Για την κλιματική κρίση και τα ακραία καιρικά φαινόμενα που πλήττουν την Ευρώπη, μίλησε στον Real Voice 99.5, στην εκπομπή “Πρώτη Καλημέρα” και στους δημοσιογράφους Τέρη Χατζηιωάννου και Γιάννη Μηνατσή, ο Καθηγητής στο Εργαστήριο Κλιματολογίας του ΕΚΠΑ και πρόεδρος της Ελληνικής Μετεωρολογικής Εταιρείας Παναγιώτης Νάστος, με επιστημονική και ερευνητική εμπειρία 20 ετών σε θέματα κλιματικών μεταβολών και των επιπτώσεων τους, βιοκλιματολογίας, αστικού θερμικού περιβάλλοντος και ακραίων καιρικών φαινομένων, περιγράφοντας επιστημονικά αυτό που ζούμε σήμερα.
της Νατάσας Παμπρή
Ο κ. Νάστος τόνισε ότι η πιο δύσκολα διαχειρίσιμη συνέπεια της κλιματικής κρίσης είναι η έλλειψη νερού, που αναμένεται σύμφωνα με τα κλιματικά μοντέλα να πλήξει τη Μεσόγειο και τις χώρες που την περιβάλλουν. Αναφέρθηκε στις ακραίες καταστάσεις όσον αφορά τα καιρικά φαινόμενα και όλα αυτά πολύ πιο συχνά και με μεγαλύτερη διάρκεια, τους καύσωνες, τις πλημμύρες, τις χαλαζοπτώσεις και τους θυελλώδεις ανέμους.
Ο κ. Νάστος αναφέρθηκε στη μεγάλη ξηρασία που πλήττει την Ευρώπη και το φαινόμενο της ερημοποίησης από το οποίο κινδυνεύουν νησιά της Ελλάδας και τις φονικές πλημμύρες που καταγράφονται στη Νοτιοανατολική Ασία. Επίσης ιδιαίτερη αναφορά έκανε στα παλιρροιακά φαινόμενα, τα οποία έπληξαν το 2010 και το 2012 τη Σάμο και τη Σαντορίνη.
Τόνισε ότι απαιτούνται μέτρα σε τοπικό επίπεδο κάθε περιοχής, με τη λογική “σκέφτομαι παγκόσμια και δρω τοπικά”.
Αναλυτικότερα υπογράμμισε μεταξύ άλλων τα εξής:
Από την έλλειψη σεβασμού στο φυσικό περιβάλλον ξεκινάνε όλα. δεν σεβαστήκαμε όσο έπρεπε το φυσικό περιβάλλον, το ατμοσφαιρικό περιβάλλον και αυτή τη στιγμή ζούμε τις συνέπειες. Αυτό που βιώνουμε αυτή την περίοδο -καταρχάς δεν μιλάμε για κλιματική αλλαγή, αλλά για κλιματική κρίση. Στις αρχές του 2000 και πιο πριν θα μιλούσαμε για κλιματική αλλαγή. Τώρα τα βιώνουμε κανονικότατα. Νομίζω το μεγάλο πρόβλημα μας είναι η διαταραχή του υδρολογικού κύκλου, εκεί είναι όλο το πρόβλημα το μεγάλο, το οποίο έχει επιφέρει η κλιματική αλλαγή. Π.χ. βλέπετε μεγάλη ξηρασία στην Ευρώπη και ταυτόχρονα βλέπετε τεράστιες πλημμύρες στη νοτιοανατολική Ασία. Αυτή η ανισορροπία του υδρολογικού κύκλου είναι η οποία επηρεάζει και θα επηρεάζει από δω και πέρα ολοένα και περισσότερο τον πλανήτη μας”.
Ερωτηθείς o Καθηγητής Κλιματολογίας πως μπορεί να αποτραπεί, να βελτιωθεί η κατάσταση, τόνισε ότι μπορούν να γίνουνε επεμβάσεις, αυτά που λέμε μέτρα μετριασμού σε τοπικό επίπεδο είναι το γνωστό μότο που λέμε “σκέφτομαι παγκόσμια και δρω τοπικά”.
Και λαμβάνοντας υπόψηόλα αυτά τα οποία ακούμε από τις διακυβερνητικές επιτροπές, από τον ΟΗΕ, από τον παγκόσμιο μετεωρολογικό οργανισμό κλπ. πρέπει να λάβουμε μέτρα σε τοπικό επίπεδο: παραδείγματος χάρη για τα νησιά μας, ειδικά για το Αιγαίο ένα μεγάλο φαινόμενο το οποίο θα συναντήσουμε την χειμερινή περίοδο είναι αυτό που λέμε η μετεωρολογική παλίρροια, το οποίο έχει να κάνει με τα κυκλωνικά συστήματα που περνάνε στη Μεσόγειο, τα οποία ολοένα και θα είναι αφενός μεν λιγότερο συχνά, αλλά όταν συμβαίνουν θα είναι πολύ έντονα, που σημαίνει θα έχουμε άνοδο της στάθμης της θάλασσας, εξαιτίας των επιφανειακών ανέμων αυτών των συστημάτων ή εξαιτίας της χαμηλής πίεσης. Θυμάμαι το 2010 στην Σάμο και το ‘12 στην στη Σαντορίνη που είχαμε μεγάλες πλημμύρες στην παράκτια ζώνη, εξαιτίας τέτοιων μετεωρολογικών παλιρροιών. Επίσης εκτός από αυτό που είναι ένα δυναμικό φαινόμενο και θα το βλέπουμε ολοένα και συχνότερα, θα έχουμε την επίδραση της ανύψωσης της στάθμης της θάλασσας, εξαιτίας θερμικής διαστολής των ωκεανών, άρα λοιπόν πολλές περιοχές στα νησιά αντιμετωπίζουν μεγάλη τρωτότητα να χαθούν, ειδικά εκεί όπου έχουμε ομαλές παραλίες.
Θα μπορούσαμε παραδείγματος χάριν σε περιπτώσεις που υπάρχουν ύφαλοι μπροστά από την παράκτια ζώνη που θέλουμε να προστατεύσουμε, αυτούς (τους υφάλους) να τους προστατεύσουμε, να τους ενισχύουμε, να μην τους καταστρέφουμε ή ένας άλλος τρόπος είναι ποτάμια ή χείμαρροι που φέρνουν φερτά υλικά στην παραλία, να μην τους κλείνουμε κάθετα με δρόμους που αυτό έχει γίνει κυρίως στην παράκτια ζώνη σε όλη την όλη την Ελλάδα, άρα λοιπόν δεν τροφοδοτείται η θάλασσα με νέο υλικό.
Σε μία έρευνα που έχουμε κάνει στο εργαστήριο Κλιματολογίας, μελετήσαμε γενικά όλη την Ελλάδα από το 1950, ανά δεκαετία μέχρι το 2010. Αν βλέπατε τα σχήματα θα διαπιστώνατε ότι υπάρχει μία επέλαση ξηρασίας από τα ανατολικά προς τα δυτικά, δηλαδή σιγά- σιγά το 1950 όλη η Ελλάδα, ακόμα και τα νησιά όπως οι Κυκλάδες, το νοτιοανατολικό Αιγαίο ήμασταν στην κλάση του υγρού ή του υπόυγρου. Ανά δεκαετίες μετατοπιζόμαστε σε άλλες κλάσεις του ημίξηρου, του ξηρού και λοιπά και πέρα από αυτό δηλαδή πέρα από τις παροδικές ξηρασίες, υπάρχει και το φαινόμενο της ερημοποίησης. Δηλαδή όταν έχεις παρατεταμένη ξηρασία και μετά από λίγο έχεις μία απότομη βροχή, ουσιαστικά φεύγει ωφέλιμο κομμάτι του εδάφους στη θάλασσα κι αυτός είναι ο μεγάλος εφιάλτης ειδικά στα νησιά μας.
Ο κ. Νάστος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με τα ακραία φαινόμενα που θα μας απασχολήσουν στο μέλλον:
«Η έρευνα έχει δείξει ότι τα ακραία υδρομετεωρολογικά φαινόμενα μαζί με τα συνοδά φαινόμενα, όπως είναι οι κατολισθήσεις και οι αιφνίδιες αστικές πλημμύρες, θα συνεχίζουν να εμφανίζονται με αυξημένη συχνότητα και ένταση. Επομένως, μεγάλη μέριμνα θα πρέπει να δοθεί στην ανθεκτικότητα των υποδομών που σχετίζονται με το νερό, δηλαδή σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον και ελεύθερη πρόσβαση του νερού της βροχής από την λεκάνη απορροής προς την θάλασσα».
Συμπλήρωσε σχετικά ότι «οι ακραίες βροχοπτώσεις και η λειψυδρία είναι οι δύο όψεις του ιδίου νομίσματος, εξαιτίας της αποσταθεροποίησης του κλίματος, που θα κυριαρχήσουν με επιταχυνόμενες διαδικασίες στην ανατολική Μεσόγειο και ιδιαίτερα στην Ελλάδα».
ΑΚΟΥΣΤΕ ΕΔΩ
Ο Δρ. Παναγιώτης Νάστος είναι Καθηγητής Κλιματολογίας, Διευθυντής του Εργαστηρίου Κλιματολογίας και Ατμοσφαιρικού Περιβάλλοντος και του Εργαστηρίου Τηλεανίχνευσης, Τμήματος Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος, Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Επιστημονικός συνεργάτης στις ερευνητικές δραστηριότητες του Ερευνητικού Κέντρου Φυσικής της Ατμόσφαιρας και Κλιματολογίας (ΚΕΦΑΚ) καθώς και του Τομέα Ατμοσφαιρικού Περιβάλλοντος του Κέντρου Περιβαλοντικής Υγείας & Βιοφυσικής του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών (ΙΙΒΕΑΑ) της Ακαδημίας Αθηνών.
Επισκέπτης Καθηγητής στο Meteorological Institute, University of Freiburg, Freiburg, Germany.