]

Άργησε, αλλά ήρθε και στα... μέρη μας ακόμη ένας θεσμός που έχει καθιερωθεί στην Ευρώπη, αλλά ιδίως στις ΗΠΑ εδώ και χρόνια.

Ο λόγος φυσικά για την «Black Friday» ή ελληνιστί Μαύρη Παρασκευή την οποία όπως φαίνεται οι Έλληνες καταναλωτές και καταστηματάρχες καλούνται να υποδεχθούν πρώτη φορά σήμερα και να τη συνηθίσουν, καθώς ήρθε για να μείνει.

Ήδη η τρέλα έχει κάνει εμφανή τα σημάδια της καθώς σε γνωστό κατάστημα με ηλεκτρονικά είδη και βιβλία στην πλατεία Συντάγματος, μια ώρα πριν το κανονικό άνοιγμα στις 8, είχε σχηματιστεί ουρά 100 μέτρων.

Οι πρώτοι, δε, στην ουρά είχαν πάει εκεί, όπως είπαν στο protothema.gr, από τις 5:45 προκειμένου να είναι αυτοί που θα κάνουν «ποδαρικό».


«Ήρθα από τις 7:20 γιατί θέλω να πάρω κινητό και με τις προσφορές θα γλιτώσω 50 ευρώ» λέει μια κοπέλα στο protothema.gr με τους περισσότερους πάντως να επιλέγουν για τις αγορές τους ηλεκτρονικά παιχνίδια

Ουρές και στα ταμεία στον Πειραιά




Αντίστοιχη εικόνα και στη Θεσσαλονίκη με δεκάδες - κυρίως νεαρούς σε ηλικία - καταναλωτές να σχηματίζουν ουρά έξω από κατάστημα.

Ουρές σχηματίστηκαν ακόμα και στο εκπτωτικό χωριό στα Σπάτα παρά το γεγονός ότι εκεί η πρόσβαση δεν είναι εύκολη με τους καταναλωτές να σχηματίζουν ουρές πριν τις 7 το πρωί κυρίως σε καταστήματα αθλητικών ειδών.



Ορισμένοι, μάλιστα, όπως είπαν ήρθαν ακόμα και από την επαρχία για να προλάβουν τις προσφορές. Ένας νεαρός είπε ότι επέλεξε τη συγκεκριμένη μέρα γιατί ψώνισε προϊόντα 400 ευρώ μόνο με 150 ευρώ δηλώνοντας πως έκανε τα ψώνια των Χριστουγέννων.



Δεν ηταν όμως μόνο το καταναλωτικό κοινό που ξύπνησε απο νωρίς το πρωί για να προλάβει τις εκπτώσεις, ηταν και οι εργαζόμενοι των καταστημάτων οι οποίοι σηκώθηκαν από τα χαράματα ώστε να κάνουν τις απαραίτητες προετοιμασίες για να εξυπηρετήσουν τους πελάτες.

«Σηκώθηκα στις 6, ηταν νυχτα έξω... Ήρθα στο καταστήματα στις 6:30 το οποίο ειχαν ήδη ανοίξει τα παιδιά. Είμαι υπεύθυνη καφετέριας και αυτο το ζήσαμε και πέρσι αλλά φέτος ο κόσμος ειναι περισσότερος» είπε μεταξύ άλλων η κ. Ρεβέκα υπεύθυνη καφετέριας στο εκπτωτικό χωριό.



Ουρές από τα ξημερώματα για την «Black Friday» και στη Θεσσαλονίκη

Η ''Black Friday'' ξεκίνησε για τα καλά και στη Θεσσαλονίκη. 

Εκατοντάδες άτομα, κατά τη συντριπτική πλειονότητα ανήλικοι συγκεντρώθηκαν - κάποιοι ακόμη και από τις 5 π.μ.- έξω από γνωστό πολυκατάστημα τεχνολογίας και ψυχαγωγίας στην οδό Τσιμισκή, προκειμένου να είναι από τους πρώτους που θα κάνουν τις αγορές τους, εκμεταλλευόμενοι τις χαμηλές τιμές και εκπτωτικές προσφορές της τάξεως του 30-40%.

Τι είναι η Black Friday;

Γιορτάζεται παραδοσιακά την επόμενη της ημέρας των Ευχαριστιών (Thanksgiving), την Παρασκευή δηλαδή μετά την 4η Πέμπτη κάθε Νοεμβρίου, αποτελώντας αφορμή για τρελές προσφορές στα καταστήματα και σηματοδοτώντας την έναρξη της χριστουγεννιάτικης περιόδου. Ξεκίνησε ως θεσμός από την Αμερική και σύντομα επεκτάθηκε.

Ο όρος Black Friday έχει τις ρίζες του στη δεκαετία του 1960 και σηματοδοτεί την αρχή της χριστουγεννιάτικης περιόδου αγορών στις ΗΠΑ. Πώς προέκυψε η Μαύρη Παρασκευή; Στις αρχές της δεκαετίας του '60 τα λογιστικά φύλλα και οι αποδείξεις ήταν βεβαίως χειρόγραφα και τα καταστήματα είχαν δύο χρώματα μελανιού για να καταγράφουν τα στοιχεία. Με κόκκινο γράφονταν οι ημέρες με αρνητικό ισολογισμό πωλήσεων και με μαύρο οι ημέρες με θετικό απολογισμό.

Καθιερώθηκε λοιπόν η τελευταία Παρασκευή του Νοέμβρη ως η πρώτη ημέρα των πωλήσεων της Χριστουγεννιάτικης περιόδου, με σημαντικά αυξημένους τζίρους, εξ ου και η ονομασία Black Friday. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή ο όρος Black Friday χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τροχονόμους στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ, προκειμένου να περιγράψουν τη φριχτή κίνηση που είχε στους δρόμους εκείνη την ημέρα λόγω των εκπτώσεων και της έναρξης της χριστουγεννιάτικης περιόδου.

Από το 2008 η Black Friday ξεκίνησε και στον Καναδά, προκειμένου να μην ταξιδεύουν οι Καναδοί καταναλωτές στις ΗΠΑ για να ψωνίζουν, ενώ πρόσφατα, μόλις το 2013, η μόδα επεκτάθηκε και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Black Friday πραγματοποιείται, επίσης, στο Μεξικό, στη Ρουμανία, στην Ινδία, στη Γαλλία, ενώ σε κάποιες χώρες πραγματοποιείται μόνο από ηλεκτρονικά καταστήματα.

Πέντε κόλπα που χρησιμοποιούν τα καταστήματα για να σε... «ξεπαραδιάσουν»

Μπορεί η Black Friday να είναι σχετικά καινούργιο φαινόμενο στη χώρα μας, όμως είναι σίγουρο πως οι Έλληνες έμποροι έχουν «μελετήσει» ήδη τις συμπεριφορές και τα κόλπα που χρησιμοποιούν χρόνια τώρα οι Αμερικάνοι και Βρετανοί συνάδελφοί τους, για να... ξεπαραδιάζουν τους καταναλωτές.

Το φαινόμενο των παραπλανητικών εκπτώσεων είναι ήδη γνωστό και στη χώρα μας, με πολλά εμπορικά καταστήματα να παρουσιάζουν ως «παλιά τιμή» όχι την αμέσως προηγούμενη από την έκπτωση, αλλά ακόμα και την αρχική τιμή του προϊόντος, προκειμένου να πείσουν τον πελάτη ότι έτσι κερδίζει περισσότερα. Σύμφωνα με την Independent, σχεδόν οι μισές προσφορές που κάνουν την εμφάνισή τους κάθε Black Friday στη Βρετανία, ειδικά στα ηλεκτρικά είδη, είναι παραπλανητικές, με τις τιμές των προϊόντων να διαφέρουν ελάχιστα - ή και καθόλου - από εκείνες της αμέσως προηγούμενης ημέρας.

Υπάρχουν όμως και κάποια άλλα «κόλπα» που έχουν αναπτύξει με τα χρόνια οι μεγάλες εμπορικές αλυσίδες προκειμένου να πείσουν τους καταναλωτές να ξοδέψουν περισσότερα απ' όσα έχουν σκοπό, και αυτά είναι πολύ πιο... ύπουλα από τις παραπλανητικές εκπτώσεις. 

Δείτε παρακάτω τα πιο συνηθισμένα «τρικ» των εταιρειών την Black Friday:

1. Σε πείθουν με κάθε μέσο να περάσεις την πόρτα του καταστήματος

Στη Μεγάλη Βρετανία, αρκετά καταστήματα ανοίγουν από τα μεσάνυχτα της προηγούμενες μέρας, διαφημίζοντας «συγκλονιστικές προσφορές». Ακούγοντας για μια τηλεόραση που πωλείται προς 140 λίρες (160 ευρώ), ο καταναλωτής θα τρέξει στο κατάστημα, για να διαπιστώσει τελικά πως πρόκειται για ένα προϊόν της φίρμας Polaroid, μιας εταιρείας που σίγουρα δεν φημίζεται για τις τηλεοράσεις της. Ωστόσο ο στόχος έχει επιτευχθεί: ο πελάτης βρίσκεται ήδη στο κατάστημα και δύσκολα θα φύγει χωρίς να ψωνίσει κάτι άλλο.

2. Προσπαθούν να σε κρατήσουν περισσότερη ώρα μέσα στο κατάστημα

Δεν είναι λίγα τα πολυκαταστήματα που συνδυάζουν την συγκεκριμένη μέρα τις εκπτώσεις στα προϊόντα τους με προσφορές στις καφετέριες ή τα εστιατόρια που περιλαμβάνονται στις εγκαταστάσεις τους. Κάποια μαγαζιά στη Βρετανία επιτρέπουν μάλιστα στους πελάτες να πληρώσουν για τις αγορές τους μέσω κινητού από το τραπεζάκι που απολαμβάνουν τον latte τους, αντί να περιμένουν με τις ώρες στο ταμείο.

3. Εστιάζουν πλέον στους καταναλωτές με περιορισμένο χρόνο

Το μεγαλύτερο κομμάτι της «πίτας» λαμβάνουν εδώ, όπως είναι φυσικό, οι ιστότοποι online αγορών, που την συγκεκριμένη μέρα υπόσχονται δωρεάν μεταφορικά και άλλες διευκολύνσεις στους καταναλωτές με φορτωμένο πρόγραμμα, προκειμένου να τους πείσουν να πατήσουν το μαγικό κουμπί «Προσθήκη στο καλάθι».

4. Κάνουν στοχευμένες προσφορές

Εκτός από τους καταναλωτές με περιορισμένο χρόνο υπάρχουν και εκείνοι που απλώς βαριούνται το ψάξιμο και δεν θέλουν να «βομβαρδιστούν» με προσφορές για τηλεοράσεις, κάμερες, συσκευές κουζίνας και λοιπά, όταν το μόνο που θέλουν είναι ένα καινούργιο κινητό. Οι προσφορές τύπου «70% έκπτωση σε όλα μας τα είδη» είναι ξεπερασμένες και δεν πείθουν κανένα, αναφέρει ο Independent, συμπληρώνοντας ότι το μάρκετινγκ εστιάζει πλέον στα smartphones.

5. Αν όλα τα άλλα αποτύχουν...

Υπάρχουν και κάποιες παραδοσιακές μέθοδοι που δεν παλιώνουν ποτέ όταν ένας έμπορος θέλει να δελεάσει τον πελάτη, αναφέρει το δημοσίευμα της εφημερίδας. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν από... σοκολατάκια στο ταμείο, μέχρι την κλασική προσφορά «στα δύο προϊόντα το ένα δώρο». Ωστόσο κάποια βρετανικά καταστήματα δοκιμάζουν και πιο πρωτότυπα «δολώματα» τα τελευταία χρόνια, μεταξύ των οποίων και η προσφορά φρεσκοψημένου ψωμιού από διπλανούς φούρνους!

Αντίθετος ο ΣΥΡΙΖΑ στην... «αμερικανιά»

Η Μαύρη Παρασκευή δεν δείχνει να... συγκινεί τον ΣΥΡΙΖΑ. Μολονότι στην Κουμουνδούρου «πανηγύριζαν» μέχρι πρόσφατα για την επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου, Μπαράκ Ομπάμα, στην Αθήνα, το Τμήμα Μικρομεσαίων του κυβερνώντος κόμματος «ξορκίζει» την Black Friday, ούτε λίγο ούτε πολύ, ως... αμερικανόφερτο έθιμο.

Ο ΣΥΡΙΖΑ κάνει λόγο για ζημιά στις μικρές επιχειρήσεις και χαρακτηρίζει «αμερικανιά» τον συγκεκριμένο θεσμό. «Η προσπάθεια επιβολής καταναλωτικών συνηθειών της πατρίδας της υπερκατανάλωσης, των ΗΠΑ, στον υπόλοιπο κόσμο, συνεχίζεται δυναμικά με στόχευση αυτήν τη φορά τους νεόπτωχους της παλιάς μεσαίας τάξης» σημειώνει σε ανακοίνωσή του το Τμήμα Μικρομεσαίων του ΣΥΡΙΖΑ.

«Τώρα και στην Ελλάδα μια "αμερικανιά", το Black Friday, που εξυπηρετεί μόνο τις πολυεθνικές αλυσίδες παραγωγής και εμπορίου, οι οποίες δημιουργούν μια ακόμη ευκαιρία να ξεπουλήσουν το μεγάλο τους στοκ, που μόνο αυτές έχουν την δυνατότητα να διατηρούν και με προφανή στόχο τη μεγαλύτερη συρρίκνωση των επιχειρηματικών δυνατοτήτων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων», παρατηρεί στην ανακοίνωσή του και προσθέτει: «Άλλωστε στην περίοδο της επταετούς ύφεσης και λιτότητας, οι πολυεθνικές αλυσίδες αποδεδειγμένα είναι οι μόνες που παρουσιάζουν άνοδο στον όγκο λιανικών πωλήσεων ενώ οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις διαρκώς συρρικνώνονται.

Αντιδράσεις και από την Ομοσπονδία Ιδιωτικών Υπαλλήλων Ελλάδος

Με ανακοίνωσή της η Ομοσπονδία Ιδιωτικών Υπαλλήλων Ελλάδος σημειώνει τη δυσφορία της για τη λεγόμενη Black Friday, που θα πραγματοποιηθεί αυτή την Παρασκευή σε πολλά μαγαζιά της Αθήνας.

Όπως υπογραμμίζει η ομοσπονδία, «η Μαύρη Παρασκευή είναι εντελώς αμερικάνικος θεσμός, ο οποίος υποτίθεται ότι κηρύσσει την έναρξη των χριστουγεννιάτικων αγορών και προκαλεί υστερία στους καταναλωτές (κυρίως χαμηλής αγοραστικής δύναμης) με τις «απίθανες προσφορές».

Στην ουσία, η Μαύρη Παρασκευή στοιβάζει αξημέρωτα έξω από τα καταστήματα πλήθη καταναλωτών, που στο τέλος ποδοπατούνται μεταξύ τους για να αγοράσουν, ενώ οι εργαζόμενοι βρίσκονται να είναι ακόμα μια φορά τα εξιλαστήρια θύματα της εργασιακής δουλείας. Όλα αυτά στο βωμό του κέρδους και του ανταγωνισμού των μεγάλων εμπόρων, οι οποίοι θέλουν να συγκεντρώσουν όσο το δυνατό μεγαλύτερο τζίρο από μια αγορά που δεν έχει εισοδήματα, από μια αγορά όπου η φτώχεια και η ανεργία κάνουν τη μεγάλη πλειοψηφία των καταναλωτών ''κυνηγό προσφορών''».

Η Ομοσπονδία καταγγέλλει αυτές τις ξενόφερτες και επιθετικές στρατηγικές πωλήσεων, τύπου Black Friday, «που εισάγουν οι μεγαλοεργοδότες», και οι οποίες, «όχι μόνο καταστρέφουν τον υγιή ανταγωνισμό στον κλάδο, αλλά επιπλέον εκμεταλλεύονται καταναλωτές και εργαζόμενους, που καλούνται να είναι συνεχώς ελαστικά εργαζόμενοι».

Τέλος, η Ομοσπονδία δεσμεύεται ότι μαζί με τα σωματεία και τους εργαζόμενους, «θα συνεχίσει να αγωνίζεται για να υπάρξει ισορροπημένη, ορθολογική και δίκαιη ρύθμιση της λειτουργίας των καταστημάτων, αλλά και ρύθμιση των εργασιακών σχέσεων μέσα από την επαναφορά της ΕΓΣΣΕ και των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων, που θα είναι υποχρεωτικές για όλους τους εργοδότες».