Σε πέντε πρωτοβουλίες θα στηριχθεί η προσπάθεια μείωσης των «κόκκινων» δανείων και εξυγίανσης του ισολογισμού των συστημικών τραπεζών.
Σύμφωνα με τα όσα είπε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος οι λύσεις που θα προκριθούν θα έχουν μόνιμο και μακροπρόθεσμο χαρακτήρα και θα απαντούν στο μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι εμπορικές τράπεζες.
Εχουν τεθεί στόχοι συγκεκριμένοι κατόπιν διαβούλευσης με τις τράπεζας και τον εποπτικό μηχανισμό SSM με ορίζοντα εφαρμογής από τον Ιούνιο του 2016 και με παρακολούθηση ανά τρίμηνο, τονίζει ο Γ. Στουρνάρας. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει:
Πρώτον, να αναληφθούν τολμηρές και καινοτόμες πρωτοβουλίες για μια σημαντική μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στους ισολογισμούς των τραπεζών μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Η τρέχουσα «business as usual» προσέγγιση, όσο και αν βελτιωθεί στα σημεία, δεν θα οδηγήσει σε σημαντικές μειώσεις.
Δεύτερον, να υπάρξει στροφή σε μακροχρόνιες ρυθμίσεις. Η τρέχουσα πρακτική βραχυπρόθεσμων ρυθμίσεων απλά οδηγεί σε παράταση του προβλήματος. Αντιθέτως η μακροχρόνια λύση είναι αυτή που θα εξυγιάνει τους ισολογισμούς των πιστωτικών ιδρυμάτων.
Τρίτον, να υπάρξει συντονισμένη αντιμετώπιση των κοινών πιστούχων. Η πρόοδος στο ζήτημα αυτό παραμένει περιορισμένη, ενώ οι κοινοί πιστούχοι έχουν κοινά προβλήματα που μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι αδύνατον να υπάρξουν οριστικές λύσεις χωρίς κοινή δράση από όλους τους πιστωτές. Σχεδόν το σύνολο των μεγάλων επιχειρηματικών μη εξυπηρετούμενων δανείων αφορούν περισσότερους του ενός πιστωτές.
Τέταρτον, να υπάρξει παρέμβαση για την αναδιάρθρωση των βιώσιμων επιχειρήσεων. Παράλληλα με την αναδιάρθρωση του δανείου είναι κρίσιμο να αναλαμβάνονται ενεργητικές πρωτοβουλίες αλλαγής της διοίκησης, όταν αυτή δεν συνεργάζεται, της δομής και του επιχειρηματικού σχεδίου της οφειλέτριας εταιρείας.
Πέμπτον, να υπάρξει αυξημένος εσωτερικός έλεγχος, ώστε να διασφαλίζεται η ίση μεταχείριση και διαφάνεια στην αντιμετώπιση των οφειλετών.
Η λύση σε ό,τι αφορά το θεσμικό πλαίσιο γύρω από τα «κόκκινα» δάνεια αποτελεί ένα από τα προαπαιτούμενα για την αξιολόγηση.
Στόχος με βάση τα όσα υπολογίζονται είναι το θεσμικό πλαίσιο να έχει ολοκληρωθεί στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Μαρτίου. Ως το τέλος του μήνα ο διοικητής της ΤτΕ θα έχει εκδώσει σχετική πράξη βάσει της οποίας θα έχει θεσμοθετήσει τις εταιερίες διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων με αρμοδιότητες τη διαχείριση, την εξαγορά αλλά και την αναχρηματοδότηση. Τα «κόκκινα» δάνεια δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να επιβαρύνουν ποτέ ξανά τα κεφάλαια των τραπεζών.
Εν τω μεταξύ και επισήμως τίθενται εκτός των φετινών πανευρωπαϊκών stress tests οι ελληνικές και πορτογαλικές τράπεζες. Θα ελεχθεί δείγμα 51 τραπεζών στην Ευρώπη (το 70% του τομέα) και δεν θα υπάρχει βαθμολογία PASS/FAIL. To τριετές σενάριο θα δοκιμάσει την αντοχή των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων σε κατάσταση σοκ στην εγχώρια και τη διεθνή ζήτηση αλλά και σοκ στις αγορές. Το σενάριο υιοθετεί παρέκκλιση από την πορεία του ευρωπαϊκού ΑΕΠ κατά 3,1% το 2016 κατά 6,3% το 2017 και κατά 7,1% το 2018, καθώς και υποχωρήσεις τιμών στην κτηματαγορά. Θα πρέπει να σημειωθεί πως τα σενάρια είναι έντονα επηρεασμένα από τα κριτήρια που επικράτησαν στα ελληνικά stress tests.
Mπαίνουμε στη ζώνη του κινδύνου
Τον κώδωνα του κινδύνου έκρουσε ο πρόεδρος του ΣΕΒ Θ. Φέσσας στην ετήσια γενική συνέλευση της ΤτΕ
«Η κοινωνία βρίσκεται σε νευρική κρίση, η οικονομία επιεικώς υπολειτουργεί και η πολιτεία δυσκολεύεται να δώσει λύσεις. Και όλα αυτά συμβαίνουν ενώ εντείνονται οι γεωπολιτικές προκλήσεις στην ευρύτερη περιοχή, επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο τη θέση της Ελλάδας». Με τις φράσεις αυτές ξεκίνησε χθες την ομιλία του, ο πρόεδρος του ΣΕΒ Θεόδωρος Φέσσας, στην ετήσια γενική συνέλευση της Τράπεζας της Ελλάδος.
Μιλώντας για την πρώτη αξιολόγηση έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου, σημειώνοντας ότι αυτή καθυστερεί επικίνδυνα αφού «σε λίγες ημέρες μπαίνουμε στη ζώνη του κινδύνου για την ελληνική οικονομία», όπως χαρακτηριστικά δήλωσε. Ο κ. Φέσσας στάθηκε στο θέμα της υπερφορολόγησης και την επακόλουθη ενθάρρυνση της παραβατικότητας. Τάχθηκε υπέρ της φορολόγησης από το πρώτο ευρώ με προοδευτικό και κοινωνικά δίκαιο τρόπο, ανέδειξε ως λύση την επέκταση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, δηλώνοντας ότι η ηλεκτρονική τιμολόγηση μπορεί να αποδώσει ετήσιο όφελος για τις επιχειρήσεις 1,5 δισ. ευρώ, μείωση πλαστών και εικονικών τιμολογίων ως 80% και επιπλέον έσοδα από ΦΠΑ ως 1 δισ. τον χρόνο.
Τέλος επισήμανε ότι οι τράπεζες δεν χρηματοδοτούν την οικονομία και υπογράμμισε ότι «το όλο πλαίσιο λειτουργίας του πολιτικού και τραπεζικού συστήματος δημιουργεί έναν εφησυχασμό ότι υπάρχει χρόνος για την επίλυση των προβλημάτων».
imerisia.gr
Τους επόμενους μήνες «τα σπουδαία» με ανατροπές στο χώρο των «κόκκινων» δανείων με τη δημιουργία μιας νέας, δευτερογενούς, αγοράς και ριζικές ανακατατάξεις στον επιχειρηματικό χάρτη
Μια από τις προτάσεις που έπεσε στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης με τους Θεσμούς είναι και η ελεύθερη πώληση όλων των δανείων, όχι μόνο των «κόκκινων», αλλά και όσων εξυπηρετούνται κανονικά, των «πράσινων», πρόταση που φέρεται να απορρίφθηκε από την ελληνική πλευρά.
Στο σκεπτικό των Θεσμών είναι ορισμένα «πράσινα» δάνεια, επιχειρηματικά και όχι στεγαστικά ή καταναλωτικά, να μπουν σε ένα «πακέτο» με άλλα «κόκκινα» δάνεια, ώστε να γίνουν πιο ελκυστικά προς πώληση σε ξένα funds.
Οπως τονίζεται σε δημοσίευμα της Ημερησίας, αυτό θα μπορούσε να γίνει μόνο για επιχειρηματικά δάνεια, αλλά υπάρχουν πολλές δυσκολίες στο εγχείρημα.
Σύμφωνα με την εφημερίδα, το αίτημα των Θεσμών ετέθη σε πρόσφατη επίσκεψή τους στην Αθήνα με το υπουργείο Οικονομικών να απαντά αρνητικά σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Οπως εξηγούν στελέχη της αγοράς που έχουν γνώση της διεθνούς πρακτικής: «Γιατί μια τράπεζα να θέλει να πουλήσει δάνεια που εξυπηρετούνται κανονικά. Θα προτιμήσει να ξεφορτωθεί όσα δεν έχουν υψηλές εξασφαλίσεις».
Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η ελληνική πλευρά αποκλείει μεν το σενάριο της πώλησης των λεγόμενων «πράσινων» δανείων, αλλά δεν αποκλείει την εκχώρηση των λεγόμενων NPE, δηλαδή των «non permforming exposures». Πρόκειται για δάνεια τα οποία δεν είναι «κόκκινα», εξυπηρετούνται κανονικά δηλαδή, όμως, είναι «κόκκινος» ο δανειολήπτης, εν προκειμένω μια επιχείρηση.
Στο εξωτερικό η κατηγορία των NPE είναι διαδεδομένη καθώς οι τράπεζες τα έχουν κατηγοριοποιήσει με αυτό τον τρόπο. Π.χ. αν ένα δάνειο πληρώνεται κανονικά αλλά ο δανειολήπτης είναι άνεργος θεωρείται ότι είτε έχει «στοκάρει» χρήματα, είτε έχει περιουσία. Πρόκειται δηλαδή για «πράσινα» δάνεια ενός δυνητικά «κόκκινου» δανειολήπτη.
Εφόσον ένα δάνειο καθυστερήσει για διάφορους λόγους από 1 έως 90 ημέρες θεωρείται... «πορτοκαλί» ή NPE.
Η πλευρά των δανειστών φέρεται να ζητά την πώληση των NPE τα οποία θα μπορούσαν να είναι και στεγαστικά - καταναλωτικά αλλά και επιχειρηματικά, πρόταση που απέρριψε (προς το παρόν) η κυβέρνηση. Βεβαίως υπάρχει και η πιο σκληρή πρόταση της πλήρους απελευθέρωσης της πώλησης όλων των δανείων, που φέρεται να έχει κάνει το ΔΝΤ.
Το ΥΠΟΙΚ έχει κατατεθεί συγκεκριμένα πρότασηώστε να υπάρξει προσέγγιση. «Θα μπορούσαμε να τα βρούμε κάπου στη μέση. Δηλαδή σταδιακή απελευθέρωση, κατηγοριοποίηση των δανείων και απελευθέρωση κάθε έξι μήνες με εξαιρέσεις φυσικά όσα συνδέονται με την πρώτη κατοικία αδύναμων κοινωνικών ομάδων», τονίζει αρμόδια κυβερνητική πηγή.
Διαφορετικές διαδικασίες
Ειδικά για τα επιχειρηματικά δάνεια, μικρών και μεγάλων επιχειρήσεων, αναμένεται να ακολουθηθούν διαφορετικές διαδικασίες που περιγράφονται και στον Κώδικα Δεοντολογίας της ΤτΕ.
Ενα από τα σενάρια, σύμφωνα με την εφημερίδα, είναι και η μετοχοποίηση του χρέους των εταιρειών, δηλαδή είσοδος των τραπεζών στο μετοχικό κεφάλαιο έναντι μέρους του δανείου, είτε αυτό εξυπηρετείται είτε όχι.
Αξίζει να σημειωθεί ότι για τα υπόλοιπα δάνεια η κυβέρνηση έχει προτείνει:
Οριζόντια απαγόρευση της πώλησης όλων των δανείων που έχουν ως υποθήκη ή προσημείωση την πρώτη κατοικία των δανειοληπτών.
Απαγόρευση πώλησης δανείων έως 500.000 ευρώ που έχουν λάβει μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Απαγόρευση της πώλησης δανείων ελεύθερων επαγγελματιών για δάνεια έως 250.000 ευρώ.
Απαγόρευση της πώλησης καταναλωτικών δανείων έως 20.000 ευρώ.
Οι δανειστές είναι σφόδρα αντίθετοι στο σενάριο αυτό φοβούμενοι ότι θα δημιουργηθεί νέα γενιά ληξιπρόθεσμων δανείων και ζητούν την πλήρη απελευθέρωση της πώλησής τους.
Οροι και προϋποθέσεις λειτουργίας των εταιρειών
Το πρόγραμμα επιχειρηματικής δραστηριότητας των εταιρειών διαχείρισης θα περιλαμβάνει: Την πλήρη και λεπτομερή καταγραφή όλων των εργασιών διαχείρισης «κόκκινων» δανείων, περιγραφή τυχόν άλλων δραστηριοτήτων της εταιρείας, αλλά και στοιχεία για τη δομή του ομίλου (ασφαλιστικός, όμιλος επενδυτικών υπηρεσιών, χρηματοοικονομικός κ.λπ.), στον οποίο η εταιρεία πιθανόν να συμμετέχει.
Εκτός από το επιχειρηματικό τους πλάνο, οι εταιρείες θα πρέπει να λάβουν έγκριση για τις μεθόδους διαχείρισης, τα κριτήρια ιεράρχησης και κατηγοριοποίησης του χαρτοφυλακίου που αναλαμβάνουν, των διαδικασιών χειρισμού των δανειοληπτών με κοινούς πιστωτές, τα κριτήρια αξιολόγησης της ικανότητας αποπληρωμής του φυσικού ή του νομικού προσώπου και την πολιτική επικοινωνίας με τους πελάτες.
Μεταξύ των στοιχείων που θα ελέγχει η εποπτική αρχή είναι η μετοχική σύνθεση της κάθε εταιρείας διαχείρισης, οι πηγές χρηματοδότησής της, η προέλευση των διαθεσίμων κεφαλαίων για την απόκτηση τυχόν συμμετοχής, καθώς και ο σκοπός της, δηλαδή εάν πρόκειται για στρατηγική επένδυση ή επενδυτικό χαρτοφυλάκιο.
Το ελάχιστο μετοχικό κεφάλαιο που απαιτείται ανέρχεται σε 100.000 ευρώ, προκειμένου μία τέτοια εταιρεία να πραγματοποιεί διαχείριση και αγορά δανείων. Ενώ προκειμένου να προβαίνει και σε επαναχρηματοδοτήσεις το κεφάλαιο ανέρχεται σε αυτό που κάθε φορά ισχύει για την ίδρυση εταιρείας πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων.
Το ενδεχόμενο να αλλάξουν χέρια μεγάλες επιχειρήσεις είναι η αιτία για την οποία οι εταιρείες διαχείρισης «κόκκινων» δανείων, οι μέτοχοί τους και το επιχειρηματικό τους πλάνο τίθενται υπό την αυστηρή εποπτεία της ΤτΕ, η οποία πριν από τη χορήγηση άδειας θα προχωρεί σε εξονυχιστικό έλεγχο των φυσικών ή νομικών προσώπων που συμμετέχουν στο μετοχικό κεφάλαιο και στη διοίκηση αυτών των εταιρειών.
Υπό εξαντλητικό έλεγχο θα περνούν και τα φυσικά πρόσωπα, μέτοχοι των εταιρειών, ελέγχοντας εισοδηματικά και περιουσιακά στοιχεία, τυχόν επαγγελματικές ή συγγενικές σχέσεις με πρόσωπα που κατέχουν πολιτικά αξιώματα, συνεργασίες που τυχόν υπήρξαν με πιστωτικά ιδρύματα κ.λπ. Από την άλλη πλευρά θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε πλήρη λειτουργία βρίσκονται οι μονάδες διαχείρισης των NPL’s των ίδιων των τραπεζών, οι οποίες κινούνται υπό τη στενή παρακολούθηση των θεσμών και στις περισσότερες περιπτώσεις με εξαιρετικά ικανοποιητικά αποτελέσματα.
Για την αναχρηματοδότηση ενός δανείου απαιτείται η γνωστοποίηση στην ΤτΕ. Αν το χρηματοδοτικό άνοιγμα υπερβεί το 15% σε σχέση με την καθαρή θέση της εταιρείας γνωστοποιείται εντός 15 ημερών. Ομοίως αν το σύνολο των ανοιγμάτων υπερβεί το 7πλάσιο της καθαρής θέσης της εταιρείας. Επίσης οι εταιρείες διαχείρισης που αδειοδοτούνται θα πληρώνουν 3.000 ευρώ στην ΤτΕ ως τέλος για την κάλυψη των δαπανών εποπτείας.
Εταιρείες διαχείρισης θα χορηγούν δάνεια έναντι... μετοχικού κεφαλαίου
Νέο τοπίο δημιουργείται στον τραπεζικό κλάδο με την ίδρυση και λειτουργία εταιρειών διαχείρισης δανείων. Θα πρόκειται για εταιρείες ειδικού σκοπού που θα ανοίξουν το «παιχνίδι» δημιουργώντας μια δευτερογενή αγορά στην οποία θα μπορούν να χορηγήσουν και οι ίδιες δάνεια σε προβληματικές επιχειρήσεις ενισχύοντας τη ρευστότητά τους, και συμμετέχοντας στο μετοχικό τους κεφάλαιο.
Η αναδιάρθρωση μπορεί να πραγματοποιείται είτε με εξαγορά του δανείου από την εταιρεία διαχείρισης, είτε μέσω απλής αναδιάρθρωσης, οπότε το δάνειο παραμένει στην κατοχή της τράπεζας που συναινεί στη χορήγηση νέου δανείου με ανάληψη ποσοστού του μετοχικού κεφαλαίου από την ίδια την εταιρεία διαχείρισης εν είδει εγγύησης.
Οι πλατφόρμες ενεργητικής διαχείρισης σε συνεργασία με εταιρείες επιχειρηματικών συμμετοχών (private equity funds) μπορούν να στηρίξουν την επιχειρηματική αναδιάρθρωση μιας εταιρείας ή και ενός κλάδου συνολικά παρέχοντας το απαιτούμενο κεφάλαιο ή μέρος αυτού για την υλοποίηση του σχεδίου επαναφοράς στην κερδοφορία μιας βιώσιμης επιχείρησης της οποίας η διοίκηση έχει εκχωρηθεί στο νέο διαχειριστή.
Τη δυνατότητα της ρύθμισης εταιρικών δανείων, χωρίς να απαιτείται η πώλησή τους από τις τράπεζες θεσμοθετεί η ΤτΕ με Πράξη που θα ρυθμίζει και το συνολικό καθεστώς αδειοδότησης σε εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων, ακόμη και τη μεταβίβαση της διοίκησης των υπό εξυγίανση επιχειρήσεων στις τελευταίες σε περιπτώσεις που δεν είναι συνεργάσιμος ο επιχειρηματίας.
Χορήγηση ρευστότητας
Η εταιρεία διαχείρισης και οι πιστώτριες τράπεζες μπορούν να συμφωνήσουν ότι μια υπερχρεωμένη επιχείρηση είναι βιώσιμη, αλλά χρειάζεται χορήγηση ρευστότητας και αναδιάρθρωση σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα του υφιστάμενου δανεισμού της, για να τρέξει ένα νέο business plan.
Πρόκειται για δέλεαρ προς τις ενδιαφερόμενες εξειδικευμένες πλατφόρμες και τα private equity funds που δραστηριοποιούνται διεθνώς στη διαχείριση προβληματικών επιχειρηματικών δανείων, καθώς στις προμήθειες διαχείρισης και στην αμοιβή επιτυχίας προστίθεται η δυνατότητα αποδόσεων ως δανειστής από την ολική επαναφορά της εταιρείας.
Ήδη ένα κοινοπρακτικό σχήμα που δραστηριοποιείται στη συγκεκριμένη αγορά και απαρτίζεται από τις PWC, τη σουηδική τράπεζα Hoist και την ελληνικών συμφερόντων Qualco ανέλαβαν το ρόλο του εκκαθαριστή των δώδεκα bad banks, που έκλεισαν στις προηγούμενες ανακεφαλαιοποιήσεις και οδήγησαν στην συγκέντρωση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος σε 4 τράπεζες.
Εκτιμάται ότι όταν ολοκληρωθεί η διαβούλευση πάνω στην Πράξη του διοικητή της ΤτΕ, Γιάννη Στουρνάρα, θα αρχίσει να εκδηλώνεται το ενδιαφέρον από εταιρείες που θα θελήσουν να διαχειριστούν τα «κόκκινα» δάνεια σε συνεργασία με τις τράπεζες.
Ολο το σχέδιο για τα ληξιπρόθεσμα δάνεια άνω των 108 δισ. ευρώ θα «κουμπώσει» μόλις συσταθεί και η ειδική Γραμματεία του υπουργείου Οικονομίας η οποία ωστόσο θα εποπτεύεται από 4 υπουργούς. Συγκεκριμένα τους κ. Γ. Σταθάκη, τον υπουργό Εργασίας, Γ. Κατρούγκαλο, τον υπουργός Δικαιοσύνης, Ν. Παρασκευόπουλο και τον υπουργό Οικονομικών Ευκλ. Τσακαλώτο.
Τη δυνατότητα να διαχειρίζονται, να αγοράζουν, αλλά και να αναδιαρθρώνουν «κόκκινα» δάνεια από τις τράπεζες δίνει το νέο θεσμικό πλαίσιο που προβλέπει την ίδρυση και λειτουργία εταιρειών διαχείρισης.
Η σχετική Πράξη του διοικητή της ΤτΕ έχει δοθεί στα πιστωτικά ιδρύματα προς διαβούλευση και καθώς ο χρόνος σε ό,τι αφορά το θέμα των κόκκινων δανείων πιέζει, αναμένεται να λειτουργήσει προς το τέλος του τρέχοντος μηνός.
Η αναδιάρθρωση μπορεί να πραγματοποιείται είτε με εξαγορά του δανείου από την εταιρεία διαχείρισης, είτε μέσω απλής αναδιάθρωσης, οπότε το δάνειο παραμένει στην κατοχή της τράπεζας που συναινεί στη χορήγηση νέου δανείου με ανάληψη ποσοστού του μετοχικού κεφαλαίου από την ίδια την εταιρεία διαχείρισης εν είδει εγγύησης.
Η «Η» παρουσιάζει το σχέδιο για τις εταιρείες αυτές και το οποίο, σύμφωνα με τραπεζικές πηγές που το έχουν στα χέρια τους προβλέπει ότι το πρόγραμμα επιχειρηματικής δραστηριότητας θα περιλαμβάνει: Την πλήρη και λεπτομερή καταγραφή όλων των εργασιών διαχείρισης «κόκκινων» δανείων, περιγραφή τυχόν άλλων δραστηριοτήτων της εταιρείας, αλλά και στοιχεία για τη δομή του ομίλου (ασφαλιστικός, όμιλος επενδυτικών υπηρεσιών, χρηματοοικονομικός κ.λπ.), στον οποίο η εταιρεία πιθανόν να συμμετέχει.
Εγκριση
Εκτός από το επιχειρηματικό τους πλάνο, οι εταιρείες θα πρέπει να λάβουν έγκριση για τις μεθόδους διαχείρισης, τα κριτήρια ιεράρχησης και κατηγοριοποίησης του χαρτοφυλακίου που αναλαμβάνουν, των διαδικασιών χειρισμού των δανειοληπτών με κοινούς πιστωτές, τα κριτήρια αξιολόγησης της ικανότητας αποπληρωμής του φυσικού ή του νομικού προσώπου και την πολιτική επικοινωνίας με τους πελάτες. Μεταξύ των στοιχείων που θα ελέγχει η εποπτική αρχή είναι η μετοχική σύνθεση της κάθε εταιρείας διαχείρισης, οι πηγές χρηματοδότησής της, η προέλευση των διαθεσίμων κεφαλαίων για την απόκτηση τυχόν συμμετοχής, καθώς και ο σκοπός της, δηλαδή εάν πρόκειται για στρατηγική επένδυση ή επενδυτικό χαρτοφυλάκιο.
Το ελάχιστο μετοχικό κεφάλαιο που απαιτείται ανέρχεται σε 100.000 ευρώ, προκειμένου μία τέτοια εταιρεία να πραγματοποιεί διαχείριση και αγορά δανείων. Ενώ προκειμένου να προβαίνει και σε επαναχρηματοδοτήσεις το κεφάλαιο ανέρχεται σε αυτό που κάθε φορά ισχύει για την ίδρυση εταιρείας πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων.
Αυστηρή εποπτεία
Το ενδεχόμενο να αλλάξουν χέρια μεγάλες επιχειρήσεις είναι η αιτία για την οποία οι εταιρείες διαχείρισης «κόκκινων» δανείων, οι μέτοχοί τους και το επιχειρηματικό τους πλάνο τίθενται υπό την αυστηρή εποπτεία της ΤτΕ, η οποία πριν από τη χορήγηση άδειας θα προχωρεί σε εξονυχιστικό έλεγχο των φυσικών ή νομικών προσώπων που συμμετέχουν στο μετοχικό κεφάλαιο και στη διοίκηση αυτών των εταιρειών. Υπό εξαντλητικό έλεγχο θα περνούν και τα φυσικά πρόσωπα, μέτοχοι των εταιρειών, ελέγχοντας εισοδηματικά και περιουσιακά στοιχεία, τυχόν επαγγελματικές ή συγγενικές σχέσεις με πρόσωπα που κατέχουν πολιτικά αξιώματα, συνεργασίες που τυχόν υπήρξαν με πιστωτικά ιδρύματα κ.λπ. Από την άλλη πλευρά θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε πλήρη λειτουργία βρίσκονται οι μονάδες διαχείρισης των NPL's των ίδιων των τραπεζών, οι οποίες κινούνται υπό τη στενή παρακαλούθηση των θεσμών και στις περισσότερες περιπτώσεις με εξαιρετικά ικανοποιητικά αποτελέσματα.
Για την αναχρηματοδότηση ενός δανείο απαιτείται η γνωστοποίηση στην ΤτΕ. Αν το χρηματοδοτικό άνοιγμα υπερβεί το 15% σε σχέση με την καθαρή θέση της εταιρείας γνωστοποιείται εντός 15 ημερών. Ομοίως αν το σύνολο των ανοιγμάτων υπερβεί το 7πλάσιο της καθαρής θέσης της εταιρείας. Επίσης οι εταιρείες διαχείρισης που αδειοδοτούνται θα πληρώνουν 3.000 ευρώ στην ΤτΕ ως τέλος για την κάλυψη των δαπανών επτείας.
Συναντήσεις
Σκληρή παρακολούθηση εφαρμόζει ο SSM σε ό,τι αφορά τα αναθεωρημένα πλάνα αναδιάρθρωσης των τραπεζών, καθώς υπάρχει μία σειρά προγραμματισμένων συναντήσεων για το συγκεκριμένο θέμα. Στις συναντήσεις αυτές θα συζητηθεί η πορεία των «κόκκινων» δανείων, αλλά και τα αναδιαρθρωμένα πλάνα των πιστωτικών ιδρυμάτων. Από την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης μέχρι σήμερα, έχουν μεσολαβήσει δύο σημαντικές κινήσεις: η πώληση της Finansbank από την Εθνική Τράπεζα στην Εθνική Τράπεζα του Κατάρ και η πώληση του 80% της Eurolife από τη Eurobank στην Fairfax, ενώ χθες η Alpha Bank ανακοίνωσε ότι άνοιξε τη διαδικασία πώλησης για το Χίλτον με εκδήλωση ενδιαφέροντος ως τις 11 Μαρτίου.
Ο Γ. Σταθάκης ζητά μεταβατική περίοδο
Η Ελλάδα επιθυμεί να διατηρηθούν οι περιορισμοί στις πωλήσεις «κόκκινων» δανείων σε ταμεία διαχείρισης τέτοιων δανείων δήλωνε χθες ο υπουργός Οικονομίας Γιώργος Σταθάκης, σε συνέντευξη που έδωσε στο πρακτορείο Bloomberg.
«Η θέση της κυβέρνησης είναι ότι έχουμε ανοίξει ήδη το 50% της αγοράς κόκκινων δανείων», δήλωσε ο κ. Σταθάκης, προσθέτοντας: «Θέλουμε να υπάρχει μία μακρά μεταβατική περίοδος για ευαίσθητες κατηγορίες, όπως τα στεγαστικά δάνεια, τα μικρά καταναλωτικά δάνεια, καθώς και τα δάνεια προς τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις». Η τελευταία συμφωνία της Ελλάδας με τους δανειστές της προβλέπει την προστασία των ευάλωτων νοικοκυριών, αλλά η έκταση των περιορισμών παραμένει θέμα της συνεχιζόμενης διαπραγμάτευσης με τους εκπροσώπους των Θεσμών, αναφέρει το Bloomberg.
«Υπάρχουν διαφορετικές απόψεις, διαπραγματευόμαστε», δήλωσε ο υπουργός, σημειώνοντας ότι η ελληνική Βουλή ψήφισε πέρυσι νόμο, ο οποίος διευκολύνει την πώληση «κόκκινων» δανείων μεγάλων επιχειρήσεων.
Ας σημειωθεί πάντως πως πρόσφατα από την αντιπροεδρία, μετά από συνάντηση με τις τράπεζες διαφάνηκε σαφώς η πρόθεση της κυβέρνησης η οποία σύμφωνα με την ανακοίνωση συνέπιπτε με εκείνη των τραπεζών να μην υπάρξει άκριτη πώληση δανείων, κάτι που δεν συμφέρει ούτε και τις τράπεζες.
Διάσταση
Η αγορά των «κόκκινων» δανείων δεν λειτουργεί ακόμη, αλλά αυτό μπορεί να γίνει σύντομα, είπε ο υπουργός.
Εν τω μεταξύ το θέμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων φαίνεται να αποτελεί πεδίο με το οποίο έντονα ασχολείται και το ΔΝΤ.
Όπως μεταδίδει το πρακτορείο market news, πηγές ανέφεραν πως η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εξακολουθούν να έχουν διαφωνίες για τη λύση που πρέπει να δοθεί στο θέμα του ελληνικού χρέους, ενώ σε ό,τι αφορά τα «κόκκινα» δάνεια η θέση του ΔΝΤ είναι πως για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια πρέπει να υπάρξει πλήρης απελευθέρωση της πώλησής τους.
imerisia.gr
Εξαιρέσεις από την πώληση σε funds «κόκκινων» δανείων με υποθήκη την κύρια κατοικία για κοινωνικά ευαίσθητες ομάδες διεκδικεί η κυβέρνηση από το κουαρτέτο των Θεσμών, όπως αποκαλύπτει ο υπουργός Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού Γιώργος Σταθάκης με συνέντευξή του στην «ΗτΣ».
Αναγγέλλει την πρόθεσή του να διεκδικήσει στις διαπραγματεύσεις τριετή παράταση για τον «νόμο Δένδια», ο οποίος λήγει στις 31 Μαρτίου, και αφορά στη διευθέτηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων μικρομεσαίων επιχειρήσεων με τη χορήγηση φορολογικών κινήτρων.
Κύριε υπουργέ, σύμφωνα με την μέχρι τώρα πορεία των διαπραγματεύσεων με τους επικεφαλής του κουαρτέτου των Θεσμών, υπάρχει η δυνατότητα εκτίμησης για τον χρόνο ολοκλήρωσης της αξιολόγησης;
Βλέπετε προσπάθειες από την πλευρά των δανειστών έντιμου συμβιβασμού πάνω στα ανοικτά θέματα της διαπραγμάτευσης;Στόχος μας είναι να ολοκληρωθεί η πρώτη αξιολόγηση το συντομότερο δυνατόν. Αναμένεται να συζητήσουμε με τους δανειστές εκ νέου όλα τα θέματα που εκκρεμούν: Το ασφαλιστικό, τα φορολογικά, το θέμα των κόκκινων δανείων κ.ο.κ.. Η αλήθεια είναι ότι η όποια καθυστέρηση δεν είναι προς όφελος καμίας πλευράς μια και κάτι τέτοιο θα δημιουργούσε νέες συνθήκες ανασφάλειας. Αυτό άλλωστε φάνηκε και στο Eurogroup της Πέμπτης, καθώς και από σειρά δηλώσεων Ευρωπαίων αξιωματούχων, που ξεκαθαρίζουν ότι δεν επιθυμούν παράταση της διαδικασίας.
Οι προτάσεις που έχουμε καταθέσει στους Θεσμούς είναι η βάση για την εξεύρεση αμοιβαία αποδεκτών λύσεων. Διαφορές είναι λογικό να υπάρχουν, αλλά πιστεύω ότι στην πορεία θα βρούμε τη χρυσή τομή.
Ποιο είναι ακριβώς το αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο θέμα των «κόκκινων» δανείων; Μέχρι τις 15 Μαρτίου παρατάθηκε το καθεστώς εξαίρεσης της μεταβίβασης σε funds συγκεκριμένων κατηγοριών «κόκκινων» δανείων. Από κει και πέρα θα απελευθερωθεί η δυνατότητα πώλησης και για αυτά; Θα επιμείνει η ελληνική πλευρά στις διαπραγματεύσεις για τη μόνιμη εξαίρεση από τις μεταβιβάσεις σε funds των μη εξυπηρετούμενων δανείων με υποθήκη την κύρια κατοικία;
Ζητούμενο είναι το τραπεζικό σύστημα να αρχίσει να χρηματοδοτεί και πάλι ομαλά την πραγματική οικονομία. Αυτό προϋποθέτει την αποσυμφόρηση του τραπεζικού συστήματος. Ταυτόχρονα, όμως, θέλουμε να προστατεύσουμε τις κοινωνικά ευαίσθητες κατηγορίες δανείων από επιθετικές πρακτικές. Ειδικά για τα δάνεια με υποθήκη πρώτης κατοικίας θα επιδιώξουμε να κινηθούμε στο πλαίσιο της συμφωνίας του Οκτωβρίου, εξασφαλίζοντας εξαιρέσεις.
Τι αλλαγές σχεδιάζετε για τη διευθέτηση των επιχειρηματικών οφειλών, στο πλαίσιο του «νόμου Δένδια»;
Για την αναδιάρθρωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, στόχος είναι να καταστήσουμε τον μέχρι σήμερα ουσιαστικά ανενεργό νόμο Δένδια, περισσότερο λειτουργικό, ώστε να βοηθήσουμε την αναδιάρθρωση μη εξυπηρετούμενων δανείων. Διεκδικούμε τριετή παράταση και παράλληλα αναζητούνται μορφές φορολογικών κινήτρων και διαδικασίες, που θα οδηγούν στην προώθηση των σχετικών αιτημάτων από τις τράπεζες. Επίσης, για τα «κόκκινα δάνεια» μεγάλων επιχειρήσεων σκοπεύουμε να δημιουργήσουμε ένα συντονιστικό μηχανισμό, όπου όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς θα αναζητήσουν τις καλύτερες δυνατές λύσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Πότε θα είναι έτοιμος ο φορέας αξιολόγησης της δανειοδοτικής ικανότητας νοικοκυριών κι επιχειρήσεων;
Ηδη ανάδοχος διεθνούς κύρους προχωρεί την τελική μελέτη. Η δημιουργία του νέου θεσμού παρουσιάζει σειρά προκλήσεων τόσο σε νομικό όσο και τεχνικό επίπεδο, όπως η διασύνδεση των διαφορετικών βάσεων δεδομένων με τον νέο φορέα, όσο και η δημιουργία, βάσει της διεθνούς εμπειρίας, ενός συστήματος «βαθμολόγησης» και αποτίμησης της πιστοληπτικής ικανότητας του κάθε δανειολήπτη. Η υπηρεσία θα λειτουργεί ως Ανεξάρτητη Αρχή, που θα διασφαλίζει την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και θα υιοθετεί αντικειμενικά κριτήρια, σε αντίθεση με αυτό που ισχύει τώρα, δηλαδή την υποκειμενική αξιολόγηση από τις τράπεζες. Το θεσμικό πλαίσιο για τη δημιουργία της υπηρεσίας «Πίστωσης και Πλούτου» υπολογίζεται να βγει σε διαβούλευση το καλοκαίρι.
Σημαντικό ρόλο ως προς την παροχή βοήθειας στους δανειολήπτες θα παίξουν και τα κέντρα ενημέρωσης στις μεγάλες πόλεις. Πότε αυτά θα είναι έτοιμα να λειτουργήσουν;
Εχουμε ήδη έτοιμο το νομικό καθεστώς εντός του οποίου θα λειτουργεί ο νέος φορέας και διερευνάμε τις ακριβής υπηρεσίες που θα παρέχονται από τα κέντρα. Χρονικός ορίζοντας εντός του οποίου έχουμε προσανατολίσει την σχετική δράση είναι μέχρι το καλοκαίρι να βρίσκεται σε διαδικασία υλοποίησης.
Τα πρώτα προγράμματα του ΕΣΠΑ για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας προκηρύχθηκαν. Πόσα κονδύλια θα δοθούν συνολικά από όλες τις δράσεις των επιχειρησιακών προγραμμάτων μέσα στο 2016;
Ο σχεδιασμός στο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα είναι ότι ετησίως θα πρέπει να απορροφώνται από το ΕΣΠΑ 2-2,5 δισ. ευρώ κοινοτικής συνδρομής μέχρι το κλείσιμο της περιόδου. Ήδη την εβδομάδα που πέρασε σας παρουσιάσαμε τις πρώτες δράσεις για το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία 2014-2020» ? έναν τομέα για τον οποίο δεν είχε υπάρξει πρόγραμμα την τελευταία τετραετία. Μόνο οι τέσσερις αυτές δράσεις αφορούν πόρους άνω των 250 εκατ. ευρώ, ενώ στον δεύτερο κύκλο θα ακολουθήσουν άλλα 120 εκατ. ευρώ. Σε αυτές τις δράσεις είναι εμφανή τα χαρακτηριστικά που επιθυμούμε να έχουν τα νέα προγράμματα: Αποτυπώνουν το νέο αναπτυξιακό υπόδειγμα, που εστιάζει σε τομείς της οικονομίας που χαρακτηρίζονται από εξωστρέφεια, καινοτομία, υψηλή προστιθέμενη αξία και ιδιαίτερη έμφαση στην οικολογική διάσταση του όλου σχεδιασμού. Δεύτερον, για τη σύνταξή τους έχει προηγηθεί διαβούλευση με την κοινωνία και τους φορείς της. Τρίτον, προάγεται η νεοφυής επιχειρηματικότητα και τέταρτον, ενισχύονται οι διαδικασίες διαφάνειας και δημόσιου ελέγχου στη διαδικασία παροχής των ενισχύσεων.
Παραμένετε αισιόδοξος ως προς την επίτευξη θετικού ρυθμού ανάπτυξης το 2016;
Δεν είναι θέμα αισιοδοξίας, αλλά στοιχείων. Τα δεδομένα που υπήρχαν από τη συμφωνία του Αυγούστου, ότι η ελληνική οικονομία θα κατέγραφε ύφεση 2,5% φέτος και 0,5% του χρόνου, δεν ισχύουν πια. Η ελληνική οικονομία καταγράφει μηδενική ύφεση και εκ των πραγμάτων υπάρχει ισχυρή πεποίθηση ότι το 2016 θα καταγράψει θετικό ρυθμό ανάπτυξης, μετά την αναπροσαρμογή των δεδομένων.
Η ασφαλιστική μεταρρύθμιση, σύμφωνα με πολιτικές αναλύσεις, είναι πιθανόν να δοκιμάσει τη συνοχή της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ. Βλέπετε σε ένα ενδεχόμενο καταψήφισης του νομοσχεδίου από την πλειονότητα των βουλευτών να δρομολογείται νέα προσφυγή στις κάλπες; Είσαστε υπέρ της συγκρότησης κυβέρνησης ειδικού σκοπού ή οικουμενικής σε περίπτωση κλυδωνισμού της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας;
Αυτό που βλέπουμε το τελευταίο διάστημα είναι μια σειρά κοινωνικών αντιδράσεων και κινητοποιήσεων, που θεωρούμε απόλυτα λογικές, δεδομένου ότι έχει προηγηθεί μια πενταετία μέτρων με αρνητικό κοινωνικό αντίκτυπο. Εμείς, από την πλευρά μας, αφουγκραζόμαστε τις αντιδράσεις και θα εξαντλήσουμε όλα τα περιθώρια διαλόγου. Με τον τρόπο αυτό θα πετύχουμε τις απαραίτητες κοινωνικές συναινέσεις για τις διορθωτικές κινήσεις που πρέπει να γίνουν. Υπό αυτή την έννοια, λοιπόν, δεν θεωρώ ότι απειλείται η κυβερνητική σταθερότητα.
Τον Μάρτιο ο αναπτυξιακός νόμος
Πότε θα είναι έτοιμος να κατατεθεί στη Βουλή ο νέος αναπτυξιακός νόμος;
O νέος αναπτυξιακός νόμος, μετά από σειρά πολλών επαφών με του φορείς και τους κοινοτικούς εταίρους, θα εισαχθεί σύντομα σε διαδικασία διαβούλευσης και στη συνέχεια θα κατατεθεί στη Βουλή. Αυτό θα γίνει πιθανότατα μέσα στον Μάρτιο.
Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά του;
Επιδίωξή μας είναι η δημιουργία καινοτομικών, εξωστρεφών, δυναμικών-βιώσιμων επιχειρήσεων, η αύξηση της απασχόλησης, με έμφαση στο εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό, η αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας, των συνεργασιών, του μέσου μεγέθους των επιχειρήσεων, η επανεκβιομηχάνιση της χώρας (με τη στήριξη της καταρρέουσας, αλλά όχι απαξιωμένης, ελληνικής βιομηχανίας ώστε να διέλθει τη στενωπό). Κυρίως όμως, η πρόκληση του απαιτούμενου ρεύματος νέων επενδύσεων που χρειάζεται η χώρα, μετά από επτά χρόνια πολιτικών λιτότητας και αποεπένδυσης. Ο νόμος έχει έντονη χωρική διάσταση. Χρησιμοποιεί, παράλληλα με τις επιχορηγήσεις, έντονα τα φορολογικά κίνητρα και προβλέπει χρήση των λεγομένων νέων επιστρεπτέων χρηματοδοτικών εργαλείων μόχλευσης. Απλοποιεί και ουσιαστικοποιεί τις διαδικασίες αξιολόγησης και ελέγχου. Επιχειρεί τον βέλτιστο συντονισμό με άλλα προγράμματα ενίσχυσης των επιχειρήσεων, ενώ προσπαθεί να δώσει έμφαση στην απασχόληση που θα δημιουργείτε από κάθε επένδυση ως βασικό κριτήριο αξιολόγησης της κάθε πρότασης. Εν κατακλείδι, ο νέος αναπτυξιακός στοχεύει στη διαμόρφωση μίας νέας ταυτότητας και εικόνας της χώρας. Θα αξιοποιήσει το επιστημονικό δυναμικό της χώρας στοχεύοντας στην τεχνολογική αναβάθμισή της, στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς της σε τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας και έντασης γνώσης.
ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ
Για τα «κόκκινα» δάνεια των μεγάλων επιχειρήσεων, ο ίδιος γνωστοποιεί τις πρωτοβουλίες του για τη σύσταση ενός συντονιστικού μηχανισμού όπου οι εμπλεκόμενοι φορείς, τράπεζες και επιχειρήσεις, θα αναζητήσουν τις καλύτερες δυνατές λύσεις.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Στο επίμαχο θέμα της χρονικής ολοκλήρωσης των διαπραγματεύσεων και της πρώτης αξιολόγησης, ο υπουργός Οικονομίας σημειώνει ότι «στόχος είναι να ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατόν», υπογραμμίζοντας πως «δεν είναι προς όφελος καμίας πλευράς να δημιουργηθούν νέες συνθήκες ανασφάλειας».
ΛΟΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ
Τέλος, αναφορικά με τις αντιδράσεις που εκδηλώνονται για το Ασφαλιστικό, ο κ. Σταθάκης, τις χαρακτηρίζει στην «ΗτΣ» ως «πολύ λογικές» και δεν εκτιμά ότι «απειλείται η κυβερνητική σταθερότητα».
Κοινό μέτωπο κτίζουν κυβέρνηση και τραπεζίτες ενάντια στην πώληση των «κόκκινων» δανείων και δη των στεγαστικών, ενώ συμφώνησαν στην επιτάχυνση των διαδικασιών ρύθμισης όλων των καθυστερούμενων δανείων με βάση το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο.
Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε εν όψει της έλευσης των δανειστών και αφού είχε προηγηθεί η επίσκεψη της «σιδηράς» κυρίας του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM) Ντανιέλ Νουί, η οποία άσκησε πίεση προς όλες τις κατευθύνσεις και διεμήνυσε σε όλους τους τόνους ότι επείγει να προχωρήσει το νέο θεσμικό πλαίσιο, δηλαδή να ανοίξει με απλά λόγια ο δρόμος για πωλήσεις όλων των καθυστερούμενων δανείων σε ξένα funds.
Στη χθεσινή σύσκεψη συμμετείχαν ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης, οι υπουργοί Οικονομίας και Οικονομικών Γιώργος Σταθάκης και Ευκλείδης Τσακαλώτος, το προεδρείο της Ελληνικής Ενωσης Τραπεζών και οι διοικήσεις των τραπεζών.
Κυρίαρχο θέμα στην ατζέντα ήταν τα «κόκκινα» δάνεια και όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται σε ανακοίνωση της αντιπροεδρίας «διαπιστώθηκε ότι οι τράπεζες δεν έχουν ενδιαφέρον να προβούν σε πωλήσεις δανείων και συμφωνήθηκε να επιταχυνθούν, από μέρους των, οι διαδικασίες ρύθμισης των δανείων με βάση το νομοθετικό πλαίσιο που βρίσκεται ήδη σε ισχύ.
Ακόμη υπήρξε συμφωνία για τη διαπραγματευτική γραμμή στο θέμα της διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων και ειδικότερα στην εξαίρεση από την πώληση σε τρίτους συγκεκριμένων κατηγοριών δανείων».
Καταγραφή
Οι τραπεζίτες από την πλευρά τους υπογράμμισαν ότι το τελευταίο 18μηνο έχουν προχωρήσει σε πλήρη καταγραφή όλων των καθυστερούμενων δανείων, είτε αυτά είναι μεγάλα επιχειρηματικά, μικρομεσαίων επιχειρήσεων, στεγαστικά ή καταναλωτικά, ενώ όπως τόνισαν «τρέχουν» σειρά ρυθμίσεων, ώστε να επιστρέψουν στην κανονικότητα όσο το δυνατόν περισσότερα «κόκκινα» δάνεια.
Οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι θέλησαν να πληροφορηθούν κατά πόσο μπορούν τα δάνεια σε καθυστέρηση να πωληθούν εύκολα, δηλαδή αν υπάρχει αγορά. Οι τραπεζίτες -σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές- απάντησαν ότι για τα στεγαστικά δεν υπάρχει «αγορά», ενώ και για τα επιχειρηματικά το ενδιαφέρον εστιάζεται σε συγκεκριμένους τομείς. Οσο για τις κρυμμένες υπεραξίες, που κρύβονται στο βουνό των κόκκινων δανείων, οι τραπεζίτες σημείωσαν πως αν πράγματι υπάρχουν «κρυμμένες υπεραξίες» γιατί να πωληθούν τα δάνεια σε ξένους.