Οι δυνατότητες που προσφέρουν οι τράπεζες σε όσους «εγκλωβίστηκαν» στα δάνεια σε ελβετικό φράγκο. Το μικρό «καλάθι» για την κοινοτική οδηγία και τι αλλάζει για τους νέους δανειολήπτες.

Με «φόντο» τη νέα κοινοτική οδηγία για τα στεγαστικά δάνεια σε ξένο νόμισμα και το «μερίδιο ευθύνης» στο συναλλαγματικό κίνδυνο, επανέρχεται στο προσκήνιο ένα «καυτό» όσο και «ευαίσθητο» θέμα. Η Ευρωπαϊκή Ενωση και ο τραπεζικός τομέας, αναζητούν «τις πταίει» απέναντι σε ένα κοινό που την τελευταία στιγμή δήλωσε…. «άγνοια».
Στην Ελλάδα, δεν είναι λίγα τα νοικοκυριά που δανείστηκαν -πριν τα χρόνια της κρίσης – σε ελβετικό φράγκο, προκειμένου να ικανοποιήσουν ανάγκες στέγασης. Ενα κοινό που έσπευσε να λάβει στεγαστικό δάνειο σε ένα νόμισμα σταθερό πράγματι για δεκαετίες, απολαμβάνοντας για κάποια χρόνια χαμηλό επιτόκιο και χαμηλή δόση εξόφλησης.

Μόνο που το σκηνικό άλλαξε, η ισοτιμία εκτινάχθηκε με αποτέλεσμα οι δανειολήπτες ξαφνικά να πληρώνουν μεγαλύτερη δόση και το ανεξόφλητο κεφάλαιό τους, να διογκώνεται.

Κατά τη διάρκεια των προηγούμενων ετών, το φράγκο κατέγραψε μια συνεχή ανατιμητική πορεία έναντι του ευρώ. Το γεγονός αυτό, είχε ως αποτέλεσμα την ανοδική πίεση στις δόσεις. Μέχρι και τις αρχές του 2012, η ισοτιμία ευρώ – ελβετικού φράγκου είχε υποχωρήσει από το 1,67 στο 1, 20, όπου και σταθεροποιήθηκε μετά την παρέμβαση της Κεντρικής Τράπεζας της Ελβετίας.

Οι δυσκολίες για τους δανειολήπτες όμως δεν σταμάτησαν εκεί. Στις αρχές 2015, η ελβετική νομισματική Αρχή απελευθέρωσε εκ νέου την ισοτιμία, η οποία πλέον βρίσκεται στο 1, 07.

Μέσα σε αυτό το σκηνικό, ήρθε η ώρα της ανάληψης του συναλλαγματικού κινδύνου, που τις εποχές της σταθερής ισοτιμίας δεν αποτελούσε προφανώς απειλή.

Λόγω του νέου περιβάλλοντος που διαμορφώθηκε, θεσπίστηκε νέα κοινοτική οδηγία (2014/17/ΕΕ ) που περιορίζει το συναλλαγματικό κίνδυνο στο 20% μάξιμουμ για την επιβάρυνση του δανειολήπτη, ή εναλλακτικά παρέχοντας τη δυνατότητα ένταξης σε πρόγραμμα αντιστάθμισης κινδύνου. Για παράδειγμα, για κάθε 100 ευρώ δόσης, η “νέα” δόση δεν θα μπορεί να υπερβαίνει τα 120 ευρώ.

Είναι σαφές ότι οι αλλαγές αυτές αφορούν αποκλειστικά και μόνο τα νέα δάνεια, όπως σχολιάζουν στο euro2day.gr, αρμόδιοι τραπεζικοί παράγοντες. Δεν αφορούν σε καμία περίπτωση δάνειο που έχει συναφθεί στο παρελθόν.

“Ακόμη και οι Πρωτόδικες αποφάσεις που δικαιώνουν δεκάδες χιλιάδες δανειολήπτες ελβετικού φράγκου, οι οποίοι είχαν προσφύγει στα δικαστήρια δηλώνοντας επί της ουσίας έλλειψη επαρκούς ενημέρωσης για την ανάληψη ρίσκου, δεν έχουν τελεσιδικήσει για να υπάρχει ουσιαστική δικαίωση. Ακόμη δεν υπάρχει ξεκάθαρη θέση επί του θέματος”, διευκρινίζουν τραπεζικοί παράγοντες, παραπέμποντας στα ανώτερα δικαστικά όργανα (εκκρεμούν προσφυγές των τραπεζών στο Εφετείο).

Χαρακτηριστικό δε είναι ότι στη Ρουμανία που ελήφθη μια δικαστική απόφαση δικαίωσης των δανειοληπτών σε ελβετικό φράγκο, τελικά δεν εφαρμόσθηκε, με παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία πάγωσε την ισχύ της, με το επιχείρημα ότι η εφαρμογή της συγκεκριμένης απόφασης θα διετάρασσε το τραπεζικό σύστημα, δημιουργώντας τεράστια προβλήματα.

Ειδικότερα, οι τράπεζες θα έπρεπε να γράψουν τεράστιες ζημιές, κλειδώνοντας τη διαφορά από την αρχική ισοτιμία που αποτυπώνονται σε δισ. ευρώ για το τραπεζικό σύστημα. “Είναι μια παραφιλολογία που δημιουργεί προσδοκίες ουτοπικές, η οποία θα μπορούσε να δημιουργήσει μια νέα γενιά κόκκινων δανείων”.

Οι εναλλακτικές για όσους έχουν δάνειο σε ελβετικό φράγκο

Λύσεις υπάρχουν για όλους τους δανειολήπτες που θέλουν να δουν τις εναλλακτικές που έχουν, μετά την ανατροπή των δεδομένων του δανείου τους, με αφορμή την ξαφνική αλλαγή της ισοτιμίας και την ανατίμηση του φράγκου.

Οπως και οι δανειολήπτες σε ευρώ, μπορούν και όσοι έχουν δανεισθεί σε ελβετικό νόμισμα να προχωρήσουν σε ρύθμιση.

Αναλυτικά η ρύθμιση μπορεί να έχει μία από τις ακόλουθες μορφές:

1. Αύξηση της διάρκειας του δανείου

2. Μείωση επιτοκιακού περιθωρίου

3. Split balance, δηλαδή διαχωρισμός του δανείου σε δύο μέρη. Ο δανειολήπτης πληρώνει δόση για το πρώτο μέρος του δανείου. Για το δεύτερο μέρος, ισχύει περίοδος χάριτος κάποιων ετών, άρα ουσιαστικά «παγώνει» το υπόλοιπο τμήμα του δανείου, με πολύ χαμηλό ετήσιο κόστος σε τόκους, δεδομένων των αρνητικών επιτοκίων του libor.

Κάποιος που έλαβε το 2007 στεγαστικό δάνειο, ύψους 100.000 ευρώ ή 166.000 φράγκων με την ισοτιμία της εποχής (ευρώ – φράγκο 1,66) πλήρωνε δόση 532 ευρώ, με τελικό επιτόκιο 3,90% (libor 2,30% συν περιθώριο 1,50%). Εκτοτε, έχοντας αποπληρώσει 9 σχεδόν χρόνια δανείου, το υπόλοιπό του μειώθηκε μεν στα 115.000 φράγκα, που όμως λόγω της ανατίμησης του ελβετικού, αντιστοιχούν σήμερα σε 109.000 ευρώ.

Δηλαδή, ακόμη κι αν ο δανειολήπτης πλήρωνε ανελλιπώς τη δόση του επί 9 χρόνια, χρωστάει σήμερα στην Τράπεζα 9.000 ευρώ περισσότερα από όσα του είχαν χορηγηθεί.

Το θετικό ήταν πάντως, ότι όλα τα προηγούμενα χρόνια τα επιτόκια libor κινήθηκαν πτωτικά, με αποτέλεσμα σήμερα να διαμορφώνονται σε αρνητικά επίπεδα και σε κάθε περίπτωση, σε επίπεδα χαμηλότερα του ευρώ. Μπορεί ο δανειολήπτης του παραδείγματος να έχανε από τη μεταβολή της ισοτιμίας, κέρδιζε όμως από το γεγονός ότι τα επιτόκια του φράγκου ήταν πάντοτε 30 – 50 μονάδες βάσης χαμηλότερα από τα επιτόκια του ευρώ.

Κατά συνέπεια, ένα μέρος της αύξησης της δόσης που οφειλόταν στις συναλλαγματικές μεταβολές, απορροφούνταν από τη διαφορά στα επιτόκια των δύο νομισμάτων. Το επιτόκιο σήμερα έχει πέσει στο 0,80% ( libor -0,79% συν περιθώριο 1, 50%). Ετσι, η μηνιαία δόση από τα 532 ευρώ που ξεκίνησε, διαμορφώνεται σήμερα στα 612 ευρώ, υψηλότερα μόλις κατά 80 ευρώ, παρά το γεγονός ότι η οφειλή του έχει αυξηθεί κατά 9.000 ευρώ.

Βέβαια, το πρόβλημα δεν είναι η δόση. Το πρόβλημα είναι ότι ενώ το ανεξόφλητο κεφάλαιό του ήταν 100.000 ευρώ, τώρα είναι 109.000 ευρώ.

Για όσους έχουν παραμείνει «εγκλωβισμένοι» στο ελβετικό, η καλύτερη λύση είναι η υπομονή, πέραν των ρυθμίσεων που προαναφέρθηκαν. Ούτως ή άλλως τα δάνεια αυτά είναι περίπου 30 ετών – άρα υπάρχει το χρονικό περιθώριο μιας αλλαγής ισοτιμίας υπέρ του δανειολήπτη αυτή τη φορά. «Για 20 χρόνια κανείς δεν μπορεί να προβλέψει την ισοτιμία» σχολιάζουν οι τραπεζίτες. «Kάνεις υπομονή και περιμένεις….» είναι η σύσταση υπό τις παρούσες συνθήκες και για να μην κλειδωθεί η ζημιά.

Τώρα, αναφορικά με την «ευθύνη» των δανειοληπτών, είχαν όλοι υπογράψει στις συμβάσεις δανείων καθώς και σε ξεχωριστά έγγραφα, ότι αναλαμβάνουν το συναλλαγματικό ρίσκο. «Ψιλά γράμματα» ή όχι, δικαίωση πρωτοδίκως με άγνωστη συνέχεια, το βέβαιο είναι ότι σε θεσμικό πλαίσιο, μια νέα κοινοτική οδηγία έρχεται να διαλευκάνει το τοπίο και μέχρι νεωτέρας, η σύσταση είναι «όχι στον πανικό» και μάλλον παραμονή στο φράγκο, για καλύτερες μέρες….

Λίλυ Σπυροπούλου-euro2day.gr

Η θέση του ΔΝΤ είναι γνωστή και ξεκάθαρη: θεωρεί ως ρεαλιστικό στόχο πρωτογενή πλεονάσματα 1,5% του ΑΕΠ, αλλά εφόσον η κυβέρνηση και οι Ευρωπαίοι εταίροι συμφωνήσουν σε πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ, απαιτεί πρόσθετα σοβαρά και αξιόπιστα μέτρα.

Αυτή τη στιγμή υπάρχει στο τραπέζι ένα πολύ σκληρό πακέτο μέτρων τουλάχιστον 4,2 δισ. ευρώ που συνοδεύεται με περικοπές στις συντάξεις και γενναίο «κούρεμα» του αφορολόγητου ορίου εισοδήματος. Ειδικά η μείωση του αφορολόγητου ορίου αποτελεί πάγιο αίτημα του ΔΝΤ καθώς όπως υποστηρίζει επιτρέπει πάνω από τους μισούς μισθωτούς να εξαιρούνται από τη φορολογία του εισοδήματος σε σύγκριση με το 8% της ευρωζώνης. Στο τραπέζι των συζητήσεων για τα πρόσθετα μέτρα δεν αποκλείεται να επανέλθει η επιβολή ενός φόρου-τέλους στις τραπεζικές συναλλαγές ή εναλλακτικά να εξεταστεί η φορολόγηση των αναλήψεων μετρητών ως δραστικό μέτρο για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής. Μάλιστα την πρόταση της φορολόγησης των αναλήψεων μετρητών έχουν επεξεργαστεί και προτείνουν οι τράπεζες με στόχο να ενισχυθούν οι ηλεκτρονικές συναλλαγές και να καταστεί ακριβότερη η χρήση μετρητών.

Ο φορολογικός λογαριασμός
Για το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν κλείνει τίποτα μέχρι να κλείσουν όλα. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι και τα έκτακτα μέτρα είναι στο τραπέζι και ο φορολογικός λογαριασμός είναι μεγάλος καθώς περιλαμβάνει παρεμβάσεις που θα ενεργοποιούνται από το επόμενο έτος:

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ένα τέτοιο μέτρο θα έβλαπτε εκ νέου την αξιοπιστία του τραπεζικού συστήματος, ειδικά τώρα που συζητώνται μέτρα χαλάρωσης των capital controls.Με βάση το σχέδιο που είχε συζητηθεί και πριν από μερικούς μήνες, θα μπορούσε να επιβληθεί ένα τέλος της τάξης του 0,1% με 0,2% σε όλες τις συναλλαγές, όμως, θα πρέπει να υπάρξουν και εξαιρέσεις (π.χ. οι συντάξεις). Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για έσοδα που θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τα 500 εκατ. ευρώ καθώς οι ετήσιες τραπεζικές συναλλαγές ξεπερνούν τα 350 δισ. ευρώ. Αγνωστο είναι τι θα συμβεί σε περίπτωση επιβολής ενός τέτοιου φόρου, στις κινήσεις που γίνονται στα ATM, μέσω e-banking, στις κάρτες κ.λπ.

1 Μείωση αφορολογήτου. Το ΔΝΤ επιμένει το αφορολόγητο όριο να μειωθεί στις 5.000 ευρώ από 8.636 ευρώ που είναι σήμερα. Εάν υιοθετηθεί η πρόταση αυτή, τότε μισθωτοί και συνταξιούχοι ακόμη και όσοι αποκτούν πολύ χαμηλά εισοδήματα θα βρεθούν αντιμέτωποι με μεγάλες φορολογικές επιβαρύνσεις και το σοκ που θα υποστούν θα είναι ιδιαίτερα ισχυρό. Η έκπτωση φόρου από 1.900 ευρώ που ισχύει σήμερα για τον άγαμο μισθωτό και συνταξιούχο θα μειωθεί στα 1.100 ευρώ. Για παράδειγμα μισθωτός χωρίς παιδιά με ετήσιο φορολογητέο εισόδημα 8.700 ευρώ, ο οποίος σήμερα πληρώνει μόλις 14 ευρώ το χρόνο με τη μείωση του αφορολογήτου ορίου στις 5.000 ευρώ η φορολογική του επιβάρυνση θα εκτοξευθεί στα 814 ευρώ το χρόνο. Επίσης όσοι έχουν ετήσιο εισόδημα 9.000 ευρώ θα δουν το φόρο εισοδήματος να αυξάνεται από τα 80 ευρώ στα 880 ευρώ. Όσο πιο χαμηλό είναι το ετήσιο εισόδημα τόσο πιο μεγάλη θα είναι η αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης που κατά συνέπεια η εισοδηματική απώλεια. Μισθωτοί και συνταξιούχοι με ετήσια εισοδήματα πάνω από 12.000 ευρώ και μέχρι 60.000 ευρώ θα δουν τις ετήσιες φορολογικές επιβαρύνσεις τους να αυξάνονται κατά 800 ευρώ.

2 Κατάργηση έκπτωσης στη μηνιαία παρακράτηση φόρου. Σήμερα κατά την μηνιαία παρακράτηση φόρου στις μισθωτές υπηρεσίες διενεργείται έκπτωση 1,5%. Το προσχέδιο του επικαιροποιημένου Μνημονίου προβλέπει την κατάργηση της έκπτωση φόρου στην παρακράτηση από το 2017. Από την κατάργηση της μειωμένης παρακράτησης για 2,9 εκατ. μισθωτούς, το ελληνικό Δημόσιο θα έχει όφελος ύψους 67,9 εκατ., ενώ για τους φορολογούμενους σημαίνει περαιτέρω μείωση του μηνιαίου διαθέσιμου εισοδήματος. Για παράδειγμα, έγγαμος δημόσιος υπάλληλος χωρίς παιδιά με ετήσιο εισόδημα 15.000 ευρώ ή 1.250 ευρώ το μήνα έχει μηνιαία παρακράτηση φόρου 120,33 ευρώ. Με την κατάργηση της έκπτωσης του 1,5% η παρακράτηση φόρου αυξάνεται στα 122,13 ευρώ το μήνα.

3 Περικοπή της φοροαπαλλαγής για τις ιατρικές δαπάνες. Σήμερα προβλέπεται έκπτωση φόρου 10% επί της δαπάνης για όσους δηλώνουν ιατρικά έξοδα που υπερβαίνουν το 5% του ετήσιου εισοδήματός τους. Δηλαδή για εισόδημα της τάξης των 10.000 ευρώ η εφορία θα αναγνωρίσει ιατρικές δαπάνες 500 ευρώ και η έκπτωση φόρου θα είναι 50 ευρώ. Η μείωση ή ενδεχομένως και κατάργηση της έκπτωσης θα ισχύσει για τα εισοδήματα που θα αποκτηθούν το 2017 και μετά και αφορά περίπου 1,9 εκατ. φορολογούμενους που κάνουν χρήση της συγκεκριμένης φοροαπαλλαγής. Σε κάθε περίπτωση, η χορήγηση της έκπτωσης για τα ιατρικά έξοδα θα συνδεθεί με τις ηλεκτρονικές συναλλαγές αφού θα αναγνωρίζονται προς έκπτωση μόνο οι δαπάνες που γίνονται με την χρήση πλαστικού χρήματος ή μέσω τράπεζας ή e-banking.

4 Επίδομα θέρμανσης. Το κονδύλι το οποίο έχει ήδη περικοπεί κατά 50% από την περίοδο 2015-2016 αναμένεται να περιορισθεί ακόμη περισσότερο για τη περίοδο 2017-2018. Σήμερα οι δικαιούχοι του επιδόματος θέρμανσης λαμβάνουν συνολικά 105 εκατ. ευρώ, ποσό που αναμένεται να περιορισθεί στα 55 εκατ. ευρώ.

5 Φόρος στις μισθώσεις μέσω Airbnb. Στις αρχές του 2017 σχεδιάζεται να επιβληθεί ειδικός φόρος στη βραχυχρόνια μίσθωση κατοικιών μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας Airbnb. Οι ιδιοκτήτες ακινήτων που «διαμοιράζονται» τα ακίνητα τους θα κληθούν να τα δηλώσουν σε ειδικό μητρώο. Σε όσους εκμισθώνουν ακίνητα μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας Airbnb ή Homeaway, Flipkey, Housetrip θα επιβληθεί ειδικός φόρος 5% ανά διανυκτέρευση ενώ στο εισόδημα που αποκτούν θα επιβληθεί φόρος εισοδήματος από την εκμίσθωση ακινήτων με συντελεστές από 15% έως 45%.

6 Φοιτητικό επίδομα: Στη λίστα των επιδομάτων που είναι υποψήφια για περικοπή ή κατάργηση το επόμενο έτος περιλαμβάνεται και το φοιτητικό στεγαστικό επίδομα των 1.000 ευρώ. Σημειώνεται ότι προϋπόθεση για τη χορήγηση του φοιτητικού επιδόματος είναι το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα του προηγούμενου έτους να μην υπερβαίνει τα 30.000 ευρώ προσαυξανόμενο κατά 3.000 ευρώ για κάθε προστατευόμενο παιδί πέραν του ενός.

Οι φόροι που αυξάνονται από την Πρωτοχρονιά

Το παζλ των φορολογικών επιβαρύνσεων συμπληρώνουν οι αυξήσεις φόρων που έχουν νομοθετηθεί και έρχονται από την 1η Ιανουαρίου 2017 σε καύσιμα, τσιγάρα, καφέ, ηλεκτρονικά τσιγάρα και σταθερή τηλεφωνία. Λίγο αργότερα την άνοιξη, μετά την υποβολή των νέων φορολογικών δηλώσεων τα εκκαθαριστικά φέρνουν έξτρα φόρους για εκατομμύρια φορολογούμενους. Μισθωτοί και συνταξιούχοι, αγρότες, ιδιοκτήτες ακινήτων και ελεύθεροι επαγγελματίες με μεσαία και υψηλά εισοδήματα θα δουν τους φόρους επί των εισοδημάτων τους να αυξάνονται λόγω των μειώσεων στα αφορολόγητα όρια και των αλλαγών στις κλίμακες υπολογισμού του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης.

Ημερησια