Τα επικουρικά ταμεία κατέρρευσαν, τα επαγγελματικά ταμεία έρχονται. Η ανυπαρξία του δεύτερου πυλώνα του ασφαλιστικού συστήματος – με την πλήρη χρεοκοπία των επικουρικών ταμείων και την καταβολή… φιλοδωρημάτων αντί συντάξεων – αφήνει τεράστια περιθώρια ανάπτυξης των επαγγελματικών ταμείων.

Τρία στοιχεία συνηγορούν προς τη διαπίστωση ότι η «επόμενη μέρα» για τον δεύτερο πυλώνα της ασφάλισης στη χώρα μας εμπεριέχει σε μεγάλο βαθμό τα επαγγελματικά ταμεία.

Πρώτον, η ιδιαίτερη κατεύθυνση και το μεγάλο ενδιαφέρον που δείχνει η Ευρωπαϊκή Ενωση για τον συγκεκριμένο θεσμό, εντάσσοντάς τον στον σχεδιασμό του ευρωπαϊκού ασφαλιστικού συστήματος. Μια οδηγία και ένας κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ενωσης που έρχονται και στη χώρα μας ενισχύουν – περαιτέρω – το θεσμικό πλαίσιο των συγκεκριμένων Ταμείων. Η οδηγία αφορά τους κανόνες διαφάνειας και εποπτείας των επαγγελματικών ταμείων και ο κανονισμός τα ατομικά συνταξιοδοτικά συμβόλαια που θα ισχύουν και θα μεταφέρονται σε οποιαδήποτε χώρα της Ευρώπης ζει και απασχολείται ο ασφαλισμένος.

Δεύτερον, το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που δείχνουν οι κοινωνικοί εταίροι – ΓΣΕΕ και εργοδοτικοί φορείς – για τη δημιουργία εθνικού επαγγελματικού Υπερταμείου, το οποίο θα καλύπτει το σύνολο των εργαζομένων και ενδεχομένως και τους αυτοαπασχολουμένους. Στόχος είναι το εν λόγω Ταμείο να παρέχει παροχές που θα συμπληρώνουν τις γλίσχρες επικουρικές συντάξεις.

Τρίτον, η ανακοινωμένη πρόθεση της Νέα Δημοκρατίας να ενισχύσει την προοπτική ένταξης των επαγγελματικών ταμείων ή ακόμη των ιδιωτικών ασφαλιστικών στον δεύτερο πυλώνα ασφάλισης.

Συζήτηση

Οι αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστημα της χώρας, είτε με την κατάργηση του νόμου Κατρούγκαλου, είτε με «εισαγωγή» νέων θεσμών και προϊόντων ασφάλισης, είναι προ των πυλών.

Χαρακτηριστική είναι η αναφορά για τις επερχόμενες αλλαγές του ομότιμου καθηγητή του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Σ. Ρομπόλη. «Η συζήτηση – επιστημονική, πολιτική, κοινωνική – για το κοινωνικο-ασφαλιστικό σύστημα κατά τη μεταμνημονιακή περίοδο έχει ήδη ξεκινήσει». Και προσθέτει: «Σε αυτή προτείνεται η διατήρηση της εθνικής και της ανταποδοτικής σύνταξης όπως έχει διαμορφωθεί με τις μνημονιακές πολιτικές της περιόδου 2010-2021 και επιπλέον διατυπώνεται η πρόταση της πλήρους αναμόρφωσης της επικουρικής ασφάλισης προκειμένου να καταλήξει σταδιακά σε ένα περισσότερο ευέλικτο σύστημα και με δυνατότητα επιλογών: α) μιας επικουρικής ασφάλισης για όλους και με κίνητρο συμμετοχής, β) κεφαλαιοποίησης των εισφορών των νέων ασφαλισμένων, ώστε οι εισφορές να αποκτήσουν χαρακτήρα αποταμίευσης, και γ) ενοποίησης των εισφορών της επικουρικής και της εφάπαξ παροχής σε μία ενιαία εισφορά, με καταγραφή στον ατομικό λογαριασμό κάθε ασφαλισμένου».

Ας δούμε όμως τα γεγονότα που αναμένεται να επιταχύνουν τις εξελίξεις γύρω από την ευρύτερη εφαρμογή των επαγγελματικών ταμείων.

Η ενδεχόμενη κυβερνητική αλλαγή μετά τις εκλογές του 2019 θα σημάνει αλλαγές – εκ νέου – στο ασφαλιστικό σύστημα. Η Νέα Δημοκρατία έχει προαναγγείλει την κατάργηση του νόμου Κατρούγκαλου και την υιοθέτηση ενός συστήματος που θα επιτρέπει στα επαγγελματικά ταμεία και στις ιδιωτικές εταιρείες να δραστηριοποιούνται στον δεύτερο πυλώνα ασφάλισης.

Συγκεκριμένα, το νέο Ασφαλιστικό που προτείνεται από την αξιωματική αντιπολίτευση βασίζεται σε τρεις πυλώνες ως εξής: ο ΕΦΚΑ θα εξακολουθήσει να είναι ο φορέας για τον πρώτο πυλώνα που θα είναι υποχρεωτικός, δημόσιος και αναδιανεμητικός. Στον δεύτερο πυλώνα, που θα είναι επίσης υποχρεωτικός, οι πολίτες θα αποταμιεύουν σε έναν προσωπικό τους κουμπαρά μέρος των εισφορών τους έχοντας τη δυνατότητα να επιλέξουν είτε έναν δημόσιο φορέα, είτε ιδιωτικά συνταξιοδοτικά ταμεία. Και στον τρίτο πυλώνα – ο οποίος είναι προαιρετικός – θα μπορεί κανείς να επιλέξει και μια συμπληρωματική ιδιωτική ασφάλιση, κάτι που ισχύει και σήμερα.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση

Σημαντικές τομές επιφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο καθεστώς λειτουργίας των επαγγελματικών ταμείων, αλλά και στην επίλυση του προβλήματος ασφάλισης των πολιτών, σε συνδυασμό με την κινητικότητά τους μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ.

Οι αλλαγές που δημιουργούν μια νέα «αρχιτεκτονική» των ευρωπαϊκών συντάξεων της επόμενης δεκαετίας προέρχονται από μια οδηγία για τις υποχρεώσεις των επαγγελματικών ταμείων, αλλά και έναν κανονισμό για τα λεγόμενα ατομικά συνταξιοδοτικά συμβόλαια.

Η οδηγία πρόκειται να κυρωθεί εντός του Ιανουαρίου από τη χώρα μας, ενώ ο κανονισμός είναι δεσμευτικός για όλες τις χώρες και πρόκειται να υιοθετηθεί εντός του επομένου έτους.

Με την οδηγία καθίσταται υποχρεωτική η παροχή της απαραίτητης πληροφόρησης από τα Ταμεία στους ασφαλισμένους, τόσο για τις αποδόσεις των εισφορών τους, όσο και για τα δικαιώματά τους αλλά και τους επενδυτικούς κινδύνους. Η ενημέρωση θα πρέπει να είναι τακτική, έγγραφη και κατανοητή.

Σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή της εταιρείας Prudential κ. Κ. Νικολάου, η ενημέρωση περιλαμβάνει το ποσό που έχει συγκεντρώσει μέχρι την ημέρα της ενημέρωσης ο κάθε ασφαλισμένος, πόσα χρήματα προβλέπεται να έχει συγκεντρώσει μέχρι τη συνταξιοδότησή του, το προβλεπόμενο ύψος της μελλοντικής σύνταξης τόσο από την κοινωνική ασφάλιση, όσο και από το επαγγελματικό ταμείο. Επίσης δίνεται η δυνατότητα στον ασφαλισμένο, εφόσον το προβλεπόμενο ποσό σύνταξης δεν επαρκεί, να καταβάλλει επιπρόσθετο ποσό εισφοράς ώστε να φτάσει στο επιθυμητό ύψος συνολικής σύνταξης.

Συμβόλαια

Στην άλλη πλευρά το πρωτοποριακό πανευρωπαϊκό ατομικό συνταξιοδοτικό πρόγραμμα (PEPP), το οποίο συζητείται αυτή την περίοδο στα όργανα της ΕΕ και αναμένεται να εγκριθεί εντός του 2019, στρέφει τους ασφαλισμένους προς τα συμπληρωματικά ατομικά ασφαλιστικά συμβόλαια που θα έχουν ενιαία ισχύ σε όλες τις χώρες της Ενωσης. Το πρόγραμμα μπορούν να προσφέρουν όσοι φορείς ασχολούνται με προγράμματα ασφάλισης, ως εκ τούτου και τα επαγγελματικά ταμεία.Εντάσσεται στον τρίτο πυλώνα ασφάλισης, δηλαδή στα εθελοντικά προγράμματα, και θα εφαρμόζεται σε όλες τις χώρες με κοινές παραμέτρους. Διασφαλίζει την ισχύ και τη μεταφορά του προγράμματος σε οποιαδήποτε χώρα μετακινείται ο ασφαλισμένος. Με τη λήξη του θα παρέχει ένα εφάπαξ ποσό ή σύνταξη στον ασφαλισμένο.

ΓΣΕΕ – εργοδότες

Τέλος, προ των πυλών είναι η δημιουργία – κατόπιν συμφωνίας εργοδοτών και ΓΣΕΕ – ενός Υπερταμείου επαγγελματικής ασφάλισης για περισσότερους από 2.000.000 εργαζομένους του ιδιωτικού τομέα και αυτοαπασχολουμένους, με συμπληρωματικές παροχές, είτε εφάπαξ βοηθήματος, είτε συμπληρωματικής επικουρικής μηνιαίας σύνταξης. Πρόκειται για το Εθνικό Επαγγελματικό Ταμείο, το οποίο πρωτοαναφέρθηκε στην τελευταία Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, τον Μάρτιο του 2018, όταν οι κοινωνικοί εταίροι συμφώνησαν να διερευνήσουν τη δυνατότητα σύστασής του.

Οι συζητήσεις μεταξύ ΓΣΕΕ και εργοδοτικών οργανώσεων – σε καθαρά τεχνικό επίπεδο – έχουν προχωρήσει αρκετά και παρά τις όποιες ενστάσεις κυρίως από την πλευρά των εργοδοτών γύρω από το κόστος χρηματοδότησης του εγχειρήματος, θεωρείται εξαιρετικά πιθανό το ενδεχόμενο το νέο Ταμείο να τεθεί σε λειτουργία ακόμη εντός του 2019.

Οι ενστάσεις των εργοδοτών επικεντρώνονται στην επιπλέον επιβάρυνση του μη μισθολογικού κόστους που θα προκύψει με τη νέα εισφορά, η οποία θα προβλεφθεί για τη χρηματοδότηση του Ταμείου. Ωστόσο, οι δύο πλευρές φαίνεται να έχουν καταλήξει σε ένα πρώτο «κείμενο θέσεων και προτάσεων» και το επόμενο διάστημα αναμένεται να αναθέσουν – από κοινού – την εκπόνηση αναλογιστικής μελέτης.

πηγή tovima.gr

 

Αύξηση των μαθητών των επαγγελματικών λυκείων (ΕΠΑΛ) κατεγράφη κατά το σχολικό έτος που ολοκληρώνεται σε λίγες ημέρες, αλλά ποσοστιαία η μεγαλύτερη ήταν στο τέταρτο μεταλυκειακό έτος – τάξη μαθητείας. Εως και την Πέμπτη 28 Ιουνίου οι απόφοιτοι του μεταλυκειακού έτους μπορούν να υποβάλουν αίτηση για τις εξετάσεις πιστοποίησης, που θα διεξαχθούν το Σάββατο 7 Ιουλίου από τον Εθνικό Οργανισμό Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Παιδείας, το σχολικό έτος 2017-2018 φοίτησαν στα ΕΠΑΛ 91.401 μαθητές, ενώ την προηγούμενη χρονιά ήταν 87.816, δηλαδή ο αριθμός αυξήθηκε κατά 4,1%. Από το σύνολο του μαθητικού πληθυσμού, στα γενικά λύκεια φοίτησε το 71,5% των μαθητών και στα ΕΠΑΛ το 28,4%. Ωστόσο, παρά την πληθυσμιακή υπεροχή των κοριτσιών στον γενικό μαθητικό πληθυσμό, την επαγγελματική εκπαίδευση επιλέγουν περισσότερο τα αγόρια. Ανά φύλο η κατανομή είναι 65% – 35% υπέρ των αγοριών
Ανά τάξη, η εντυπωσιακότερη αύξηση ήταν στην τάξη μαθητείας, όπου τα μαθήματα μοιράζονται σε σχολείο και κάποια επιχείρηση. Το διάστημα 2016-2017 σπούδασαν 1.175 μαθητευόμενοι και την περίοδο 2017-2018, 3.452, με την αύξηση να φθάνει στο 194%. Ως προς τις ειδικότητες, οι πλέον δημοφιλείς είναι Υγείας – Πρόνοιας – Ευεξίας (την επέλεξε το 26% των μαθητών) και Μηχανολογίας (23%). Κατά τη διάρκεια της φετινής σχολικής χρονιάς, εφαρμόστηκε πιλοτικά σε εννέα ΕΠΑΛ της χώρας το πρόγραμμα «Μια Νέα Αρχή στα ΕΠΑΛ». Το πρόγραμμα προβλέπει εναλλακτική ενισχυτική διδασκαλία σε Γλώσσα και Μαθηματικά, ψυχοκοινωνική στήριξη των μαθητών από ψυχολόγους, εκπόνηση σχεδίων με στόχο την καινοτομία και τη δημιουργικότητα, εφαρμογή του θεσμού του συμβούλου καθηγητή. Από την επόμενη χρονιά το πρόγραμμα θα εφαρμοσθεί σε όλα τα ΕΠΑΛ.
Πηγή: Καθημερινή

Πλήρη αναμόρφωση των ΕΠΑΛ, οι απόφοιτοι των οποίων θα αποκτήσουν πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, kαι δυνατότητα να παρακολουθήσουν -προαιρετικά- ένα έτος Μαθητείας με ασφάλιση στο ΙΚΑ και μισθό ίσο με το 75% του ανειδίκευτου εργάτη, ανακοίνωσε το υπουργείο Παιδείας.

Σύμφωνα με σχετική τροπολογία, από το επόμενο έτος το νέο ΕΠΑΛ θα έχει την παρακάτω δομή:

– Α΄ ΤΑΞΗ με ενιαίο πρόγραμμα, με μαθήματα γενικής παιδείας, προσανατολισμού και ειδικοτήτων, προκειμένου να δίνεται στους μαθητές/-τριες η δυνατότητα να διερευνήσουν τις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές επιλογές τους.

– Β΄ ΤΑΞΗ με διαχωρισμό σε τομείς τεχνικο-επαγγελματικών σπουδών με μαθήματα γενικής παιδείας και τομέων (θεωρητικά και εργαστηριακά).

– Γ΄ ΤΑΞΗ με διαχωρισμό των τομέων σπουδών σε επιμέρους ειδικότητες, με μαθήματα γενικής παιδείας και ειδικοτήτων (θεωρητικά και εργαστηριακά).

– Μετά την αποφοίτηση, προαιρετικό «Μεταλυκειακό Έτος-Τάξη Μαθητείας», με εργαστηριακά μαθήματα ειδικότητας στο σχολείο και μαθητεία σε χώρους εργασίας.

Αυτό το σχήμα (Α΄ τάξη – ενιαία, Β΄ τάξη – τομέας, Γ΄ τάξη – ειδικότητα, «4ο» έτος – ειδίκευση-μαθητεία) έχει τα παρακάτω θετικά αποτελέσματα:

Β) ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Εισάγονται δύο σημαντικές νέες δυνατότητες για τους απόφοιτους των ΕΠΑΛ:

1. Διευρύνεται η δυνατότητα της πρόσβασης στα ΤΕΙ μέσω των ειδικών πανελλαδικών εξετάσεων για τους απόφοιτους ΕΠΑΛ, αφού θα διαγωνίζονται για ειδικό ποσοστό
θέσεων του συνολικού αριθμού εισακτέων στα ΤΕΙ. Το ποσοστό αυτό προβλέπεται να είναι, κατά προσέγγιση, ανάλογο του ποσοστού των υποψηφίων που αποφοίτησαν
από τα ΕΠΑΛ σε σχέση με το σύνολο των υποψηφίων για τα ΤΕΙ αποφοίτων ΓΕΛ και ΕΠΑΛ, όπως θα ορίζεται κάθε σχολικό έτος με απόφαση του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων. Αποκαθίσταται, επίσης, η δυνατότητα πρόσβασης των αποφοίτων ΕΠΑΛ μέσω των ειδικών εξετάσεων στη σχολή Πυροσβεστικής.

2. 2.Αποκαθίσταται η δυνατότητα των αποφοίτων των ΕΠΑΛ να εισάγονται και σε σχολές και τμήματα των Πανεπιστημίων, η οποία καταργήθηκε με το ν.4186/13. Συγκεκριμένα, θα μπορούν με τις ίδιες εξετάσεις – και χωρίς τη αναγκαιότητα της δημιουργίας «ομάδας Β΄» στη Γ΄ τάξη, που αντικειμενικά περιόριζε (πριν το 2013) τη δυνατότητα αυτή μόνο σε μαθητές που σπούδαζαν σε ελάχιστα ΕΠΑΛ – να εισάγονται με τη βαθμολογία τους σε σχολές των Πανεπιστημίων αντίστοιχες των τομέων που
σπούδασαν στα ΕΠΑΛ και για ειδικό ποσοστό θέσεων επιπλέον 1%. Πλέον η δυνατότητα αυτή θα δίνεται σε όλους τους μαθητές/-τριες και στο πιο απομακρυσμένο
ΕΠΑΛ της χώρας.

Γ) ΜΕΤΑΛΥΚΕΙΑΚΟ ΕΤΟΣ – ΤΑΞΗ ΜΑΘΗΤΕΙΑΣ
Με την τροπολογία γίνονται οι απαραίτητες ρυθμίσεις και τροποποιήσεις ώστε να καταστεί ασφαλής και πλήρης δικαιωμάτων για τους απόφοιτους των ΕΠΑΛ που θα σπουδάζουν στο «μεταλυκειακό έτος – τάξη μαθητείας», η πρώτη επαφή με την εργασία.

Επίσης, ρυθμίζονται λειτουργικά ζητήματα του έτους αυτού, όπως να μην επιβαρύνονται οι μαθητές/-τριες την ίδια ημέρα με σχολείο και εργασία, όπως προέβλεπε ο ν.4186/13, να γίνονται τα εργαστηριακά μαθήματα αποκλειστικά στα ΕΠΑΛ και στα Εργαστηριακά Κέντρα
από τους εκπαιδευτικούς που ανήκουν σε αυτά και κατά τη διάρκεια του διδακτικού έτους.

Επίσης, προσδιορίζονται οι όροι με τους οποίους θα πραγματοποιείται η μαθητεία:

1. Το ΕΠΑΛ θα έχει την ευθύνη της παρακολούθησης-εποπτείας των μαθητευομένων στις δημόσιες ή ιδιωτικές επιχειρήσεις και οργανισμούς. Η εποπτεία από τους
εκπαιδευτικούς των ΕΠΑΛ θα αντιστοιχεί σε συγκεκριμένο εκπαιδευτικό έργο που θα καθοριστεί αναλυτικά με Υπουργική Απόφαση.

2. Θα υπογράφονται συμβάσεις με όρους που πρέπει να γίνονται σεβαστοί και θα ελέγχονται από εποπτεύοντα καθηγητή/-τρια του ΕΠΑΛ. Οι συμβάσεις θα μπορεί να
ακυρωθούν, αν δεν τηρούνται οι όροι από τον εργοδότη.

3. Κατοχυρώνονται τα δικαιώματα των μαθητευόμενων, οι οποίοι θα είναι ενήλικες, απόφοιτοι ΕΠΑΛ ή προηγούμενων τύπων σχολείων της ΤΕΕ. Οι μαθητές θα υπάγονται
ασφαλιστικά στο ΙΚΑ για το διάστημα της μαθητείας, στον κλάδο παροχών ασθένειας σε είδος και στον κλάδο παροχών ασθένειας σε χρήμα, ο δε χρόνος ασφάλισής τους θα είναι συντάξιµος. Η αμοιβή για το διάστημα της μαθητείας θα είναι ίση με το 75% επί του κατωτάτου ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη.

4. Προσδιορίζεται ο ρόλος του ΟΑΕΔ, μέσω των Κέντρων Προώθησης Απασχόλησης (ΚΠΑ), ως συνεργαζόμενου με τα ΕΠΑΛ σε ό,τι αφορά την οργάνωση, τη λειτουργία και τα
θέματα διοικητικής διαχείρισης της μαθητείας. Αξιοποιείται, έτσι, η μακροχρόνια εμπειρία του. Στα κέντρα αυτά θα διατίθεται και εκπαιδευτικός των ΕΠΑΛ.

Δ) ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΣΕΚ

Καταργούνται οι ΣΕΚ (Σχολές Επαγγελματικής Κατάρτισης), που δημιουργήθηκαν με το ν.4186/13, θεσμός που δεν έτυχε αποδοχής από την κοινωνία (λειτούργησαν μόλις 4 από τις 95 που προβλεπόταν να λειτουργήσουν σχολές).
Προβλέπεται η ολοκλήρωση των σπουδών όσων μαθητών/-τριών σπούδαζαν στις καταργούμενες σχολές με τα ίδια δικαιώματα που είχαν όταν ξεκίνησαν τις σπουδές τους. Προβλέπεται, τέλος, η μετατροπή καταργούμενων ΣΕΚ σε Δημόσια ΙΕΚ για ειδικές ευαίσθητες
κατηγορίες πληθυσμού, ενηλίκων αποφοίτων υποχρεωτικής εκπαίδευσης, μετά από απόφαση
του Υπουργού Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων.

Με την ίδια τροπολογία:

-Καταργείται η δυνατότητα του ΟΑΕΔ να ιδρύει πειραματικά ΕΠΑΛ, καθώς οι εκπαιδευτικές
δομές του τυπικού εκπαιδευτικού συστήματος είναι αποκλειστική αρμοδιότητα τουΥπουργείου Παιδείας.

-Παρατείνεται για μια πενταετία η λειτουργία των ΕΠΑΣ του ΟΑΕΔ, μέχρι τη συνολικήαξιολόγηση του συστήματος της ΕΕΚ.

-Ρυθμίζονται ζητήματα λειτουργίας και φοίτησης του εσπερινού ΕΠΑΛ και γίνονται οι απαραίτητες τροποποιήσεις προκειμένου οι διατάξεις να τυγχάνουν εφαρμογής σε όλες τις τάξεις και κύκλους σπουδών του Ημερήσιου και Εσπερινού Επαγγελματικού Λυκείου.

-Εισάγονται ρυθμίσεις για τη βελτίωση του τρόπου αξιολόγησης, προαγωγής και απόλυσης των μαθητών ΕΠΑ.Λ.

-Ρυθμίζονται εκκρεμή υπηρεσιακά θέματα του εκπαιδευτικού προσωπικού των ΕΠΑΛ, όπως
ο χαρακτηρισμός ως εκπαιδευτικής υπηρεσίας του χρονικού διαστήματος που οι 2500 εκπαιδευτικοί είχαν τεθεί σε διαθεσιμότητα, κα.

-Δίνεται η δυνατότητα συμπλήρωσης ωραρίου εκπαιδευτικών ΕΠΑΛ σε σχολικές μονάδες της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σε αντικείμενα σχετικά με την ειδικότητά τους

Οι αλλαγές που θεσμοθετούνται στα ΕΠΑΛ θα ξεκινήσουν σταδιακά, από το σχολικό έτος 2016-17 και έχουν το χαρακτήρα μεταβατικών αλλαγών (θα λειτουργήσουν ως «γέφυρα») από τη υπάρχουσα στη νέα δομή των ΕΠΑΛ), μέχρις ότου ολοκληρωθεί ο δημόσιος διάλογος για το
σύστημα της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, από τον οποίο θα προκύψει και μια
πλήρης μελέτη για το περιεχόμενο των αλλαγών στα ΕΠΑΛ.

Συγκεκριμένα, με ενιαίο πρόγραμμα θα λειτουργήσει η Α΄ τάξη και με τομείς σπουδών η Β΄ τάξη, ενώ θα αξιοποιηθούν τα υπάρχοντα και τα προηγούμενα προγράμματα και βιβλία. Δηλαδή, το σχολικό έτος 2016-17 η Α΄ και η Β΄ τάξη θα έχουν νέα δομή και πρόγραμμα. Η Γ΄ (καθώς και η Δ΄ εσπερινών) θα ακολουθεί τη δομή του υπάρχοντος συστήματος, ώστε να δοθεί η δυνατότητα στους μαθητές και τις μαθήτριες που φοιτούν στη Β΄ τάξη να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους.

Θα γίνει προσπάθεια να οργανωθούν από την επόμενη σχολική χρονιά προγράμματα μαθητείας αποφοίτων ΕΠΑΛ προηγουμένων ετών σε περιορισμένο αριθμό ειδικοτήτων
και περιοχών, στη λογική της σταδιακής ανάπτυξης του νέου αυτού θεσμού.

Τα ΝΕΑ

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ 2016 20 ΜΑΡΤΙΟΥ 2016 ΣΤΙΣ 12:00, ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ METROPOL

Οι θεμελιώδεις αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα και στις Πανελλήνιες Εξετάσεις, που πραγματοποιήθηκαν τη φετινή χρονιά, δημιουργούν έντονους προβληματισμούς στην εκπαιδευτική κοινότητα καθώς και στους γονείς και στους μαθητές. Ως πρώτιστο μέλημα και βαρύνουσα ευθύνη του Εκπαιδευτικού Οργανισμού Γραμμάτων Πολιτεία, πέρα από το διδακτικό έργο, είναι να συνδράμει και στις αυξημένες ανάγκες μαθητών και γονέων για πλήρη ενημέρωση αναφορικά με το Νέο Εξεταστικό Σύστημα αλλά και γενικότερα σε θέματα επαγγελματικού προσανατολισμού και επιλογής σπουδών. Για το λόγο αυτό, προχωρήσαμε στη συνεργασία με την κορυφαία, στο πεδίο του επαγγελματικού προσανατολισμού, επιστημονική ομάδα του εκπαιδευτικού ομίλου EMPLOY.

Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, θα πραγματοποιηθεί και φέτος εκδήλωση Επαγγελματικού Προσανατολισμού, την Κυριακή στις 20 Μαρτίου 2016 στη μεγάλη αίθουσα του Κινηματογράφου Metropol Odeon στη Ρόδο, στις 12.00 το μεσημέρι, με προσκεκλημένο ομιλητή τον Δρ. Χρήστο Ταουσάνη, Διδάκτορα Α.Π.Θ., σύμβουλο σταδιοδρομίας και συγγραφέα της σειράς οδηγών Σπουδών ΕΠΙΛΕΓΩ Σπουδές & Επάγγελμα.

Ο σύμβουλος σταδιοδρομίας της εταιρείας EMPLOY θα ενημερώσει τους μαθητές και τους γονείς τους για όλα τα στοιχεία που αφορούν στην εισαγωγή στα Πανεπιστήμια και τα Τ.Ε.Ι. και θα απαντήσει σε ερωτήματα για τις σπουδές και τα επαγγέλματα. Παράλληλα, θα αναλύσει όλα εκείνα τα σημεία που θα πρέπει να γνωρίζει τόσο ο μαθητής της Α΄- Β’ τάξης όσο και ο υποψήφιος της Γ΄ Λυκείου και θα αναφερθεί σε πλήθος θεμάτων όπως:
• Αναλυτική περιγραφή όλων των τμημάτων και των προοπτικών των αποφοίτων τους
• Η αγορά εργασίας και οι δυσκολίες στην επιλογή σπουδών και επαγγέλματος
• Πλήρη ανάλυση Στρατιωτικών σχολών, Αστυνομικής Ακαδημίας και Εμπορικού Ναυτικού
• Πλήρη ανάλυση του Νέου Λυκείου και του Νέου Εξεταστικού Συστήματος
• Επιλογή νέων ομάδων προσανατολισμού και νέων επιστημονικών πεδίων
• Η νέα κατανομή των τμημάτων σύμφωνα με το νέο σύστημα
• Νέες έρευνες για τους αποφοίτους των τμημάτων και την αγορά εργασίας
• Τις εγκυκλίους που αφορούν υποψηφίους πανελληνίων εξετάσεων (μετεγγραφές, αθλητές, σοβαρές παθήσεις, κτλ)
• Το δεύτερο μηχανογραφικό για τα πανεπιστήμια της Κύπρου
Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της παρουσίασης θα παρουσιαστούν διαδραστικά και συνεντεύξεις επαγγελματιών με χρήσιμες συμβουλές για την αγορά εργασίας.
Η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό.
grammatwn politeia 1

Με αλλεπάλληλες δικαστικές αποφάσεις κρίθηκε πλέον αμετάκλητα ότι στα συμβόλαια εμπορικών μισθώσεων, που καταρτίσθηκαν προ της κρίσης ή στο ξεκίνημά της (π.χ. το 2010, όταν δεν είχε ακόμα συνειδητοποιηθεί το μέγεθος της επερχόμενης καθίζησης) πρέπει να επιβληθούν δικαστικά μειώσεις, που συνήθως κυμαίνονται γύρω στο 20%, αλλά μπορεί να φθάσουν μέχρι και το 50%.

Το «κούρεμα» αυτό που έχει πλέον επικυρωθεί «και με τη βούλα» του Αρείου Πάγου, ενώ είναι αρχικά προσωρινό για 1-2 χρόνια (ανάλογα με τη διάρκεια ισχύος που του δίνει κάθε δικαστική απόφαση) γίνεται τελικά «μακράς διαρκείας» αφού η αρεοπαγιτική νομολογία επιτρέπει πλέον μόνο μικρές ετήσιες αυξήσεις για το μέλλον (σε ποσοστό 75% του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή - ΔΤΚ) καταργώντας κάθε συμφωνία που έχει γίνει ιδιοκτητών - ενοικιαστών στο παρελθόν για μεγάλες αυξήσεις (π.χ. 10-15% ετησίως).
Η αρεοπαγιτική αυτή κρίση έχει προκαλέσει «έκρηξη» σχετικών αγωγών για μείωση ενοικίων επαγγελματικής στέγης, όταν οι δύο πλευρές δεν τα βρίσκουν στις κατ’ ιδίαν διαπραγματεύσεις, καθώς πολλοί ενοικιαστές σπεύδουν να αξιοποιήσουν την ευνοϊκή νομολογία σε διάφορα δικαστήρια της χώρας.

Ωστόσο, η δικαιοσύνη εμφανίζεται αρνητική απέναντι στο «κούρεμα» ενοικίων που συμφωνήθηκαν πιο πρόσφατα, μεσούσης της κρίσης, ενώ δηλαδή είχαν φανεί τα αποτελέσματά της στην αγορά και δεν μπορούσε πλέον να υποστηρίξει κανείς ότι αιφνιδιάστηκε από την απρόβλεπτη μεταβολή των οικονομικών συνθηκών. Ηδη εκδόθηκε η πρώτη σχετική απόφαση Πρωτοδικείου που λέει «όχι» στο «κούρεμα» ενοικίου καταστήματος που συμφωνήθηκε στα μέσα του 2013, αφού τότε δεν μπορούσε να γίνει επίκληση των αιφνίδιων και δραματικών αλλαγών που έφερε η οικονομική κρίση.

Αντίθετα, για τα παλαιότερα μισθωτικά συμβόλαια (που καταρτίστηκαν πριν από την κρίση και συνέχισαν να «τρέχουν» στη διάρκειά της ή όσα υπογράφηκαν κατά το πρώτο διάστημα, όταν δεν ήταν ακόμα ορατές οι αλυσιδωτές επιπτώσεις των μνημονιακών μέτρων) η νομολογία των δικαστηρίων εξακολουθεί να «ψαλιδίζει» σημαντικά τα ενοίκια σε εμπορικά καταστήματα, γραφεία, εστιατόρια, μπαρ, καφετέριες κλπ. σε όλη τη χώρα. Την ίδια στιγμή, η εμπειρία έχει καταδείξει ότι στις κατοικίες η μείωση ενοικίων έχει γίνει συνήθως μετά από σχετική συνεννόηση και συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών, χωρίς να χρειάζεται η διαδικασία προσφυγής στα δικαστήρια, όπως γίνεται στην περίπτωση της επαγγελματικής στέγης, όπου η μισθωτική σύμβαση έχει πολύ μεγαλύτερη διάρκεια.

Η ευνοϊκή για τους ενοικιαστές νομολογία των δικαστηρίων (που επικυρώθηκε και από τον ΑΠ) στηρίζεται στη διαπίστωση ότι η μεγάλη οικονομική κρίση με τα βαριά μέτρα που επιβλήθηκαν από το 2010 έχουν οδηγήσει σε ουσιώδη και απρόβλεπτη (κατά τον χρόνο σύναψης των μισθωτηρίων) μεταβολή των συνθηκών έτσι ώστε να επιβάλλεται η δικαστική μείωση των ενοικίων με βάση τις αρχές της καλής πίστης, της ευθύτητας και εντιμότητας των συναλλαγών. Δέχεται δηλαδή ότι αν γνώριζαν την επερχόμενη καθίζηση της αγοράς, δεν θα είχαν συμφωνήσει ένα τόσο υψηλό ενοίκιο, που οφείλει να μειωθεί για να αποκατασταθεί η ισορροπία που πρέπει να υπάρχει μεταξύ των δύο πλευρών, έτσι ώστε να μη διαταράσσεται από ένα υπέρμετρο για τον ενοικιαστή βάρος.

Τη στιγμή που η νομολογία λέει «ναι» στο «κούρεμα» των παλαιότερων υψηλών ενοικίων, ενώ βάζει ταυτόχρονα «φρένο» στη μείωση των νεότερων συμφωνημένων ενοικίων (στα μέσα της κρίσης), άγνωστο παραμένει ποια θα είναι η στάση της δικαιοσύνης απέναντι και στα μεταγενέστερα αυτά συμβόλαια, εφόσον συνεχιστεί η ύφεση και δεχθεί νέο πλήγμα η αγορά ακινήτων ή μειωθούν σημαντικά οι αντικειμενικές αξίες, κλπ.

Πάντως, αν υπάρξει στο μέλλον αιφνίδια ανάκαμψη της οικονομίας και της αγοράς ακινήτων σε κάποια περιοχή, ο ιδιοκτήτης θα μπορεί (με βάση την αντίστοιχη νομολογία) να ζητήσει δικαστικά την αύξηση του ενοικίου.

Η αρεοπαγιτική νομολογία δικαιολογεί τις δικαστικές μειώσεις των ενοικίων επαγγελματικής στέγης συγκαταλέγοντας στα έκτακτα, αιφνίδια και απρόβλεπτα γεγονότα (που δεν μπορούσε να περιμένει κάποιος κατά τη σύναψη των μισθωτικών συμβολαίων), τη μεγάλη οικονομική κρίση, την επιβολή από το 2010 αυστηρών δημοσιονομικών και φορολογικών μέτρων λιτότητας, που οδήγησαν σε περικοπή μισθών και συντάξεων, σε δραματική αύξηση της ανεργίας, «λουκέτα» σε πολλές επιχειρήσεις, μείωση της αγοραστικής δύναμης του πληθυσμού και της εμπορικής κίνησης καταστημάτων, έλλειψη ρευστότητας, αδυναμία δανειοδοτήσεων από το τραπεζικό σύστημα, μείωση του τζίρου και των κερδών, καθίζηση της αγοράς των ακινήτων (που παραμένουν «ξενοίκιαστα», με χαμηλή αγοραία και μισθωτική αξία).

Η δικαιοσύνη δέχθηκε μάλιστα σε αρκετές περιπτώσεις ως νόμιμη την αναδρομική μείωση του ενοικίου, όταν το Εφετείο επιβάλλει ακόμα μικρότερο ποσό σε σύγκριση με αυτό που καθόρισε η πρωτόδικη απόφαση.

Ετσι, η περικοπή του μισθώματος μπορεί να επιτευχθεί στην πράξη πολύ νωρίτερα για τον ενοικιαστή, δηλαδή από τότε που κοινοποίησε την αγωγή του στον ιδιοκτήτη.
Οι πρώτες δικαστικές αποφάσεις που άνοιξαν δειλά δειλά τον «χορό» των μειώσεων, ήλθαν από Πρωτοδικεία της Περιφέρειας (Βόλου, Μεσσηνίας κλπ.) αλλά και της Αθήνας το 2011.

Ακολούθησαν αντίστοιχες εφετειακές αποφάσεις, που είτε επιβεβαίωσαν τις πρώτες μειώσεις (ύψους 10-15%) είτε «κούρεψαν» ακόμα περισσότερο τα ενοίκια, σε σύγκριση με τις πρωτόδικες αποφάσεις.

Η νομολογία του ΑΠ επικύρωσε τώρα τις μειώσεις των ενοικίων, καταργώντας ταυτόχρονα τις ρήτρες των συμβολαίων για μεγάλες αυξήσεις στο μέλλον, βάζοντας ως «πλαφόν» το 75% του ΔΤΚ και επιτρέποντας τις αναδρομικές μειώσεις. Στις δικαστικές αποφάσεις γίνεται επίκληση παραδειγμάτων στις ίδιες περιοχές, με μείωση ενοικίων κατά 15-25% (σε Περιστέρι, Αιγάλεω, Παγκράτι, αλλά και σε Βόλο, Θεσσαλονίκη, Κέρκυρα κλπ.).

ΤΟ ΣΚΕΠΤΙΚΟ
Απορριπτική κρίση για σύμβαση του 2013
Στον αντίποδα των περιπτώσεων που περιγράφονται στη διπλανή στήλη βρίσκεται υπόθεση αγωγής που υπέβαλε επιχείρηση Internet-καφέ στην Αθήνα στο Πρωτοδικείο, ζητώντας τη δικαστική μείωση του ενοικίου, που συμφώνησε από την άνοιξη του 2013 σε σύμβαση που θα διαρκέσει μέχρι το 2025. Το συμφωνητικό πρόβλεπε ενοίκιο 1.500 € μηνιαίως και ετήσια αναπροσαρμογή σε ποσοστό 100% του ΔΤΚ (όπως καθορίζεται από τη Στατιστική Υπηρεσία).

Μολονότι την επόμενη χρονιά το νοίκι έμεινε το ίδιο, η επιχείρηση ζήτησε δικαστικά τη μείωση στα 1.000 ευρώ επικαλούμενη τη μεταβολή των οικονομικών συνθηκών της χώρας, τη μείωση της μισθωτικής αξίας γειτονικών ακινήτων, την πτώση του τζίρου λόγω της συνεχιζόμενης ύφεσης.

Ωστόσο το Πρωτοδικείο απέρριψε τη σχετική αίτηση ασφαλιστικών μέτρων για άμεσο «κούρεμα», κρίνοντας ότι δεν προσκομίστηκαν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι υπήρξε πτώση του τζίρου που συνδέεται με την επικρατούσα οικονομική ύφεση.

Παράλληλα το δικαστήριο δέχθηκε ότι η κρίση που πλήττει τη χώρα την τελευταία 5ετία και η παρατεταμένη ύφεση, που έχουν περιορίσει την καταναλωτική κίνηση όλων των εμπορικών επιχειρήσεων, δεν μπορούν να θεωρηθούν στη συγκεκριμένη υπόθεση ως απρόβλεπτη μεταβολή συνθηκών. Κι αυτό γιατί η μίσθωση συμφωνήθηκε το 2013 διαρκούσης της οικονομικής κρίσης, ενώ το αντικείμενο της επιχείρησης (καφετέρια με Internet κλπ.) προσελκύει, λόγω του είδους της και του χαμηλού αντιτίμου των προϊόντων που προσφέρει, σταθερά μεγάλο αριθμό πελατών. Το δικαστήριο έλαβε επίσης υπόψη του το γεγονός ότι κοντά στεγάζεται και κρατική υπηρεσία με μεγάλο αριθμό εργαζομένων και προσερχόμενων πολιτών, καθώς και ότι παρόμοια ενοίκια έχουν συμφωνήσει και άλλες παρεμφερείς γειτονικές επιχειρήσεις, αντίστοιχων διαστάσεων.

ΟΙ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΕΥΝΟΪΚΏΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ
Από 11.500€ τον μήνα το μίσθωμα έπεσε σε 6.000€
Σε μια χαρακτηριστική περίπτωση, είχε συμφωνηθεί σε περιοχή της Αττικής, μερικά χιλιόμετρα έξω από τον Πειραιά, η ενοικίαση ισόγειου καταστήματος 335 τ.μ., πάνω σε πλατεία, από τις αρχές του 2005 μέχρι και το 2017, με μηνιαίο ενοίκιο 7.848 € που θα ανέβαινε κάθε χρόνο 6% (συν τέλη χαρτοσήμου 3,6%) για να λειτουργήσει ως καφετέρια-μπαρ, fast food-πιτσαρία. Το καλοκαίρι του 2011 το ενοίκιο είχε αυξηθεί κατά 42% φθάνοντας τα 11.132 € (11.533 με το χαρτόσημο), όταν η ενοικιάστρια επιχείρηση προσέφυγε στα δικαστήρια ζητώντας να εγκρίνουν σημαντική μείωση (στην οποία δεν συμφωνούσαν οι συνιδιοκτήτες), θεωρώντας την αναγκαία, καθώς ο κύκλος εργασιών, λόγω κρίσης, έπεσε κατακόρυφα, περιορίστηκε το προσωπικό ενώ άλλα καταστήματα τριγύρω έκλεισαν.

Ο ΑΠ συμφώνησε στον ισχυρισμό ότι για τη συντριπτική πλειοψηφία των καταναλωτών η δαπάνη στην εστίαση χαρακτηρίζεται πλέον ως πολυτελής, ενώ διαπίστωσε από τα προσκομισθέντα στοιχεία ότι πράγματι υπήρξε πτωτική πορεία και στα ενοίκια των γύρω ακινήτων. Κάνοντας δεκτή την αγωγή των ενοικιαστών, έκρινε ότι δεν είναι επαρκής η μείωση του ενοικίου που αποφάσισε το Πρωτοδικείο Πειραιά σε 8.040 €, αλλά επικύρωσε την ακόμα μεγαλύτερη μείωση (και μάλιστα αναδρομικά από τον Οκτώβριο 2011) που έκρινε ως επιβεβλημένη το Εφετείο, στα 6.030 €.

Τα συμβόλαια
Ο ΑΠ δέχθηκε επίσης ότι δεν μπορούν να ληφθούν υπόψη ως ασφαλή και αξιόπιστα συγκριτικά στοιχεία, τα συμβόλαια για μισθωτήρια γειτονικών εμπορικών μισθώσεων που υπογράφηκαν αρκετά χρόνια πριν την κρίση, ούτε διάφορες αγγελίες για ενοικίαση που αναρτώνται στο Διαδίκτυο, καθώς αυτές δεν σημαίνουν ότι υπογράφηκε πράγματι και σχετική σύμβαση με αυτό το μηνιαίο μίσθωμα. Παράλληλα απέκρουσε ως αποδεικτικό στοιχείο τις φωτογραφίες άλλων καταστημάτων της περιοχής που παρουσιάζουν κίνηση, καθώς δεν αποδεικνύουν τον πραγματικό τζίρο, ενώ από τα προσκομισθέντα συμβόλαια αποδείχθηκε η πτωτική πορεία των ενοικίων σε όλα τα γειτονικά καταστήματα, με συνέπεια το ελεύθερα διαμορφούμενο ενοίκιο να θεωρείται πολύ κατώτερο του συμφωνηθέντος, που γι’ αυτό τον λόγο πρέπει να μειωθεί.

Σε άλλη περίπτωση, συμφωνήθηκε το 2008 η ενοικίαση αντίστοιχου καταστήματος 354 τ.μ. σε πόλη της Θεσσαλίας μέχρι το 2024 με μηνιαίο μίσθωμα 8.000 € (για εστιατόριο-καφέ-γλυκά) και ετήσια αύξηση σε ποσοστό μεγαλύτερο κατά 1% του ΔΤΚ. Σύντομα ο χώρος νοικιάστηκε σε άλλη εταιρεία ως fast food το 2009 με ενοίκιο 8.702 €, που μετά την έλευση της κρίσης από τα τέλη του χρόνου και την ύφεση στην αγορά, ήταν πλέον υπέρμετρα επαχθές για την ενοικιάστρια επιχείρηση.

Το Πρωτοδικείο, όπου προσέφυγε, μείωσε το ενοίκιο στα 7.140 € ενώ το Εφετείο προχώρησε σε μεγαλύτερη μείωση στα 6.720 €, κρίνοντας ωστόσο νόμιμο τον τρόπο που είχαν συμφωνήσει οι δύο πλευρές στο μισθωτήριο για την αναπροσαρμογή του ενοικίου.
Εδωσε «γραμμή»
Ομως, ο ΑΠ, ανατρέποντας την εφετειακή απόφαση, άνοιξε τον δρόμο για ακόμα μεγαλύτερη μείωση του ενοικίου, καθώς έκρινε ότι από τη στιγμή που υπήρξε απόφαση για δικαστική μείωση του ενοικίου, η περαιτέρω αναπροσαρμογή δεν μπορεί να γίνεται με βάση όσα συμφώνησαν οι δύο πλευρές στο μισθωτήριο αλλά μόνο σε ποσοστό 75% του ΔΤΚ. Και παρέπεμψε την υπόθεση πάλι στο Εφετείο Λάρισας για να «ψαλιδίσει» ακόμα περισσότερο το ενοίκιο, σύμφωνα με τον τρόπο αναπροσαρμογής που υπέδειξε ο ΑΠ ότι έπρεπε να εφαρμοστεί από τα τέλη του 2011.

Ο τρόπος αυτός αυτόματης αναπροσαρμογής στο 75% του ΔΤΚ εμποδίζει ουσιαστικά την επάνοδο «τρελών» αυξήσεων στα ενοίκια που κυριαρχούσαν μέχρι πριν κάποιο διάστημα στην αγορά και τα οποία μπορούν να «πέφτουν» μέσα από σχετικές αγωγές ενοικιαστών και τις συνακόλουθες δικαστικές αποφάσεις.

Ο ενοικιαστής επαγγελματικής στέγης βγαίνει έτσι διπλά κερδισμένος από τη μείωση και τη μελλοντική τιμαριθμοποιημένη αναπροσαρμογή, καθώς δεν θα χρειάζεται να προσφεύγει συνεχώς στα δικαστήρια για να αποδείξει ότι εξακολουθεί να υφίσταται μια υπέρμετρα δυσμενής κατάσταση για εκείνον.

Το πρόβλημα μετακυλίεται έτσι ουσιαστικά στον ιδιοκτήτη, αφού εκείνος θα πρέπει πλέον να προσφύγει δικαστικά για να διεκδικήσει αύξηση, αποδεικνύοντας ότι έχουν αλλάξει τα δεδομένα στην αγορά, σε σημείο που να επιβάλλεται αναπροσαρμογή υψηλότερη από το 75% του ΔΤΚ, που κρίθηκε από τον ΑΠ ως ένα ασφαλές κριτήριο για την ομαλοποίηση της αγοράς.

Σε άλλη υπόθεση, ο ΑΠ απέκρουσε τη συμφωνία αύξησης του ενοικίου κατά 10% ετησίως για επαγγελματική στέγη σε πόλη της Ηπείρου (εμπορικό κατάστημα) ανοίγοντας τον δρόμο για να γλιτώσουν οι ενοικιαστές ποσό 75.000 ευρώ περίπου που κατέβαλαν συνολικά με τις διογκωμένες αυξήσεις των τελευταίων ετών, σε περίοδο μεγάλης οικονομικής κρίσης, κατά παράβαση της καλής πίστης και των συναλλακτικών ηθών.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΥΛΩΝΙΤΗΣ
ethnos.gr

Σελίδα 1 από 5

ferriesingreece2

sportpanic03

 

 

eshopkos-foot kalymnosinfo-foot kalymnosinfo-foot nisyrosinfo-footer lerosinfo-footer mykonos-footer santorini-footer kosinfo-foot expo-foot