Ούτε μία ούτε δύο, αλλά δεκαπέντε δικαστικές αποφάσεις Πολυμελών Πρωτοδικείων έχουν δικαιώσει τους δανειολήπτες σε ελβετικό φράγκο, δίνοντας χαστούκι στις τράπεζες, αφού στην πλειονότητά τους τούς ζητούν να δέχονται τις αποπληρωμές των δόσεων για τα επίμαχα δάνεια με βάση την ισοτιμία που είχε το ξένο νόμισμα κατά την ημέρα σύναψης του δανείου.

Εάν και η τελευταία απόφαση που εξεδόθη από δικαστήριο της Αθήνας αφορούσε 2.000 δανειολήπτες και χαρακτηρίζεται ως η «ναυαρχίδα» των αποφάσεων δεν είναι άμεσα εκτελεστή, αφού οι τράπεζες θα προσφύγουν σε λίγες ημέρες στο Εφετείο για νέα κρίση σε δεύτερο βαθμό. Μέχρι τότε, οι δανειολήπτες θα περιμένουν εγκλωβισμένοι, βλέποντας το βασικό τους κεφάλαιο όχι μόνο να παραμένει ανεξόφλητο αλλά επιπλέον να αυξάνεται...

Σύμφωνα με έκθεση της Εθνικής Τράπεζας της Ελβετίας, τα δάνεια που συνήφθησαν στη χώρα μας σε ελβετικό φράγκο αγγίζουν τα 10 δισ. ευρώ. Αν και λίγα από αυτά έχουν καταστεί «κόκκινα», ωστόσο εξυπηρετούνται με ρυθμίσεις οι οποίες όμως μπορεί να εκπέσουν - ενώ οι αυξήσεις αγγίζουν ακόμη και το 57%!

Σε μία τέτοια περίπτωση, οι τράπεζες θα φορτωθούν επιπλέον 10 δισ. «κόκκινα» δάνεια με ό,τι αυτό σημαίνει για το τραπεζικό σύστημα και τις αντοχές του...
Νομικοί που έχουν ασχοληθεί επί μακρόν με το θέμα, υποστηρίζουν ότι οι τράπεζες υποτίμησαν τον κίνδυνο και, το κυριότερο, δεν ενημέρωναν ως όφειλαν τους δανειολήπτες για το ρίσκο που αναλάμβαναν.

Η «προώθηση» των επίμαχων δανείων στηρίχθηκε στη χαμηλή δόση και στο χαμηλό επιτόκιο λόγω libor, αλλά και στη σταθερότητα του ελβετικού φράγκου και στη διαβεβαίωση ότι η ισοτιμία ευρώ-φράγκου 1-1.64 Θα εξακολουθούσε να κυμαίνεται σε σταθερά υψηλά επίπεδα.
Η διαφορά ωστόσο ήταν ότι τα επίμαχα δάνεια λόγω του ότι ήταν συνδεδεμένα με την ισοτιμία ευρώ-φράγκου προσομοίαζαν στην πραγματικότητα με προϊόντα επενδυτικού χαρτοφυλακίου - αφού ήταν συνδεδεμένα με την αγορά συναλλάγματος και δεν είχαν σχέση με τα κοινά στεγαστικά ή καταναλωτικά δάνεια σε ευρώ... Και όταν η ισοτιμία άρχισε να πέφτει, φθάνοντας περίπου στο 1-1,1 ήρθαν τα πάνω-κάτω...

Η απόφαση
Η τελευταία απόφαση σε δικαστικό επίπεδο (η προσφυγή έγινε από τη Γενική Ομοσπονδία Καταναλωτών Ελλάδας - ΙΝΚΑ, τις ενώσεις καταναλωτών Κρήτης και Αιτωλοακαρνανίας και την παρέμβαση του Συλλόγου Δανειοληπτών Ελβετικού Φράγκου) δίνει ελπίδες στους δανειολήπτες αφού:

• απαγορεύει στην τράπεζα στο μέλλον να διατυπώνει, να επικαλείται και να χρησιμοποιεί στις συναλλαγές της με καταναλωτές στο πλαίσιο συμβάσεων δανείων σε ελβετικό φράγκο ή με ρήτρα ελβετικού φράγκου τον γενικό όρο βάσει του οποίου η αποπληρωμή του δανείου λαμβάνει χώρα με την τρέχουσα τιμή πώλησης του νομίσματος την ημέρα της καταβολής,

• απαγορεύει στην τράπεζα να αποκρούει την εκ μέρους των δανειοληπτών καταβολή των τοκοχρεολυτικών δόσεων σε CHF στο ισόποσο τους σε ευρώ βάσει της ισοτιμίας € /CHF κατά τον χρόνο εκταμίευσης του δανείου και χορήγησης σε €,

• απαγορεύει στην τράπεζα την καταγγελία των συμβάσεων των δανείων, εάν οι δανειολήπτες καταβάλουν τα ποσά των τοκοχρεολυτικών δόσεων σε CHF στο ισόποσο τους σε ευρώ βάσει της ισοτιμίας € /CHF κατά τον χρόνο εκταμίευσης του δανείου και χορήγησης σε €,

• υποχρεώνει την τράπεζα να ανέχεται εκ μέρους των καταναλωτών την καταβολή των τοκοχρεολυτικών δόσεων ή την καταβολή εξόφλησης μερικώς ή εφάπαξ του δανείου σε CHF στο ισόποσό τους σε ευρώ βάσει της ισοτιμίας €/CHF κατά τον χρόνο εκταμίευσης του δανείου και χορήγησης σε €,

• υποχρεώνει την τράπεζα να προβεί στον συνυπολογισμό όλων των χρεώσεων, ήτοι τόκων δόσεων αλλά και καταβολών εκ μέρους των δανειοληπτών, που έχουν γίνει κατόπιν μετατροπής του ελβετικού Φράγκου σε ευρώ με βάση την ισοτιμία ευρώ -Ελβετικού Φράγκου κατά τον χρόνο εκταμίευσης έκαστου δανείου. Πρακτικά το Δικαστήριο με το ανωτέρω διατακτικό του επανέφερε την ισοτιμία αποπληρωμής των δανείων σε ελβετικό φράγκο στην αρχική ισοτιμία εκταμίευσης, τόσο για τις μελλοντικές καταβολές όσο και για τις παρελθοντικές καταβολές.

Εάν το Εφετείο δικαιώσει τους δανειολήπτες, η απόφασή του θα ανοίξει τον δρόμο για την έκδοση υπουργικής απόφασης που θα τους κατοχυρώνει και νομοθετικά.
Σχολιάζοντας την απόφαση, η κ. Αριάδνη Νούκα, εκ μέρους του Συλλόγου Δανειοληπτών Ελβετικού Φράγκου, επισημαίνει ότι «όπως εύστοχα και ορθά έκρινε και η ιστορική απόφαση 334/2016 του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, δεν τηρήθηκε εκ μέρους της τράπεζας η βασική αρχή του υπεύθυνου δανεισμού κατά την προσέλκυση πελατών διότι δεν αξιολογήθηκε η δανειοληπτική ικανότητα του μέσου καταναλωτή κρίνοντας αντικειμενικά τον βαθμό αντίληψης του σε σχέση με τον αναληφθέν μέσω της χορηγούμενης προς αυτόν πίστωσης, κίνδυνο της συναλλαγματικής ισοτιμίας και υπήρξε καταχρηστική επιρροή στον καλόπιστο καταναλωτή που εμπιστεύτηκε την τράπεζά του.

Επιπτώσεις
Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι σήμερα η συντριπτική πλειοψηφία των δανειοληπτών εξυπηρετούν τις δανειακές τους υποχρεώσεις ύψους με ρυθμίσεις.
Είναι αυτονόητο, ότι σε περίπτωση ανατροπής των θετικών αποφάσεων διακυβεύεται σοβαρότατα η ραγδαία αύξηση των «κόκκινων» δανείων που πιθανά να οδηγήσει περαιτέρω και σε ανακεφαλαιοποίηση και ως εκ τούτων σε δημοσιονομικό κενό, αν σκεφτεί κανείς ότι η συνολική δανειοδότηση σε ελβετικό φράγκο ανέρχεται σε 10 δισ. ευρώ».

imerisia.gr

Νέο τοπίο στα κόκκινα δάνεια αλλά και στην αγορά του real estate σηματοδοτεί η πρόθεση των τραπεζιτών να αγοράσουν τα ακίνητα που βγάζουν σε πλειστηριασμούς οι οποίοι αι θα συνεχιστούν προς... γνώση και συμμόρφωση.

Σύμφωνα με την Καθημερινή, ο προγραμματισμός των τραπεζών προβλέπει ότι 5.000 ακίνητα θα βγαίνουν τον χρόνο στο σφυρί –από το 2017 και μετά–, ενώ ήδη η ιστοσελίδα που φιλοξενεί τους πλειστηριασμούς που έχουν πάρει ημερομηνία εμπλουτίζεται καθημερινά από νέες ανακοινώσεις.
Από τους πλειστηριασμούς που έχουν ήδη δημοσιευθεί, προκύπτει ότι τα δύο τρίτα εξ αυτών έχουν επισπεύδουσες τις τράπεζες, ενώ σημαντικό κομμάτι είναι και οι πλειστηριασμοί στους οποίους προχωρούν οι ιδιώτες. Να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο της δέσμευσης που έχουν αναλάβει οι τράπεζες για μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων κατά 40 δισ. ευρώ έως τα τέλη του 2019, οι εισπράξεις από τους πλειστηριασμούς έχουν υπολογιστεί περί τα 5 δισ. ευρώ και ακόμη και αν ο στόχος αυτός δεν επιτευχθεί πλήρως, οι τράπεζες πρέπει να λάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα έτσι ώστε να μην απαξιωθεί το εν λόγω εργαλείο. Η αγορά των ακινήτων από τις ίδιες τις τράπεζες που τα ρευστοποιούν έχει τριπλό στόχο:

• Στην πρώτη περίπτωση αποσκοπεί στο να λειτουργήσει ως φόβητρο προκειμένου να δοθεί το μήνυμα στους συστηματικούς κακοπληρωτές ότι η περίοδος ασυλίας έχει παρέλθει. Επειτα από οκτώ περίπου χρόνια οριζόντιας σχεδόν προστασίας, οι τράπεζες θεωρούν ότι το ποσοστό αυτό είναι σημαντικό και αφορά περίπου το 20% του συνολικού χαρτοφυλακίου δανείων, δηλαδή έναν στους πέντε οφειλέτες.

• Στη δεύτερη περίπτωση επιστρατεύεται σε μια προσπάθεια να μην απαξιωθεί το εργαλείο των πλειστηριασμών. Με δεδομένο ότι το ενδιαφέρον στην αγορά ακινήτων είναι μικρό, οι τράπεζες προτίθενται να αγοράζουν οι ίδιες αξιόλογα ακίνητα που δεν βρίσκουν αγοραστές, προκειμένου να να μην καταρρεύσουν οι τιμές στα ακίνητα, συμπαρασύροντας σε αντίστοιχες προσαρμογές και τις τιμές που έχουν εγγράψει στα βιβλία τους.

• Τρίτος, αλλά επίσης βασικός, λόγος είναι ότι είναι ο μοναδικός τρόπος να υποχρεωθούν οι οφειλέτες να εγκαταλείψουν το σπίτι που πλειστηριάζεται, αφού σε περίπτωση που ο πλειστηριασμός αποβεί άγονος, θα συνεχίσουν να παραμένουν στο σπίτι χωρίς ουσιαστικά να έχουν υποστεί κάποια τιμωρία ή να έχουν επιβαρυνθεί με κάποιο κόστος.

Η αγορά από την τράπεζα θα γίνεται όταν φυσικά δεν υπάρχει ικανοποιητικό αγοραστικό ενδιαφέρον και η τιμή που θα βγαίνει σε πλειστηριασμό το ακίνητο θα είναι η εμπορική του αξία, αυτή δηλαδή που έχει εγγραφεί στα βιβλία της τράπεζας. Οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες να αποτιμούν τα ακίνητα σε τιμές αγοράς και έτσι έχουν προχωρήσει σε σημαντικές αναπροσαρμογές των ενεχύρων που έχουν στα βιβλία τους. Αυτό τους διευκολύνει, αλλά παράλληλα τους προστατεύει από το ενδεχόμενο να εγγράψουν πρόσθετες ζημιές και να οδηγηθούν σε πρόσφατες κεφαλαιακές ανάγκες από την πώληση ακινήτων στις τρέχουσες εμπορικές τιμές.

Επειτα από μια παρατεταμένη περίοδο προστασίας –λόγω του οριζόντιου παγώματος που υπήρχε έως το 2014, του άτυπου μορατόριουμ που ίσχυσε για όλο το 2015 και της απραξίας το 2016 λόγω της απεργίας των δικηγόρων– το εργαλείο των πλειστηριασμών εάν ενεργοποιηθεί μαζικά, όπως σχεδιάζεται, ενδέχεται να απαξιωθεί. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ το 2008 οι πλειστηριασμοί ήταν 43.000 και το 2009 52.000, έκτοτε ακολουθούν συστηματικά πτωτική πορεία, φθάνοντας μόλις τους 8.700 το 2015. Το 2016 λόγω και της απεργίας των δικηγόρων πραγματοποιήθηκαν μόλις 700, ενώ στην ιστοσελίδα του Ενιαίου Ταμείου Νομικών, όπου δημοσιεύονται πλέον όλοι οι πλειστηριασμοί, έχουν πάρει ημερομηνία 700 νέοι, η πλειονότητα των οποίων είναι από τράπεζες.

Από το δείγμα των 700 πλειστηριασμών προκύπτει ότι αρκετά ακίνητα είναι εμπορικά ή βιομηχανικά, ενώ σε ό,τι αφορά τα σπίτια, η εικόνα ποικίλλει. Εκτός από εκείνα που είναι μεγάλης αξίας, άνω δηλαδή των 200.000 ευρώ, αυτά που είναι μικρότερης αξίας βαρύνουν τους κατόχους τους με πολλαπλάσιες της αξίας του ακινήτου που πλειστηριάζεται οφειλές.