Νέα δεδομένα για την προϊστορία του Αιγαίου φέρνει η ανασκαφή νεολιθικού οικισμού στη θέση Βουνό στη νότια Κάρπαθο

Αρχιτεκτονικά κατάλοιπα, λίθινα εργαλεία, πλήθος από μυλόπετρες και εντυπωσιακή κεραμική έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη του καθηγητή στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Μανόλη Μελά, ο οποίος είχε συνεργάτες την αρχαιολόγο Αννα Κλις και μεταπτυχιακούς φοιτητές από την Ελλάδα, το Μεξικό, την Αργεντινή και τη Γαλλία.

Ο οικισμός χρονολογείται στην Τελική Νεολιθική Εποχή (4500-3200 π.Χ.) και έχει ίχνη συνεχούς κατοίκησης μέχρι την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού (γύρω στο 1800 π.Χ.).

«Με την εισαγωγή της μινωικής αγροτικής τεχνολογίας, όπως λ.χ. το άροτρο, οι κάτοικοι του νεολιθικού οικισμού στο Βουνό εγκαταλείπουν τις πρωτόγονες εγκαταστάσεις τους και κατεβαίνουν στην πεδιάδα. Ετσι οι κυνηγοί και οι ψαράδες, οι πρώην τροφοσυλλέκτες δηλαδή, γίνονται πλέον γεωργοί και η »υψηλή» θεωρία περί μινωικού αποικισμού κλονίζεται ανεπανόρθωτα», αναφέρει ο επικεφαλής της ανασκαφής.

Ο οικισμός βρίσκεται σε ένα βραχώδες και υπερυψωμένο ακρωτήρι, σχετικά απροσπέλαστο. Η αρχαιολογική θέση ήταν γνωστή από τη δεκαετία του 1970, οπότε και έγινε επιφανειακή έρευνα.

Μικρό τσεκούρι κατασκευασμένο από βότσαλο από τη θάλασσα που βρέθηκε στην ανασκαφή και αναπαράσταση του εσωτερικού ενός αψιδωτού κτιρίου

Το περασμένο καλοκαίρι ωστόσο έγινε συστηματική ανασκαφή από πολυμελή ομάδα αρχαιολόγων. Τα αρχιτεκτονικά απομεινάρια χωρίζονται σε πέντε κατηγορίες: κάθετοι μεγαλιθικοί τοίχοι ανδήρων, λίθινα επικλινή άνδηρα εκφορικής δομής, αψιδωτές ή και ορθογώνιες κατοικίες, χρηστικές κατασκευές και κυκλώπειο τείχος που στηρίζει βραχώδη υποδομή.

Η ανεύρεση ενός ικανού αριθμού από μυλόπετρες, ίσως υποδηλώνει την εκτεταμένη καλλιέργεια σιτηρών, που λόγω της έλλειψης του άροτρου, πρέπει να γινόταν με την τεχνική του «σκαλίσματος». Βρέθηκαν επίσης οστά αιγοπροβάτων, που πιστοποιούν την ύπαρξη έστω και περιορισμένου αριθμού μικρών οικόσιτων ζώων, ενώ σίγουρη θεωρείται η παρουσία του σκύλου, δεδομένης της εμφάνισής του στο Αιγαίο ήδη από τη Μεσολιθική περίοδο.

Ενδιαφέρουσα και χαρακτηριστική για την εποχή της είναι η κεραμική που βρέθηκε. Εντοπίστηκαν επίσης λίθινα εργαλεία και αντικείμενα καθημερινής χρήσης, όπως μυλόπετρες άλεσης, γουδιά, γουδοχέρια, βαριές, τσεκούρια και λεπίδες από οψιδιανό από τη Μήλο.

Η μελέτη του αρχαιολογικού υλικού έδειξε ότι η ολοκληρωτική κατάρρευση των κτισμάτων οφειλόταν σε σεισμό, ενώ ακολούθησε άμεσα η εκ νέου ανοικοδόμηση, όπως αποκάλυψε μια νέα οικοδομική φάση.

ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ-ΕΘΝΟΣ