Κι όμως… Μία βόλτα στην εξοχή την άνοιξη δεν αποτελεί για όλους τέλεια ευκαιρία για αναζωογόνηση και χαλάρωση. Για κάποιους είναι βόλτα προς… αποφυγή και αιτία είναι οι αλλεργίες. Καθώς, λοιπόν, διανύουμε την ομορφότερη ίσως εποχή του χρόνου, ρωτήσαμε τους ειδικούς και σας ενημερώνουμε για όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τις εποχικές αλλεργίες.

Το προφίλ τους 
Οι αλλεργίες της άνοιξης είναι η υπερβολική αντίδραση του ανοσοποιητικού μας συστήματος σε ουσίες του περιβάλλοντος (π.χ. στη γύρη των φυτών) που έρχονται σε επαφή με τον οργανισμό μας μέσω της εισπνοής, της κατάποσης ή της επαφής με το δέρμα. Παρότι οι ουσίες αυτές (αλλεργιογόνα) δεν είναι παθογόνες, ο οργανισμός ενός αλλεργικού ατόμου τις αντιλαμβάνεται ως απειλή και αντιδρά. Οι συνηθέστερες εποχικές αλλεργίες είναι οι αναπνευστικές και πιο συγκεκριμένα η αλλεργική ρινίτιδα, η ρινοεπιπεφυκίτιδα και το αλλεργικό άσθμα. 

Τα ενοχλητικά συμπτώματα
Οι αναπνευστικές αλλεργίες επηρεάζουν 3 σημεία του σώματος: 
* Τα μάτια (φαγούρα, κοκκίνισμα, δακρύρροια και σπανιότερα φωτοφοβία).
* Τη μύτη (φτέρνισμα, μπούκωμα, καταρροή, φαγούρα στη μύτη και στον ουρανίσκο).
* Τους πνεύμονες (επίμονος ξηρός βήχας, συριγμός στην αναπνοή, δύσπνοια).
Σημ.: Στα μωρά οι αλλεργίες ξεκινούν με ατοπική δερματίτιδα, η οποία στη συνέχεια  μπορεί να εξελιχθεί σε αλλεργική ρινίτιδα ή αλλεργικό άσθμα. 

Αλλεργία ή συνάχι; 
Επειδή πολλά από τα συμπτώματα μιας αναπνευστικής αλλεργίας θυμίζουν το απλό κρυολόγημα και είναι εύκολο να μας παραπλανήσουν, μπορούμε να καταλάβουμε ότι πρόκειται για αλλεργία από τη διάρκειά της. Σε αντίθεση με τις περισσότερες ιώσεις, που διαρκούν 4-5 ημέρες, οι αλλεργίες της άνοιξης ξεπερνούν τον ένα μήνα. Μία ακόμη διαφορά είναι ότι οι ανοιξιάτικες αλλεργίες δεν συνοδεύονται από πυρετό ή πόνους στους μυς και στα οστά, ωστόσο μπορεί να συνοδεύονται από αίσθημα κόπωσης, που μπορεί να είναι και το μοναδικό σύμπτωμα. 

Έτσι ξαφνικά… 
Οι αλλεργίες της άνοιξης μπορούν να εμφανιστούν αιφνιδίως σε οποιαδήποτε ηλικία, αν και συνήθως εκδηλώνονται στην ενήλικη ζωή μας (μεταξύ 20-40 ετών). Σύμφωνα με τους ειδικούς, περίπου το 60% των ανθρώπων που αναπτύσσουν κάποια αλλεργία έχουν συγγενείς πρώτου βαθμού που υποφέρουν από το ίδιο πρόβλημα. Βέβαια, ακόμη και στην περίπτωση που υπάρχει η προδιάθεση, δεν είναι απόλυτο ότι θα συμβεί και σε εμάς. Για την εκδήλωση μιας αλλεργίας πρέπει να συντρέξουν διάφοροι παράγοντες, με κυριότερο την επαφή με το αλλεργιογόνο. Άλλες καταστάσεις, όπως το στρες και οι ορμονικές αλλαγές (π.χ. αυτές που συμβαίνουν κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης), είναι παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν την εμφάνιση μιας αλλεργίας ή την επιδείνωση των συμπτωμάτων της. Ειδικότερα, στις έγκυες γυναίκες υπάρχουν 30% περισσότερες πιθανότητες να επιδεινωθούν τα συμπτώματα. 

Στο εδώλιο
1) Η γύρη 
Τα 4 κυριότερα αλλεργιογόνα είναι: 
* Τα φυτά που ανήκουν στην οικογένεια των κυπαρισσοειδών, η ανθοφορία των οποίων ξεκινά τον Ιανουάριο και συνεχίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της άνοιξης. Πλέον, αποτελούν μάστιγα για τους αλλεργικούς, επειδή επιλέγονται συχνά για τη διαμόρφωση εξωτερικών χώρων και κήπων. 
* Τα αγρωστώδη, καλλιεργούμενα και μη (π.χ. σιτηρά, δημητριακά, κτηνοτροφικά, ποώδη, γρασίδι), που ανθίζουν από τα μέσα Μαρτίου μέχρι και τα τέλη Ιουνίου. 
* Η γύρη του φυτού ελξίνη η φαρμακευτική ή παριετάρια (γνωστή και ως περδικάκι, κολιτσιδόχορτο, αγριοβασιλικός, ζαροφλίκι), με ανθοφορία από τον Μάρτιο έως και τον Ιούνιο και συχνά και το φθινόπωρο. 
* Η γύρη της ελιάς, που ανθίζει από τα μέσα Απριλίου έως τα τέλη Μαΐου.
2) Τα ακάρεα της οικιακής σκόνης και οι μύκητες 
Μεγάλη έξαρση παρατηρείται την άνοιξη, για τον λόγο ότι η αναπαραγωγική τους δραστηριότητα ευνοείται από τις υψηλές θερμοκρασίες και την αυξημένη υγρασία. 
3) Ορισμένα φρούτα εποχής 
Όπως τα κεράσια, οι φράουλες, τα ροδάκινα και τα νεκταρίνια, τα οποία όμως προκαλούν τροφικές εποχικές αλλεργίες.

Αναζητώντας τον ένοχο
Αν υποψιαστούμε ότι μας ταλαιπωρεί κάποια αλλεργία, πρέπει πρωτίστως να απευθυνθούμε σε έναν αλλεργιολόγο. Αρχικά, πρέπει να τον ενημερώσουμε λεπτομερώς για το ιστορικό μας (αν και πότε είχαν εμφανιστεί ξανά τα συμπτώματα και σε ποια ένταση), ώστε ο γιατρός να βεβαιωθεί ότι δεν πρόκειται για κάποιον ιό. Ακολούθως, γίνονται οι κατάλληλες διαγνωστικές εξετάσεις. Σε αυτές ανήκουν τα αλλεργικά τεστ (δερματικές δοκιμασίες που γίνονται στο χέρι) και η εξέταση αίματος RAST για την ανίχνευση αλλεργικών αντισωμάτων (IgE). Για τις πιο σοβαρές περιπτώσεις συστήνεται η διάγνωση με τις αλλεργικές προκλήσεις, οι οποίες, επειδή εστιάζουν σε συγκεκριμένο όργανο του σώματος (π.χ. στη μύτη, στον πνεύμονα), γίνονται αποκλειστικά σε νοσοκομειακό χώρο. 

Το τρίπτυχο της θεραπείας
Ανοσοθεραπεία
Ο ασθενής λαμβάνει ανά τακτά χρονικά διαστήματα σε δόσεις το αλλεργιογόνο που του προκαλεί αντίδραση, οι οποίες αρχικά είναι μικρές, αλλά προοδευτικά αυξάνονται. Ο στόχος είναι ο οργανισμός να συνηθίσει το αλλεργιογόνο, ώστε η αντίδρασή του αρχικά να περιοριστεί και τελικά να εκμηδενιστεί (ανοσολογική ανοχή). Η ανοσοθεραπεία ή απευαισθητοποίηση διαρκεί 3-5 χρόνια και ενδείκνυται για τις περιπτώσεις της αλλεργικής ρινίτιδας, του αλλεργικού άσθματος και των αλλεργιών από τσιμπήματα μέλισσας ή σφήκας. Η διαδικασία μπορεί να γίνει με δύο τρόπους. Η πρώτη επιλογή είναι οι υποδόριες ενέσεις, οι οποίες τις πρώτες 3-12 εβδομάδες γίνονται 1 φορά την εβδομάδα, αλλά στη συνέχεια μειώνονται σε 1 φορά τον μήνα. Η δεύτερη επιλογή αφορά τις υπογλώσσιες σταγόνες ή χάπια, που στην αρχή πρέπει να λαμβάνονται σε καθημερινή βάση και είναι ιδανικές για τα παιδιά ή για όσους μένουν σε απομακρυσμένες περιοχές, όπου δεν υπάρχει αλλεργιολόγος. Αντιδράσεις εκδηλώνονται κυρίως στην υποδόρια θεραπεία. Τις περισσότερες φορές είναι τοπικές, ωστόσο δεν αποκλείεται η πιθανότητα γενικευμένης αντίδρασης (αναφυλαξία). Γι’ αυτό, άλλωστε, οι υποδόριες ενέσεις πρέπει να γίνονται μόνο από αλλεργιολόγο. 
Ανοσοπαρέμβαση ή ανοσορρύθμιση
Συστήνεται στα σοβαρά, επίμονα αλλεργικά άσθματα, τα οποία είτε δεν αντιμετωπίζονται με τα εισπνεόμενα φάρμακα είτε απαιτούν τη χορήγηση κορτιζόνης από το στόμα. Με την ανοσορρύθμιση χορηγούνται στον ασθενή αντισώματα, τα οποία μπλοκάρουν τα αντισώματα που προκαλούνται από την αλλεργία. Η θεραπεία είναι εξατομικευμένη ανάλογα με τη χρόνια ευαισθητοποίηση του ασθενούς στα αλλεργιογόνα και με το σωματικό του βάρος και δύναται να συνδυαστεί με την ανοσοθεραπεία. Τα τελευταία 
6 χρόνια που εφαρμόζεται δεν έχουν υπάρξει παρενέργειες. Ωστόσο, για προληπτικούς λόγους, συνιστάται η πρώτη θεραπεία να γίνεται σε νοσοκομειακό χώρο. 
Φάρμακα
Για τη ρινίτιδα συνήθως συστήνονται τοπικά αντιισταμινικά και κορτικοστεροειδή (π.χ. ρινικά σπρέι), ενώ για την επιπεφυκίτιδα αντιισταμινικά από το στόμα ή αντιισταμινικά για τοπική χρήση (κολλύρια). Όσον αφορά το αλλεργικό άσθμα, χορηγούνται εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά και κορτικοστεροειδή ή αντιλευκοτριενικά δισκία, ενώ σε πιο σοβαρές περιπτώσεις δίνεται κορτιζόνη από το στόμα. 

Δεν κάνουμε τα… στραβά μάτια 
Οι μη ειδικές θεραπείες (ανοσορρύθμιση και φάρμακα) προλαμβάνουν σε μεγάλο βαθμό τις αλλεργίες και μας απαλλάσσουν από τα συμπτώματά τους. Από την άλλη μεριά, η ειδική θεραπεία (ανοσοθεραπεία) μειώνει την αλλεργική φλεγμονή στο 80% των ασθενών και αυξάνει την ανοχή τους στα αλλεργιογόνα. Επιπλέον, περιορίζει τυχόν επιπλοκές, οι οποίες, αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, προκαλούν μη αναστρέψιμες βλάβες, που μπορεί να απειλήσουν ακόμα και τη ζωή μας. Για παράδειγμα, το αλλεργικό άσθμα μπορεί να οδηγήσει σε εμφύσημα, μια μορφή χρόνιας πάθησης των πνευμόνων που δεν είναι ιάσιμη. 

Προσέχουμε για να (μην) έχουμε
1. Ο βασικός κανόνας είναι να μειώσουμε την επαφή με το αλλεργιογόνο που μας επηρεάζει. Αν είμαστε αλλεργικοί στη γύρη, αποφεύγουμε τις βόλτες σε πάρκα και σε αγρούς την άνοιξη και αναθέτουμε σε κάποιον άλλον τις κηπουρικές εργασίες. 
2. Τοποθετούμε ειδικά φίλτρα στα κλιματιστικά του σπιτιού και του αυτοκινήτου και φροντίζουμε να τα καθαρίζουμε συχνά. 
3. Όταν ταξιδεύουμε με το αυτοκίνητο, έχουμε κλειστά τα παράθυρα. Αν οδηγούμε μηχανή, φοράμε κράνος που να καλύπτει τη μύτη και τα μάτια. 
4. Αποφεύγουμε να αερίζουμε το σπίτι και να απλώνουμε στο μπαλκόνι τα κλινοσκεπάσματα και τα ρούχα μας τις ώρες που οι συγκεντρώσεις της γύρης στην ατμόσφαιρα είναι υψηλές και πιο συγκεκριμένα τις πρωινές ώρες μετά τις 9 π.μ., καθώς και τις πολύ ζεστές ξηρές ημέρες, που έχει άπνοια και η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι αυξημένη. 
5. Φοράμε γυαλιά ηλίου όταν βρισκόμαστε εκτός σπιτιού.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΝ κ. ΓΙΩΤΑ ΔΗΜΑΚΑ, ειδική αλλεργιολόγο, διευθύντρια της Αλλεργιολογικής Μονάδας του «Γ.Ν. ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟΥ» στο vita.gr