Ο Βουλευτής Δωδεκανήσου και Α’ Κοσμήτορας της Βουλής Βασίλης Α. Υψηλάντης σε συνέχεια των ουσιαστικών παρεμβάσεων σε κάθε μία Θεματική Ενότητα της Συνταγματικής Αναθεώρησης κατά τις διεργασίες και στις συνεδριάσεις της αντίστοιχης Κοινοβουλευτικής Επιτροπής όπου είναι τακτικό μέλος, εισηγήθηκε και πρότεινε την συμπληρωματική αναθεώρηση των σχετικών διατάξεων που αφορούν τις αναπτυξιακές εγγυήσεις της Νησιωτικότητας του άρθρου 101 παρ. 4.
Ειδικότερα, με σκοπό να ενισχυθεί η ρυθμιστική αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων και των δράσεων του κρατικού σχεδιασμού εισηγήθηκε αυτοδεσμεύσεις του κεντρικού κράτους προς τις πολύπλευρα ευάλωτες περιοχές της Χώρας μας, με την ενσωμάτωση κρίσιμων κανονιστικών αρχών σε ευθεία ανταπόκριση και με τις επιταγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αρχές μάλιστα που τίθενται μάλιστα ως άμεσα εφαρμόσιμες προς το κοινό νομοθέτη, τη δημόσια διοίκηση και το δικαστικό έλεγχο για την συναφή κάθε δημόσια απόφαση.
Eπίσης, στο ίδιο μήκος κύματος επικαλέστηκε την ενεργητικότερη εφαρμογή της Διεθνούς Σύμβασης του Ευρωπαϊκού Χάρτη Τοπικής Αυτονομίας (Ν. 1850/1989) για την ανάδειξη της Οικονομικής Αυτοτέλειας και χρηστής Διοίκησης στη λειτουργία των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Η αναλυτική εισήγηση του Βασίλη Α. Υψηλάντη στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή για τη Συνταγματική Αναθεώρηση έχει ως εξής:
«Ως προς την αναθεώρηση των διατάξεων του άρθρου 101 παρ. 1 και 101 παρ. 4 που έρχονται σήμερα σε συζήτηση έπειτα από την ψήφιση τους από 151 βουλευτές στην προαναθεωρητική Βουλή έπειτα από πρωτοβουλία βουλευτών του Σύριζα με επίκληση, αφενός στην αρχή της εγγύτητας και της επικουρικότητας για το σύστημα και τη διεύρυνση των αρμοδιοτήτων της αποκεντρωμένης διοίκησης, και αφετέρου για την αναγνώριση των γεωγραφικών ιδιαιτεροτήτων ως προς τη τοπική αναπτυξιακή διακυβέρνηση των νησιωτικών, των ορεινών και των παραμεθόριων περιοχών, ως Δωδεκανήσιος Βουλευτής και κάτοικος του πλέον παραμεθόριου νησιωτικού συμπλέγματος του τόπου μας που υπερασπίζομαι μέχρι και σήμερα θεσμικά την επαναφορά του μειωμένου και Φ.Π.Α., την διευκόλυνση των μεταφορών, την ενίσχυση των κρίσιμων έργων υποδομής, την αναβάθμιση της δημόσιας υγείας και παιδείας στα νησιά μας, με πλήρη συνείδηση των προοπτικών αλλά και των δυσκολιών του τόπου μου, έχω να καταθέσω πως η αποτελεσματική ισότητα στην έκφραση των δικαιωμάτων και στη σύνθεση του δημοσίου συμφέροντος που είναι αναγκαίο να διασφαλίσουμε πρέπει να είναι αναλογική, με τη στοιχειοθέτηση κάθε δημόσιας απόφασης υπό τα αιτιώδη κριτήρια της αναγκαιότητας και της αποτελεσματικότητας και ΟΧΙ με επιπλέον διακηρυκτικές διατάξεις αλλά με την εφαρμογή των υφιστάμενων και με την ανάδειξη του υπερεθνικού δικαίου της Ε.Ε. στην εθνική μας έννομη τάξη.
Για αυτό και προτείνω και καταθέτω την συμπλήρωση του άρθρου 101 παρ. 4 με τρόπο που θα βοηθήσει μόλις με δύο λέξεις κλειδιά στο μέλλον: α) τον ρυθμιστικό σχεδιασμό της νομοθετικής πρωτοβουλίας, β) την εκτελεστική κρίση της διοίκησης και γ) τις αξιολογικές κρίσεις νομιμότητας της δικαστικής λειτουργίας, που μέχρι σήμερα συνδυαστικά και μόνο στην «εθελοντική» αντίληψη περί καλής νομοθέτησης και συστηματικής συνταγματικής κρίσης μπορούν να ενεργοποιηθούν και μόνο πλέον με τις νέες διατάξεις των άρθρων 57-58 περί καλής νομοθέτησης του Επιτελικού Κράτους του Ν. 4622/2019 αποκτούν μία δεσμευτική διάσταση στη Νομοπαρασκευαστική Διαδικασία με τρόπο απόλυτα θεμιτό για τις δικαιοκρατικές βάσεις της εθνικής μας νομοθεσίας από εδώ και πέρα.Αυτές δεν είναι άλλες από τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας που είναι μεν σε ισχύ στο σύνολο του ενιαίου συνταγματισμού μας, ευρωπαϊκού και εθνικού, αλλά απαιτούν την ενεργητικότερη θετική αλλά και αποθετική παρουσία τους στις εγγυήσεις του κράτους.
Έτσι, η διάταξη προτείνω να επαναδιατυπώνεται ως εξής: «Ο κοινός νομοθέτης και η Διοίκηση, όταν δρουν κανονιστικά, υποχρεούνται να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες των νησιωτικών και ορεινών περιοχών, μεριμνώντας για την ισόρροπη ανάπτυξη τους σε αιτιώδη συνάφεια με τις αρχές της αναλογικότητας και της επικουρικότητας».
Διατύπωση δηλαδή που έρχεται και σε ευθεία και ισορροπία τόσο με την παράγραφο 1 περί αποκεντρωμένης διακυβέρνησης του 101, όσο και με τις διατάξεις του συναφούς άρθρου 106 παρ. 1 όπου αναφέρει πως : «Για την εδραίωση της κοινωνικής ειρήνης και την προστασία του γενικού συμφέροντος το Κράτος προγραμματίζει και συντονίζει την οικονομική δραστηριότητα στη Χώρα, επιδιώκοντας να εξασφαλίσει την οικονομική ανάπτυξη όλων των τομέων της εθνικής οικονομίας. Λαμβάνει τα επιβαλλόμενα μέτρα για την αξιοποίηση των πηγών του εθνικού πλούτου, από την ατμόσφαιρα και τα υπόγεια ή υποθαλάσσια κοιτάσματα, για την προώθηση της περιφερειακής ανάπτυξης και την προαγωγή ιδίως της οικονομίας των ορεινών, νησιωτικών και παραμεθόριων περιοχών.
Σε αυτό το πλαίσιο θέλω προς υποστήριξη αυτή της θέσης μου να παραθέσω ορισμένες διατάξεις που ισχύουν στη διασύνδεση της χώρας μας με την Ε.Ε. που καθιστούν απόλυτα συμμετρική την πρόταση μου προς τα θεμελιώδη ισχύοντα κεκτημένα της πρωτογενούς μας έννομης τάξης.
Άρθρο 5 παρ. 3 Σ.Ε.Ε. :«Σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, στους τομείς οι οποίοι δεν υπάγονται στην αποκλειστική της αρμοδιότητα, η Ένωση παρεμβαίνει μόνο εφόσον και κατά τον βαθμό που οι στόχοι της προβλεπόμενης δράσης δεν μπορούν να επιτευχθούν επαρκώς από τα κράτη μέλη, τόσο σε κεντρικό όσο και σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, μπορούν όμως, λόγω της κλίμακας ή των αποτελεσμάτων της προβλεπόμενης δράσης, να επιτευχθούν καλύτερα στο επίπεδο της Ένωσης.»
Άρθρο 5 παρ. 4: «Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, το περιεχόμενο και η μορφή της δράσης της Ένωσης δεν υπερβαίνουν τα απαιτούμενα για την επίτευξη των στόχων των Συνθηκών.»
Aλλά και το συναφές με την παρούσα διάταξη Άρθρο 174 Σ.Λ.Ε.Ε. : «Η Ένωση, προκειμένου να προαχθεί η αρμονική ανάπτυξη του συνόλου της, αναπτύσσει και εξακολουθεί τη δράση της με σκοπό την ενίσχυση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής της συνοχής. Η Ένωση αποσκοπεί, ιδιαίτερα, στη μείωση των διαφορών μεταξύ των επιπέδων ανάπτυξης των διαφόρων περιοχών και στη μείωση της καθυστέρησης των πλέον μειονεκτικών περιοχών.
Μεταξύ των εν λόγω περιοχών, δίδεται ιδιαίτερη προσοχή στις αγροτικές περιοχές, τις περιοχές που συντελείται βιομηχανική μετάβαση και τις περιοχές που πλήττονται από σοβαρά και μόνιμα φυσικά ή δημογραφικά προβλήματα, όπως οι υπερβόρειες περιοχές που είναι ιδιαίτερα αραιοκατοικημένες και οι νησιωτικές, διασυνοριακές και ορεινές περιοχές.»
Όπως μάλιστα τονίζεται και πρακτικά και σε εκθέσεις της αντίστοιχης Επιτροπής Περιφερειών της Ε.Ε. οι επιχειρηματίες των νησιωτικών περιοχών και οι πολίτες των νησιών εν γένει καλούνται να αντιμετωπίσουν δομικούς περιορισμούς που συνδέονται με τη γεωγραφική τους κατάσταση και μεταφράζονται σε πρόσθετο κόστος, το οποίο υπονομεύει τις αναπτυξιακές τους προοπτικές για αυτό και αποζητάται η ειδική αντισταθμιστική μέριμνα αυτών των αρνητικών επιπτώσεων προς έμπρακτη αποκατάσταση της ισότητας όσο και των θεσμικών εγγυήσεων που ισχύουν στο άρθρο 174 της Σ.Λ.Ε.Ε..
Γίνεται κατανοητό πως με την πολιτειακή κλιμάκωση της αποκεντρωμένης διοίκησης που ισχύει στη δική μας έννομη τάξη τα παραπάνω μπορούν να προσαρμοστούν ως θεσμικό και φυσικό επακόλουθο.
Τέλος, σχετικά με την λειτουργική απόδοση του άρθρου 101 παρ. 1 σύμφωνα και με την πρόταση της Ν.Δ. τάσσομαι υπέρ του ψηφιακού εκσυγχρονισμού της δημόσιας διοίκησης ως συνταγματική δέσμευση όχι όμως με τη μεταφορά της γραφειοκρατίας απλώς στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση, αλλά με ρυθμιστική δέσμευση για την απλοποίηση, διαφάνεια και ασφάλεια των δημόσιων υπηρεσιών.

Αναφορικά με το άρθρο 102 παρ. 2 για την οργάνωση των Ο.Τ.Α. η Ν.Δ. τάσσεται υπέρ της οικονομικής τους ανεξαρτησίας μέσω ανταποδοτικών τελών και ίδιων φόρων με ισχυρές εγγυήσεις διαφάνειας και χρηστής διαχείρισης των οικονομικών τους πόρων, ώστε να εξασφαλίζεται η δημοσιονομική τους ισορροπία δίχως να επιβαρύνεται πρακτικά το Δημόσιο με εκείνους τους Δήμους που φέρονται ως επαίτες εσόδων προς το κεντρικό κράτος, δίχως βέβαια να μπορούν να αναβαθμίσουν την καθημερινή ποιότητα ζωής των πολιτών .
Σε αυτή την κατεύθυνση θέλω να υπενθυμίσω μία Διεθνή Σύμβαση που έχει κυρωθεί και ισχύει στη χώρα μας υπερνομοθετικά μέσω του άρθρου 28 παρ. 1 του Συντάγματος ήδη εδώ και 30 χρόνια προερχόμενη από το Συμβούλιο της Ευρώπης. Είναι ο Ν. 1850/1989 και ο Ευρωπαϊκός Χάρτης της Τοπικής Αυτονομίας. Σε αυτόν στο άρθρο 4 αναδεικνύεται και εδώ η αρχή της επικουρικότητας στη λήψη των αποφάσεων αλλά το σημαντικότερο θωρακίζεται με διεθνή εμβέλεια η οικονομική διακριτή δυναμική αυτοτέλεια των Ο.Τ.Α. από το κεντρικό κράτος με ειδικές αναλυτικές αναφορές στο άρθρο 9 που αν θέλουμε να τους αποδώσουμε και συνταγματικό εκτόπισμα μπορούμε να προσθέσουμε κάποια από τις εν λόγω διατάξεις στο συνταγματικό μας κώδικα ή να αναφέρουμε λιτά και περιεκτικά την ισχύ του Ευρωπαϊκού Χάρτη Τοπικής Αυτονομίας, όπως ισχύει, συμπληρωματικά στο άρθρο 102 παρ. 2 . Όπως λ.χ. σας παραθέτω και σας καταθέτω τις διατάξεις του ως άνω άρθρου 9 του Χάρτη:
1. Οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης έχουν δικαίωμα, στα πλαίσια της εθνικής οικονομικής πολιτικής, σε επαρκείς ίδιους πόρους τους οποίους μπορούν να διαθέτουν ελεύθερα κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους.
2. Οι οικονομικοί πόροι των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρέπει να είναι ανάλογοι με τις αρμοδιότητες που προβλέπονται από το Σύνταγμα ή το νόμο.
3. Τουλάχιστον ένα μέρος των οικονομικών πόρων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρέπει να προέρχεται από τοπικούς φόρους και τέλη των οποίων το ύψος έχουν το δικαίωμα να ορίζουν, μέσα στα όρια του νόμου.
4. Τα οικονομικά συστήματα επί των οποίων βασίζονται οι πόροι τους οποίους διαθέτουν οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρέπει να είναι επαρκώς διαφοροποιημένης και εξελικτικής φύσεως ώστε να τους επιτρέπουν να ακολουθούν όσο είναι δυνατόν στην πράξη την πραγματική εξέλιξη του κόστους ασκήσεως των αρμοδιοτήτων τους.
5. Η προστασία των ασθενέστερων οικονομικά Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης απαιτεί την εφαρμογή διαδικασιών ίσης οικονομικής κατανομής ή ισοδύναμων μέτρων των οποίων σκοπός είναι η διόρθωση των συνεπειών της άνισης κατανομής των δυνητικών πόρων χρηματοδοτήσεως καθώς και των βαρών τα οποία επωμίζονται. Τέτοιες διαδικασίες ή τέτοια μέτρα δεν πρέπει να περιορίζουν την ελευθερία επιλογής των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο δικό τους πεδίο αρμοδιότητας.
6. Οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρέπει να εκφράζουν τη γνώμη τους με κατάλληλο τρόπο, όσον αφορά στους τρόπους παροχής σ` αυτούς των ανακατανεμόμενων πόρων.
7. Στο μέτρο του δυνατού, οι επιχορηγήσεις που παρέχονται στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν πρέπει να προορίζονται για τη χρηματοδότηση ειδικών σχεδίων. Η παροχή επιχορηγήσεων δεν πρέπει να θίγει τη θεμελιώδη ελευθερία της πολιτικής των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο δικό τους πεδίο αρμοδιότητας.
8. Οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρέπει να έχουν, σύμφωνα με το νόμο, πρόσβαση στην εθνική αγορά κεφαλαίων, ώστε να χρηματοδοτούν τις επενδύσεις τους.
Σας Ευχαριστώ.»