Μόλις έχει ξημερώσει στο λιμάνι του Μολύβου στη Λέσβο και η επίλεκτη ομάδα του Πορτογαλικού Πολεμικού Ναυτικού που συμμετέχει στις ειδικές επιχειρήσεις της Frontex, με την ονομασία «Poseidon», ετοιμάζεται να ξεκινήσει την περιπολία της.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ

Το θερμόμετρο είναι κολλημένο εδώ και τρεις ημέρες στους μηδέν βαθμούς και οι δρόμοι είναι χιονισμένοι. Η θάλασσα είναι ταραγμένη από τα 5 μποφόρ και όλα δείχνουν πως οι δουλέμποροι δεν θα στείλουν σήμερα τις υπερφορτωμένες με οικογένειες και μικρά παιδιά πλαστικές βάρκες.

Καπετάνιος του ειδικά εξοπλισμένου ταχυπλόου που φέρει την πορτογαλική σημαία και τα διακριτικά της Frontex είναι ο 45χρονος Πάολο από τη Λισαβόνα. Πλήρωμα είναι ακόμη δύο αξιωματικοί της πορτογαλικής ομάδας, ο Μανουέλ και ο Φάμπιο, καθώς και ο 39χρονος Γιώργος, αξιωματικός του Λιμενικού, που ήρθε από την Κρήτη.

Οι αξιωματικοί της Frontex φορούν ειδικό εξοπλισμό και κράνη με ενσωματωμένες «κάμερες δράσης», ενώ φέρουν και οπλισμό. Ανήκουν στο επίλεκτο σώμα «Tactical Team Special Operations» του Πορτογαλικού Ναυτικού και είναι πιστοποιημένοι στο Tactical Combat Casualty Care? εκπαίδευση για αντιμετώπιση καταστάσεων σε εμπόλεμη ζώνη.

Το «Εθνος της Κυριακής» είναι το πρώτο μέσο ενημέρωσης που προσκλήθηκε να πάρει μέρος και να καταγράψει τις νέες επιχειρήσεις άμεσης έρευνας και διάσωσης (Rapid Intervention) που διενεργεί η Frontex από τις αρχές του έτους στη Λέσβο.

«Με τέτοιον καιρό δεν νομίζω να αντιμετωπίσουμε σήμερα κανένα περιστατικό» λέει σε άπταιστα Αγγλικά, αλλά με πορτογαλική προφορά ο Μανουέλ. «Εχει πολύ κύμα για να μπορέσουν να ταξιδέψουν οι φουσκωτές βάρκες» συμπληρώνει.

Ο καπετάνιος μας δίνει οδηγίες για τους κανόνες επιβίβασης: «Θα πρέπει να φορέσετε τα ειδικά σωσίβια και να κρατιέστε πάντα από τα ειδικά χερούλια. Αν υπάρχει επείγουσα κατάσταση θα πρέπει να σταματήσετε ό,τι κάνετε και να ακολουθήσετε τις εντολές μου». Στη συνέχεια ανοίγει τα ειδικά μηχανήματα του σκάφους και από τα ηχεία ακούγεται η μουσική των «Metal of Honor».

Τομέας ευθύνης του σκάφους της Frontex είναι η περιοχή από τον Μόλυβο μέχρι το ακρωτήρι πριν από τα Τσόνια. Είναι η πιο κοντινή απόσταση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και το σημείο που διασχίζουν οι περισσότερες βάρκες. Βρισκόμαστε κοντά στα τουρκικά χωρικά ύδατα και ο Φάμπιο αναζητεί με τα κιάλια βάρκες στον ορίζοντα. Ο Μανουέλ μαζί με τον καπετάνιο και τον Ελληνα αξιωματικό τσεκάρει το ειδικό σύστημα GPS που καταγράφει τις «κουκκίδες» στη θάλασσα, δηλαδή τις βάρκες. Τα κύματα χτυπούν με δύναμη το ταχύπλοο, ενώ ο αέρας παγώνει το πρόσωπο.

«Προτεραιότητά μας οι ανθρώπινες ζωές»
Ο Φάμπιο είναι ο μικρότερος σε ηλικία της επίλεκτης ομάδας των «κομάντος» της Frontex και ο πιο ομιλητικός. Βρίσκεται στη Λέσβο από τις 15 Νοεμβρίου και θα μείνει μέχρι τον Φεβρουάριο. «Οταν υπάρχει επείγον περιστατικό, προτεραιότητά μας είναι να σώσουμε τον κόσμο που κινδυνεύει. Οφείλουμε και πρέπει να κάνουμε ό,τι είναι ανθρωπίνως δυνατό για να μη χαθεί ούτε μία ζωή» λέει.

Ο καπετάνιος Πάολο αποδεικνύει την εμπειρία του όταν ξαφνικά το Κέντρο Επιχειρήσεων του Λιμενικού ενημερώνει τον Γιώργο, τον ελληνικό σύνδεσμο στο σκάφος, για στίγμα βορειοδυτικά της Σκάλας Συκαμνιάς. Μέσα σε πολύ λίγο χρόνο μπροστά μας βρίσκονται 50 πρόσφυγες που μόλις βλέπουν το σκάφος της Frontex αρχίζουν να φωνάζουν για βοήθεια. Ο καπετάνιος πλευρίζει τη φουσκωτή βάρκα και ο Φάμπιο με τον Μανουέλ ρωτούν τους επιβάτες αν αντιμετωπίζουν πρόβλημα.

Ταυτόχρονα έρχεται και δεύτερο σήμα για άλλη βάρκα. «Τη βλέπω» φωνάζει ο Μανουέλ στον καπετάνιο. Οι δύο Πορτογάλοι λιμενικοί καλούνται να αποφασίσουν εν ριπή οφθαλμού αν η βάρκα που είναι μπροστά μας διατρέχει άμεσο κίνδυνο. Λένε στον καπετάνιο και τον λιμενικό ότι είναι αξιόπλοο το σκάφος των προσφύγων, η μηχανή τους δουλεύει και κανένας επιβάτης δεν κινδυνεύει.

Και πάλι το πορτογαλικό σκάφος κινείται με ιλιγγιώδη ταχύτητα προς το στίγμα. Ερχόμαστε αντιμέτωποι με ακόμη μία υπερφορτωμένη λαστιχένια βάρκα. Τους πλησιάζουμε και το πλήρωμα παίρνει ξανά τις θέσεις του. Ζητούν να τους επιβιβάσουμε στο δικό μας σκάφος. Μέσα στα παγωμένα νερά του Αιγαίου, οι πρόσφυγες σε μια στιγμή απελπισίας βάζουν τα πόδια τους στο νερό.

«Μη μου φωνάζεις. Δεν θα μου μιλάς έτσι» λέει ο Φάμπιο σε έναν άντρα που διαμαρτύρεται εντόνως. Επικρατεί ένταση και ξαφνικά ένας άντρας που κάθεται στο κέντρο της λέμβου σηκώνει ένα μικρό παιδί στον αέρα και το δείχνει στους αξιωματικούς της Frontex. Αυτή η κίνηση δεν τους αρέσει καθόλου και του φωνάζουν να ηρεμήσει και να κατεβάσει το παιδί. Τα πνεύματα ηρεμούν και συνοδεύουμε τη βάρκα των προσφύγων προς την Εφταλού.

Αμεση ανταπόκριση
Λίγο πριν από τη στεριά έρχεται και τρίτο σήμα για άμεση ανταπόκριση σε βάρκα χωρίς μηχανή. Ο καπετάνιος κάνει ελιγμό και κατευθύνεται προς το σημείο που του υποδεικνύει ο Ελληνας λιμενικός. Η εικόνα της ήσυχης ημέρας έχει αλλάξει τελείως. Πάνω από 60 πρόσφυγες παλεύουν με την υποθερμία σε παγωμένα νερά και πολικές θερμοκρασίες, σε μια βάρκα που μπάζει νερά και δεν έχει μηχανή. Επικρατεί χάος, τα παιδιά κλαίνε, οι μητέρες ζητούν απεγνωσμένα βοήθεια.

Αποφασίζεται επιχείρηση διάσωσης και ο καπετάνιος μας ζητά να βοηθήσουμε, λόγω της επείγουσας κατάστασης. Ολοι οι πρόσφυγες σηκώνονται ταυτόχρονα από τη βάρκα. Ο κίνδυνος ανατροπής είναι ορατός. Επεμβαίνουν οι αξιωματικοί της Frontex και ξεκινά πρώτα η επιβίβαση των παιδιών, μετά των μητέρων και στο τέλος των αντρών.

Τα παιδιά μπαίνουν στη μικρή καμπίνα και ο καπετάνιος τα παρηγορεί. «Μην κλαις, όλα θα πάνε καλά» λέει ο Γιώργος του Λιμενικού σε μια 4χρονη που έχει «ασπρίσει» από τον φόβο της. Σε πέντε λεπτά είμαστε στη Σκάλα Συκαμνιάς, όπου βρίσκονται εθελοντικές ΜΚΟ και ιατρικό τιμ. Μόλις φτάνουμε ενημερωνόμαστε ότι πριν από μία ώρα ένα 5χρονο αγόρι είχε πεθάνει από υποθερμία. Η θλίψη είναι ζωγραφισμένη στα πρόσωπα όλων.

Πριν προλάβει το πλήρωμα να τελειώσει με την αποκατάσταση του σκάφους, έχει έρθει νέο σήμα για δύο μίλια βόρεια της Σκάλας Συκαμνιάς. «Φεύγουμε τώρα» λέει με βροντερή φωνή ο καπετάνιος. Τα χειρότερα δεν είχαν έρθει μέχρι εκείνη τη στιγμή. Πολύ σύντομα είχαμε φτάσει στη βάρκα και μια νεαρή γυναίκα φώναζε ότι υπάρχει μία νεκρή. Οι αξιωματικοί της Frontex αρχίζουν και πάλι επιχείρηση διάσωσης. Ανεβάζουν πρώτα τα παιδιά, πάνω από 25, ηλικίας από 6 μηνών μέχρι 10 ετών. Είναι σε κατάσταση σοκ, φωνάζουν «μάμα».

Ο Μανουέλ κατεβαίνει στη βάρκα των προσφύγων και σηκώνει την 35χρονη που δεν δείχνει να έχει σημάδια ζωής. Το σκάφος της Frontex οριακά χωράει όλους τους πρόσφυγες. Στην πλώρη έχει μεταφερθεί η 35χρονη και ο Μανουέλ με τον Φάμπιο προσπαθούν επί 15 λεπτά να την επαναφέρουν στη ζωή. Ο καπετάνιος πρέπει να έχει αγγίξει το μάξιμουμ της ταχύτητας για να φτάσει στη Σκάλα Συκαμνιάς. Ξανά ιατρικό τιμ περιμένει να βοηθήσει τη γυναίκα, όμως έχει ήδη φύγει από τη ζωή, μάλλον από υποθερμία. Τα παγωμένα νερά, που προμήνυαν μία ημέρα χωρίς αφίξεις προσφύγων, δεν απέτρεψαν τους δουλεμπόρους από το να στείλουν τις βάρκες στα ταξίδια του θανάτου.

ethnos.gr