Στο «αέρα» κινδυνεύουν να βρεθούν δεκάδες επενδυτικές προτάσεις στη χώρα μας μετά τις ανατροπές που προκαλεί η απόφαση ακύρωσης του ειδικού χωροταξικού πλαισίου για τον τουρισμό από την Ολομέλεια του ΣτΕ, που εγκρίθηκε το 2013.

Στις επόμενες 20 ημέρες αναμένονται οι πρώτες θέσεις του υπουργείου Περιβάλλοντος, μετά την οριστική απόφαση του ΣτΕ στο ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο νομοθέτημα, που συγκέντρωσε πλήθος αρνητικών απόψεων από ετερόκλητους φορείς. «Η γκρίζα ζώνη που υπάρχει στο θέμα του χωροταξικού, δημιουργεί ανησυχία στους επενδυτές» όπως επισημαίνει στην «Η» ο Ανδρέας Ανδρεάδης, πρόεδρος του ΣΕΤΕ, τονίζοντας πως «όταν αλλάζει ο ΦΠΑ στα νησιά, όταν δεν γνωρίζουμε τι ισχύει στο φορολογικό σύστημα, όταν δεν υπάρχει σταθερότητα και όταν δεν ξέρουμε τι ισχύει με το χωροταξικό, τότε ποιος επενδυτής θα έρθει στην Ελλάδα;».

Παρόλο που το πλαίσιο δεν κρίθηκε από το ΣτΕ επί τους ουσίας αλλά ακυρώθηκε για τυπικούς λόγους, προκαλεί αναταραχές στην εμπιστοσύνη των επενδυτών λόγω επενδυτικής ασάφειας, αλλά και των καθυστερήσεων που αναμένονται, δεδομένου ότι θα απαιτηθεί παράταση από τρεις μήνες έως δύο χρόνια για το νέο χωροταξικό, ανάλογα με τις προθέσεις του υπουργείου Περιβάλλοντος. «Πρακτικά αυτό σημαίνει πως πρέπει να συγκληθεί το γενικό συμβούλιο χωροταξίας καθώς ακόμα και στο προηγούμενο του Σουφλιά υπάρχει προσφυγή, αλλά ακόμα δεν έχει υπάρξει απόφαση, οπότε είναι σε ισχύ», σύμφωνα με τον κ. Αν. Ανδρεάδη, ο οποίος υπογραμμίζει πως «δεν υπάρχει περίπτωση να δούμε επενδύσεις στη χώρα, εάν δεν υπάρχει σωστή βάση. Πρέπει να σταματήσουμε να πυροβολούμε τις επενδύσεις».

Η απόφαση της Ολομέλειας δίνει σημασία στην κοινωνική συμμετοχή, αναγορεύοντάς την σε ουσιώδη τύπο, που αν δεν τηρηθεί, επιφέρει ακυρότητα. Πρακτικά και σύμφωνα με την απόφαση, δεν έγινε ο απαραίτητος διάλογος που έπρεπε κατά την εξέταση του πλαισίου από το Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξίας, επομένως υποβαθμίστηκε η συμμετοχή του κοινού. Ενάντια στο ειδικό χωροταξικό τουρισμού είχαν ασκηθεί δύο προσφυγές, η μια ομαδική από την Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, τον ΔΣΑ, τους Δήμους Λειψών και Κιμώλου, καθώς και περιβαλλοντικές οργανώσεις και η δεύτερη από την WWF Ελλάς.

Χρονοδιάγραμμα...
Στην απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας το υπουργείο Περιβάλλοντος επεξεργάζεται τρία διαφορετικά σενάρια προκειμένου να επανατοποθετήσει σε τροχιά εφαρμογής το χωροταξικό για τον τουρισμό. Σε πρώτη φάση, πιθανή θεωρείται η επανδρομολόγηση του ίδιου χωροταξικού, δεδομένου ότι οι ενστάσεις του ΣτΕ αφορούν ζητήματα επί της διαδικασίας και όχι της ουσίας.

Πρακτικά αυτό σημαίνει εκ νέου συγκρότηση του εθνικού συμβουλίου χωροταξίας και καθυστερήσεις έως τρεις μήνες το πολύ. Ωστόσο, επικρατέστερο θεωρείται το δεύτερο σενάριο: Να υπάρξουν μικρές αλλαγές, με επανασυγκρότηση εθνικού συμβουλίου χωροταξίας, προκειμένου να δοθεί διαφορετικό περιεχόμενο στο χωροταξικό, δεδομένης της κριτικής που ασκήθηκε για την αύξηση της δόμησης στις εκτός σχεδίου περιοχές. Οι αλλαγές θα πρέπει να είναι μικρές και να μην επηρεάζουν τις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, όπως για παράδειγμα κάποια αλλαγή στους συντελεστές δόμησης και σε θέματα αρτιότητας. Στην περίπτωση αυτή απαιτούνται τουλάχιστον 4 με 5 μήνες. Το τρίτο σενάριο προβλέπει πλήρη αλλαγή του χωροταξικού, με βάση τις κατευθύνσεις που έχουν θέσεις τα κόμματα της κυβέρνησης, με την καλύτερη των περιπτώσεων αυτό πρακτικά να σημαίνει χρονική μετάθεση δύο ετών.

Συντελεστές δόμησης
Oπως προβλέπει το χωροταξικό για τον τουρισμό, οι συντελεστές δόμησης καθορίζονται ανάλογα με το μέγεθος της έκτασης και όχι ανάλογα με την περιοχή, όπως ίσχυε μέχρι τώρα. Έτσι, για έκταση από 300 έως 2.000 στρέμματα ορίζεται ως ανώτατος μεικτός συντελεστής δόμησης 0,05. Για έκταση από 2.000 έως 4.000 στρέμματα ο συντελεστής δόμησης ορίζεται σε 0,03, ενώ για μεγαλύτερες εκτάσεις ο συντελεστής δόμησης περιορίζεται στο 0,01. Ωστόσο, σε ό,τι αφορά τους οργανωμένους υποδοχείς ήπιας ανάπτυξης, συνδέονται οι επενδύσεις με δράσεις οικολογικού και πολιτιστικού χαρακτήρα και ενσωμάτωση καινοτόμων τεχνολογιών.

Για τους οργανωμένους υποδοχείς ήπιας ανάπτυξης, ο συντελεστής δόμησης είναι γενικά 0,05. Μέσω αυτών των επενδύσεων γίνεται προσπάθεια για την ανάπτυξη ειδικών μορφών τουρισμού που συνδέονται λειτουργικά με εγκαταστάσεις και υποδομές ανάδειξης και αξιοποίησης περιβαλλοντικών, γεωλογικών, γεωμορφολογικών, αρχιτεκτονικών, ιστορικών, θρησκευτικών ή πολιτιστικών στοιχείων της περιοχής, οι οποίες είτε βρίσκονται στο γήπεδο εκμετάλλευσης είτε εντός της οικείας δημοτικής ενότητας.

Για τα ακατοίκητα νησιά και τις βραχονησίδες με έκταση μέχρι 300 στρέμματα (από 500 με το προϋφιστάμενο καθεστώς) δεν επιτρέπεται καμία τουριστική επένδυση. Το ίδιο συμβαίνει και για βραχονησίδες και ακατοίκητα νησιά (ανεξαρτήτως έκτασης) που βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη των 10 ναυτικών μιλίων από τα θαλάσσια σύνορα. Για τα ακατοίκητα νησιά και τις βραχονησίδες με έκταση πάνω από 300 στρέμματα που βρίσκονται σε απόσταση μεγαλύτερη από 10 ναυτικά μίλια από τα θαλάσσια σύνορα, επιτρέπεται αποκλειστικά η δημιουργία οργανωμένων υποδοχέων τουριστικών δραστηριοτήτων πρότυπου χαρακτήρα.

Προϋπόθεση για τέτοιες τουριστικές αναπτύξεις είναι η συμβατότητα με τυχόν υφιστάμενα ειδικά καθεστώτα (αρχαιολογικοί χώροι, μνημεία, ιστορικοί τόποι, περιοχές του Εθνικού Συστήματος Προστατευομένων Περιοχών, δάση και δασικές εκτάσεις) και να βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη των 10 ναυτικών μιλίων του νησιού από παράκτιες περιοχές του ηπειρωτικού τμήματος της χώρας ή από νησιά που διαθέτουν ακτοπλοϊκή πρόσβαση.

Τι ισχύει για μεγάλα και μικρά νησιά
Ο τουρισμός αποτελεί διαχρονικά έναν από τους κυριότερους αναπτυξιακούς πυλώνες και μία από τις σημαντικότερες πηγές απασχόλησης στη χώρα με σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης και δυνατότητες συμβολής στην έξοδο από την κρίση. Ωστόσο, όπως αναφέρονταν και στην έκθεση αξιολόγησης, ο ελληνικός τουρισμός αντιμετωπίζει δομικά προβλήματα, τα οποία συσσωρεύτηκαν σταδιακά, αλλά γίνονται περισσότερο εμφανή σήμερα εξαιτίας της κρίσης.

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, στην (ενιαία, πλέον) κατηγορία των ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων νησιών προστίθενται τα νησιά Αλόννησος, Κύθνος, Αμοργός, Αστυπάλαια, Ίος, Κέα, Μήλος, Σαμοθράκη, Τήνος και Φολέγανδρος, ενώ μεταφέρονται στην κατηγορία των μικρών ή με προβλήματα ανάπτυξης νησιών η Κίμωλος και η Ανάφη. Δηλαδή στην κατηγορία των ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων νησιών ανήκουν πλέον τα εξής νησιά: Αίγινα, Αλόννησος, Αμοργός, Άνδρος, Αντίπαρος, Αστυπάλαια, Ζάκυνθος, Θάσος, Θήρα, Ιθάκη, Ικαρία, Ίος, Κάλυμνος, Κάρπαθος, Κάσος, Κέα, Κέρκυρα, Κεφαλονιά, Κύθηρα, Κύθνος, Κως, Λέρος, Λευκάδα, Λέσβος, Λήμνος, Μήλος, Μύκονος, Νάξος, Πάρος, Πάτμος, Πόρος, Ρόδος, Σαμοθράκη, Σάμος, Σέριφος, Σίφνος, Σκιάθος, Σκόπελος, Σκύρος, Σπέτσες, Σύμη, Σύρος, Τήνος, Ύδρα, Φολέγανδρος, Χίος.

Στην κατηγορία «σχετικά μικρά νησιά με προβλήματα ανάπτυξης» ανήκουν όλα τα υπόλοιπα κατοικημένα νησιά της χώρας (εκτός Κρήτης και Εύβοιας που στο Ειδικό Χωροταξικό Σχέδιο για τον Τουρισμό αντιμετωπίζονται ως ηπειρωτικός χώρος). Στα μικρά νησιά αυτής της κατηγορίας, η αρτιότητα για τις εκτός σχεδίου περιοχές ορίζεται στα 15 στρέμματα και επιτρέπονται 8, 9 και 10 κλίνες ανά στρέμμα σε πέντε, τεσσάρων και τριών αστέρων μονάδες αντίστοιχα.