεταξύ της οικονομικής μεγέθυνσης και της βιωσιμότητας του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Εν κατακλείδι, η διαφοροποίηση της τουριστικής προσφοράς μπορεί να συμβάλλει στο να γίνουν πιο ελκυστικές οι νησιωτικές περιφέρειες και να ξεπεράσουν το παραδοσιακό μοντέλο προσφοράς που στηρίζεται στο μοντέλο «ήλιος και θάλασσα».
Προκειμένου όμως οι τομείς της Γαλάζιας Ανάπτυξης να εξελιχθούν και να συμβάλλουν τα μέγιστα στην ευρωπαϊκή οικονομία, είναι αναγκαίο να ενταχθούν σε ένα ευρύτερο στρατηγικό πλαίσιο συντονισμού και ανάπτυξης συνεργειών. Αυτό σημαίνει ενίσχυση της περιφερειακής και διασυνοριακής συνεργασίας σε ένα πολιτικό πλαίσιο που θα λαμβάνει υπόψη τα προβλήματα, τις ιδιαιτερότητες και τις προοπτικές των νησιωτικών και παράκτιων περιφερειών.      

Η ανάπτυξη δικτύων μεταξύ των τουριστικών περιφερειών, όπως έχουμε δημιουργήσει το Δίκτυο Πολυνησιακών Περιφερειών στην Ελλάδα (Β. Αιγαίο-Ν. Αιγαίο-Ιόνια Νησιά) θα βοηθήσει σημαντικά στην ενδυνάμωση του τουριστικού προϊόντος μέσω της ανταλλαγής τεχνογνωσίας, της δημιουργίας κοινών πακέτων,  θαλάσσιων διαδρομών, της κρουαζιέρας και του yachting. Επίσης, τα νέα εργαλεία της ΕΕ και τα νέα χρηματοδοτικά προγράμματα μπορούν να συμβάλλουν στην ανάπτυξη του θαλάσσιου και παράκτιου τουρισμού. Εργαλεία όπως η Μακροπεριφερειακή Στρατηγική και οι στρατηγικές των θαλάσσιων λεκανών, ενώ στο άρθρο 6 του Κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Εδαφική Συνεργασία μεταξύ των επενδυτικών προτεραιοτήτων στο πλαίσιο της διακρατικής συνεργασίας συγκαταλέγεται και η ανάπτυξη και εφαρμογή Μακροπεριφερειακών στρατηγικών.

Δεδομένης της προαναφερθείσας δυναμικής, του γεγονότος ότι η νέα περίοδος χρηματοδότησης της Ε.Ε. παρέχει πολλές δυνατότητες για πιο αποτελεσματικό και αποδοτικό έργο των Μακροπεριφερειακών στρατηγικών καθώς και λαμβάνοντας υπόψη ότι για το 2014 δύο μεσογειακές χώρες η Ελλάδα τώρα και η Ιταλία το επόμενο εξάμηνο, θα έχουν την Προεδρία της Ε.Ε. υπάρχει η ευκαιρία για την έναρξη δημόσιας συζήτησης γύρω από μια νέα ολοκληρωμένη προσέγγιση στο θέμα της Μεσογειακής Μακροπεριφέρειας.

Ανεξάρτητα πάντως από την δομή και το θεσμικό πλαίσιο, η πρόταση της στρατηγικής για τη Μεσόγειο εστιάζεται στη συνειδητοποίηση της ανάγκης για πιο αποτελεσματικό συντονισμό των δράσεων, μέσα από την ανάπτυξη ευρύτερων συνεργειών, και πολιτικών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με αυτές των κρατών μελών, των περιφερειών, των τοπικών αρχών και άλλων ενδιάμεσων φορέων προκειμένου να επιτευχθεί η αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των συναφών προγραμμάτων και πολιτικών.

Οι Μακροπεριφερειακές στρατηγικές αποτελούν μια νέα μορφή συνεργασίας και μπορούν να εξελιχθούν σε σημαντικό μέσο για την υλοποίηση του στόχου της εδαφικής συνοχής και της προώθησης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Όπως όλοι γνωρίζουμε ο τουρισμός είναι ο μοχλός ανάπτυξης των νησιών μας και σίγουρα θα πρέπει ν’ αξιοποιήσουμε στο έπακρο τις δυνατότητες και προοπτικές της νέας προγραμματικής περιόδου, καθώς το περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσονται οι οικονομίες μας είναι ένα διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον που απαιτεί ετοιμότητα, γνώση, ευελιξία, καινοτομία και έξυπνη εξειδίκευση.  

Κλείνοντας θα ήθελα να επισημάνω ότι μέχρι σήμερα το ότι ήμασταν γεωγραφικά απομονωμένοι από την υπόλοιπη Ελλάδα και Ευρώπη αποτελούσε έναν αποτρεπτικό παράγοντα για την περαιτέρω ανάπτυξη των νησιών μας. Σήμερα βλέπουμε ότι αυτό μπορεί να αποτελέσει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα το οποίο με τις κατάλληλες ενέργειες από όλους μας, μπορεί να συμβάλλει στην ενίσχυση της αειφόρου ανάπτυξης καθώς και της οικονομικής, εδαφικής και κοινωνικής συνοχής. Ας μην ξεχνάμε ότι η Περιφέρεια μας αποτελεί μια κατεξοχήν θαλάσσια πολιτεία και μάλιστα ένα σημαντικό σταυροδρόμι της Μεσογείου που μπορεί και πρέπει να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στον θαλάσσιο και παράκτιο τουρισμό.