Tην Καθαρά Δευτέρα όλοι οι Έλληνες υποδέχονται την Σαρακοστή αναβιώνοντας ξεχωριστά έθιμα όπως το πέταγμα του χαρταετού και φυσικά το παραδοσιακό τραπέζι με το νηστίσιμο φαγοπότι.

Υπάρχουν βέβαια και έθιμα όπως οι «Μουτζούριδες» και τα «αλευρομουτζουρώματα», τα οποία τελούνται μόνο σε συγκεκριμένες περιοχές της χώρας.

Παρακάτω παρουσιάζονται μερικά από αυτά:

Το πέταγμα του χαρταετού

Ο χαρταετός έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα. Τον 4ο αιώνα π.Χ., ο μαθηματικός και αρχιμηχανικός Αρχύτας (440-360 π.Χ.), από τον Τάραντα της Νότιας Ιταλίας, καλός φίλος του Πλάτωνα και οπαδός του Πυθαγόρα, χρησιμοποίησε στην αεροδυναμική του τον χαρταετό και λέγεται ότι ήταν ο εφευρέτης του.

Και το 1752, ο Βενιαμίν Φραγκλίνος, διαπίστωσε με την βοήθεια ενός αετού, τον ηλεκτρισμό της ατμόσφαιρας και έφτιαξε το αλεξικέραυνο.

Επίσης οι χαρταετοί ήταν κομμάτι της πίστης των λαών της ανατολής. Οι λαοί αυτοί στόλιζαν τους χαρταετούς με ευχές και επιθυμίες, και πετώντας τους τις έστελναν όσο πιο κοντά μπορούσαν στο θεό.

Μια πιθανή εξήγηση για το πέταγμα του χαρταετού είναι ότι συμβολίζει την ανάγκη του ανθρώπου για εξύψωση πνευματική και ψυχική.

Το βλέμμα είναι στραμμένο στον ουρανό και το σκίρτημα χαράς που νιώθουμε, όταν καταφέρνουμε να τον δούμε να πετάει ψηλά, είναι πολύ μεγάλο.

Ίσως γιατί κατά βάθος ευχόμαστε να μπορούσαμε να βρεθούμε κι εμείς μαζί του εκεί ψηλά.

Το «γαϊτανάκι»

Σε όλη σχεδόν την Ελλάδα –και σε διάφορες παραλλαγές– το χορευτικό δρώμενο, το λεγόμενο Γαϊτανάκι, έθιμο που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, ξεσηκώνει μικρούς και μεγάλους.

Το Λαϊκό Δικαστήριο Ανήθικων Πράξεων-Κάρπαθος

Ανταλλάσσονται απρεπείς χειρονομίες μεταξύ των θεατών, και γι’ αυτό οδηγούνται στο «δικαστήριο» από τους Τζαφιέδες (χωροφύλακες), προς απονομή δικαιοσύνης από τους σεβάσμιους του νησιού.

Αλευρομουτζουρώματα- Γαλαξίδι

Οι καρναβαλιστές χορεύουν κυκλωτούς χορούς αλευρωμένοι και μουτζουρωμένοι.

Αγροτικό καρναβάλι στη Νέδουσα

Η αναβίωση ενός αγροτικού καρναβαλιού στη Νέδουσα, στη νότια Πελοπόννησο, όπου οι επισκέπτες συμμετέχουν ενεργά σε ένα αρχαίο τελετουργικό για ευημερία και γονιμότητα.

Το έθιμο των Μουτζούριδων – Βιστωνίδα

Δύο μεταμφιεσμένοι μουτζουρώνουν τους επισκέπτες με καπνιά από το καζάνι όπου έβραζε την προηγούμενη μέρα η φασολάδα από τις γυναίκες του χωριού.

Βόνιτσα: το έθιμο του «Αχυρένιου Γληγοράκη»

Ο Γληγοράκης λέγεται ότι ήταν ψαράς και απαρνήθηκε τη θάλασσα ψάχνοντας τη μοίρα του στη στεριά. Οι σημερινοί ψαράδες της Βόνιτσας καταδικάζουν αυτήν του την πράξη και κάθε τέτοια μέρα τον τιμωρούν. Φτιάχνοντας λοιπόν έναν αχυρένιο ψαρά, τον δένουν σ’ ένα γάιδαρο και τον γυρνούν σε όλο το χωριό. Όσο περνά η μέρα στήνουν μεγάλο γλέντι με τραγούδι και χορό και στη συνέχεια ρίχνουν τον καημένο τον Γληγοράκη σε μια βάρκα που φλέγεται στ’ ανοιχτά.

Ο «Βλάχικος Γάμος» της Θήβας

Το έθιμο αυτό χρονολογείται από το 1830 και έχει να κάνει με τα προξενιά που γίνονταν τότε. Σήμερα πραγματοποιείται παραδοσιακά με το ξύρισμα του γαμπρού και το στόλισμα της νύφης η οποία στην πραγματικότητα είναι άνδρας! Παράλληλα όλοι οι παρευρισκόμενοι γιορτάζουν τα Κούλουμα με σατιρικά τραγούδια και πολύ χορό.

Το έθιμο του «Αγά» στα Μεστά της Χίου

Το έθιμο του Αγά έχει ρίζες από την Τουρκοκρατία και μέχρι σήμερα είναι το ίδιο διασκεδαστικό την ημέρα της Καθαρής Δευτέρας. Ο Αγάς εισβάλει στο χωριό με τη συνοδεία του και παίρνει θέση στην κεντρική πλατεία. Εκεί μαζεύεται ο κόσμος όπου “δικάζεται” για διάφορα παραπτώματα που του καταλογίζονται και πληρώνει το ανάλογο πρόστιμο! Από αυτή τη διαδικασία δε γλιτώνει κανείς από τους παρευρισκόμενους. Τα χρήματα που μαζεύονται από τα υποτιθέμενα πρόστιμα καταλήγουν στο ταμείο του Πολιτιστικού Συλλόγου του χωριού. Ένα πρωτότυπο έθιμο με πολύ χιούμορ και κοινωφελές έργο παράλληλα.

aftodioikisi.gr