Όταν το 1929 ο Ιταλός αρχαιολόγος Luciano Laurenzi ανέσκαπτε το κοίλο του Ωδείου της Κω και από μια κρύπτη των θολωτών αιθουσών του έφερνε στο φως το εικονιστικό άγαλμα της υστεροελληνικής εποχής, που μιμείτο κλασικό πρότυπο, όλοι οι εργάτες της ανασκαφής, βλέποντας την ελαφρά κλίση και το πνευματώδες του προσώπου, που ο αρχαίος καλλιτέχνης θέλησε να δώσει στο άγαλμα, αναφώνησαν:

«Ο Ιπποκράτης, ο Ιπποκράτης»!!! Ο Ιταλός αρχαιολόγος μη μπορώντας να βρει τα ποδάρια και το δεξί χέρι του αγάλματος, που ίσως κρατούσε κάποιο αντικείμενο, το οποίο θα διευκόλυνε την αναγνώρισή του και μη έχοντας λόγους ν' απορρίψει τον χαρακτηρισμό, υιοθέτησε την ονομασία και δημοσίευσε το άγαλμα με τίτλο: "Il cosiddetto Ippocrate" «Ο λεγόμενος Ιπποκράτης» (Βλέπε Clara Rhodos V,2 σελ. 71-74).

Αμέσως η εικόνα του αγάλματος κυκλοφόρησε παντού στον σύγχρονο κόσμο και έγινε δεκτή από όλους τους γιατρούς ως η κυρίαρχη πατέντα της μορφής του Ιπποκράτη. Οι Ιταλοί δεν δίστασαν, μάλιστα, να τοποθετήσουν αρχικά το άγαλμα σε ειδικά διαμορφωμένη κόγχη στη μεγάλη είσοδο του Διοικητηρίου (φαίνονται ακόμη τα ίχνη της βάσης όπου τοποθετήθηκε το άγαλμα) και να εκτυπώσουν καρτποστάλ, το οποίο απεικόνιζε τον Πλάτανο με φόντο το άγαλμα και το κείμενο του Ιπποκρατικού Όρκου στα ιταλικά.

Και όταν το 1934 σχεδιάστηκε και οικοδομήθηκε το 1936 από τον Ιταλό αρχιτέκτονα Rodolfo Petracco το Αρχαιολογικό Μουσείο της Κω, μεταφέρθηκε στη δυτική πλευρά του κτιρίου και σε κατάλληλα διαμορφωμένο ημικυκλικό χώρο, ώστε να ξεχωρίζει, το περίφημο αυτό άγαλμα του Ιπποκράτη. Μετά την Ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων όλοι οι Έφοροι Αρχαιοτήτων, Γιάννης Κοντής, Γρηγόρης Κωνσταντινόπουλος, Γιάννης Παπαχριστοδούλου και ο καταγόμενος από το Πυλί Έκτακτος Επιμελητής Αρχαιοτήτων της Κω Μιλτιάδης Ν. Νικολαΐδης καθώς και όλοι οι υπηρετήσαντες μέχρι πρόσφατα στο νησί αρχαιολόγοι, με προεξάρχουσα την αλησμόνητη Χάρις Κάντζια, δεν διανοήθηκαν να αλλάξουν τη θέση του αγάλματος.

Και ήλθε επιτέλους μετά πάροδο πενταετίας το πολυπόθητο άνοιγμα του ανακαινισμένου Μουσείου με την προσθήκη της έκθεσης για το Κοινό και του πρώτου ορόφου με το πλήθος των ευρημάτων, που η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως από όλες τις περιοχές του νησιού. Ένα ομολογουμένως αξιέπαινο έργο. Με λύπη όμως ο λαός της Κω διαπίστωσε την ημέρα των εγκαινίων του ανακαινισθέντος Μουσείου τη μεταφορά του αγάλματος του Ιπποκράτη στην απέναντι ακριβώς θέση από εκείνη της αρχικής του τοποθέτησης, που το αναδείκνυε ως κυρίαρχο και επιβλητικό ανάμεσα στα άλλα αξιόλογα αρχαία γλυπτά.
Δεν γνωρίζω ποιο σκεπτικό οδήγησε τους αρμόδιους σ' αυτή την επιλογή, που μας εξέπληξε όλους. Θεωρώ όμως επιτακτική την επανατοποθέτηση του αγάλματος, που αποδίδεται στον Ιπποκράτη, στην εμβληματική του θέση που για 80 ολόκληρα χρόνια δέσποζε του χώρου (με εξαίρεση την περίοδο του πολέμου και της Γερμανικής κατοχής), εκεί ακριβώς όπου είχαν επιλέξει να το τοποθετήσουν οι σώφρονες Ιταλοί αρχαιολόγοι και διατήρησαν με σεβασμό μέχρι τις μέρες μας οι Έλληνες αρχαιολόγοι.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
τ. Δικηγόρος-Ιστορικός Συγγραφέας