Ακριβότερα θα κοστίζουν οι εξαγορές πλασματικών χρόνων ασφάλισης - και κατ’ επέκταση οι συντάξεις - για μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα και ελεύθερους επαγγελματίες με υψηλές αποδοχές ή παράλληλη ασφάλιση που προχωρούν σε αναγνωρίσεις μετά τις 13 Μαίου 2016, δηλαδή μετά την ισχύ του ν. Κατρούγκαλου. Αντιθέτως, χαμηλώνει το κόστος εξαγοράς για τους χαμηλόμισθους ενώ περιορίζονται, για όλους, οι εκπτώσεις που ίσχυαν με τους προηγούμενους νόμους.

Τις παραπάνω αλλαγές στις αναγνωρίσεις πλασματικών χρόνων επιβάλλει, αναδρομικά από τη ψήφιση του 4387/16, εγκύκλιος που εξέδωσε ο υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης Τ. Πετρόπουλος. Με βάση την εγκύκλιο, δεν επηρεάζονται οι αναγνωρίσεις χρόνων οι οποίες έχουν υποβληθεί μέχρι και την 12/5/2016 ή δεν έχουν ολοκληρωθεί με την πλήρη εξόφληση του ποσού της εξαγοράς. Αυτές συνεχίζονται στον Ε.Φ.Κ.Α. μέχρι την ολοκλήρωσή τους με ό,τι ίσχυε μέχρι τις 12/5/2016.

Εξαπλάσιο κόστος
Για όσους υψηλόμισθους (των 5.860 ευρώ) υποβάλλουν αιτήσεις μετά τις 13 Μαίου 2016, σύμφωνα με τον δικηγόρο Διον. Ρίζο, το κόστος της εξαγοράς καθίσταται ασύμφορο καθώς εξαπλασιάζεται η μηναία εισφορά (1.172 ευρώ αντί 167,85 ευρώ).
Σε πολλές περιπτώσεις το κόστος αυξάνεται κατά 30% ( πχ. για 4 έτη σπουδών με αποδοχές 1.100 ευρώ, η μηνιαία αναγνώριση θα κοστίζει 220 ευρώ ενώ με το προηγούμενο καθεστώς ήταν 168 ευρώ). Το όφελος για χαμηλόμισθο είναι, επίσης, 30% (π.χ ο πλασματικός χρόνος των τέκνων για χαμηλόμισθο θα κοστίζει 117,20 ευρώ το μήνα από 167,85 ευρώ που ήταν με το προηγούμενο καθεστώς).

Οι αλλαγές για μισθωτούς
• Για τους μισθωτούς η αναγνώριση θα γίνεται με την καταβολή του συνόλου των εισφορών (εργοδότη και ασφαλισμένου) για κάθε μήνα αναγνωριζόμενου χρόνου ασφάλισης στο ποσοστό που ισχύει κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης εξαγοράς. Έτσι, σε περίπτωση που κατά τη διάρκεια αποπληρωμής του εξαγοραζόμενου χρόνου το ύψος - ποσοστό εισφοράς αναγνώρισης διαμορφώνεται μεταβατικά (αυξανόμενο ή μειούμενο), η εξαγορά γίνεται βάσει του ποσοστού εισφοράς που ισχύει κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης αναγνώρισης.
• Μισθωτοί - εργαζόμενοι παράλληλα σε δύο εργασίες θα πληρώνουν εισφορές στο σύνολο των ασφαλιστέων αποδοχών. Η εισφορά θα υπολογίζεται, μάλιστα, ανεξαρτήτως αν έχει διακοπεί ή όχι η απασχόληση - με βάση τις αποδοχές κατά τον τελευταίο μήνα απασχόλησης που προηγείται του μήνα υποβολής της αίτησης εξαγοράς.
• Οι αποδοχές επί των οποίων υπολογίζεται η εισφορά εξαγοράς,θα προσαυξάνονται για το διάστημα έως και το 2020 κατά τη μεταβολή του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής και για το διάστημα από το 2021 και εφεξής με βάση το δείκτη μεταβολής μισθών, που υπολογίζεται από την ΕΛΣΤΑΤ.

• Ως ελάχιστη μηνιαία βάση υπολογισμού επί της οποίας θα λαμβάνονται τα 586,08 ευρώ ενώ η ανώτατη θα είναι στα 5.860,80 €.

Οι αλλαγές
Για τους ελεύθερους επαγγελματίες - αυτοαπασχολούμενους • αγρότες, η μηνιαία εισφορά εξαγοράς υπολογίζεται με βάση το μηνιαίο εισόδημά τους κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης αναγνώρισης και δεν μπορεί να υπολείπεται της κατώτατης βάσης υπολογισμού, δηλαδή €586,08 για τους ασφαλισμένους του πρώην ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ και €410,26 για τους ασφαλισμένους του πρώην ΟΓΑ.
• Εάν η αίτηση για αναγνώριση υποβληθεί από 13/5/2016 έως και την 31/12/2016 η εισφορά υπολογίζεται επί του μηνιαίου εισοδήματος, όπως αυτό προκύπτει από το φορολογητέο εισόδημά τους του φορολογικού έτους 2015.
Αν ο ασφαλισμένος έχει διακόψει την επαγγελματική του δραστηριότητα πριν το 2015, και δεν προκύπτει μηνιαίο εισόδημα, για τον υπολογισμό της εισφοράς εξαγοράς λαμβάνεται ως μηνιαίο εισόδημα το ελάχιστο προβλεπόμενο (άνω 5ετίας) μηνιαίο εισόδημα και για αιτήσεις από 13/5/2016 και μετά είναι €586,08 και για τους αγρότες το 70%, δηλαδή €410,26.
• Σε περίπτωση ασφαλισμένων που καταβάλλουν στον ΕΦΚΑ ασφαλιστικές εισφορές ως μισθωτοί και ελεύθεροι επαγγελματίες, η αναγνώριση θα υπολογίζεται επί του αθροίσματος των μηνιαίων αποδοχών και του μηνιαίου εισοδήματος Για παράδειγμα, μηχανικός παρέχει εξαρτημένη εργασία με μηνιαίες αποδοχές €1.200,00 και συγχρόνως ασκεί ελεύθερο επάγγελμα για το οποίο το μηνιαίο εισόδημα με βάση το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα του προηγούμενου έτους ανέρχεται σε €700,00. Αν υποβάλει αίτηση το 2017 για την αναγνώριση θα καταβάλει μηνιαία εισφορά ύψους €380,00 [20% x (€1.200,00 + €700,00)] για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα.

Εφάπαξ καταβολή
Για όλους, μισθωτούς και ελ. επαγγελματίες, η καταβολή του ποσού της εξαγοράς θα γίνεται είτε εφάπαξ μέσα σε τρεις μήνες από την κοινοποίηση της απόφασης αναγνώρισης, είτε σε μηνιαίες δόσεις ( τόσες μηνιαίες δόσεις, όσοι είναι και οι μήνες που αναγνωρίζονται).
Σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής παρέχεται έκπτωση 2% για κάθε έτος εξαγοράς ακόμα κι αν η εξαγορά γίνει επί της ελάχιστης μηνιαίας βάσης υπολογισμού των 586,08 ευρώ. Τυχόν εξαγορά χρόνου που υπολείπεται του ενός έτους δεν τυγχάνει έκπτωσης σε περίπτωση εφάπαξ εξόφλησης. Παραδείγματα:
• Εξαγορά 5 μηνών (π.χ. σπουδών) : δεν προβλέπεται έκπτωση
• Εξαγορά 1 έτους και επτά μηνών (π.χ. σπουδών): έκπτωση 2% σε περίπτωση εφάπαξ εξόφλησης
• Εξαγορά 3 ετών και 11 μηνών (π.χ. σπουδών): έκπτωση 6 % σε περίπτωση εφάπαξ εξόφλησης
• Εξαγορά 12 μηνών (π.χ. σπουδών): έκπτωση 2%.
Παράδειγμα: Έστω ότι η εξαγορά γίνεται επί μηνιαίων αποδοχών 586,06 ευρώ. Τότε: [586,08Χ12μήνεςΧ20%]-2%=1.406,59-28,13= 1.378,46:12=114,87 μηνιαίο ποσό εξαγοράς.

Στρατός
Από την 13/5/2016 καταργούνται μεταξύ των άλλων η έκπτωση ποσοστού 50% επί του ποσού της εξαγοράς του χρόνου στρατιωτικής θητείας σε όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με προϋποθέσεις που διαμορφώθηκαν και ισχύουν από 1/1/2015 και εφεξής καθώς και το δικαίωμα αναγνώρισης χρόνου στρατιωτικής υπηρεσίας από τους συνταξιούχους και σε περίπτωση θανάτου, από τα μέλη της οικογένειας του θανόντος.
Παράδειγμα: Μισθωτός με μηνιαίες αποδοχές κατά τον τελευταίο μήνα απασχόλησης (Νοέμβριος 2016) €1.200,00 υποβάλλει εντός του 2017 αίτηση για την αναγνώριση 18 μηνών στρατιωτικής υπηρεσίας. Το ύψος της εισφοράς εξαγοράς ανέρχεται αρχικά σε €240,00 για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα (20% x €1.200,00) και δεν δικαιούται περαιτέρω έκπτωσης.
Συνολικά ο ασφαλισμένος για την εξαγορά των 18 μηνών στρατιωτικής υπηρεσίας θα καταβάλει €4.320,00 (18 x €240,00) και εάν επιλέξει να εξοφλήσει εφάπαξ το ποσό της εξαγοράς δικαιούται μείωσης 2%. Συνεπώς, θα καταβάλει συνολικά ποσό ύψους €4.233,60.

Μηχανικοί
Εισφορές στον ΕΦΚΑ ακόμη κι αν δεν έχουν καμία δραστηριότητα καλούνται να καταβάλλουν «μέχρις ότου καταργηθεί με νομοθετική ρύθμιση» η υποχρεωτική υπαγωγή στην ασφάλιση του πρώην ΕΤΑΑ - ΤΣΜΕΔΕ λόγω ιδιότητας. Αυτό γνωστοποίησε ο υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης Τ. Πετρόπουλος με εγκύκλιο που εξέδωσε για τον τρόπο υπολογισμού των εισφορών των μηχανικών.

Διπλές εισφορές
Σε περιπτώσεις παράλληλης επαγγελματικής δραστηριότητας με υποχρέωση από 1/1/2017 καταβολής πολλαπλών ασφαλιστικών εισφορών, ο ασφαλισμένος καταβάλλει για την αναγνώριση του χρόνου ασφάλισης επιμέρους ασφαλιστική εισφορά υπολογιζόμενη για κάθε επαγγελματική δραστηριότητα.