Nτίνα Σβύνου-πρόεδρος Ένωσης Ξενοδόχων Κω: Η Κως έχει όλες τις προοπτικές για μια καλή σεζόν
Συνάντηση εργασίας πραγματοποίησε η αντιδήμαρχος Τουρισμού Σέβη Βλάχου, με τη διοίκηση της Ένωσης Ξενοδόχων Κω . Σε δηλώσεις η πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Ντίνα Σβύνου τόνισε πως "Ο Τουρισμός νοσεί και οφείλουμε να χτίσουμε το προϊόν από την αρχή, από την βάση του".
Στο πλαίσιο αυτό, η κ.Σβύνου κατέθεσε στην Αντιδήμαρχο Τουρισμού γραπτώς τις προτάσεις της Ένωσης για την Κω της επόμενης δεκαετίας. Η Αντιδήμαρχος Τουρισμού Σέβη Βλάχου σημείωσε επεσήμανε πως η εμπειρία της Ένωσης Ξενοδόχων Κω αποτελεί φάρο και οδηγό για την ανάπτυξη της Τουριστικής Κω και τόνισε πως Δήμος και Ένωση Ξενοδόχων Κω βρίσκονται σε κοινή γραμμή πλεύσης με στόχο την ανάπτυξη και προβολή της Κω στις διεθνείς αγορές.
«Δεν μπορούμε όμως να περιμένουμε πλήρη οικονομική ανάκαμψη τέτοιας βαθιάς ύφεσης σε ένα χρόνο. Ας μην ξεχνάμε πως οι επιχειρήσεις με δανεικά άνοιξαν προκειμένου να στηρίξουν την εργασία και την οικονομία. Επίσης με δανεικά θα ανοίξουν και τον Απρίλιο του 2021»
«Η τουριστική διοίκηση ανεπτυγμένων προορισμών πρέπει να λειτουργεί με συγκεκριμένη στόχευση, με επικεφαλής τεχνοκράτες, εξειδικευμένους στο χώρο του τουριστικού μάρκετινγκ και να διαφυλάσσεται από την πολιτική ή προσωπική ατζέντα των αιρετών»
Για την Αναπτυξιακή Εταιρεία των ΟΤΑ: «Η Κως δυστυχώς φαίνεται πως για μια ακόμη φορά πέφτει ως θύμα πολιτικών στείρων αντιπαραθέσεων και πως θα χάσει μια μοναδική ευκαιρία…»
Ενιαίος Φορέας Τουρισμού: «…υπόθεση που αφήνει μεγάλη πικρία… απεδείχθη πόσο λάθος πολιτική απόφαση ήταν το κλείσιμό του ΠΡΙΝ τη λειτουργία ενός νέου σχήματος… δόθηκαν οι δεσμεύσεις ότι ήταν έτοιμο το νέο σχήμα, για να προκύψει μετά ότι αυτό απλά ήταν μια πολιτική παραπλάνηση»
Με αφορμή το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Τουρισμού που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, τη σύσταση «Οργανισμών Διαχείρισης και Ανάπτυξης Τουρισμού (DMMO)» και τη σύσταση «Οργανισμού για την Αξιοποίηση Ιαματικών Πόρων», ζητήσαμε την άποψη της προέδρου της Ένωσης Ξενοδόχων Κω, αντιπροέδρου της Πανελλήνιας Ένωσης Ξενοδόχων και προέδρου του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ) Κωνσταντίνας Σβύνου. «Η δημιουργία του Οργανισμού Διαχείρισης και Ανάπτυξης Τουρισμού αποτέλεσε όχι μόνο ζητούμενο αλλά και στόχο της Ένωσης Ξενοδόχων Κω τα τελευταία έτη» μας απαντά, επαναλαμβάνοντας: «Η τουριστική διοίκηση ανεπτυγμένων προορισμών πρέπει να λειτουργεί με συγκεκριμένη στόχευση, με επικεφαλής τεχνοκράτες, εξειδικευμένους στο χώρο του τουριστικού μάρκετινγκ και να διαφυλάσσεται από την πολιτική ή προσωπική ατζέντα των αιρετών». Αναφερόμενη στον Ενιαίο Φορέα Τουρισμού η κα Σβύνου, τον χαρακτηρίζει «υπόθεση που αφήνει μεγάλη πικρία» διότι, όπως εξηγεί, «απεδείχθη πόσο λάθος πολιτική απόφαση ήταν το κλείσιμό του ΠΡΙΝ τη λειτουργία ενός νέου σχήματος… δόθηκαν οι δεσμεύσεις ότι ήταν έτοιμο το νέο σχήμα, για να προκύψει μετά ότι αυτό απλά ήταν μια πολιτική παραπλάνηση». Με αφορμή δε, την καταψήφιση από το δημοτικό συμβούλιο της δημιουργίας Αναπτυξιακής Εταιρείας, εκφράζει την άποψη πως, «η Κως δυστυχώς φαίνεται πως για μια ακόμη φορά πέφτει ως θύμα πολιτικών στείρων αντιπαραθέσεων και πως θα χάσει μια μοναδική ευκαιρία…».
Επανερχόμενη στον DMMO, σημειώνει πως, αντίστοιχοι οργανισμοί λειτουργούν στη Ζυρίχη, στη Βαρκελώνη, στο Άμστερνταμ, στο Λονδίνο αλλά και σε άλλους ευρωπαϊκούς προορισμούς, όπως όμως και στην Χαλκιδική, όπου, ο οργανισμός χρηματοδοτείται από τους δήμους της περιοχής και την περιφέρεια και διοικείται από την Ένωση Ξενοδόχων Χαλκιδικής σε μια αγαστή συνεργασία με τους αιρετούς και τα υπόλοιπα μέλη του οργανισμού.
Η κα Σβύνου μας μιλά για το «μοντέλο» της Κω που είναι ο μαζικός τουρισμός και για τους στόχους προς την αύξηση των βασικών ποιοτικών δεικτών, τονίζοντας όμως πως, «δυστυχώς είμαστε ακόμα σε νηπιακό στάδιο…».
Εκτιμά πως, η Κως έχει περιθώρια για περαιτέρω επενδύσεις, αλλά επειδή τα τελευταία χρόνια βέβαια έχουν αλλάξει αρκετά πράγματα, «καλό θα ήταν να προχωρήσουμε σε νέα σχετική μελέτη».
Όσο για την αξιοποίηση των «θερμών», αφού τονίζει πως «είναι κρίμα τέτοιος φυσικός πλούτος να βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση» σημειώνει πως «αυτό δεν οφείλεται σε έλλειψη πόρων αλλά στο ότι δεν υπήρξε στόχευση αξιοποίησης».
Η πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων μας μιλά για τον covid και κατά πόσο ευθύνεται ή όχι ο εισερχόμενος τουρισμός, λέγοντας: «Αυτό που χρειάζεται δεν είναι απαγόρευση στα ταξίδια. Δεν το αντέχει ούτε η οικονομία των Ευρωπαϊκών χωρών αλλά ούτε και η ψυχολογία του κόσμου. Χρειάζονται όμως ενιαίοι κανόνες που θα διασφαλίσουν τα στοιχειώδη τουλάχιστον μέχρι την εξάλειψη της πανδημίας».
Όσο για την οικονομική ανάκαμψη του τουρισμού, αναφέρει πως, «η κυβερνητική διαχείριση της πανδημίας και η μεγάλη ευθύνη με την οποία λειτούργησαν οι τουριστικές επιχειρήσεις στην πλειοψηφία τους στη χώρα μας μάς έφεραν στην 5η θέση ζήτησης παγκοσμίως! Αυτό ήταν μεγάλη επιτυχία και θα κεφαλαιοποιηθεί», προσθέτοντας: «Δεν μπορούμε όμως να περιμένουμε πλήρη οικονομική ανάκαμψη τέτοιας βαθιάς ύφεσης σε ένα χρόνο. Ας μην ξεχνάμε πως οι επιχειρήσεις με δανεικά άνοιξαν προκειμένου να στηρίξουν την εργασία και την οικονομία. Επίσης με δανεικά θα ανοίξουν και τον Απρίλιο του 2021. Και αυτά τα δανεικά θα δουλεύουμε κάποια χρόνια για να τα επιστρέψουμε».
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Ερ: Κυρία Σβύνου, ο υπουργός Τουρισμού, Χάρης Θεοχάρης, παρουσίασε το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Τουρισμού που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, τη σύσταση «Οργανισμών Διαχείρισης και Ανάπτυξης Τουρισμού (DMMO)» και τη σύσταση «Οργανισμού για την Αξιοποίηση Ιαματικών Πόρων». Πείτε μου κατ’ αρχάς, τι σημαίνει Οργανισμός Διαχείρισης και Ανάπτυξης Τουρισμού για το δήμο μας και πώς αυτός δύναται να συσταθεί.
Κ.Σ.: Αρχικά να τονίσω τη μεγάλη σημασία του εν λόγω νομοσχεδίου, που προσπαθεί να δώσει τη δυνατότητα εκσυγχρονισμού και ευελιξίας σε κρίσιμα ζητούμενα των τελευταίων ετών. Ένα από αυτά η δημιουργία DMO, που αποτέλεσε όχι μόνο ζητούμενο αλλά και στόχο της Ένωσης Ξενοδόχων Κω τα τελευταία έτη. Ένας στόχος που πάντα σκάλωνε στη δυσλειτουργία της νομοθεσίας καθώς δεν επέτρεπε στην τοπική αυτοδιοίκηση να συμμετέχει οικονομικά, σε συνεργασία με τους ιδιώτες, στη δημιουργία εταιρίας ή οργανισμού για τη διαχείριση του τουριστικού μας προϊόντος.
Θα επαναλάβω αυτό που χρόνια τώρα φωνάζω -και όχι μόνο εγώ: Η τουριστική διοίκηση ανεπτυγμένων προορισμών πρέπει να λειτουργεί με συγκεκριμένη στόχευση, με επικεφαλής τεχνοκράτες, εξειδικευμένους στο χώρο του τουριστικού μάρκετινγκ και να διαφυλάσσεται από την πολιτική ή προσωπική ατζέντα των αιρετών.
Επισημαίνοντας το ότι ο τουρισμός είναι καλώς η κακώς η οικονομική μας μονοκαλλιέργεια, δεν μας επιτρέπονται προχειρότητες, αν επιθυμούμε να καθιερώσουμε την Κω ως συνειδητή επιλογή στις πρώτες θέσης ζήτησης Πανευρωπαϊκά.
Ως πως τον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργήσει, περιμένουμε να δούμε πως θα διαμορφωθεί η πρόταση του υπουργού και να προχωρήσουμε σε ένα διάλογο προς την τελική της διαμόρφωση.
Ερ: Θα αντικαταστήσει τον Ενιαίο Φορέα Τουρισμού, εάν και εφόσον επαναλειτουργήσει ή θα είναι κάτι ξεχωριστό;
Κ.Σ.: Ο ΕΦΤ είναι τελικά μια πολύ υπόθεση που αφήνει μεγάλη πικρία… Απεδείχθη πόσο λάθος πολιτική απόφαση ήταν το κλείσιμό του ΠΡΙΝ τη λειτουργία ενός νέου σχήματος. Και τότε, δόθηκαν οι δεσμεύσεις ότι ήταν έτοιμο το νέο σχήμα, για να προκύψει μετά ότι αυτό απλά ήταν μια πολιτική παραπλάνηση, και να έρθουμε στο τώρα σε μια προσπάθεια για την επαναφορά του η οποία τελικά δεν βλέπουμε να υλοποιείται… Και όλα αυτά τα χρόνια ο 4ος τουριστικός προορισμός εγκλωβίστηκε σε μη ευέλικτες διαδικασίες, σε γραφειοκρατικούς λαβύρινθους με αποτέλεσμα να μην μπορεί να λειτουργεί επί της ουσίας. Να λοιπόν η περίτρανη απόδειξη αυτού που σας ανέφερα στο προηγούμενο ερώτημα…
Όταν λοιπόν βλέπαμε να ναυαγεί η επαναφορά του ΕΦΤ, εναποθέσαμε τις ελπίδες μας στη δημιουργία της Αναπτυξιακής εταιρίας, με χρονικό περιθώριο έως τέλη Δεκέμβρη, που θα μπορούσε να στηριχθεί εκεί η λειτουργία DMO -μεταξύ άλλων. Και βλέπουμε πως αυτό καταψηφίζεται! Η Κως δυστυχώς φαίνεται πως για μια ακόμη φορά πέφτει ως θύμα πολιτικών στείρων αντιπαραθέσεων και πως θα χάσει μια μοναδική ευκαιρία…
Μοναδική λοιπόν ευκαιρία μένει η ψήφιση του εν λόγω νομοσχεδίου, που επιτέλους εισακούστηκε ένα από τα βασικότερα αιτήματά μας των τελευταίων ετών.
Ερ: Με λίγα λόγια, θα αλλάξει το τουριστικό μοντέλο της χώρας μας. Υπάρχει κάποιο παράδειγμα άλλης χώρας όπου έχει δοκιμαστεί αυτό το μοντέλο; Και το ρωτάω αυτό για να καταλάβουμε πώς θα λειτουργήσει σε τοπικό επίπεδο.
Κ.Σ.: Δεν μπορεί κανείς να πει με βεβαιότητα αν θα αλλάξει το τουριστικό μοντέλο της χώρας η όχι. Το σίγουρο όμως είναι ότι θα δώσει τη δυνατότητα στους προορισμούς να αναπτύξουν ένα νέο μοντέλο διαχείρισης του τουρισμού -σε αυτούς που πραγματικά όμως ενδιαφέρονται να το κάνουν, συνθέτοντας και συνδέοντας όλες τις παραγωγικές δυνάμεις του τόπου. Ο DMO θα συνδέσει τις υποδομές σε ιστορία και πολιτισμό (αρχαιολογικοί χώροι, πολιτιστικές εκδηλώσεις κλπ), τις υπηρεσίες διαμονής, τους ταξιδιωτικούς πράκτορες, τη γαστρονομία, τα αξιοθέατα, τις αθλητικές δράσεις, τις επιχειρήσεις εστίασης-καφέ-μπαρ, τα καταστήματα, τις μεταφορές σε ένα ενιαίο λειτουργικό μοντέλο που θα εστιάζει στην περαιτέρω ανάπτυξη με στόχο τη συνεχή βελτίωση, την πλήρη αξιοποίηση των τοπικών πόρων, την ανάδειξη των ανταγωνιστικών μας πλεονεκτημάτων και την αειφορία.
Αντίστοιχοι οργανισμοί λειτουργούν στη Ζυρίχη, στη Βαρκελώνη, στο Άμστερνταμ, στο Λονδίνο αλλά και σε άλλους Ευρωπαϊκούς προορισμούς. DMO έχουν λειτουργήσει και σε ελληνικούς προορισμούς που εκμεταλλεύτηκαν την ύπαρξη εταιριών τύπου ΕΦΤ αλλά είχαν και τη συναίνεση και οικονομική συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Χαλκιδικής, όπου ο οργανισμός χρηματοδοτείται από τους δήμους της περιοχής και την περιφέρεια και διοικείται από την Ένωση Ξενοδόχων Χαλκιδικής σε μια αγαστή συνεργασία με τους αιρετούς και τα υπόλοιπα μέλη του οργανισμού.
Ερ: Υπάρχει περίπτωση το «μοντέλο» της Κω που είναι ο μαζικός τουρισμός, να αλλάξει;
Κ.Σ.: Τα τελευταία χρόνια γίνονται τέτοιες ξενοδοχειακές επενδύσεις στην Κω που σίγουρα συμβάλλουν στη διαφοροποίησή της και στην ποιοτική της αναβάθμιση. Για να έχει αυτό όμως πλήρη εφαρμογή απαιτούνται μια σειρά επενδύσεων στο δημόσιο και δημοτικό τομέα, επενδύσεις σε υποδομές στο νησί.
Δεν πρέπει όμως να δαιμονοποιούμε το μαζικό τουρισμό, αφού αυτή είναι η βασική σύσταση του τουρισμου του νησιού μας. Οι στόχοι μας πρέπει να κινηθούν σε μια σφαιρική προσέγγιση αξιοποίησης των επισκεπτών του νησιού προς την αύξηση των βασικών ποιοτικών δεικτών, όπως: αύξηση της μέσης διαμονής, αύξηση της μέσης τουριστικής δαπάνης, μείωση της εποχικότητας. Όλα αυτά θα πραγματοποιηθούν με την αξιοποίηση των ανταγωνιστικών μας πλεονεκτημάτων, αφού πρώτα αυτά μελετηθούν, γίνουν συγκεκριμένα και στη συνέχεια αναδειχθούν. Και πάντα σε συνάρτηση με την επένδυση σε αντίστοιχες υποδομές. Δυστυχώς είμαστε ακόμα σε νηπιακό στάδιο…
Ερ: Το νομοσχέδιο κάνει αναφορά σε δείκτες επιβάρυνσης της φέρουσας ικανότητας κάθε προορισμού. Αυτό τι σημαίνει για την Κω, με δεδομένο ότι, έχει εδώ και χρόνια χαρακτηριστεί ως κορεσμένος τουριστικός προορισμός;
Κ.Σ.: Η Κως -αν και αναπτυγμένος τουριστικός προορισμός- έχει περιθώρια για περαιτέρω επενδύσεις, σε εξειδικευμένους τομείς και μάλιστα ανά περιοχή. Αυτό είχε αναδείξει η τελευταία μελέτη -το 2011 για τη φέρουσα ικανότητα του νησιού. Τα τελευταία χρόνια βέβαια έχουν αλλάξει αρκετά πράγματα και καλό θα ήταν να προχωρήσουμε σε νέα σχετική μελέτη ένα παραπάνω ενόψει των νέων τοπικών χωροταξικών. Το ότι ο υπουργός αναφέρει τους δείκτες φέρουσας ικανότητα δείχνει ότι πρόκειται για ένα νομοσχέδιο που προσπαθεί να συγκεράσει όλες τις βασικές παραμέτρους για μια βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη.
Ερ: Γίνεται αναφορά και στη λειτουργική ενοποίηση κύριων ή μη κύριων ξενοδοχειακών καταλυμάτων. Υπάρχει περίπτωση να γίνει κάτι τέτοιο στην Κω;
Κ.Σ.: Η σχετική αναφορά χρειάζεται προσοχή. Περιμένουμε τις διευκρινήσεις από τον υπουργό τουρισμού.
Ερ: Ας έρθουμε στη σύσταση «Οργανισμού για την Αξιοποίηση Ιαματικών Πόρων», η οποία αποσκοπεί στην ανάπτυξη του ιαματικού – θερμαλιστικού τουρισμού ή τουρισμού ευεξίας. Εμείς έχουμε, για παράδειγμα, τα «Θερμά». Πώς το σχολιάζετε;
Κ.Σ.: Διαθέτουμε ιαματικές πηγές, χαρακτηρισμένες αλλά αναξιοποίητες. Είναι κρίμα τέτοιος φυσικός πλούτος να βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση, ένα παραπάνω όταν η επισκεψιμότητά του είναι τόσο μεγάλη. Και αυτό δεν οφείλεται σε έλλειψη πόρων αλλά στο ότι δεν υπήρξε στόχευση αξιοποίησης. Ακόμα και αν οριστεί το νομοσχέδιο, αν η αξιοποίηση των Ιαματικών πηγών της Κω δεν αποφασιστεί από την τοπική αυτοδιοίκηση τότε θα μείνουμε και πάλι στο απόλυτο μηδέν.
Ερ: Κυρία Σβύνου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ταξιδιών (ETC) αποφάνθηκε πως, οι ταξιδιώτες δεν πρέπει να θεωρούνται πληθυσμοί υψηλού κινδύνου για διάδοση του covid 19 και ζητά από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να αρθούν οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί. Με δεδομένο ότι, υπάρχουν και αντίθετες απόψεις, ποια είναι η δική σας;
Κ.Σ.: Έχει αποδειχθεί πως ο εισερχόμενος τουρισμός δεν ευθύνεται για το δεύτερο κύμα έξαρσης της πανδημίας, καθώς βάζοντας κάτω τους αριθμούς τα κρούσματα εισερχόμενων δεν ξεπέρασαν το 10% των συνολικών κρουσμάτων. Από την αρχή δεν υπήρξε ενιαίο σχέδιο σε Ευρωπαϊκό επίπεδο ως προς τον τρόπο που θα ταξιδεύει κάποιος. Δεν υπήρξαν ενιαίοι κανόνες, κάθε κράτος αποφάσιζέ τα δικά του και μάλιστα σε μια κατάσταση πολύ ρευστή που με βεβαιότητα συνέβαλλε αρνητικά. Αυτό που χρειάζεται δεν είναι απαγόρευση στα ταξίδια. Δεν το αντέχει ούτε η οικονομία των Ευρωπαϊκών χωρών αλλά ούτε και η ψυχολογία του κόσμου. Χρειάζονται όμως ενιαίοι κανόνες που θα διασφαλίσουν τα στοιχειώδη τουλάχιστον μέχρι την εξάλειψη της πανδημίας.
Ερ: Σε προηγούμενη συνέντευξή σας στον «Σ», είχατε πει πως, δεν υπάρχει περίπτωση να έχουμε οικονομική ανάκαμψη το 2021 και πως θα χρειαστούν
2 ή 3 χρόνια υγιούς τουριστικής λειτουργίας, προκειμένου να ανακάμψουμε. Παραμένει αυτή η άποψη ή κάτι έχει διαφοροποιηθεί προς το καλύτερο ή το χειρότερο;
Κ.Σ.: Η κυβερνητική διαχείριση της πανδημίας και η μεγάλη ευθύνη με την οποία λειτούργησαν οι τουριστικές επιχειρήσεις στην πλειοψηφία τους στη χώρα μας μας έφεραν στην 5η θέση ζήτησης παγκοσμίως! Αυτό ήταν μεγάλη επιτυχία και θα κεφαλαιοποιηθεί.
Δεν μπορούμε όμως να περιμένουμε πλήρη οικονομική ανάκαμψη τέτοιας βαθιάς ύφεσης σε ένα χρόνο. Ας μην ξεχνάμε πως οι επιχειρήσεις με δανεικά άνοιξαν προκειμένου να στηρίξουν την εργασία και την οικονομία. Επίσης με δανεικά θα ανοίξουν και τον Απρίλιο του 2021. Και αυτά τα δανεικά θα δουλεύουμε κάποια χρόνια για να τα επιστρέψουμε.
Σαν Ελληνικός προορισμός θέτουμε ως ταβάνι το 70% σε επίπεδο αφίξεων σε σχέση με το 2019. Ως προορισμός «Κως», ίσως να δούμε και κάτι καλύτερο. Με την έναρξη των εμβολιασμών σαν να φαίνεται «φως στο τούνελ». Ας ελπίσουμε πως δεν θα μας παρασύρει η όλη παραφιλολογία και αμφισβήτηση και πως τα πράγματα θα αρχίσουν να ομαλοποιούνται το συντομότερο. Το βέβαιο είναι πως θα ανοίξουμε με υγειονομικά πρωτόκολλα και περιορισμούς, όσο καλύτερα όμως διαχειριστούμε την κατάσταση, όσο δηλαδή περισσότερο υπακούσουμε στα απαιτούμενα μέτρα, τόσο πιο γρήγορα θα βρεθούμε στο επόμενο βήμα, αυτό της συνήθους λειτουργίας μας κάτω από κανονικές και γνώριμες συνθήκες.
Θα ήθελα με την ευκαιρία να δώσω τις καλύτερες ευχές μου, κλείνει ο δυσκολότερος χρόνος, κλείνει όμως με την ελπίδα που έρχεται. Θέλω να ευχαριστήσω τους συναδέλφους μου και να πω πως πραγματικά μας έβγαλαν ασπροπρόσωπους καθώς ανέδειξαν το πρόσωπο της κοινωνικής ευθύνης μέσα από την απόφαση να λειτουργήσουν αλλά να ευχαριστήσω ιδιαιτέρως τους εργαζόμενους στον τουρισμό, οι οποίοι έβαλαν πλάτη, έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό και όλοι μαζί συνθέσαμε το θετικό τουριστικό πρόσημο της χώρας μας.
ΠΗΓΗ: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΣΤΑΘΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
Το σενάριο της κυκλοφορίας του εμβολίου κατά του κορωνοϊού ως το τέλος του τρέχοντος έτους αναμένεται να δημιουργήσει κλίμα εμπιστοσύνης και να ωφελήσει τον Τουρισμό.
Την τρέχουσα περίοδο, οι νέες κρατήσεις για τη σεζόν του 2021 είναι κυριολεκτικά παγωμένες, καθώς οι αγορές αναμένουν τις εξελίξεις γύρω από το εμβόλιο κατά του Covid-19. Τουριστικοί παράγοντες εκτιμούν ότι μόνο τότε οι προοπτικές θα είναι θετικές για τον κλάδο, ο οποίος θα επιστρέψει σε μία κάποια κανονικότητα. Σε διαφορετική περίπτωση, τα πράγματα δεν προβλέπεται να είναι…ενθαρρυντικά.
«Σε περίπτωση που ξεκινήσουν οι εμβολιασμοί κατά του Covid-19 γύρω στο Δεκέμβριο με τον Ιανουάριο, μπορούμε να ελπίζουμε στο καλό σενάριο για τη σεζόν του 2021, σε αυτό που υπαγορεύει ότι θα επιστρέψουμε από τον Ιούνιο σε κάποια κανονικότητα. Και δεν θα ήταν απίθανο στην περίπτωση αυτή, να φθάσουμε στο 70% των αφίξεων του 2019. Εάν όμως καθυστερήσει η κυκλοφορία του εμβολίου, θα υπάρξουν δυσκολίες όσον αφορά στην επανεκκίνηση του τουρισμού, στην ομαλή ροή των επισκεπτών. Η επιστροφή στην-νέα-κανονικότητα προϋποθέτει το εμβόλιο», δήλωσε στη «δ» η πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Κω και του ΙΤΕΠ, Ντίνα Σβύνου.
Η λήξη της φετινής τουριστικής περιόδου, βρήκε τα ξενοδοχεία που λειτούργησαν, που έβαλαν πλάτη για το άνοιγμα της τουριστικής σεζόν, αντιμέτωπα με την μεταχρονολόγηση της καταβολής των οφειλόμενων από τους τουρ οπερέιτορς. Η καθυστερημένη αποπληρωμή των δεδουλευμένων ασκεί πίεση στα ξενοδοχεία, τα οποία κλήθηκαν να εφαρμόσουν με μεγάλο κόστος τα υγειονομικά πρωτόκολλα, που εξασφάλισαν θέσεις εργασίας και μισθούς στο προσωπικό τους και που τώρα, δυσκολεύονται να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους.
«Οι ξενοδόχοι κάναμε το χρέος μας για το άνοιγμα του τουρισμού. Αυτό αποδεικνύεται άλλωστε από τον αριθμό των ξενοδοχείων που λειτούργησαν σε αυτή την τόσο δύσκολη χρονιά. Ο υψηλός επαγγελματισμός των ξενοδόχων, η επιτυχής εφαρμογή των υγειονομικών πρωτοκόλλων συνέβαλε στο να είναι οι ελληνικοί προορισμοί περιζήτητοι το 2021. Παρόλα αυτά, για πολλές επιχειρήσεις τίθεται ζήτημα βιωσιμότητας, λόγω της μεταχρονολογημένης καταβολής των δεδουλευμένων από τους τουρ οπερέιτορς. Πώς θα πληρώσουν τα ξενοδοχεία της υποχρεώσεις τους, όταν δεν έχουν εισπράξει τα οφειλόμενα και δη σε μία τόσο δύσκολη εποχή.
Θα πρέπει να στηριχθούν τα ξενοδοχεία-ως βασικός κρίκος της μεγάλης τουριστικής αλυσίδας-από τους συνεργάτες τους, από τους τουρ οπερέιτορς και βέβαια από το Κράτος. Θα πρέπει ο ένας να στηρίξει τον άλλο, ώστε να είμαστε όλοι εδώ το 2021 και να αγωνιστούμε για την τόνωση του τουρισμού», αναφέρει η κα Σβύνου και τονίζει παράλληλα ότι θα πρέπει να παρθούν μέτρα για τα συνεχούς λειτουργίας ξενοδοχεία τα οποία με απόφαση της κυβέρνησης παραμένουν ανοιχτά, χωρίς να έχουν πελατεία. Γι’ αυτά τα ξενοδοχεία, θα πρέπει να ισχύσουν τα μέτρα στήριξης που ισχύουν και για τις επιχειρήσεις που έχουν κλείσει λόγω των ισχυόντων περιορισμών.
Τέλος, η Πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Κω. Ντ. Σβύνου αναφερόμενη σε πορίσματα της Ετήσιας Έκθεσης του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ) για τα μεγέθη της ελληνικής ξενοδοχίας, δηλώνει ότι υπήρξαν αστοχίες με την επιστρεπτέα προκαταβολή 4 και ειδικότερα ως προς τους μαθητικούς τύπους με τους οποίους υπολογίζεται το ύψος των ενισχύσεων. Ξενοδοχειακές επιχειρήσεις οι οποίες άνοιξαν έχοντας λάβει «δανεικά» στο πλαίσιο των κυβερνητικών μέτρων στήριξης των επιχειρήσεων λόγω της πανδημίας, που επωμίστηκαν τα υψηλά κόστη εφαρμογής των υγειονομικών πρωτοκόλλων…, πήραν μικροποσά σε σύγκριση με επιχειρήσεις που δεν λειτούργησαν καθόλου. Ακόμη και μόνιμοι κακοπληρωτές του Δημοσίου, επιχειρήσεις που στην ουσία είναι έλαβαν μεγάλες ενισχύσεις. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, τα χρήματα-προφανώς-δεν θα επιστραφούν ποτέ και θα κληθούν να επιστρέψουν οι υγιείς επιχειρήσεις που δίνουν αγώνα για να κρατηθούν όρθιες, όπως δηλώνει η κα Σβύνου.
Πηγή:www.dimokratiki.gr
«Ήταν η δυσκολότερη χρονιά της μεταπολεμικής περιόδου για όλη τη χώρα -όπως και για όλους τους τουριστικούς προορισμούς σε παγκόσμιο επίπεδο» σημειώνει μιλώντας στον «Σ» η πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Κω, Ντίνα Σβύνου, λίγες ημέρες πριν και το τυπικό «κλείσιμο» της φετινής ιδιαίτερης τουριστικής περιόδου.
Η κα Σβύνου υπογραμμίζει ότι «έγινε μια ηρωική προσπάθεια από τους επιχειρηματίες του τουρισμού να λειτουργήσουν με μεγάλο ρίσκο, με μεγάλη αβεβαιότητα και με μοναδικό στόχο τη στήριξη της οικονομίας και της εργασίας» συμπληρώνοντας ότι οι επιχειρήσεις βγαίνουν πληγωμένες οικονομικά, ενώ τονίζει το ότι «οι επιχειρήσεις ΔΑΝΕΙΣΤΗΚΑΝ για να λειτουργήσουν, γεγονός που αυξάνει τις οικονομικές τους υποχρεώσεις για τα επόμενα χρόνια».
Το 60% των ξενοδοχείων σε πανελλαδικό επίπεδο κατάφερε τελικά να ανοίξει και η πληρότητα των ξενοδοχείων κυμάνθηκε στο 23,1% με την Κω και την Ρόδο να κινούνται σε λίγο καλύτερα ποσοστά, μας είπε η πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Κω, που δεν παρέλειψε να δώσει τα εύσημα σε όλους τους επιχειρηματίες του νησιού «γιατί καταφέραμε να κρατήσουμε το επιδημιολογικό φορτίο του νησιού μας σε χαμηλά επίπεδα, με αποτέλεσμα να λειτουργούμε ακόμα. Και αυτό είναι κάτι που θα κεφαλαιοποιήσουμε στο μέλλον». Παράλληλα απηύθυνε ένα μεγάλο ευχαριστώ στον κ. Κώστα Κυπριώτη που έβαλε πλάτη για όλες τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις της Κω, διαθέτοντας το δικό του ξενοδοχείο ως ξενοδοχείο αναφοράς,
Χαρακτήρισε σωστή σε γενικές γραμμές τη λειτουργία της κυβέρνησης στον τομέα της προστασίας των επιχειρήσεων και των εργαζομένων, σημειώνοντας όμως παράλληλα ότι «δεν υπήρξε από την αρχή μια συγκεκριμένη στρατηγική τόσο ως προς τη λειτουργία της τουριστικής περιόδου όσο και ως προς τα μέτρα με αποτέλεσμα να καθίσταται επισφαλές το δικό μας εγχείρημα του να λειτουργήσουμε εν μέσω πανδημίας».
Μιλώντας για τις αποφάσεις που πρέπει να πάρουν, κυβέρνηση, περιφέρεια και δήμος Κω για τους επόμενους μήνες, τονίζει ότι η κυβέρνηση πρέπει να πάρει γενναίες αποφάσεις για τη στήριξη των εργαζόμενων και των επιχειρήσεων με ένα σταθερό πρόγραμμα όχι πια μήνα με μήνα, ενώ προτείνει στο Δήμο της Κω 5 τομείς που θα πρέπει να κινηθεί για τη στήριξη των επιχειρήσεων και τη βελτίωση των βασικών υποδομών του νησιού.
Κλείνοντας η κα Σβύνου σημειώνει για ακόμα μία φορά ότι δεν μπορούν να γίνουν ασφαλείς προβλέψεις για το πώς θα κινηθεί η επόμενη τουριστική περίοδος, αφού όλα εξαρτώνται από την πορεία της πανδημίας σε παγκόσμιο επίπεδο. «Ανάκαμψη δεν μπορούμε να έχουμε στο 2021, μπορούμε όμως να έχουμε την έναρξη της ανάκαμψης, αν υποθέσουμε πως το εμβόλιο θα βρεθεί στο επόμενο τετράμηνο. Στο καλό σενάριο περιμένουμε ένα 70% του 2019 στο 2021 σε επίπεδο αφίξεων» καταλήγει.
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Ερ.: Κυρία Σβύνου σε λίγες ημέρες ολοκληρώνεται, αν και για αρκετές ξενοδοχειακές μονάδες έχει ήδη ολοκληρωθεί, η πιο περίεργη και δύσκολη τουριστική περίοδος για το νησί μας. Θα θέλαμε να μας κάνετε έναν απολογισμό αυτής της χρονιάς.
Σ.Ν.: Ήταν η δυσκολότερη χρονιά της μεταπολεμικής περιόδου για όλη τη χώρα -όπως και για όλους τους τουριστικούς προορισμούς σε παγκόσμιο επίπεδο. Μια χρονιά χωρίς προηγούμενο, που όπως είχαμε προβλέψει από τον Μάρτιο του 2020, στο καλό σενάριο θα έφτανε το 30% της προηγούμενης τουριστικής περιόδου. Βέβαια το νούμερο αυτό δεν το πετύχαμε, σαν προορισμός είμαστε λίγο πιο κάτω, μπορούμε να πούμε όμως με βεβαιότητα πως έγινε μια ηρωική προσπάθεια από τους επιχειρηματίες του τουρισμού να λειτουργήσουν με μεγάλο ρίσκο, με μεγάλη αβεβαιότητα και με μοναδικό στόχο τη στήριξη της οικονομίας και της εργασίας. Οι επιχειρήσεις βγαίνουν πληγωμένες οικονομικά, στην καλύτερη των περιπτώσεων ανήκουν αυτές που κατάφεραν να καλύψουν τα έξοδά τους. Θέλω να το τονίσω: Οι επιχειρήσεις ΔΑΝΕΙΣΤΗΚΑΝ για να λειτουργήσουν, γεγονός που αυξάνει τις οικονομικές τους υποχρεώσεις για τα επόμενα χρόνια -για όσους τουλάχιστον καταφέρουν να παραμείνουν στον χάρτη του επιχειρείν.
Ερ.: Τελικά πόσα ξενοδοχεία άνοιξαν τη φετινή σεζόν και αν γνωρίζετε για πόσο χρονικό διάστημα; Γιατί υπήρχαν ξενοδοχεία που δεν άνοιξαν από την 1η Ιουλίου και άλλα που άνοιξαν αλλά μετά από λίγες ημέρες έκλεισαν λόγω χαμηλής πληρότητας.
Σ.Ν.: Βάσει και της έρευνας που ολοκληρώσαμε ως ΙΤΕΠ, η αρχική πρόθεση ήταν να ανοίξει το 86% των ξενοδοχείων. Από αυτά το 67% δημιούργησε υγειονομικό πρωτόκολλο και τελικά το 60% κατάφερε να ανοίξει. Το άνοιγμα ήταν με επισφαλής κρατήσεις, καθώς σε καθημερινή βάση δεχόμασταν πολλές ακυρώσεις και ουσιαστικά δουλέψαμε με κρατήσεις της τελευταίας στιγμής. Στα πλαίσια αυτά κάποια ξενοδοχεία δεν μπόρεσαν να στηρίξουν τη λειτουργία τους και έκλεισαν πρόωρα. Η πληρότητα των ξενοδοχείων εκτιμάται στο 23,1% για το τρίμηνο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου με αναγωγή στο σύνολο του ξενοδοχειακού δυναμικού της χώρας ενώ αν περιοριστούμε στα ξενοδοχεία που άνοιξαν, τότε η πληρότητα φτάνει κοντά στο 38%. Στο Νότιο Αιγαίο και ειδικά σε Κω και Ρόδο τα νούμερα ήταν κάπως καλύτερα σε σχέση με άλλες περιοχές αλλά εξακολουθούν να αποδεικνύουν το γεγονός της μη βιώσιμης λειτουργίας. Αυτή τη στιγμή στο νησί μας συνεχίζονται οι πτήσεις charter και προβλέπεται να σταματήσουν κοντά στις 20 Νοέμβρη. Τίποτα όμως δεν είναι βέβαιο καθώς είμαστε αντιμέτωποι με το νέο κύμα εξάπλωσης της πανδημίας και με καθημερινές νέες αποφάσεις για lockdown που καθιστά το εγχείρημα επιμήκυνσης της τουριστικής περιόδου επισφαλές.
Ερ.:. Υπήρξαν προβλήματα με την εφαρμογή των μέτρων υγειονομικής προστασίας στα ξενοδοχεία; Και αν γνωρίζετε πόσα κρούσματα κορονοϊού εμφανίστηκαν σε ξενοδοχεία της Κω και πως αντιμετωπίστηκαν.
Σ.Ν.: Η τήρηση των υγειονομικών πρωτοκόλλων δεν ήταν εύκολη, αύξησε το κόστος λειτουργίας, ανέτρεψε τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούσαμε και επέφερε μεγάλη δυσχέρεια ειδικά στα επισιτιστικά τμήματα. Παράλληλα κάποια τμήματα απαγορεύτηκε να λειτουργήσουν (πχ κλειστές κολυμβητικές δεξαμενές).
Ωστόσο, ο κλάδος των ξενοδοχείων έβγαλε ασπροπρόσωπη τη χώρα μας, καθώς τήρησε με μεγάλη ευλάβεια τα πρωτόκολλα. Ο αριθμός των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων παρέμενε πολύ χαμηλός σε όλη τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου και οι επιχειρηματίες που ενημερώνονταν για πελάτες με κρούσμα λειτουργούσαν αυστηρά βάσει των οδηγιών του ΕΟΔΥ.
Οφείλουμε να επαινέσουμε τον τρόπο που λειτούργησαν στο νησί της Κω όλοι οι επιχειρηματίες του τουρισμού, καθώς ενώ σε άλλους προορισμούς υπήρξαν φαινόμενα παραβίασης των πρωτοκόλλων από έξω ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, με αποτέλεσμα το πρόωρο κλείσιμο ή και περιορισμό τους λόγω της αύξησης των κρουσμάτων, στο δικό μας νησί, λειτουργήσαμε με υψηλό το αίσθημα της ευθύνης ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ των επιχειρήσεων. Αξίζουν συγχαρητήρια σε όλους γιατί καταφέραμε να κρατήσουμε το επιδημιολογικό φορτίο του νησιού μας σε χαμηλά επίπεδα, με αποτέλεσμα να λειτουργούμε ακόμα. Και αυτό είναι κάτι που θα κεφαλαιοποιήσουμε στο μέλλον.
Επίσης, στο σημείο αυτό θέλω να απευθύνω ένα μεγάλο ευχαριστώ στον άνθρωπο που έβαλε πλάτη για όλες τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις της Κω, διαθέτοντας το δικό του ξενοδοχείο ως ξενοδοχείο αναφοράς, τον Κώστα Κυπριώτη. Ήταν η δική του προσφορά που επέτρεψε στα ξενοδοχεία να λειτουργήσουν απαλλαγμένα από την υποχρέωση να δημιουργήσουν ειδικές συνθήκες για την παραμονή νοσούντων ατόμων εντός των επιχειρήσεών τους.
Ερ.: Ως ΠΟΞ και Ένωση Ξενοδόχων Κω είχατε υποβάλει κάποια αιτήματα στην Κυβέρνηση. Είστε ικανοποιημένη από τα μέτρα που έχουν ληφθεί;
Σ.Ν.: Από τέλη Φεβρουαρίου βλέπαμε αυτό που ερχόταν μέσα από τα συλλογικά μας όργανα. Από τότε δίνουμε καθημερινά μάχες προκειμένου να προλάβουμε καταστάσεις, να συνδιαμορφώσουμε το επιχειρηματικό περιβάλλον στις πρωτόγνωρες αυτές καταστάσεις, να προασπίσουμε τη βιωσιμότητα των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων.
Σε γενικές γραμμές η κυβέρνηση λειτούργησε στην κατεύθυνση να προστατεύσει τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους σε αυτές. Κέρδισε την αξιοπιστία και την εμπιστοσύνη σε Πανευρωπαϊκό επίπεδο, με τον τρόπο που διαχειρίστηκε την κατάσταση στις αρχές και αυτό είναι κάτι που κεφαλαιοποιήσαμε στο “λίγο” που μπορέσαμε να λειτουργήσουμε τουριστικά.
Όμως, όσο καλές προθέσεις και αν επέδειξε η κυβέρνηση, δεν υπήρξε από την αρχή μια συγκεκριμένη στρατηγική τόσο ως προς τη λειτουργία της τουριστικής περιόδου όσο και ως προς τα μέτρα με αποτέλεσμα να καθίσταται επισφαλές το δικό μας εγχείρημα του να λειτουργήσουμε εν μέσω πανδημίας. Όπως και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, έπρεπε από την αρχή να οριστούν οι νόρμες της τουριστικής λειτουργίας, γεγονός που έχει καταστεί πλέον σαφές πως είναι απαραίτητο να γίνειπροκειμένου να προστατευτεί η ταξιδιωτική λειτουργία.
Έχουμε πολύ δρόμο ακόμα μπροστά μας. Σε άλλα εισακουγόμαστε, σε άλλα όχι, αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι μόνο όταν διαβουλεύεσαι με τους φορείς λαμβάνεις ορθές αποφάσεις που δε θα χρειαστούν στην πορεία αλλαγές επί αλλαγών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι παρεμβάσεις μας ως ΠΟΞ στην 3η επιστρεπτέα προκαταβολή, που όπως ήταν διαμορφωμένη αρχικά απέκλειε τις εποχιακές επιχειρήσεις.
Ερ.: Τι ζητάτε από Κυβέρνηση, Περιφέρεια και Δήμο για την επόμενη τουριστική περίοδο;
Σ.Ν.: Τα δύσκολα δεν τα είδαμε ακόμα, είναι μπροστά μας στους επόμενους μήνες... Μπορεί και να δούμε μια ανακατάταξη των δεδομένων στον τουριστικό επιχειρηματικό χάρτη. Στα πλαίσια αυτά, η κυβέρνηση καλείται να πάρει γενναίες αποφάσεις για τη στήριξη των εργαζόμενων και των επιχειρήσεων με ένα σταθερό πρόγραμμα όχι πια μήνα με μήνα αλλά τουλάχιστον μέχρι και τον Μάιο του 2021. Άλλωστε δεν πρόκειται να βελτιωθεί το επιχειρείν μέχρι τότε λόγω πανδημίας και αυτό πλέον το γνωρίζουμε όλοι πολύ καλά.
Επιγραμματικά λοιπόν, θα χρειαστούν επιπλέον ενέσεις ρευστότητας (βλέπουμε ότι αυτό έχει ήδη αποφασιστεί), πάγωμα των φορολογικών υποχρεώσεων των επιχειρήσεων, πάγωμα των δανειακών υποχρεώσεων, παρατάσεις ρυθμίσεων, ευελιξία εργασιακών σχέσεων. Βασικό και πολύ ουσιαστικό η απόφαση σε μέτρα εμπροσθοβαρή, όπως πχ η μείωση του ΦΠΑ διαμονής-εστίασης σε 6% και 13% αντίστοιχα, που αφενός θα βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να ανταπεξέλθουν, αφετέρου θα ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα του τουριστικού μας προϊόντος.
Ιδιαίτερη στήριξη σε εργαζόμενους προς τη διασφάλιση της αξιοπρεπούς τους διαβίωσης έως τον Απρίλιο του 2021 που θα ξαναλειτουργήσει ο τουρισμός (στο καλό σενάριο).
Επίσης, έμφαση πρέπει να δοθεί στα ξενοδοχεία συνεχούς λειτουργίας, τα οποία είναι “καταδικασμένα” να λειτουργούν χωρίς πελατεία λόγω των περιοριστικών μέτρων. Το δικαίωμα της αναστολής εργαζομένων, του ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ και της επιδότησης εργοδοτικών εισφορών πρέπει οπωσδήποτε να παραταθούν έως και Απρίλιο του 2021.
Η περιφέρεια στέκεται δίπλα στις επιχειρήσεις με τα μέσα που διαθέτει (πρόγραμμα Νησίδα), ζητούμενο αποτελεί να ξεμπλοκάρουν οι διαδικασίες κάποιων ειλημμένων επενδύσεων από το γραφείο Περιφερειακής Ανάπτυξης που οφείλεται σε υποστελέχωση. Γνωρίζουμε πως ο περιφερειάρχης κινείται με γνώμονα τον τουρισμό και τις επενδύσεις, απαιτείται συγκροτημένο σχέδιο για την προβολή των νησιών.
Ο Δήμος οφείλει να κινηθεί προς τις παρακάτω κατευθύνσεις:
1) απαλλαγή της καταβολής τελών φωτισμού και καθαριότητας από τις επιχειρήσεις που δεν λειτουργούν
2) Ολοκλήρωση της επαναφοράς του Ενιαίου Φορέα Τουρισμού
3) Δημιουργία στρατηγικού σχεδίου για το νησί μας ως προορισμός και την ταυτότητά του
4) Σχέδιο επενδύσεων σε υποδομές (βιολογικός, οδικό δίκτυο, μόλος κλπ)
5) Διατήρηση αθλητικών διοργανώσεων (πχ ποδηλατικοί αγώνες με πιστοποίηση UCI) για τα επόμενα χρόνια
Όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή θα πρέπει να κινηθούμε όλοι με ένα στόχο, με συγκέντρωση των πόρων και όχι με αποσπασματικές κινήσεις προς την τουριστική προβολή του νησιού μας
Ερ.: Και ένα τελευταίο ερώτημα. Πως πάνε οι κρατήσεις για το 2021; Είστε αισιόδοξη για το ότι θα είναι μια χρονιά ανάκαμψης;
Σ.Ν.: Το σίγουρο είναι ότι η Ελλάδα βρίσκεται ανάμεσα στους Ευρωπαϊκούς προορισμούς με μεγάλη ζήτηση και η Κως, ανήκει στις δημοφιλέστερες επιλογές. Ανάκαμψη δεν μπορούμε να έχουμε στο 2021, μπορούμε όμως να έχουμε την έναρξη της ανάκαμψης, αν υποθέσουμε πως το εμβόλιο θα βρεθεί στο επόμενο τετράμηνο. Στο καλό σενάριο περιμένουμε ένα 70% του 2019 στο 2021 σε επίπεδο αφίξεων. Οι εισπράξεις θα κινηθούν σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα. Για πλήρη ανάκαμψη θα μπορούμε να μιλήσουμε από το 2023 και έπειτα. Είναι τόσο έντονοι οι οικονομικοί κλυδωνισμοί του 2020 που θα χρειαστεί μια σειρά ετών ώστε να επανέρθουμε στα επίπεδα του 2019. Ας μην ξεχνάμε ότι οι ενισχύσεις που δόθηκαν και θα δοθούν είναι ΔΑΝΕΙΚΑ, που θα κληθούν οι επιχειρήσεις να επιστρέψουν. Ελπίζουμε να μην δημιουργήσουμε ένα νέο κύμα υπερχρεωμένων επιχειρήσεων που δεν θα μπορούν να καλύψουν τις υποχρεώσεις τους.