Σοβαρές ενδείξεις περί ύπαρξης και τέταρτου θαλάμου - Συνεχίζονται οι τεχνικές εργασίες - Η ανασκαφή θα κλείσει όταν το υπαγορεύσει το μνημείο

Βρήκαν μακεδονικά νομίσματα στην Αμφίπολη - Ανακοινώσεις εντός της Κυριακής
Σήμερα στη νέα ενημέρωση από το υπουργείο Πολιτισμού αναμένεται να δοθούν στη δημοσιότητα φωτογραφίες που θ' απεικονίζουν ολόκληρες τις δύο Καρυάτιδες...

Η Λίνα Μενδώνη, γγ του υπουργείου Πολιτισμού, μιλώντας την Κυριακή το πρωί στην εκπομπή «Mega Σαββατοκύριακο», σημείωσε μεταξύ άλλων ότι αναμένονται ανακοινώσεις εντός της ημέρας για την πορεία της ανασκαφής στην Αμφίπολη.

Εκπλήξεις και προκλήσεις στην Αμφίπολη

Τέλος δεν έχουν απ' ό,τι φαίνεται οι εκπλήξεις αλλά και οι προκλήσεις στην Αμφίπολη. Σοβαρές είναι οι ενδείξεις περί ύπαρξης και τέταρτου θαλάμου στο μνημείο, τη στιγμή που τα μέλη της διεπιστημονικής ομάδας εργασίας - σε αυτήν τις τελευταίες ημέρες εντάχθηκε και σπηλαιολόγος αφού στην ανασκαφή επικρατούν συνθήκες εξερεύνησης σπηλαίου - βρίσκονται κατά κοινή ομολογία μπροστά σε μια πρωτόγνωρη διαδικασία η οποία προάγει αυτές καθαυτές τις μεθόδους της αρχαιολογικής έρευνας καθώς διδάσκει αλλά και παρέχει νέα τεχνογνωσία.

Σύμφωνα με πληροφορίες, νέα ενημέρωση από το υπουργείο Πολιτισμού αναμένεται σήμερα Κυριακή και δεν αποκλείεται να δοθούν στη δημοσιότητα φωτογραφίες που θα απεικονίζουν ολόκληρες τις δύο Καρυάτιδες. Τις επόμενες ημέρες θα συνεχιστούν οι τεχνικές εργασίες αντιστήριξης, υποστύλωσης και αποχωμάτωσης προκειμένου να «αποφορτιστεί» το μνημείο από την πίεση. Μεγαλύτερο μέλημα όλων η ασφάλεια.

Ο τρίτος θάλαμος του μνημείου στον λόφο Καστά αποδείχθηκε πάντως το μεγαλύτερο ΣΤΟΙΧΗΜΑ μέχρι τούδε αφού η δυσμενής δομική κατάσταση η οποία διαπιστώθηκε στην πρώτη απόπειρα εισόδου μελών της διεπιστημονικής ομάδας προ δεκαημέρου, περίπου, επέβαλε τη λήξη αυξημένων μέτρων σε τεχνικό επίπεδο. Παράλληλα, αναθεωρήθηκε και ο ίδιος ο τρόπος εισόδου στον χώρο καθώς η οπή που βρίσκεται στον τρίτο διαφραγματικό τοίχο κρίθηκε επισφαλής και διαπιστώθηκε κίνδυνος κατάρρευσης. Ετσι «έπειτα από πολλή σκέψη», όπως χαρακτηριστικά λένε πηγές του ΥΠΠΟΑ, προκρίθηκε η λύση της κύριας εισόδου καθώς θεωρήθηκε ασφαλέστερη επιλογή προϋποθέτοντας, βέβαια, βαρύτερη υποστύλωση.

Αναφορικά με το πολυσυζητημένο θέμα της σύλησης ή μη του μνημείου, τα δεδομένα παραμένουν τα ίδια. Σύμφωνα και πάλι με πηγές του υπουργείου «υπάρχουν ενδείξεις ότι στην αρχαιότητα έγιναν απόπειρες τυμβωρυχίας, αλλά δεν μπορούμε να πούμε με ασφάλεια αυτή τη στιγμή σε ποιον βαθμό έφτασαν...».

Στο ερώτημα πόσο καιρό θα παραμείνει ακόμη ανοιχτή η ανασκαφή στον λόφο Καστά, δεδομένου ότι βρισκόμαστε πλέον στο φθινόπωρο, αρμόδια χείλη εξηγούν πως αυτό εξαρτάται από δύο παράγοντες: αφενός τις ίδιες τις καιρικές συνθήκες και αφετέρου αυτό καθαυτό το μνημείο. «Μια ανασκαφή δεν την κλείνεις απότομα» λένε χαρακτηριστικά. «Πρέπει να διακοπεί σε στιγμή που επιτρέπουν το ίδιο το μνημείο και η διασφάλισή του».

Εκρήξεις και χαμηλοί τόνοι

Κατά τα λοιπά, η εβδομάδα άρχισε με τη δήλωση του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά στο περιθώριο εκδήλωσης στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο την περασμένη Δευτέρα. «Ακούω μόνο την ανασκαφέα και τα ευρήματά της» είπε χαρακτηριστικά αναφερόμενος στο μνημείο της Αμφίπολης, το οποίο ως γνωστόν επισκέφθηκε και ο ίδιος τον περασμένο Αύγουστο. «Αυτό το εύρημα έχει παγκόσμια σημασία, πολύ πέρα από τα στενά μας σύνορα. Γι' αυτό πρέπει να είμαστε σοβαροί και λιγομίλητοι» κατέληξε.

Σε δηλώσεις τους στα μέσα ανώτατα στελέχη του υπουργείου Πολιτισμού κινήθηκαν στο ίδιο μήκος κύματος. Αναφέρθηκαν εξίσου στη μεγάλη σημασία του μνημείου και τόνισαν την ανάγκη να σταματήσουν οι εικασίες και να παραμείνει κανείς μόνο στη βεβαιότητα που παρέχουν τα δεδομένα.

Μιλώντας στην ηλεκτρονική σελίδα TheToc και απαντώντας σε ερώτηση περί ενδεχόμενης απογοήτευσης σε περίπτωση που αποδειχθεί τελικά ότι ο νεκρός δεν ανήκε στο περιβάλλον του Μεγάλου Αλεξάνδρου η γενική γραμματέας του ΥΠΠΟΑ κυρία Λίνα Μενδώνη είπε χαρακτηριστικά: «Δεν θα συμμεριστώ ποτέ μια απογοήτευση αυτού του είδους, δεδομένου του ότι το ίδιο το μνημείο με αυτά που μέχρι σήμερα έχει αποκαλύψει δηλώνει ότι είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό αρχαιολογικό εύρημα, ένα μνημείο με πάρα πολλές ιδιαιτερότητες που η επιστημονική κοινότητα θα συζητεί για την επόμενη δεκαετία τουλάχιστον, ένα μνημείο που μπορεί να προσδώσει έναν σημαντικό αναπτυξιακό πόρο στην περιοχή. Δεν θα συμμεριζόμουν συναισθήματα απογοήτευσης».

Μακρύς ο δρόμος για το κρυμμένο μυστικό...
Σε ό,τι αφορά το μέγα μυστήριο της ταυτότητας του «ενοίκου» πάντως, ο δρόμος είναι ακόμη μακρύς, όπως άλλωστε έχει κατ' επανάληψη ειπωθεί. Το ίδιο επανέλαβε μιλώντας προ ημερών σε δημοσιογράφους και η επικεφαλής της ανασκαφής κυρία Κατερίνα Περιστέρη. Σύμφωνα με όσα μετέδωσαν οι παρόντες, η τελευταία μίλησε σε έντονο ύφος για τους συναδέλφους της αρχαιολόγους οι οποίοι εκφράζουν απόψεις και κρίσεις στα μέσα μαζικής ενημέρωσης χωρίς να έχουν γνώση της ανασκαφής και του αρχαιολογικού χώρου της Αμφίπολης «προσπαθώντας να έχουν πέντε λεπτά, για να φανούν οι ίδιοι...».

Η κυρία Περιστέρη εξέφρασε εκ νέου την πεποίθησή της ότι το μνημείο τοποθετείται χρονικά στο τελευταίο τέταρτο του 4ου π.Χ. αιώνα ξεκαθαρίζοντας πως υπάρχουν όλες οι αποδείξεις γι' αυτό και απέρριψε κατηγορηματικά το ενδεχόμενο να είναι ρωμαϊκό, όπως υποστήριξαν τις προηγούμενες ημέρες συνάδελφοί της σε δημόσιες τοποθετήσεις τους.

Παράλληλα, η κυρία Περιστέρη υπεραμύνθηκε της επικοινωνιακής πολιτικής που ακολουθείται σε ό,τι αφορά την ανασκαφή. «Μέχρι τώρα ξέρουμε καλά ότι οι ανασκαφές ήταν στα κρυφά» είπε συγκεκριμένα. «Οι αποθήκες είναι γεμάτες ευρήματα που τι σκοπό έχουν; Μετά από κάποιες δεκαετίες να μελετηθούν, κάποιες δεκαετίες να συντηρηθούν, χάνοντας έτσι την αξία τους. Για εμάς είναι καλό η επιστήμη και ο πολιτισμός να κυκλοφορεί» είπε συγκεκριμένα.

Την πεποίθησή της ότι η ανασκαφή στην Αμφίπολη αποτελεί μια πολύ καλή ευκαιρία ώστε να αναδειχθεί ευρύτερα η περιοχή και ο αρχαιολογικός της χώρος εκφράζει μιλώντας στο «Βήμα» η επίτιμη έφορος αρχαιοτήτων κυρία Χάιδω Κουκούλη-Χρυσανθάκη. Η ίδια γνωρίζει καλά το μέρος και τις δυνατότητές του καθώς, ως διευθύντρια της Εφορείας Κλασικών και Προϊστορικών Αρχαιοτήτων και του Μουσείου της Καβάλας για 25 χρόνια (1975-2000), ανέπτυξε πολύπλευρη και σημαντική δραστηριότητα. Μιλώντας γενικότερα για τον πλούτο της περιοχής σε επίπεδο πολιτιστικής κληρονομιάς, η κυρία Κουκούλη-Χρυσανθάκη αναφέρεται ενδεικτικά στα παλαιοχριστιανικά μνημεία της Αμφίπολης, τα οποία χαρακτηρίζει πολύ σημαντικά.

«Προτού φύγω από την υπηρεσία οργανώσαμε ένα συνέδριο για την ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων στη Βόρεια Ελλάδα. Εγινε στις Σέρρες και είχε ως επίκεντρο την Αμφίπολη» εξηγεί. «Κατά τη γνώμη μου είναι πολύ σημαντικό να πέφτει φως και σε τέτοιου είδους θέματα και τώρα με την ανασκαφή, επαναλαμβάνω, προσφέρεται μια πρώτης τάξεως ευκαιρία...».

tovima.gr

Πληθαίνουν οι φωνές από την αρχαιολογική κοινότητα που υποστηρίζουν ότι το ταφικό μνημείο της Αμφίπολης δεν είναι αρχαιοελληνικό μακεδονικό, αλλά ρωμαϊκό, πράγμα που σημαίνει ότι η χρονολόγηση με άνθρακα 14 έπεσε έξω για περίπου 300 χρόνια.
 
Μάλιστα για το θέμα εξέδωσε πριν λίγο ανακοίνωση η υπεύθυνη αρχαιολόγος των ανασκαφών Κ.Περιστέρη. Στην ανακοίνωσή της επιτίθεται σε όσους υποστηρίζουν ότι το μνημείο είναι ρωμαϊκό και τους κατηγορεί ότι το κάνουν για λόγους προσωπικής προβολής.
 
Εάν αποδειχθεί ότι το μνημεί είναι ρωμαϊκό, τότε μιλάμε για μια "μουσαντένια", "στημένη" χρονολόγηση που αποσκοπούσε σε πρόσκαιρα πολιτικά οφέλη και στο να τονώσει το καταρρακωμένο προφίλ του Α.Σαμαρά, καθως όλοι γνωρίζουν ότι στην πραγματικότητα βρισκόμαστε ήδη σε παρατεταμένη προεκλογική περίοδο. Και αυτό γιατί η χρονολόγηση με άνθρακα 14, όπως θα δείτε, που χρησιμοποείται για ευρήματα ηλικίας 50000 ετών ΔΕΝ μπορεί να πέσει τόσο έξω!
 
H καθηγήτρια Κλασσικής Αρχαιολογίας, Όλγα Παλαγγιά, μιλώντας για τον τάφο στην Αμφίπολη στα Παραπολιτικά 90,1», είπε: «Όταν άρχισε αυτή η ανασκαφή, έσπευσαν να δηλώσουν ότι επειδή είναι μεγάλο τεχνικό έργο, είναι του Δεινοκράτη, του αρχιτέκτονα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Μάλιστα υπέθεσαν ότι ο Λέων της Αμφιπόλεως συνδέεται με τον τύμβο αλλά αυτό δεν ισχύει. Πρώτα ολοκληρώνουμε την ανασκαφή και μετά βγάζουμε συμπεράσματα».
 
Και συνέχισε: «Η μέθοδος συμπερασμάτων είναι ανορθόδοξη. Στοιχεία επι της ουσίας δεν έχουν παρουσιαστεί. Βασίζουν τα συμπεράσματά τους στην τυπολογία των γλυπτών που έχουν ανακαλυφθεί».
 
«Το μνημείο δεν είναι Μακεδονικό. Είναι Ρωμαϊκό, όπως τα περισσότερα μνημεία στην περιοχή. Εκτιμώ ότι στον τάφο βρίσκεται κάποιος από τους Ρωμαίους στρατηγούς που έπεσαν στη μάχη των Φιλίππων» ανέφερε χαρακτηριστικά η κυρία Παλαγγιά.
 
Μάλιστα, απέδωσε τον ισχυρισμό της αυτό στο γεγονός ότι «σε Μακεδονικούς τάφους δε συναντώνται Καρυάτιδες και σφίγγες» και συμπλήρωσε πως «ο τάφος που είναι σαν μεγάλο τούνελ δε συνάδει με την τυπολογία των μακεδονικών τάφων»
 
Ένα ανώνυμο κείμενο, αρχαιολόγου, που κάνει το γύρο του διαδικτύου της τελευταίες ώρες άναψε νεες φωτιές.
 
Το κείμενο έχει τίτλο: "Το χώμα εκδικείται"
 
Τα ερωτήματα που θέτει είναι:
 
Με τις σημερινές μας γνώσεις αρχαιολογίας, αν αυτές τις Καρυάτιδες μας τις έφερναν στο γραφείο από κατάσχεση, οι περισσότεροι θα τις τοποθετούσαμε στην αρχαϊστική γλυπτική του 1ου αι. π.Χ. και εξής. Το νωρίτερο να λέγαμε 2ο αι. π.Χ.
 
Αν μας έλεγαν για ένα μνημείο που έχει μαρμάρινη επένδυση σε πώρινους τοίχους, θα λέγαμε ότι σε αυτή την τεχνική επιδόθηκαν κατεξοχήν οι Ρωμαίοι.Αν μας λέγανε για ένα κυκλικό τύμβο τέτοιου μεγέθους, θα σκεφτόμασταν ότι είναι πολυάνδριο.Αν μας λέγανε ότι βρίσκουν ταφικούς θαλάμους γεμάτους χώμα, θα λέγαμε ότι είναι συλημένοι είτε τώρα είτε στην αρχαιότητα -πόσο μάλλον αν βρίσκουμε τρύπες από τις οποίες χωράει ένας άνθρωπος σε κάθε διαφραγματικό τοίχο.
 
Αν μας έβαζαν σε προφορική άσκηση στο πανεπιστήμιο τάφο που έχει τη μορφή μακεδονικού, αλλά αποτελείται από 3 ή περισσότερους θαλάμους που καθένας έχει το δικό του πρόπυλο με Σφίγγες και Καρυάτιδες, μαρμάρινη οροφή και μαρμάρινες επενδύσεις, θα λέγαμε ότι ίσως κάποιος σημαντικός ντόπιος, που δεν έζησε την εποχή που φτιαχνόταν το μακεδονικό στυλ, αλλά αργότερα, θέλησε να παραγγείλει έναν τάφο που να μιμείται τους μακεδονικούς για λόγους μεγαλοπρέπειας, ενσωματώνοντας ετερόκλητα στοιχεία -και αυτός ο συγκρητισμός από μόνος του θα μας οδηγούσε σε νεότερη χρονολόγηση.
 
Αν μας έλεγαν ότι ο τάφος έχει μεγαλοπρεπείς θύρες χωρίς θυρώματα (σαν να είναι στοά με πρόπυλα ανοιχτή για να την επισκεφτείς), αλλά μπροστά από κάθε τέτοια θύρα έχει έναν στιβαρό τοίχο που δεν επιτρέπει την πρόσβαση σε αυτήν, θα σκεφτόμασταν κατευθείαν ότι πρόκειται για τοίχους που φτιάχτηκαν σε δεύτερη φάση, για να το σφραγίσουν ή για να στηρίξουν, κι όχι όταν πρωτοχτίστηκε το μνημείο (αν θες να κλείσεις τις θύρες, όταν πρωτοχτίζεις το μνημείο, το «λογικό» είναι να βάλεις θυρόφυλλα, όχι να φτιάξεις άλλο τοίχο).
 
Αν μας τα έλεγαν όλα αυτά μαζί για ένα μνημείο, θα λέγαμε να τελειώσει η ανασκαφή και να δούμε οπωσδήποτε την κεραμική μέσα και έξω από τον τάφο! Γιατί όλα τα παραπάνω θα ήταν τα «λογικά», όμως μόνο η ανασκαφή θα μας έδειχνε αν ήταν και «πραγματικά».
 
Η επιστολή καταλήγει σε δύο πολύ σμαντικά λάθη που έγιναν αφήνοντας ερωτήματα κατά πόσο πρόκειται όντως περί λαθών.
 
"Στην υπόθεση της Αμφίπολης από την αρχή γίνονται δύο λάθη, που το ένα φέρνει το άλλο. Το πρώτο λάθος είναι όλες οι υποθέσεις που γίνονται, και πρέπει να γίνονται για να επιβεβαιωθούν ή να αναιρεθούν στην πορεία μιας ανασκαφικής έρευνας (συμπεριλαμβανομένης και της χρονολόγησης, της μη σύλησης κ.λπ.), βγαίνουν ως Δελτία Τύπου και αναπαράγονται ως απόλυτες αλήθειες με έναν απόλυτα αντιεπιστημονικό τρόπο (που απλώς υπογραμμίζεται από τα συνεχή λάθη των δελτίων Τύπου με την «επιστημονικοφανή» γλώσσα). Και αυτόν τον αντιεπιστημονικό τρόπο τον επιβάλλει το ίδιο το Υπουργείο Πολιτισμού (και ο πρωθυπουργός, βέβαια, αλλά αυτά τα χουμε ξαναπεί).
 
Το δεύτερο λάθος, απόρροια του πρώτου, είναι ότι η αμφισβήτηση κάποιου από αυτά τα στοιχεία (της χρονολόγησης, της απόδοσης σε ιστορικό πρόσωπο κ.λπ.) θεωρείται αυτομάτως ότι είναι αμφισβήτηση της αξίας του μνημείου! Για μας τους αρχαιολόγους, και θα πρεπε και για όλους, τα μνημεία δεν έχουν μεγαλύτερη ή μικρότερη αξία με βάση το αν είναι νεότερα, αλλά με βάση τις ιστορικές και άλλες πληροφορίες που κουβαλάνε. Κι εδώ θα επικαλεστώ την άποψη της Ο. Παλαγγιά, που είπε στα ΝΕΑ ότι, αν η άποψή της ότι το μνημείο είναι ρωμαϊκό και συνδέεται με τη μάχη των Φιλίππων είναι σωστή, το μνημείο αποκτά ακόμη μεγαλύτερη αξία, καθώς συνδέεται με τη μία από τις δύο μάχες που έκριναν το μέλλον της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας."
 
Πριν από λίγο απάντησε και η Κ.Περιστέρη.  Με δήλωσή της προς τα ΜΜΕ, η ΚΠεριστέρη αποδοκίμασε έντονα τις εκ του μακρόθεν εκτιμήσεις διαφόρων αρχαιολόγων, περί χρονολόγησης του ταφικού μνημείου π.χ. στη ρωμαϊκή εποχή κ.λπ.Επί τη ευκαιρία, διευκρίνισε ότι ο τάφος ανήκει, πέραν πάσης αμφιβολίας, στο τελευταίο τέταρτο του 4ου π.Χ αιώνα. Κατασκευάστηκε, δηλαδή, κατά την περίοδο 325-300 π.Χ. και θα μπορούσε να φιλοξενεί το νεκρό του Δεινοκράτη, του επιφανέστερου αρχιτέκτονα της εποχής του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
 
Πιο αναλυτικά, η κυρία Περιστέρη, αφού εξέφρασε τις εγκάρδιες ευχαριστίες της σε όλους όσοι εργάζονται στην ανασκαφή, την πολιτική ηγεσία κ.λπ, δήλωσε:
 
 
«Νιώθω αγανάκτηση για συναδέλφους, οι οποίοι, χωρίς να ξέρουν ούτε την ανασκαφή, ούτε τον αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης, βγαίνουν και μιλάνε στις τηλεοράσεις, στις εφημερίδες κ.ο.κ, προσπαθώντας να έχουν πέντε λεπτά, για να φανούν οι ίδιοι. Αυτό για εμένα δεν είναι καλό. Προσβάλλει και την ανασκαφή, προσβάλλει όχι μόνο την έρευνά μας, αλλά και τον τόπο. Γιατί αυτή η ανασκαφή γίνεται, όχι μόνο για το καλό της αρχαιολογίας, γίνεται για το καλό αυτού του τόπου, σε μια κρίσιμη χρονική περίοδο και την παρακολουθεί όλος ο κόσμος. Και χαίρομαι που συνάδελφοι αρχαιολόγοι από την Ελλάδα και από όλο τον κόσμο, από Αμερική, Ευρώπη κ.λπ., με παίρνουν τηλέφωνο για να μου πουν τα καλά τους λόγια. Αυτό μάς δίνει δύναμη και μας κάνει να πιστεύουμε ότι πραγματικά αξίζει η δουλειά που κάνουμε και μας δικαιώνει ακόμη πιο πολύ».
 
»Από εκεί και πέρα, πιστεύω ακράδαντα ότι αυτό το μνημείο είναι του 4ου π.Χ. αιώνα, και έχουμε όλες τις αποδείξεις για αυτό. Εξού και είναι μάταιο να βγαίνουν κάποιοι συνάδελφοί μου και να λένε για ρωμαϊκά χρόνια ή οτιδήποτε άλλο. Δηλαδή έχουμε περιπτώσεις, όπως πχ της κας Όλγας Παλαγγιά, η οποία μιλάει για ρωμαϊκά χρόνια, χωρίς ποτέ να έχει δει ούτε την ανασκαφή, ούτε την Αμφίπολη και χωρίς να έχω εγώ κάποια επαφή μαζί της ή χωρίς να με έχει ρωτήσει οτιδήποτε».
 
»Κάτι καινούργιο με αυτή την ανασκαφή είναι ότι προσπαθούμε να ενημερώσουμε, όχι μόνο τους αρχαιολόγους, αλλά όλο τον κόσμο, και τον πιο απλό άνθρωπο, και τον πιο απλό αγρότη, και τον μαθητή και όλους, με τα δελτία τύπου. Τα οποία εκδίδουμε σε συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού, με τη γ.γ. Λίνα Μενδώνη που είναι στο πλευρό μας, με την Άννα Παναγιωταρέα και από εκεί και πέρα τον υφυπουργό και όλους τους υπόλοιπους αρμόδιους. Αυτό βοηθά ώστε όλος ο κόσμος να ξέρει τι γίνεται κάθε στιγμή. Μέχρι τώρα, ξέρουμε καλά ότι οι ανασκαφές ήταν στα κρυφά. Οι αποθήκες είναι γεμάτες ευρήματα που τι σκοπό έχουν; Μετά από κάποιες δεκαετίες να μελετηθούν, μετά από κάποιες δεκαετίες να μείνουν στις αποθήκες να συντηρηθούν, χάνοντας έτσι την αξία τους».
 
»Για εμάς είναι καλό η επιστήμη και ο πολιτισμός να κυκλοφορεί. Γιατί είναι καλό όχι μόνο της ανασκαφής, αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας. Έχουμε παραδείγματα, εδώ στο Μουσείο της Αμφίπολης, την επιγραφή του Εφηβαρχικού Νόμου, την οποία μελετά από το 1984 η κόρη του αείμνηστου Δημήτρη Λαζαρίδη, κα Καλλιόπη Λαζαρίδη και ακόμη δεν έχει μελετηθεί. Έρχονται ξένοι συνάδελφοι και ρωτούν τι γίνεται. Κι εγώ ως διευθύντρια του Μουσείου νιώθω άσχημα, διότι η έρευνα πρέπει να προχωρά. Πρέπει αυτά που ξέρουμε να τα δίνουμε στους άλλους, όχι μόνο στους δημοσιογράφους».
 
Ας δούμε τώρα πως λειτουργεί η περίφημη μέθοδος χρονολόγησης του Άνθαρακα 14 όπως και μερικές άλλες μέθοδοι χρονολόγησης.
 
Η Χρονολόγηση με άνθρακα – 14
 
Ίσως η σημαντικότερη ανάπτυξη για την αρχαιολογία στον 20ο αιώνα, προήλθε από την ανακάλυψη της ραδιοχρονολόγησης ­και ειδικότερα της χρονολόγησης με άνθρακα 14. Το 1946 ο Willard Libby του Πανεπιστημίου του Σικάγο προέβλεψε ότι όλα τα ζώντα φυτά και ζώα απορροφούν τον ραδιενεργό άνθρακα-14, ένα ισότοπο από την ατμόσφαιρα. Η διαδικασία σταματά όταν τα φυτά ή τα ζώα πεθαίνουν και οι πυρήνες του άνθρακα-14 αρχίζουν να αποσυντίθενται με ένα ρυθμό χρόνου ημιζωής 5.730 έτη.
 
Οι μετρήσεις της υπόλοιπης ραδιενέργειας ενός δείγματος παρέχουν έτσι μια εκτίμηση της ηλικίας του, υπό τον όρο ότι είναι μικρότερο από 50.000 ετών. Ο Libby και οι συνάδελφοί του ήσαν οι πρώτοι που υπολόγισαν την ηλικία των αρχαιολογικών δειγμάτων κατ’ αυτό τον τρόπο, μια εργασία για την οποία ο Libby κέρδισε το βραβείο Νόμπελ Χημείας το 1960.
 
Η χρονολόγηση με άνθρακα – 14 είναι σημαντική στην εύρεση της χρονολογικής σειράς των γεγονότων, ιδιαίτερα για τα προϊστορικά γεγονότα που εμφανίστηκαν πριν την ύπαρξη γραπτών μνημείων.
 
Η χρονολόγηση με άνθρακα 14 βασίζεται στο γεγονός ότι με το θάνατο ενός οργανισμού ή το κόψιμο ενός δένδρου, ο ραδιενεργός άνθρακας - 14 παύει να αναπληρώνεται με τη λήψη τής τροφής. Έτσι, αντί να βρίσκεται σε σταθερή αναλογία μέσα στο υλικό ή τον οργανισμό, όπως και στο περιβάλλον, αρχίζει να ελαττώνεται, διασπώμενος με την εκπομπή βήτα σωματιδίων. Η συγκέντρωση του C-14 στο δείγμα μπορεί να μετρηθεί. Η μέτρηση τής σημερινής συγκέντρωσης ατόμων C-14 είναι μέτρο τής ηλικίας τού δείγματος από τη στιγμή τού θανάτου, ή από τη στιγμή που σταματά η πρόσληψη διοξειδίου του άνθρακα μέσω τής τροφής, φωτοσύνθεσης και αναπνοής.
 
Αντικείμενα χρονολόγησης
 
Οργανισμοί που έπαψαν να προσλαμβάνουν διοξείδιο τού άνθρακα.
Η άμμος σε μεγάλα βάθη, περιέχει 1% οργανική ύλη.
Το κονίαμα που χρησιμοποιείται για κατασκευές εδώ και 2000 έτη.
Μετεωρίτες που παράγουν από την κοσμική ακτινοβολία τού διαστήματος, 50 πυρήνες ραδιενεργού άνθρακα ανά χιλιόγραμμο και ανά λεπτό, ή 10 πυρήνες για σιδηρομετεωρίτες. Τη στιγμή τής πτώσης τους στη Γη, παύει η παραγωγή, και μπορεί έτσι να προσδιοριστεί η εποχή τής πτώσης.
 
Τα προϊστορικά γεγονότα μπορούν πλέον να χρονολογηθούν, με ακρίβεια μερικών δεκαετιών, εφόσον η ραδιοχρονολόγηση υποβοηθείται με στοιχεία από τους δακτυλίους των δένδρων και συνδυάζεται με στατιστικά πρότυπα που ενσωματώνουν τις στρωματογραφικές πληροφορίες. Παραδείγματος χάριν, τώρα γνωρίζουμε ότι η τάφρος που περιβάλλει το Stone hedge σκάφτηκε κατά τη διάρκεια της αρχικής φάσης κατασκευής μεταξύ του 3020­2910 π.Χ.
 
Πιο πρόσφατα, ένας συνδυασμός ραδιοχρονολόγησης, με μαθηματικά πρότυπα και μετρήσεις δένδρο – δακτυλίων, χρησιμοποιήθηκε για να χρονολογήσει τον περίεργο κύκλο σε μια παραλία του Norfolk, μεταξύ Απρίλιου και Ιουνίου του 2049 π.Χ. ακριβώς!
 
Άλλα ραδιενεργά ισότοπα με πιο μακροχρόνιες ημιζωές ­ όπως το κάλιο- 40 (που διασπάται σε αργό- 40) και το ουράνιο- 238 (που διασπάται σε θόριο- 230) ­ επεκτείνουν τη ραδιομετρική χρονολόγηση, αρκετά μετά τα 50.000 έτη με τη μέτρηση της συγκέντρωσης των προϊόντων της διάσπασης.
 
 
Τέτοιες μέθοδοι έχουν αποδειχθεί ζωτικής σημασίας στην έρευνα της εξέλιξης των πρώτων ανθρώπων και την ακόλουθη αποίκιση της Ευρασίας κατά τη διάρκεια των τελευταίων 2 εκατομμυρίων ετών.
 
Προς το τέλος της δεκαετίας του ‘70 οι αρχαιολόγοι στράφηκαν στη φασματογραφία μαζών με χρήση επιταχυντών (AMS) ­ μια τεχνική αρκετά γνωστή στη πυρηνική φυσική, για να βελτιώσουν τη χρονολόγηση με άνθρακα – 14. Στο AMS το δείγμα μετατρέπεται αρχικά σε γραφίτη και κατόπιν βομβαρδίζεται με ιόντα καισίου, το οποίο αναγκάζει τα ιόντα του άνθρακα να απελευθερωθούν. Τα ιόντα του άνθρακα επιταχύνονται έπειτα σε υψηλές ταχύτητες και διέρχονται μέσα από ένα μαγνητικό πεδίο, το οποίο τα εκτρέπει κατά μια γωνία που είναι ανάλογη με το ατομικό βάρος τους. Αυτό σημαίνει ότι τα ισότοπα, άνθρακας-14, άνθρακας- 13 και άνθρακας-12 μπορούν να ανιχνευθούν χωριστά.
 
Επειδή με τη μέθοδο αυτή μπορούν να μετρηθούν τα μεμονωμένα άτομα άνθρακα – 14, η μέθοδος AMS επιτρέπει σε πολύ μικρότερα δείγματα να αναλυθούν ακριβέστερα, από ότι ήταν προηγουμένως δυνατόν. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να χρονολογηθούν μικροσκοπικά στοιχεία όπως οι μεμονωμένοι σπόροι. Εν τω μεταξύ η χρονολόγηση πολύτιμων αντικειμένων, μπορεί να επιτευχθεί με την αφαίρεση μικρών δειγμάτων χωρίς σημαντική ή προφανή ζημία. Μια φημισμένη εφαρμογή αυτής της τεχνολογίας το 1989, απέδειξε ότι το ύφασμα του σαβάνου του Τορίνο ήταν μεσαιωνικό.
 
Ένα πιο πεζό και πρόσφατο παράδειγμα με χρονολόγηση με AMS, έχει δείξει ότι τα απορρίμματα απανθρακωμένης οργανικής ύλης που ανακτήθηκε από ένα κοίλωμα που ανασκάφθηκε κοντά την Οξφόρδη, είναι τα πιο πρόωρα παραδείγματα ψημένου ψωμιού στο Ηνωμένο Βασίλειο (έφτιαχναν άραγε οι πρόγονοί μας tost;). Πειράματα με ακόμα μεγαλύτερη ευαισθησία χρησιμοποίησαν το AMS για να χρονολογήσουν τις μεμονωμένες κέρινες και ελαιούχες ενώσεις που συντηρούνται σε προϊστορικά δοχεία. Τα αποτελέσματα θα παράσχουν πληροφορίες τόσο για τη διατροφή, όσο και για τη χρονολογία των προγόνων μας.
 
Θερμοφωταύγεια, spin και μαγνητισμός
 
Άλλες μέθοδοι χρονολόγησης που εξαρτώνται έμμεσα από τη ραδιενέργεια είναι η χρονολόγηση με «θερμοφωταύγεια» και ο «συντονισμός του ηλεκτρονικού spin». Η χρονολόγηση θερμοφωταύγειας στηρίζεται στη μέτρηση της ενέργειας των ηλεκτρονίων που είναι παγιδευμένα στη κρυσταλλική δομή του αρχαιολογικού αντικειμένου. Αυτά τα ηλεκτρόνια έχουν εγκαταλείψει τα άτομα τους με την ακτινοβολία που έχουν δεχθεί από τα ραδιενεργά στοιχεία στο δείγμα, ή στο περιβάλλον του δείγματος και έχουν παγιδευτεί στις ατέλειες του δικτυωτού πλέγματος του κρυστάλλου. Τα ηλεκτρόνια απελευθερώνονται από τις παγίδες, με τη θέρμανση του δείγματος (παραδείγματος χάριν όταν ένα δοχείο μπαίνει στη φωτιά ή όταν μια τσακμακόπετρα ανάβει ή και με την έκθεση στο φως). Με άλλα λόγια, η θέρμανση επαναρρυθμίζει το «ρολόι θερμοφωταύγειας» στο μηδέν. Ο αριθμός παγιδευμένων ηλεκτρονίων συναθροίζεται με ρυθμό που ελέγχεται από την τοπική πηγή ακτινοβολίας.
 
Προκειμένου να χρονολογηθεί το αντικείμενο, το δείγμα αρχικά θερμαίνεται εκ νέου και η ενέργεια ηλεκτρονίων καθορίζεται με τη μέτρηση του φωτός που εκπέμπεται, όταν επανασυνδυάζονται τα ηλεκτρόνια με τα αποκαλούμενα κέντρα φωταύγειας στον κρύσταλλο. Εάν το τοπικό επίπεδο της ακτινοβολίας από το δείγμα και το περιβάλλον στα οποία θάφτηκε είναι γνωστό, η αντίστοιχη συσσωρευμένη θερμοφωταύγεια, μπορεί να παράσχει μια εκτίμηση της ηλικίας του αντικειμένου δεδομένου ότι το “ρολόι” τέθηκε στο μηδέν. Αν και λιγότερο ακριβής από την χρονολόγηση με άνθρακα-14, η θερμοφωταύγεια μπορεί να βοηθήσει στην χρονολόγηση υλικών που θερμαίνονται όπως τα κεραμικά, η τσακμακόπετρα και μερικά βιομηχανικά προϊόντα. Η μέθοδος υπερβαίνει σημαντικά το όριο των 50.000 ετών της χρονολόγησης με άνθρακα 14.
 
Στη μέθοδο συντονισμού του spin των ηλεκτρονίων η παρουσία παγιδευμένης ενέργειας σε ένα δείγμα μετριέται από την απόκριση της στην υψηλής συχνότητας ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, με την παρουσία ενός μαγνητικού πεδίου. Αυτή η μέθοδος είναι χρήσιμη για τα υλικά, όπως το σμάλτο δοντιών, το οποίο αποσυντίθεται εάν θερμανθεί. Ο συντονισμός του spin των ηλεκτρονίων έχει αποδειχθεί πολύτιμος για τη χρονολόγηση των υπολειμμάτων ανθρωποειδούς στη Μέση Ανατολή, στην κρίσιμη περίοδο όταν ο Νεάντερταλ και ο σύγχρονος άνθρωπος συνυπήρχαν περίπου 100.000 χρόνια πριν.
 
Όπως θα γίνει προφανές αργότερα, το γήινο μαγνητικό πεδίο διαδραματίζει ποικίλους ρόλους στην αρχαιολογική επιστήμη, ένας από τους οποίους είναι η «αρχαιομαγνητική χρονολόγηση». Αυτό εξαρτάται από τη σφραγίδα του γήινου περιβαλλοντικού μαγνητικού πεδίου στα μαγνητικά υλικά όπως ψύχθηκαν κάτω από τη θερμοκρασία Curie. Για να χρονολογήσουμε ένα δείγμα με τη μέθοδο αυτή, ο προσανατολισμός του μέσα στο πεδίο στο οποίο βρέθηκε, πριν μετακινηθεί από αυτό. Το μαγνητικό πεδίο του δείγματος μετριέται έπειτα με ένα εργαστηριακό μαγνητόμετρο και συγκρίνεται με τις γνωστές μεταβολές του πεδίου στο πέρασμα του χρόνου.
 
Κατά διαστήματα η πολικότητα του Γήινου μαγνητικού πεδίου έχει αντιστραφεί. Η υπογραφή τέτοιων αντιστροφών έχει καταγραφεί σε ορισμένους τύπους ιζηματογενών και ηφαιστειακών βράχων. Ο Παλαιομαγνητισμός έχει χρησιμοποιηθεί μέχρι σήμερα σε απολιθωμένα υπολείμματα των πιο πρόωρων ειδών σχετικών με τα ανθρώπινα όντα. Το 1998, παραδείγματος χάριν, χρησιμοποιήθηκε για να χρονολογήσει έναν πλήρη σκελετό ανθρωποειδούς που βρέθηκε στο Sterkfontein στη Νότια Αφρική. Οι μετρήσεις αποκάλυψαν ότι τα υπολείμματα ήταν μεταξύ 3,22 και 3,58 εκατομμυρίων ετών, εξ αιτίας της θέσης τους μεταξύ των στρωμάτων του βράχου, για τα οποία γνωρίζαμε τις αντιστροφές πολικότητας που είχαν υποστεί.
 
Άρθρο των αρχαιολόγων Andrew David και Neil Linford του English Heritage Centre for Archaeology, Fort Cumberland, Portsmouth
 
Πρόκειται για αμφισβήτηση του ευρήματος της Αμφίπολης όχι για την αξια του η οποία είναι δεδομένη, αλλά για το πως παρουσιάστηκε στον ελληνικό λαό λιγες μέρες πριν την άνοδο του Α.Σαμαρά στην ΔΕΘ. Μην ξεχνάμε την επίσκεψη Σαμαρά και τις φωτογραφίες που έβγαζε στην είσοδο του ταφικού μνημείου. Εάν τα ευρήματα δείξουν ότι μιλάμε για ρωμαϊκό τάφο, και μάλλιστα συνδεόμενο με την μάχη των Φιλίππων που έγινε μεταξύ Ρωμαίων και έκρινε το μέλλον της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.  Εμείς δεν είμαστε αρχαιολόγοι ερωτήματα θέτουμε, και μάλιστα τα θέτουν άλλοι αρχαιολόγοι.
 
Η μάχη των Φιλίππων πραγματοποιήθηκε το 42 π.Χ. στους Φιλίππους της Καβάλας. Αντίπαλοι ήταν από τη μια πλευρά ο Οκταβιανός και ο Μάρκος Αντώνιος και από την άλλοι ο Βρούτος και ο Κάσσιος, δηλαδή οι δολοφόνοι του Ιούλιου Καίσαρα. Όπως είπαμε η χρονολόγηση του άνθρακα 14 μπορεί να σφάλλει για μια-δύο δεκαετίες, αλλά για τρεις αιώνες, όχι! Έτσι και ο τάφος δεν προκυψει μακεδονικός κάποιοι θα πρέπει να λογοδοτήσουν, και μέσα σε αυτούς και η κυβέρνηση.
 
Tμήμα ειδήσεων defencenet.gr