Η νότια Ισλανδία κηρύχθηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης εξαιτίας της νέας ηφαιστειακής έκρηξης στη χερσόνησο Ρέικιανες. Το ηφαίστειο εξερράγη το βράδυ του Σαββάτου (16/3), απειλώντας τις τοπικές υποδομές.

Σύμφωνα με τους ειδικούς πρόκειται για την πιο ισχυρή έκρηξη από όσες έχουν σημειωθεί από το 2021, συμπεριλαμβανομένων των τεσσάρων από τον Δεκέμβριο, ανέφερε σε ανακοίνωσή της η υπηρεσία πολιτικής προστασίας.

«Θάλλασα» λάβας ξεπηδά από τη Γη

Σιντριβάνια λάβας έσκασαν από το έδαφος και μια σχισμή μήκους σχεδόν δύο μιλίων άνοιξε στη χερσόνησο του Ρέικιανες γύρω στις 8:30 μ.μ., ανακοίνωσε η Μετεωρολογική Υπηρεσία της Ισλανδίας.

Η έκρηξη σημειώθηκε κοντά στην πόλη Γκρίνταβικ, το εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας Svartsengi και τη Blue Lagoon, ένα από τα πιο διάσημα τουριστικά αξιοθέατα της Ισλανδίας.

Η Μετεωρολογική Υπηρεσία της Ισλανδίας είπε ότι είχε λάβει ενδείξεις για πιθανή έκρηξη μόνο περίπου 40 λεπτά νωρίτερα, με το γραφείο να στέλνει την πρώτη του προειδοποίηση λίγο πριν ξεκινήσει η έκρηξη.

Οι ανησυχίες των μετεωρολόγων

Η λάβα δεν έχει μετακινηθεί πολύ από το πρωί της Κυριακής (17/3) και ήταν περίπου 200 μέτρα από τον σωλήνα. Οι ειδικοί παρακολουθούν την ταχύτητα της λάβας, η οποία ήταν «αργή και σταθερή από σήμερα το πρωί», ανέφερε το γραφείο.

Οι μετεωρολόγοι εξέφρασαν ανησυχίες ότι εάν η λάβα συνεχίσει να κινείται με τον ίδιο ρυθμό, θα μπορούσε να χυθεί στον Βόρειο Ατλαντικό με την επαφή μεταξύ λάβας και νερού να μπορεί να δημιουργήσει μικρές εκρήξεις και επικίνδυνα αέρια.

https://www.ethnos.gr/World/article/306732/islandiasynagermosmetathnekrhxhhfaisteioyproeidopoihshmeteoologon

«Βρυχάται» το ηφαίστειο Ποποκατεπέτλ στο Μεξικό, εκτοξεύοντας τέφρα σε ύψος 6 μέτρων στον αέρα

Ένα ενεργό ηφαίστειο στο Μεξικό έστειλε νέφη τέφρας σε ύψος πάνω από 6 μέτρα αυτή την εβδομάδα καθώς άρχισε να εκλύει ηφαιστειακό αέριο και υδρατμούς. Δεκάδες ηφαίστεια εκρήγνυνται ταυτόχρονα σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένου του Ποποκατεπέτλ 40 μίλια νοτιοανατολικά της Πόλης του Μεξικού. Το όνομα του ηφαιστείου μεταφράζεται σε «βουνό που καπνίζει». Το Popocatépetl είναι ένα από τα πιο ενεργά ηφαίστεια του Μεξικού και εκρήγνυται συνεχώς εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες.

Το επίπεδο συναγερμού του ηφαιστείου είναι στο κίτρινο, που σημαίνει ότι το Εθνικό Κέντρο Πρόληψης Καταστροφών (CENAPRED) του Μεξικού παραμένει προσεκτικό στην κατάσταση του ηφαιστείου και προετοιμάζεται για πιθανή εκκένωση εάν ενταθεί η ηφαιστειακή δραστηριότητα. Ο συναγερμός δεύτερης φάσης ενεργοποιείται όταν το ηφαίστειο παρουσιάζει μια αλλαγή στη δραστηριότητά του, όπως η έκλυση υδρατμών ή αερίου ή η ύπαρξη ελαφριάς τέφρας.

Η CENAPRED παρακολουθεί την έκρηξη και εξέδωσε ενημέρωση για την κατάσταση του ηφαιστείου την Τετάρτη (15.11). Η έκθεση ανέφερε ότι μια «σταθερή εκπομπή υδρατμών, ηφαιστειακών αερίων και τέφρας» παρατηρείται να χύνεται από το ηφαίστειο και να διασκορπίζεται στα νοτιοδυτικά. Η τέφρα έφθασε τόσο ψηλά που μπορούσε να φανεί από το διάστημα, σύμφωνα με τον λογαριασμό κοινωνικής δικτύωσης Zoom Earth.

«Η σημερινή έκρηξη του #Popocatépetl όπως φαίνεται από το διάστημα», αναρτήθηκε στο λογαριασμό X, πρώην Twitter, το απόγευμα της Τετάρτης. Ένα time-lapse βίντεο που συνόδευε την ανάρτηση έδειξε ένα σταθερό νέφος τέφρας να βγαίνει από το ηφαίστειο σε διάστημα αρκετών ωρών. Άλλοι λογαριασμοί μέσων κοινωνικής δικτύωσης επεσήμαναν επίσης ότι στην περιοχή υπήρχε πολλή τέφρα.

Το Ποποκατεπέτλ εκρήγνυται από τον Ιανουάριο του 2005 και έχει περάσει από πολλαπλές φάσεις εκπομπής υπερβολικής τέφρας, αναστατώνοντας συχνά τις πτήσεις. Μετά από μια περίοδο 70 ετών λήθαργου εξερράγη τον Δεκέμβριο του 1994. Η ηφαιστειακή του δραστηριότητα ενισχύθηκε το 1996 και το 1997. Το ηφαίστειο εξερράγη το 2000, προκαλώντας την εκκένωση χιλιάδων ανθρώπων από τους γύρω δήμους.newsbomb.gr/

Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου , συγγραφέα

ΜΙΑ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΕΚΡΗΞΗ: Ένα από τα υποθαλάσσια ηφαίστεια της Ελλάδας είχε προκαλέσει στην περιοχή των Δωδεκανήσων μια τεράστια έκρηξη πριν από 160.000 χρόνια. Βρισκόταν στον πυθμένα της θάλασσας, ανάμεσα στην Κω και τη Νίσυρο, σε βάθος μεγαλύτερο από 600 μέτρα, σύμφωνα με τους επιστήμονες που πρόσφατα τον ανακάλυψαν. Το πανάρχαιο ηφαίστειο σίγησε ύστερα από εκείνη τη σφοδρή έκρηξη και με το πέρασμα του καιρού σκεπάστηκε από ιζήματα πάχους δεκάδων μέτρων. Πολλές χιλιετίες αργότερα δημιουργήθηκε στη θέση του ένας άλλος υποθαλάσσιος κρατήρας, ο οποίος ονομάστηκε «Άβυσσος» που συνεχίζει να είναι ενεργός, χωρίς όμως να αποτελεί κίνδυνο για τα γύρω νησιά. Το ηφαίστειο δημιουργήθηκε στην υποθαλάσσια λεκάνη της Ανατολικής Κω και τα πυροκλαστικά υλικά που εκτοξεύτηκαν σχημάτισαν γύρω από τον κρατήρα του ένα στρώμα πάχους 120 μέτρων. Όταν έγινε η έκρηξη, η Κως αποτελείτο από δύο ξεχωριστά νησιά (τον Κέφαλο και τον Δίκαιο) και στη θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στην Κω και την Τήλο δεν υπήρχε άλλο νησί, καθώς όλα τα γύρω νησιά (Νίσυρος, Γυαλί, Περγούσα, Παχειά και Στρογγυλή) δημιουργήθηκαν από την ηφαιστειακή δράση αργότερα. Τα πυροκλαστικά υλικά που εκτοξεύτηκαν «ένωσαν» τον Κέφαλο και τον Δίκαιο προσδίδοντας στην Κω τη μορφή που έχει σήμερα.

ΥΠΕΡΗΦΑΙΣΤΕΙΟ;: Μήπως όμως το συγκεκριμένο ηφίστειο είναι υπερηφαίστειο. Τι είναι όμως υπερηφαίστειο; Ένα υπερηφαίστειο είναι ικανό να δώσει ηφαιστειακή έκρηξη, η οποία μπορεί να εκτινάξει υλικό περισσότερο από 1.000 κυβικά χιλιόμετρα(!). Ένα υπερηφαίστειο δηλαδή εκτινάσσει περισσότερο από 1 τρισεκατομμύριο τόνους ηφαιστειακού υλικού όταν εκρήγνυται και μπορεί να καλύψει μια ολόκληρη ήπειρο από τέφρα! Μια έκρηξη του είναι περίπου 30 φορές ισχυρότερη από την ηφαιστειακή έκρηξη που εμφανίστηκε στο Κρακατόα της Ινδονησίας. Το υποθαλάσσιο ηφαίστειο στην Κω, τίναξε στον αέρα 240 δισεκατομμύρια τόνους λιωμένο πέτρωμα και κάλυψε το μεγαλύτερο μέρος της Κω, με στρώματα ελαφρόπετρας και ηφαιστειακής στάχτης πάχους δεκάδων μέτρων. Την εποχή εκείνη η Νίσυρος ήταν ένα υποθαλάσσιο ηφαίστειο που πιθανά μόνο η κορυφή του βρισκόταν πάνω από τη θάλασσα. Όμως, το ηφαίστειο της Κω δεν ήταν υπερηφαίστειο. Η έκρηξη ήταν πάρα πολύ μεγάλη, έδωσε καλντέρα σαν αυτή ενός υπερηφαιστείου όμως τίναξε στον αέρα 240 δισεκατομμύρια τόνους και ήταν κατά πολύ λιγότερο από το 1 τρισεκατομμύριο τόνους ηφαιστειακού υλικού που ορίζουν οι γεωλογικές προδιαγραφές. Ίσως, το ηφαίστειο της Κω να είναι ενδιάμεση κατάσταση μεταξύ υπερηφαιστείου και πολύ μεγάλου ηφαιστείου. Ένα υπερηφαίστειο είναι η ισχυρότερη γνωστή καταστρεπτική δύναμη στον πλανήτη. Μόνο αστεροειδής ή άλλα κοσμικά γεγονότα είναι πιο ισχυρά και μπορούν να υπερβούν το μέγεθός τους. Ένα διάσημο υπερηφαίστειο, έτσι για να κάνουμε συγκρίσεις, βρίσκεται κάτω από το εθνικό πάρκο Yellowstone, στις ΗΠΑ. Η καλντέρα του είναι περίπου 40-50 χιλιόμετρα. Είναι τόσο μεγάλη ώστε να είναι ορατή από το διάστημα. Η τελευταία ηφαιστειακή έκρηξή του ήταν 630.000 έτη πριν.

Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΟΥ: Η Αλικαρνασσός βρίσκεται στη Μικρά Ασία, απέναντι από την περιοχή της Κω. Η πόλη ιδρύθηκε από τους Δωριείς και ήταν σπουδαίο εμπορικό και πνευματικό κέντρο του Ελληνισμού. Οι κλιματικές αλλαγές και η έντονη σεισμική δραστηριότητα που επικρατούσε στα πιο βόρεια μέρη της Ελλάδας έφερε τους Δωριείς πρώτα στα νησιά μας [Δωδεκάνησα] και μετέπειτα στα παράλια της Καρίας. Η σημερινή τούρκικη ονομασία της πόλης είναι το όχι και τόσο εύηχο, Bodrum, ενώ, έχει πληθυσμό 32.000 κατοίκων και είναι τουριστικό θέρετρο. Η πρωτεύουσα της Κω απέχει 6 χιλιόμετρα από την Αλικαρνασσό. Όταν ο καιρός το επιτρέπει από την Κω αντικρίζουμε τους απότομους βράχους, και όρμους της Αλικαρνασσού με σχετική ευκολία. Κάτι που εντυπωσιάζει και παίρνει την προσοχή του παρατηρητή, όμως, είναι κάποιοι απότομοι γεωλογικοί σχηματισμοί που εξαπλώνονται γύρω από την Αλικαρνασσό. Χαρακτηριστικοι λόφοι που έχουν μεγαλύτερο ύψος από ότι διάμετρο βάσης ξεπροβάλλουν από το φυσικό τοπίο της απέναντι ακτής. Όμως, αυτά δεν είναι απλοί λόφοι ή βουνά, αλλά δόμοι ή θόλοι λάβας που σχετίζονται με ηφαιστειακά επεισόδια. Σχηματίστηκαν δηλαδή από λάβες που εκχύονται στην επιφάνεια. Αυτές οι λάβες ήταν πολύ παχύρρευστες και φτωχές σε αέρια, αποτρέποντας έτσι μία βίαιη έκρηξη. Όταν η έκρηξη φτάνει στο τέλος της το φτωχό σε αέρια μάγμα ανέρχεται στον κεντρικό πόρο και συσσωρεύεται στον κρατήρα ως παχύρρευστη λάβα [όπως βγαίνει η οδοντόπαστα από το σωληνάριό της]. Οι θόλοι λάβας έχουν διάφορες μορφές. Συνήθως είναι παχιές και απότομες εκχύσεις με σχήμα συνήθως κυκλικό και με χαμηλό ανάγλυφο (σαν τούρτες). Οι θόλοι λάβας της Αλικαρνασσού έχουν σύσταση ανδεσιτική. Προέρχονται από την ηφαιστειακή δραστηριότητα της περιοχής πριν από 11-5 εκατομμύρια χρόνια(!), με επίκεντρο την υποθαλάσσια περιοχή στην Κω. Τέτοιοι δόμοι δίνουν και τον οψιδιανό, ένα ηφαιστειακό πέτρωμα που δημιουργείται όταν το μάγμα ψύχεται πολύ γρήγορα ώστε να μην προλάβουν να κρυσταλλωθούν ορυκτά, πολύτιμο για τους ανθρώπους στη Νεολιθική Εποχή.

ΗΦΑΙΣΤΕΙΑΚΗ “ΓΕΙΤΟΝΙΑ”: Ποσότητες ίδιων υλικών βρέθηκαν στην Κω, την Τήλο, τη νησίδα Γυαλί, όπως, φυσικά, και στις απέναντι ακτές της Μικράς Ασίας, γεγονός που οδηγεί τους επιστήμονες στο συμπέρασμα ότι η Κως «έζησε» μια γιγάντια ηφαιστειακή έκρηξη, μεγαλύτερης ισχύος από εκείνη της Σαντορίνης, που προήλθε από ένα υποθαλάσσιο ηφαίστειο το οποίο και ερευνάται στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ της Κω και της Νισύρου. «Σήμερα μπορούμε να μιλάμε με βεβαιότητα για τουλάχιστον επτά ηφαίστεια στην περιοχή», δήλωσε στο Βήμα ο καθηγητής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος του ΕΚΘΕ Δ. Παπανικολάου (ο οποίος έχει τον συντονισμό όλων των επίγειων και υποθαλάσσιων ερευνών). Σύμφωνα με τον ίδιο επιστήμονα, η πρώτη φάση εκδήλωσης ενός ηφαιστείου είναι η δημιουργία του ηφαιστειακού κώνου, μάλιστα σε αυτό το στάδιο βρίσκεται το ηφαίστειο-νησάκι Στρογγύλη. Η δεύτερη φάση είναι η δημιουργία της καλvτέρας [που σχηματίζεται από τις εκρήξεις ή την κατακρήμνιση των τοιχωμάτων του ηφαιστείου], οπότε και φεύγει το επάνω μέρος του κώνου και ό,τι μένει δημιουργεί σχηματισμούς όπως η «φημισμένη» της Σαντορίνης ή στην προκειμένη περίπτωση η “μισή” καλντέρα που υπάρχει στο ηφαίστειο-νησάκι Γυαλί, που βρίσκονται ακριβώς σε αυτό το στάδιο. Η αμέσως επόμενη τρίτη φάση, είναι η δημιουργία νέων ηφαιστειακών δόμων (ηφαιστειακά βουνά) όπως είναι και ο Προφήτης Ηλίας (το ψηλό βουνό της Νισύρου), αλλά και κάποιοι υποθαλάσσιοι σχηματισμοί που βρέθηκαν δίπλα στα δύο ηφαιστειακά νησάκια των περιοχών Παχιά και Κονδιελούσα. Δηλαδή, για να καταλήξουμε σε μια πρόχειρη αποτίμηση του ηφαιστειακού “πληθυσμού” της περιοχής: Στη θαλάσσια περιοχή που περικλείεται από την Αλικαρνασσό, την Κω, και την Τήλο υπάρχουν έξι ή επτά διαφορετικά ηφαιστειακά κέντρα, τα οποία δημιουργήθηκαν από την ίδια γεωτεκτονική αιτία, αλλά το καθένα αποτελεί μια ξεχωριστή ηφαιστειακή δομή.

160.000 Π.Χ. Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΚΡΗΞΗ ΤΗΣ ΚΩ: Η ηφαιστειακή δραστηριότητα είχε ξεκινήσει λίγο βορειότερα από την περιοχή όπου εντοπίζεται σήμερα, εκατομμύρια χρόνια πριν, και συνεχίστηκε στην Πλειόκαινο, [ως και πριν από 5 εκατομ. χρόνια]. Στη συνέχεια ακολούθησε περίοδος σχετικής ηρεμίας εκατομμυρίων ετών. Οπότε, κάποτε, πριν 160.000 χρόνια περίπου, μια γιγάντια έκρηξη στον υποθαλάσσιο χώρο ανάμεσα στη σημερινή Κω και στη Νίσυρο, άλλαξε ριζικά την τοπογραφία Της περιοχής, καλύπτοντας το δυτικό μισό της Κω με ένα στρώμα τέφρας και κίσσηρης πάχους περίπου 30 μέτρων!». Η έκρηξη ήταν πάρα πολύ μεγάλης ισχύος, καθώς υπολείμματά της έχουν βρεθεί στην Τήλο αλλά και στις απέναντι μικρασιατικές ακτές, και σίγουρα ήταν τάξεις μεγέθους μεγαλύτερη από τη γνωστή έκρηξη της Σαντορίνης. Κι αφού, παρά τις επισταμένες έρευνες, δεν εντοπίστηκαν πουθενά επιφανειακά ίχνη από αυτή τη μεγάλη έκρηξη της Κω, οι επιστήμονες οδηγήθηκαν στο συμπέρασμα ότι όλα αυτά τα ηφαιστειακά νησιά που εντοπίστηκαν στον θαλάσσιο χώρο νότια της Κω ως την Τήλο (συμπεριλαμβανομένης και της Νισύρου) έχουν ξεκινήσει να δημιουργούνται μετά τη μεγάλη έκρηξη τα τελευταία 160.000 χρόνια. Οι πρώτες εκτιμήσεις μάλιστα συμπεραίνουν ότι όλη αυτή η ηφαιστειακή επαρχία της Νισύρου «γεννήθηκε» σταδιακά μέσα από μεγάλες εκρήξεις που συγκλόνιζαν ολόκληρη την περιοχή ανά 10.000 με 20.000 χρόνια, τα τελευταία περίπου 50.000 χρόνια!

ΣΤΑ Ν.Α. ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ: Αξίζει να αναφέρουμε πως ηφαίστεια, διαφορετικού όμως τύπου, που εκλύουν παγωμένο μεθάνιο, υπάρχουν και στη θαλάσσια περιοχή νοτίως του Καστελόριζου. Εκεί βρίσκεται η υποθαλάσσια βραχώδης οροσειρά του Αναξίμανδρου, σε βάθος που κυμαίνεται από 1.000 έως 3.000 μέτρα. Τα ηφαίστεια αυτά, που έχουν ηλικία μερικές δεκάδες έως εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, κρύβουν κάτω από τον κρατήρα τους μεγάλες ποσότητες παγωμένου μεθανίου. Οι κρατήρες των συγκεκριμένων ηφαιστείων έχουν διάμετρο από 500 μέτρα έως και 2 χιλιόμετρα!

Konstantinosa.oikonomou@gmail. com www.scribd.com/oikonomoukon

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ:

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΝΟΣ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑΚΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΝΙΣΥΡΟ

Στο πλαίσιο παρακολούθησης του Ηφαιστείου της Νισύρου και της ευρύτερης περιοχής του ΝΑ τμήματος του Ελληνικού Ηφαιστειακού τόξου, ο Τομέας Γεωφυσικής-Γεωθερμίας του Τμήματος Γεωλογίας και Περιβάλλοντος (ΤΓΓ) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) έχει εγκαταστήσει ένα δίκτυο μη-μόνιμων και μόνιμων σταθμών GPS (Global Position System) μέτρησης της εδαφικής κίνησης στην Νίσυρο το Γυαλί, τη βραχονησίδα Στρογγύλη και στην Κω. Η εν λόγω δραστηριότητα της παρακολούθησης της εδαφικής παραμόρφωσης της Νισύρου, ξεκίνησε από το ΤΓΓ το 1997 κατά την περίοδο της έντονης σεισμικής δραστηριότητας (1996-1997), και συνεχίζεται έως σήμερα με τελευταία περίοδο επαναμέτρησης τον Αύγουστο-Σεπτέμβριο του 2021. Το δίκτυο αποτελείτε από 19 σημεία μέτρησης στην Νίσυρο, 2 στο Γυαλί, και 1 στη Στρογγύλη. Ως σταθμός αναφοράς για την διαφορική επίλυση του τοπικού δικτύου GPS της Νισύρου, ως και την μελέτη της εδαφικής κίνησης στο ηφαιστειακό πεδίο Νισύρου-Γυαλί-Στρογγυλή, επιλέχθηκε σημείο στην πόλη της Κω.

Για την συνεχή μελέτη και παρακολούθηση της εδαφικής κίνησης στην Νίσυρο το Νοέμβριο του 2016 σε συνεργασία με τον Δήμο Νισύρου και την βοήθεια του Δημάρχου Δρ. Χριστοφή Κορωναίου εγκαταστάθηκε μόνιμος δορυφορικός γεωδαιτικός δέκτης GPS στο Δημαρχείο της Νισύρου (σταθμός NISY), ενώ τον Αύγουστο του 2021 ο σταθμός αναβαθμίστηκε με νέο δέκτη. Επίσης, την ίδια περίοδο (Αύγουστος 2021) εγκαταστάθηκε και νέο μόνιμο σημείο μέτρησης στην Αντιμάχεια της Κω (Σταθμός KOSC) ούτως ώστε να μελετάτε η διαφορική κίνηση μεταξύ Κω-Νισύρου .

Η επαναμέτρηση του δικτύου της Νισύρου πραγματοποιείτε ετήσια συνεχώς από το 1997. Τα αρχικά αποτελέσματα από την τελευταία επαναμέτρηση τον Αύγουστο του 2021 έδειξαν ότι η εδαφική κίνηση στην Νίσυρο έχει παρόμοια μορφή με τις προηγούμενες περιόδους και πιθανότατα η πρόσφατη σεισμική δραστηριότητα δεν συνδέετε και με αντίστοιχη ηφαιστειακή δραστηριότητα.

Στόχος του Τομέα Γεωφυσικής-Γεωθερμίας του ΤΓΓ του ΕΚΠΑ είναι η εγκατάσταση και άλλων μόνιμων σταθμών GPS στην περιοχή της Νισύρου και στο Γυαλί για την καλύτερη συνεχή παρακολούθηση της εδαφικής κίνησης σε πραγματικό χρόνο. Τα δεδομένα επεξεργάζονται καθημερινά και επιλύσεις των συντεταγμένων της θέσης των δεκτών με μεγάλη ακρίβεια (2-4 mm στην οριζόντια διεύθυνση και 6-8mm στην κατακόρυφη) παρέχουν ακριβή στοιχεία για την εδαφική κίνηση και παραμόρφωση η οποία λαμβάνει χώρα στην Νίσυρο. Οι ημερήσιες επιλύσεις πραγματοποιούνται από τον Τομέα Γεωφυσικής Γεωθερμίας του ΕΚΠΑ και στόχος είναι να δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα του Δήμου και του Τομέα. Τα δεδομένα αυτά αξιολογούνται συνδυαστικά με την σεισμική δραστηριότητα με τελικό στόχο την έγκαιρη και έγκυρη αναγνώριση πρόδρομων φαινομένων ηφαιστειακής δραστηριότητας.

Ταυτόχρονα μελέτη της εδαφικής παραμόρφωσης πραγματοποιείτε με δορυφορική Συμβολομετρία Ραντάρ αξιοποιώντας δορυφορικά δεδομένα του συστήματος Copernicus της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA). Επίσης, στόχος του Τομέα είναι η περεταίρω διερεύνηση της ηφαιστειακής δραστηριότητας και με άλλες επίγειες Γεωφυσικές τεχνικές

Εικόνα 1. Δίκτυο ΕΚΠΑ μόνιμων και μη-μόνιμων σταθμών μέτρησης εδαφικής κίνησης περιοχής Νισύρου – Κω-Γυαλί. Οι σταθμοί NISY και KOSC είναι μόνιμοι σταθμοί GPS με παροχή δεδομένων σε πραγματικό χρόνο.

Το Εργαστήριο Φυσικής Γεωγραφίας του Τμήματος Γεωλογίας και Περιβάλλοντος (ΤΓΓ) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) έχει μελετήσει εντατικά τον υποθαλάσσιο χώρο της περιοχής Κω-Νισύρου συνδυάζοντας τα χερσαία και θαλάσσια δεδομένα και έχει δημιουργήσει έναν ενιαίο συνθετικό μορφοτεκτονικό χάρτη της περιοχής, πραγματοποιώντας εργασίες υπαίθρου το καλοκαίρι του 2021 σε συνεργασία με τον Δήμο Νισύρου. Σύμφωνα με τα επιστημονικά δεδομένα που έχουν αναλυθεί, παρατηρείται μία δραστηριότητα στο ανατολικό περιθωριακό ρήγμα της υποθαλάσσιας λεκάνης της Νότιας Νισύρου με διεύθυνση ΒΑ-ΝΔ χωρίς να σχετίζεται με το ηφαίστειο της Νισύρου.

Εικόνα 2. Συνθετικός τεκτονικός χάρτης Νισύρου-Τήλου με απεικόνισή των χερσαίων και υποθαλάσσιων ρηγμάτων. Επίκεντρα σεισμών (κατάλογος του ΕΑΑ).

Σε δελτίο Τύπου που εξέδωσε ο Δήμος Νισύρου αναφέρει τα εξής:

Δημοσιεύθηκε η εργασία «Nisyros Volcanic Island: A Geosite through a Tailored GIS Story» στο περιοδικό Geosciences από την ερευνητική ομάδα του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ (Varvara Antoniou,Paraskevi Nomikou, Dimitrios Panousis and Effrosyni Zafeirakopoulou) στην οποία προβάλλεται η ιδιαιτερότητα του ηφαιστείου της Νισύρου ως μοναδικός γεώτοπος μέσω των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών. Η εργασία είναι αποτέλεσμα του Εφαρμοσμένου Ερευνητικού Προγράμματος με τίτλο: «Δίκτυο Περιπατητικών Μονοπατιών Δήμου Νισύρου: Καταγραφή και Ανάδειξή τους με σύγχρονα μέσα διαδικτυακής ψηφιακής χαρτογραφίας» που εκπονήθηκε από το Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ και χρηματοδοτήθηκε από την Δημοτική Κοινωφελή Επιχείρηση Νισύρου, ΔΗ.Κ.Ε.Ν.

https://www.mdpi.com/2076-3263/11/3/132?fbclid=IwAR3QgDunhkkap8BN4ZtOXrodkJlErm5bP8fXwKeTfOKHgfkOzw_pDnu-it4

Η ψηφιακή πλατφόρμα που παρέχονται στους πολίτες ΔΩΡΕΑΝ μέσα από την ιστοσελίδα του Δήμου Νισυρίων, συγκεντρώνει όλες τις γεω-πολιτισμικές πληροφορίες του ηφαιστείου της Νισύρου και αναδεικνύει όλα τα κύρια σημεία ενδιαφέροντος των περιπατητικών διαδρομών σε διαδραστικούς χάρτες.

https://www.arcgis.com/apps/MapSeries/index.html?appid=cc91dd8864c9497187a09eddcc1eef7f&fbclid=IwAR2AF9uoZFb4JEPqNcYU8AnGT0s90tiyTqtfR8eCQnVm__fcykHEBIKK7FU

Η ερευνητική ομάδα του ΕΚΠΑ θα συμβάλλει στην προετοιμασία, σύνταξη και υποβολή ολοκληρωμένου φακέλου υποψηφιότητας για την ένταξη του ηφαιστείου της Νισύρου στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO. Η Αναπλ. Καθηγήτρια Π. Νομικού δήλωσε «Η Νισυρος παρουσιάζει μοναδικά χαρακτηριστικά καθώς αποτελεί ένα ηφαίστειο Τεταρτογενούς ηλικίας στο ανατολικό Αιγαίο, δομείται εξολοκλήρου από ηφαιστειακά πετρώματα και διαθέτει μια κεντρική καλδέρα που περιβάλλεται από ηφαιστειακούς δόμους και παχιά στρώματα λάβας.

Η ιστορία της είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το ηφαίστειο, που εντυπωσιάζει τους επισκέπτες του νησιού με τους υδροθερμικούς κρατήρες και τις ατμίδες, την έντονη μυρωδιά από το θείο και τις Φουμαρόλες καθώς και τις θερμές πηγές. Εξαιτίας της μορφολογίας αλλά και της γεωγραφικής της θέσης, η πολιτιστική και ιστορική κληρονομιά της Νισύρου έχει παραμείνει αναλλοίωτη στο χρόνο, προσδίδοντας στο νησί πολλές εκκλησίες, μοναστήρια με αγιογραφίες, κάστρα, σπήλαια και λουτρά.

Για την παρουσίαση της γεωποικιλότητας, του πολιτιστικού περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας της νήσου, χρησιμοποιήθηκε μια σχετικά καινοτόμα γεωγραφική προσέγγιση, οι Αφηγηματικοί Χάρτες (Story Maps) της ESRI.

Όντας διαδικτυακές εφαρμογές, τα Story Maps είναι ευρέως διαδεδομένα ως ένα διαδραστικό και ταχέως αποκρινόμενο εργαλείο που χρησιμοποιείται με σκοπό την επικοινωνία και διάχυση της χωρικής πληροφορίας, συνδυάζοντας δυσδιάστατους και τρισδιάστατους θεματικούς διαδικτυακούς χάρτες, κείμενο και πολυμέσα.

Τέτοιες εφαρμογές μπορούν να αποτελέσουν έναν ιδανικό τρόπο παρουσίασης της διαθέσιμης πληροφορίας σχετικά με περιοχές που χαρακτηρίζονται ως γεώτοποι, ή αποτελούν παγκοσμίως προστατευόμενες περιοχές, καθώς παρέχουν γρήγορη πρόσβαση στην πληροφορία από ένα ευρύ και μη-εξειδικευμένο κοινό. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η ανάπτυξη ενδιαφέροντος από τον κόσμο για την εκάστοτε περιοχή που παρουσιάζεται, αλλά και η κινητοποίηση για περαιτέρω μάθηση αλλά και σχεδιασμό μελλοντικής επίσκεψης σε αυτή».