Την ώρα που οι δανειστές –και κυρίως το ΔΝΤ- εμφανίζονται έτοιμοι να κρατήσουν εξαιρετικά σκληρή στάση στα εργασιακά εγείροντας αξιώσεις που δύσκολα θα μπορέσει να «περάσουν» από τη Βουλή, η κυβέρνηση καταβάλλει κάθε προσπάθεια, μέσω δηλώσεων, να εμφανιστεί διατεθειμένη να κρατήσει αυτή τη φορά τις «κόκκινες γραμμές».

Το αν θα περιοριστεί η διαπραγμάτευση μόνο στα θέματα που εμφανίζεται διατεθειμένη να συζητήσει η ελληνική πλευρά ή όχι, θα φανεί το φθινόπωρο.
Δεδομένου ότι απέχουμε χρονικά περίπου τρεις μήνες από την τελική μάχη για τα εργασιακά, οι δηλώσεις είναι πιο... εύκολες για τα μέλη της κυβέρνησης. Για μια ακόμη φορά, ο υπουργός Εργασίας δήλωνε ότι στη διαδικασία για την ολοκλήρωση της β’ αξιολόγησης, δεν θα τεθεί θέμα μισθών.

Την ίδια ώρα όμως, το ΔΝΤ υποστηρίζει ότι ο κατώτατος μισθός στην Ελλάδα παραμένει υψηλός –αναλογικά με το ΑΕΠ της χώρας- ενώ οι θεσμοί δεν ξεχνούν ότι η χώρα έχει αποδεχτεί τη θέσπιση του ενός ενιαίου κατώτατου μισθού κάτι που σημαίνει κατάργηση των τριετιών και κάθε επιδόματος που μπορεί να προσαυξάνει τον ελάχιστο μισθό στη χώρα.

Ο Γιώργος Κατρούγκαλος, επιχείρησε να διαψεύσει για μια ακόμη φορά ότι σε αυτό τον γύρο διαπραγμάτευσης θα τεθεί θέμα κατώτατου μισθού. Όπως ανέφερε, το αντικείμενο της διαπραγμάτευσης στα εργασιακά περιορίζεται σε τρία μόνο ζητήματα: ένα που ετέθη από την πλευρά της κυβέρνησης, αυτό της επαναφοράς των συλλογικών διαπραγματεύσεων, και δύο πάγια αιτήματα του ΔΝΤ: τις ομαδικές απολύσεις και το συνδικαλιστικό νόμο.

Το αν θα περιοριστεί η διαπραγμάτευση μόνο στα θέματα που εμφανίζεται διατεθειμένη να συζητήσει η ελληνική πλευρά ή όχι, θα φανεί το φθινόπωρο. Γεγονός είναι πάντως ότι το μνημόνιο αφήνει όλα τα περιθώρια «ανοικτά» δεδομένου ότι μιλά για την υιοθέτηση των βέλτιστων πρακτικών.

Τι θα μπορούσε να σημαίνει αυτό στην πράξη;

Κατώτατος μισθός

Το ζητούμενο είναι αν οι δανειστές θα μας επιβάλλουν να πάμε σε έναν νομοθετημένο κατώτατο μισθό (single rate) ή αν θα παραμείνει το σημερινό καθεστώς. Το ζητούμενο, πρακτικά, είναι αν την επόμενη ημέρα των διαπραγματεύσεων, θα υπάρχουν (ή όχι) οι λεγόμενες τριετίες οι οποίες προσαυξάνουν τον βασικό μισθό των εργαζομένων ανάλογα με τα χρόνια προϋπηρεσίας.

Σήμερα, ο βασικός μισθός των 586 ευρώ (ή 511 ευρώ για τα άτομα ηλικίας κάτω των 25 ετών) προσαυξάνεται κατά 10% για κάθε τριετία. Αν πάμε στο καθεστώς του ενός ενιαίου μισθού για όλους, τότε πρακτικά θα υπάρξουν εργαζόμενοι με πείρα οι οποίοι θα χάσουν έως και το 30% των αποδοχών τους.

Θεσμοθετημένος εθνικός κατώτατος μισθός, χωρίς επιδόματα και τριετίες, υπάρχει σήμερα σε 22 από τις 28 χώρες - μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε όλες σχεδόν τις χώρες, ωστόσο, η απόφαση για τον καθορισμό του κατώτατου μισθού και ημερομισθίου γίνεται κρατικά και όχι μέσω απ’ ευθείας διαπραγματεύσεων των κοινωνικών εταίρων.

Αυτό ισχύει και στην Ελλάδα (ο βασικός μισθός καθορίζεται με νόμο από τότε που ψηφίστηκε ο νόμος 4172/2013) και δύσκολα θα αλλάξει. Πιθανό είναι βέβαια να αλλάξει το ύψος του κατώτατου μισθού καθώς ο νόμος 4172, προβλέπει μηχανισμό καθορισμού του κατώτατου μισθού και του ημερομισθίου από το κράτος με βάση αντικειμενικά κριτήρια (παραγωγικότητα, ανταγωνιστικότητα, κόστος ζωής, επίπεδο απασχόλησης κ.α.), ύστερα από προηγούμενη διαβούλευση με τη ΓΣΕΕ και τις εργοδοτικές οργανώσεις.

Στο στόχαστρο αναμένεται να μπει, εκτός από τις τριετίες, και το θέμα του επιδόματος γάμου το οποίο παραμένει σε ισχύ μέχρι το τέλος του 2016. Τι θα μπορούσε να κερδίσει η κυβέρνηση αν ανοίξει η κουβέντα για το single rate; Την κατάργηση της διαφοροποίησης του μισθού με βάση ηλικιακά κριτήρια.

Απεργίες

Η σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες του εξωτερικού (σ.σ όπως προαναφέρθηκε πιλότος είναι οι βέλτιστες πρακτικές στην Ευρώπη) δείχνει ότι στην Ελλάδα είναι εξαιρετικά περιορισμένος ο χρόνος προειδοποίησης για την κήρυξη απεργιών (24 ώρες στον ιδιωτικό τομέα και 4 ημέρες στον ευρύτερο δημόσιο) ενώ «ελέγχονται» οι διαδικασίες λήψης των αποφάσεων και οι συνδικαλιστικές «διευκολύνσεις» (άδειες, απαγόρευση απόλυσης κ.ά.).

Είναι πιθανό, να ζητηθεί αλλαγή του συνδικαλιστικού νόμου ώστε οι απεργίες να προκηρύσσονται με την ψήφο του 50% των εγγεγραμμένων στο σωματείο και όχι του 50% των παρευρισκομένων.

Ομαδικές απολύσεις

Σε καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν προβλέπεται υπουργικό «βέτο» σε ομαδικές απολύσεις ενώ μόνο στην Ολλανδία ζητείται προηγούμενη έγκριση από την περιφερειακή υπηρεσία απασχόλησης η οποία εφαρμόζει την «ουσία» της ευρωπαϊκής οδηγίας 98/59/ΕΚ και των διεθνών συμβάσεων, επιβάλλοντας στον εργοδότη ακόμη και την υποχρέωση καταβολής επιδομάτων ανεργίας.

Στην Ελλάδα είναι ελεύθερες οι απολύσεις σε επιχειρήσεις με λιγότερα από 20 άτομα, και δεν ελέγχονται οι απολύσεις μέχρι 6 εργαζομένων το μήνα για επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις που απασχολούν 20 έως 150 άτομα και 5% του προσωπικού και μέχρι 30 εργαζόμενοι για επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις που απασχολούν πάνω από 150.

Το ζητούμενο είναι, για τους δανειστές, να αλλάξει το ποσοστό (στην κατεύθυνση της απελευθέρωσης) για τις μεγάλες επιχειρήσεις. Το θέμα είναι αν η απελευθέρωση, θα συνοδευτεί και από μέτρα προστασίας των εργαζομένων αντίστοιχα με αυτά που υπάρχουν στο εξωτερικό. (σχέδιο για τη στήριξη, κατάρτιση ή και επαναπρόσληψη, κατά σειρά προτεραιότητας, των απολυομένων).

Η Ελλάδα αποκλίνει, και σε ό,τι αφορά στο δικαίωμα των εργοδοτών στην ανταπεργία (lockout). Στις περισσότερες χώρες, υπάρχει αυτό το δικαίωμα, ωστόσο, ακόμη και οι ίδιοι οι εργοδότες στην Ελλάδα δεν φαίνεται να ζητούν μια τέτοια αλλαγή.

Επέκταση συμβάσεων

Έχοντας ως «πάτωμα» ασφαλείας τον κατώτατο (νομοθετημένο) μισθό για τις ελάχιστες αμοιβές κάθε ατομικής ή επιχειρησιακής σύμβασης εργασίας, η ευρωπαϊκή πρακτική ενθαρρύνει την αποκέντρωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και την (υπό όρους) επέκταση όσων υπογράφονται σε επίπεδο κλάδου.

Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Ολλανδίας, της Αυστρίας, της Δανίας κ.α όπου έχει αναπτυχθεί κουλτούρα διαπραγμάτευσης σε κλαδικό και επιχειρησιακό επίπεδο.

Στην Ελλάδα κυριαρχούν, πλέον, οι ατομικές (σχεδόν για τους 8 στους 10 εργαζόμενους) και οι επιχειρησιακές συμβάσεις (163 μέσα στο πρώτο 5μηνο) ενώ οι ελάχιστες κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές (μόνο 6 και 3, αντίστοιχα) δεσμεύουν μόνο τα μέλη των εργοδοτικών οργανώσεων που τις υπογράφουν, δημιουργώντας συνθήκες άνισου ανταγωνισμού (και αποχώρησης των εργοδοτών από τις οργανώσεις τους).

Αυτό είναι άλλο ένα πεδίο στο οποίο θέλει να εμφανίσει μια «νίκη» η ελληνική κυβέρνηση, εμφανιζόμενη ότι επαναφέρει, έστω και μερικώς, τις συλλογικές διαπραγματεύσεις.

Ακόμα πιο …ευέλικτες συμβάσεις εργασίας, απελευθέρωση όλων των επαγγελμάτων και των ομαδικών απολύσεων, ζητά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Σε έκθεσή του για την Ευρωζώνη, η οποία δημοσιοποιήθηκε την Παρασκευή 8 Ιουλίου, το Ταμείο, παραβλέποντας προφανώς την ύφεση και την ανεργία που μαστίζουν την κοινωνία και τις παραγωγικές ηλικίες, ζητά εκτεταμένες παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας.

Επίσης, απαιτεί να μην αλλάξει ούτε ένα από τα μέτρα που έχουν ψηφιστεί το 2012 και αυτό αφορά και στον κατώτατο μισθό αλλά θα μπορούσε να «αγγίζει» και την κατάργηση 13ου και 14ου μισθού στον ιδιωτικό τομέα, κάτι το οποίο «καλοβλέπει» το Ταμείο.

Αυτό που προκαλεί αίσθηση μάλιστα είναι ότι όλες αυτές οι αιματηρές απαιτήσεις προβάλλονται με το σκεπτικό ότι θα τονωθεί η ανταγωνιστικότητα και θα περιοριστεί η ανεργία των νέων!

Το πλέον αντιφατικό αλλά και ενδεικτικό της σύγχυσης στρατηγικής σε ένα πρόγραμμα που δεν βγαίνει, είναι ότι ταυτόχρονα παραδέχεται ότι υπάρχει «βουτιά» στις επενδύσεις λατα τα χρόνια της κρίσης.

Συγκεκριμένα, το ΔΝΤ στην εκθεσή του προειδοποιεί να μη θιγούν οι μεταρρυθμίσεις που έχουν ήδη γίνει στην αγορά εργασίας στην Ελλάδα και ειδικότερα εκείνες που αφορούν τον κατώτατο μισθό, ο οποίος, όπως επισημαίνει, είναι υψηλότερος μεταξύ των χωρών της ΕΕ σε σχέση με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ.

Ακόμη, το Ταμείο τάσσεται υπέρ νομοθετικών αλλαγών προκειμένου να εναρμονιστεί το πλαίσιο για τις ομαδικές απολύσεις με τις πρακτικές της ΕΕ.

Το ΔΝΤ ζητά ακόμη να προχωρήσει το άνοιγμα των «κλειστών επαγγελμάτων» με προτεραιότητα σε κρίσιμα επαγγέλματα όπως οι μηχανικοί, οι δικηγόροι και οι φορτοεκφορτωτές! Στην ίδια βάση ζητά να εφαρμοσθούν οι συστάσεις του ΟΟΣΑ για τη μείωση των εμποδίων για τον ανταγωνισμό στους τομείς του χονδρικού εμπορίου, των κατασκευών και του ηλεκτρονικού εμπορίου, ενώ τάσσεται υπέρ της αναμόρφωσης του συστήματος αδειοδότησης στους κλάδους τροφίμων και ποτών, καθώς και στον τουρισμό.

Αναγνωρίζει ότι η Ελλάδα έχει ολοκληρώσει σε μεγάλο βαθμό τις συστάσεις του ΟΟΣΑ με στόχο την ενίσχυση του ανταγωνισμού σε βασικούς τομείς (π.χ., μεταφορές, τουριστικά ενοίκια, γάλα, αρτοποιεία, φαρμακεία, προϊόντα πετρελαίου κ.ά.) και προχωρεί στο άνοιγμα ορισμένων κλειστών επαγγελμάτων (συμβολαιογράφοι, δικαστικοί επιμελητές) και στην απελευθέρωση της αγοράς για τις τουριστικές ενοικιάσεις.

Το ΔΝΤ θεωρεί ότι οι δημογραφικές εξελίξεις και δη η γήρανση του πληθυσμού αποτελούν τροχοπέδη στην ανάπτυξη επηρεάζοντας ταυτόχρονα αρνητικά το Δημόσιο Χρέος.

Όπως αναφέρεται στην Έκθεση, οι χώρες που αναμένεται να πληγούν περισσότερο από τη γήρανση του εργατικού δυναμικού είναι η Ελλάδα, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιταλία, η Σλοβενία, η Σλοβακία και η Ιρλανδία, όπου η μέση αύξηση του μεριδίου των παλαιών εργαζομένων στο συνολικό εργατικό δυναμικό θα είναι περίπου 10% μεταξύ 2020 και 2035.

Ειδική αναφορά γίνεται στο έλλειμμα επενδύσεων στην Ελλάδα, μετά τη δραματική μείωσή τους κατά 20% στη διάρκεια της κρίσης. Όπως σημειώνει, οι εταιρικές επενδύσεις στη ζώνη του ευρώ μειώθηκαν μετά την κρίση και παρέμειναν σε σχετικά χαμηλά επίπεδα. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του ΔΝΤ, οι ακαθάριστες πραγματικές επενδύσεις ως ποσοστό του ΑΕΠ από μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις στη ζώνη του ευρώ υποχώρησαν σχεδόν 15% κατά τη διάρκεια της κρίσης, ΑΕΠ.

Παράλληλα, οι αναλυτές του διεθνούς οργανισμού εντάσσουν την Ελλάδα μαζί με την Κύπρο, την Ιρλανδία, την Ιταλία και την Πορτογαλία στις χώρες οπού τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θέτουν προκλήσεις για τις τράπεζες και τις οικονομίες. Ωστόσο, δεν παραλείπει να αναφέρει πως οι μεγάλες τράπεζες στη Γαλλία και τη Γερμανία αντιμετωπίζουν και αυτές προκλήσεις από την υψηλή μόχλευση. «Ο χρηματοπιστωτικός τομέας στην Ευρώπη αγωνίζεται να προσαρμοστεί στη παρατεταμένη περίοδο χαμηλής ανάπτυξης», συνοψίζει η έκθεση.

Την ποσοτικοποίηση των μέτρων που αποφάσισε η ΕΕ για το Δημόσιο Χρέος της Ελλάδας και νέα μέτρα στην αγορά εργασίας ζητάει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Όπως ανέφερε, πριν από λίγο, ο εκπρόσωπος Τύπου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Τζέρι Ράις, το Ταμείο βρίσκεται σε συζητήσεις με τους Ευρωπαίους δανειστές της Ελλάδος, προκειμένου να ποσοτικοποιηθούν τα μέτρα ελάφρυνσης που αποφασίστηκαν στο Eurogroup της 24ης Μαΐου. Ο ίδιος προανήγγειλε τη λήψη πρόσθετων μέτρων στην αγορά εργασίας, τα οποία θα οριστικοποιηθούν το φθινόπωρο, στο πλαίσιο της δεύτερης αξιολόγησης.
Όπως υπογράμμισε ο ίδιος, το ΔΝΤ επιθυμεί να συμμετάσχει και χρηματοδοτικά στο νέο πρόγραμμα της Ελλάδος. Ωστόσο, απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η ελάφρυνση του Δημοσίου Χρέους, προκειμένου αυτό να καταστεί βιώσιμο.

Στο πλαίσιο αυτό, συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις μεταξύ του ΔΝΤ και των ευρωπαϊκών θεσμών, προκειμένου να ποσοτικοποιηθούν τα μέτρα που ανακοινώθηκαν πρόσφατα, έτσι ώστε το ΔΝΤ να αποκτήσει μία σαφή εικόνα για την επίπτωση που θα αυτά θα έχουν στη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Τα αποτελέσματα θα περιλαμβάνονται στη νέα έκθεση βιωσιμότητας του Ελληνικού Δημοσίου Χρέους, την οποία το ΔΝΤ θα ήθελε να έχει ολοκληρωθεί το αργότερο μέχρι το τέλος του έτους, έτσι ώστε να λάβει μία οριστική απόφαση για το αν θα συμμετάσχει και χρηματοδοτικά στο ελληνικό πρόγραμμα.

Σε κάθε περίπτωση, το ΔΝΤ, όπως επεσήμανε ο εκπρόσωπός του, δεν είναι διατεθειμένο να εξαιρέσει την Ελλάδα από τους κανόνες χρηματοδότησης που εφαρμόζει. Όπως διαβεβαίωσε και στην περίπτωση της Ελλάδος, το ΔΝΤ θα ακολουθήσει τους κανόνες που ισχύουν για όλες τις χώρες.

Ερωτηθείς για την ανάγκη λήψης νέων μέτρων στην αγορά εργασίας, ο εκπρόσωπος Τύπου του ΔΝΤ το επιβεβαίωσε, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι η διαδικασία μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας έχει ήδη ξεκινήσει, ωστόσο πρόσθετα μέτρα απαιτούνται, τα οποία, όμως, θα εξειδικευθούν στο πλαίσιο της δεύτερης αξιολόγησης και πρέπει να είναι εναρμονισμένα με τη διεθνή πρακτική (ότι αυτό μπορεί να σημαίνει). Όπως είπε, τα μέτρα αυτά είναι αναγκαίο να διασφαλίζουν τα όποια οφέλη έχουν, μέχρι στιγμής, προκύψει στο μέτωπο της ανταγωνιστικότητας.

Για το ενδεχόμενο Brexit, ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ προειδοποίησε ότι μία τέτοια εξέλιξη θα σηματοδοτούσε μία μακρά περίοδο υψηλής αβεβαιότητας, έντονων διακυμάνσεων στις αγορές και επιβράδυνσης των ρυθμών ανάπτυξης.

imerisia.gr