Διόλου ανέφελη δεν θα είναι η πρώτη επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα, μετά την επανεκλογή του ως Πρωθυπουργού, στις Βρυξέλλες.

Σύμφωνα με κοινοτικές πηγές που είναι σε θέση να γνωρίζουν τις παρασκηνιακές συνομιλίες, οι Ευρωπαίοι αναμένεται να πιέσουν την Αθήνα στο ζήτημα της αυστηρότερης και καλύτερης φύλαξης των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ κατά την έκτακτη, άτυπη Σύνοδο Κορυφής συνάντηση το βράδυ της Τετάρτης.

Σύμφωνα μάλιστα με ρεπορτάζ των «Financial Times», δεν αποκλείεται να ζητηθεί από τον κ. Τσίπρα να δεχθεί την επιτήρηση των συνόρων της χώρας από την ΕΕ, ουσιαστικά δηλαδή τον Frontex – κάτι που σύμφωνα με την άποψη ορισμένων κοινοτικών αξιωματούχων θα μπορούσε να θεωρηθεί ως το πρώτο βήμα για την εκχώρηση του ελέγχου και της διαχείρισης των ελληνικών συνόρων στην ΕΕ.

Το γεγονός μάλιστα αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί ανεξάρτητο από την άποψη που υπάρχει στην Κομισιόν ότι ο Frontex πρέπει να ενισχυθεί σημαντικά και να αναλάβει ευρύτερο ρόλο στην επιτήρηση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, μέσω της ενίσχυσης του προϋπολογισμού του αλλά και του προσωπικού (πχ ευρωπαίοι συνοριοφύλακες). Ήδη, προβλέπεται νέα αύξηση του προϋπολογισμού για το 2016 κατά περίπου 50 εκατομμύρια ευρώ.

Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ έκανε μάλιστα ειδική αναφορά, στην επιστολή – πρόσκληση προς τους ηγέτες των «28» για τη συνάντηση της Τετάρτης, στο γεγονός ότι οι Ευρωπαίοι «δεν είμαστε ικανοί να διαχειριστούμε τα εξωτερικά μας σύνορα». Ουσιαστικά, το σχήμα που προτείνεται είναι να παραχωρήσει η Ελλάδα μεγαλύτερο έλεγχο στην επιτήρηση των συνόρων με αντάλλαγμα περισσότερη οικονομική βοήθεια.

Ωστόσο, το θέμα είναι ιδιαίτερα περίπλοκο. Και αυτό καθώς αγγίζει ευαίσθητα θέματα εθνικής κυριαρχίας και θαλασσίων ζωνών στα οποία η Αθήνα παγίως έχει εκφράσει τις επιφυλάξεις της έχοντας τα μάτια στραμμένα και στις πάγιες διεκδικήσεις της Τουρκίας.

Αν και δεν είναι ευρύτερα γνωστό, η ελληνική πλευρά είχε καταβάλει σαφείς και εργώδεις προσπάθειες να υπάρχουν συγκεκριμένες αναφορές στον Κανονισμό που υιοθετήθηκε εντός του 2014, επί ελληνικής Προεδρίας, που να εγγυώνται ότι η χώρα μας διατηρεί ακέραια τα δικαιώματά της σε επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης.

Το ζήτημα της καλύτερης φύλαξης των εξωτερικών συνόρων έχει αναδειχθεί σε μείζονος σημασίας από τα κράτη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης ώστε να αποδεχθούν την αναλογική κατανομή προσφύγων στο έδαφός τους.

Το Συμβούλιο των υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών της ΕΕ πρόκειται σήμερα 22/9 να συζητήσει ξανά επί της πρότασης Γιούνκερ για μετεγκατάσταση 120.000 προσφύγων από την Ελλάδα, την Ιταλία και την Ουγγαρία στα υπόλοιπα κράτη – μέλη.

Οι Μόνιμοι Αντιπρόσωποι των «28» στις Βρυξέλλες καταβάλλουν από την Κυριακή κοπιώδεις προσπάθειες για να καταλήξουν σε ένα Σχέδιο Συμπερασμάτων. Παραμένει δε άγνωστο αν οι υποχρεωτικές κλείδες κατανομής θα παραμείνουν στην πρόταση Γιούνκερ ή θα απαλειφθούν.

Ο παράγων Τουρκία

Παράλληλα, η ΕΕ επιδιώκει να βρει πεδίο συνεννόησης με την Άγκυρα ώστε να περιορίσει, αν αυτό καταστεί δυνατόν, τις προσφυγικές ροές. Ο σκοπός είναι να βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσης των περίπου 2,2 εκατομμυρίων προσφύγων από τη Συρία που βρίσκονται σε τουρκικό έδαφος. Το ζήτημα αυτό αναμένεται να είναι το δεύτερο που θα κυριαρχήσει στην άτυπη συνάντηση των «28» την Τετάρτη.

Την σχετική πρωτοβουλία έχουν αναλάβει η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία, τόσο δημοσίως όσο και παρασκηνιακώς. Μάλιστα, ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών Φρανκ – Βάλτερ Σταϊνμάγερ πραγματοποίησε την περασμένη Παρασκευή μη προγραμματισμένη επίσκεψη στην Άγκυρα όπου και συναντήθηκε με τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και άλλους αξιωματούχους.

Ο σκοπός είναι η ΕΕ να πείσει την Άγκυρα να κάνει περισσότερα στο προσφυγικό, είτε με αύξηση της χρηματοδότησης είτε με άλλα μέσα. Η Τουρκία έχει κατηγορήσει τους Ευρωπαίους ότι δεν έχουν αναλάβει τις ευθύνες που τους αναλογούν όταν η ίδια έχει δαπανήσει περίπου 8 δισεκατομμύρια δολάρια την τελευταία πενταετία για να αντιμετωπίσει τα προσφυγικά κύματα.

Σε αυτό το πλαίσιο, το γραφείο του επιτρόπου με αρμοδιότητα την Πολιτική Γειτονίας Γιοχάνες Χαν εξετάζει τρόπους να βρεθεί περίπου 1 δισεκατομμύριο ευρώ ως βοήθεια προς την Τουρκία. Μέχρι σήμερα, η ΕΕ έχει χορηγήσει μόλις 200 εκατομμύρια ευρώ στην Τουρκία. Ωστόσο, κοινοτικές πηγές αναρωτιούνταν – και σε αυτό το ζήτημα υιοθετούσαν και την άποψη πολλών στην Αθήνα – αν η Άγκυρα έχει αποφασίσει για τους δικούς της λόγους «να ανοίξει τη στρόφιγγα» ώστε σύροι πρόσφυγες να περάσουν στην Ευρώπη.

Αν η ΕΕ αποφασίσει να αυξήσει την οικονομική βοήθεια προς την Τουρκία ίσως οι Σύροι που βρίσκονται στη χώρα να μη φεύγουν αν πχ μπορούν εκεί να εργαστούν. Αναμφίβολα, δύο από τα ζητήματα που θα μπορούσαν να πέσουν στο τραπέζι είναι η συμφωνία επανεισδοχής ΕΕ – Τουρκίας που υπεγράφη το 2013 και προβλέπει ότι το 2017 θα αρθεί η υποχρέωση έκδοσης βίζας για τους τούρκους πολίτες που θέλουν να ταξιδεύσουν

Το ΒΗΜΑ