Οι προβλέψεις ήταν θετικές, ωστόσο οι διεθνείς εξελίξεις και οι τουρκικές πολιτικές σκοπιμότητες «ανέτρεψαν» τους οιωνούς.

Από τον Ιούλιο και μετά, βάρκες με χιλιάδες μετανάστες και πρόσφυγες έφτασαν και συνεχίζουν να φτάνουν, παρά τον χειμώνα, στα ελληνικά νησιά, θυμίζοντας τις δραματικές στιγμές του 2015. Tότε, όμως, τα ευρωπαϊκά σύνορα ήταν ανοικτά και σχεδόν η… απόλυτη πλειοψηφία έφευγε για τις χώρες του Βορρά.

Τώρα οι συμφωνίες Ε.Ε.-Τουρκίας-Ελλάδας υπαγορεύουν νέους κανόνες, τα σύνορα είναι κλειστά, με την Ελλάδα να δέχεται περίπου 72.000 νέους μετανάστες και πρόσφυγες σε μία χρονιά και να πρέπει να βρει τρόπους διαχείρισης, όταν τα κέντρα υποδοχής στα νησιά ήταν ήδη ασφυκτικά γεμάτα, με τη νέα κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας να κληρονομεί ταυτόχρονα και 75.000 αιτήσεις ασύλου σε «εκκρεμότητα», οι οποίες «λίμναζαν» πριν από τη νέα τρομακτική αύξηση των ροών.

Η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στα ελληνικά νησιά στην εκπνοή του χρόνου είναι δραματική. Στη Μόρια χιλιάδες νέες σκηνές έχουν προστεθεί μέσα στους ελαιώνες μέσα σε δυο μήνες, όπου συνολικά ζουν μέσα στις λάσπες και το κρύο 18.500 άνθρωποι, όταν η επίσημη χωρητικότητα είναι σχεδόν 3.000. Παρόμοια είναι η κατάσταση σε Σάμο, Χίο, Λέρο και Κω.

Η κυβέρνηση από τα τέλη Αυγούστου ξεκινά να επεξεργάζεται το νέο σχέδιο διαχείρισης και ψηφίζονται τόσο ο νέος νόμος για το άσυλο με εφαρμογή από την αρχή του νέου έτους όσο και σειρά μέτρων όπως το κλείσιμο των υπαρχουσών δομών και η δημιουργία κλειστών κέντρων στα νησιά. Ο υφυπουργός Αμυνας Αλκιβιάδης Στεφανής αναλαμβάνει εθνικός συντονιστής και με τη δημιουργία ενός νέου οργάνου, στόχος είναι πλέον η υλοποίηση των αποφάσεων αλλά και η σωστή οργάνωση.

Κομβικά σημεία του κυβερνητικού σχεδίου, που θα πραγματοποιηθεί σε δύο φάσεις, είναι τα κλειστά προαναχωρησιακά κέντρα, που δημιουργούνται στα νησιά πρώτης γραμμής και στην ενδοχώρα, αλλά και η αυστηροποίηση στη φύλαξη των θαλάσσιων και χερσαίων συνόρων, σε συνδυασμό με το υπό εξέλιξη σχέδιο μετεγκατάστασης αιτούντων άσυλο από το Ανατολικό Αιγαίο στην ενδοχώρα.

Στις 24 Νοεμβρίου ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης προχωρά σε μία ακόμα πρωτοβουλία ορίζοντας ως εθνική συντονίστρια για τα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα την Ειρήνη Αγαπηδάκη με βοηθό της τον Απόστολο Δοξιάδη. Στόχος είναι η μεταφορά περίπου 4.000 ανήλικων σε μικρές κατάλληλες δομές μακροχρόνιας φιλοξενίας, καθώς στη συντριπτική τους πλειοψηφία τα παιδιά βρίσκονται εκτεθειμένα και μόνα μέσα στα κέντρα υποδοχής, σε κρατητήρια (!) και πολλά είναι περιπλανώμενα και άστεγα.

Γιατί αυξήθηκαν οι ροές;

› Σεπτέμβριος: Ξεκινά η επιχείρηση-«σκούπα» του νέου δημάρχου Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου με στόχο να εκτοπίσει στα τουρκικά παράλια 250-600 χιλιάδες μετανάστες που αναζητούν διέξοδο προς τη Δύση. Αρχικά ο εκτοπισμός αφορούσε 10.000 μετανάστες ωστόσο ο φόβος επικράτησε και κάποιοι μετακινήθηκαν μόνοι τους δυτικότερα, δηλαδή στις τουρκικές ακτές απέναντι από τα ελληνικά νησιά.

› 15η Ιουλίου: Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφασίζει να υπάρξουν κυρώσεις κατά της Τουρκίας λόγω της κατάστασης στην Ανατολική Μεσόγειο. Την ίδια στιγμή αξιωματούχοι της Τουρκίας προχωρούν σε μια σειρά δηλώσεων για άνοιγμα των συνόρων και μη συγκράτηση των μεταναστευτικών ροών. Και το κάνουν πράξη.

Οι λόγοι είναι πολλοί, όπως τα εσωτερικά προβλήματα στην Τουρκία με τη διαχείριση των Σύρων προσφύγων οι οποίοι δεν είναι ευπρόσδεκτοι πλέον στη χώρα. Η Τουρκία φιλοξενεί τον μεγαλύτερο αριθμό προσφυγών και μεταναστών, κοντά 4.000.000. Ετσι ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, θέλησε να «γυρίσει» το πρόβλημα και να το χρησιμοποιήσει ως μοχλό πίεσης στην Ευρώπη για τις τουρκικές διεκδικήσεις τόσο στο θέμα της βίζας όσο και της οικονομικής ενίσχυσης της Τουρκίας. Ταυτόχρονα με τον έλεγχο της στρόφιγγας και την αύξηση των ροών δείχνει στο εσωτερικό της Τουρκίας ότι είναι διατεθειμένος να αδειάσει τη χώρα από πρόσφυγες και μετανάστες. Η Τουρκία έχει πάγια στόχευση τη δημιουργία μιας ζώνης ασφαλείας μέσα στη Συρία, η οποία υποτίθεται πως θα είναι ανθρωπιστικού χαρακτήρα και θα δώσει στην Τουρκία την ευκαιρία να επιστρέψει Σύρους πρόσφυγες στη χώρα τους, μόνο που αυτό συνδέεται με την πρόθεσή της να αναχαιτίσει τη δυναμική των Κούρδων της Συρίας. Στέλνοντας πρόσφυγες από την επικράτειά της σε κουρδικές περιοχές θα τις αλλοιώσει δημογραφικά.

› Στο Ιράν διαμένουν μεγάλοι και πολυπληθείς αφγανικοί πληθυσμοί. Με την Τεχεράνη να βρίσκεται σε… σύγκρουση και υπό πίεση από τη Δύση, πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι πίσω από τη μετακίνηση αφγανικών πληθυσμών δυτικότερα (που φτάνουν μέχρι την Τουρκία) υπάρχει πολιτική σκοπιμότητα.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής