Στην Κω, το τρίτο μεγαλύτερο νησί των Δωδεκανήσων, η μεγάλη πλειοδοτική δημοπρασία για τη «μεταβίβαση του δικαιώματος παραχώρησης απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας σε τρίτους με σύναψη μισθωτικής σχέσης έναντι ανταλλάγματος» όπως αναφερόταν και στη σχετική διακήρυξη του δήμου της περιοχής, πραγματοποιήθηκε το πρωινό της 22ας Μαΐου και ήταν προφορική. Συνολικά, μόνο στη Δημοτική Ενότητα Κω δημοπρατήθηκαν… 66 τμήματα παραλίας, εκτάσεως από 50 έως και 500 τ.μ. Οι παραλίες αυτές βρίσκονται στα Θερμά, στον Άγιο Φωκά, στην περιοχή Ωκεανίς και Αβέρωφ, στη Ραμίρα, στον Άγιο Γαβριήλ, στο Ακταίο, στη θέση Μπαρμπαγιάννης και μαρίνα, στην ακτή Ζουρούδη, στην οργανωμένη πλαζ Λάμπη, στον Μύλο και στον υγροβιότοπο.

Οι τιμές εκκίνησης για την απλή χρήση αιγιαλού – παραλίας ήταν 10 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο για την τοποθέτηση ομπρελών και η παραχώρηση είναι για 3 έτη. Η δε ενοικίαση ομπρέλας και ξαπλώστρας προς τους λουόμενους, ποικίλλει αλλά για να έχουμε μια εικόνα, για παράδειγμα στο beach bar Alibaba που βρίσκεται στις παρυφές της πόλης της Κω, στην ακτή Ζουρούδη, αυτή την περίοδο το να κάνει κράτηση κάποιος μιας ομπρέλας με δύο ξαπλώστρες θα του κοστίσει 50 ευρώ, αφού αυτή είναι όπως μας ενημέρωσαν, η ελάχιστη κατανάλωση που θα πρέπει να κάνουμε.

Αντίστοιχη πολιτική ακολουθούν στις περισσότερες πλαζ του νησιού. Δεν χρεώνονται η ομπρέλα με τις ξαπλώστρες, αλλά εφαρμόζεται η τακτική της ελάχιστης κατανάλωσης από τα προϊόντα της επιχείρησης. Ενδεικτικά, ένα κοκτέιλ στοιχίζει 8 ευρώ, ένας καφές 3 ευρώ και ένας φυσικός χυμός πορτοκάλι 3,5 ευρώ.

Περιορισμοί, υποχρεώσεις και απαγορεύσεις των «ομπρελάδων»

Οι επιχειρηματίες που τους έχει παραχωρηθεί το δικαίωμα απλής χρήσης αιγιαλού, παραλίας, για την άσκηση των δραστηριοτήτων τους, βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, υπόκεινται στους παρακάτω περιορισμούς, υποχρεώσεις και απαγορεύσεις:

(α) Απαγορεύεται οποιαδήποτε επέμβαση, που αλλοιώνει τη φυσική μορφολογία και τα βιοτικά στοιχεία των χώρων αιγιαλού, παραλίας, όχθης, παρόχθιας ζώνης, υδάτινου στοιχείου θάλασσας, λιμνοθάλασσας, λίμνης και πλεύσιμου ποταμού, καθώς και τον κοινόχρηστο χαρακτήρα αυτών.

(β) H παραχώρηση της απλής χρήσης είναι δυνατή, για την άσκηση δραστηριοτήτων που εξυπηρετούν τους λουόμενους ή την αναψυχή του κοινού, ιδίως για εκμίσθωση θαλάσσιων μέσων αναψυχής, ξαπλωστρών, ομπρελών, λειτουργία αυτοκινούμενου ή ρυμουλκούμενου τροχήλατου αναψυκτηρίου, καθώς και τραπεζοκαθισμάτων, εφόσον εξασφαλίζεται η ελεύθερη διέλευση του κοινού, με τους όρους, τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία, που προβλέπονται από τις διατάξεις των άρθρων 13 και 15 του ν. 2971/2001.

(γ) Η ανάπτυξη των ομπρελών, ξαπλωστρών και των θαλάσσιων μέσων αναψυχής μπορεί να καλύπτει μέχρι και το 60% του παραχωρούμενου χώρου, με τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται η ελεύθερη πρόσβαση του κοινού κάθετα και παράλληλα προς τη θάλασσα και η ύπαρξη ελεύθερης ζώνης από την ακτογραμμή πλάτους τουλάχιστον 5 μέτρων, όπως προαναφέραμε.

Όπως είδαμε και στις παραλίες που προαναφέραμε ανά την Ελλάδα, το εμβαδόν κάθε παραχώρησης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 500 τ.μ. Ο περιορισμός του εμβαδού κάθε παραχώρησης της απλής χρήσης αιγιαλού, παραλίας, όχθης ή παρόχθιας ζώνης, σε 500 τ.μ. όμως, δεν ισχύει για τις παραχωρήσεις σε όμορα του κοινοχρήστου χώρου ξενοδοχεία, οργανωμένες τουριστικές κατασκηνώσεις (camping) και σύνθετα τουριστικά καταλύματα, που λειτουργούν νόμιμα.

Σε κάθε περίπτωση πρέπει να παραμένει ελεύθερη έκταση αιγιαλού σε ποσοστό τουλάχιστον 50% του συνολικού εμβαδού του, ανάλογα με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του αιγιαλού, μη υπολογιζόμενου του χώρου που είναι δυσπρόσιτος και μη αξιοποιήσιμος και με τους περιορισμούς, ως προς το ποσοστό κάλυψης του αιγιαλού, που ορίζονται στην απόφαση παραχώρησης.

(δ) Για χώρους αιγιαλού, παραλίας, όχθης, παρόχθιας ζώνης, υδάτινου στοιχείου της θάλασσας, λιμνοθάλασσας, λίμνης και πλεύσιμου ποταμού, που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000, η κάλυψη δεν μπορεί να υπερβαίνει το 30% του παραχωρούμενου χώρου.

(ε) Δεν παραχωρείται η χρήση του αιγιαλού, για ομπρέλες, ξαπλώστρες, τραπεζοκαθίσματα και τροχήλατες καντίνες, όταν το μήκος ή πλάτος αυτού είναι μικρότερο των 5 μέτρων ή όταν το συνολικό εμβαδόν του αιγιαλού είναι μικρότερο των 150 τετραγωνικών μέτρων (εκτός από τις περιπτώσεις που υπάρχουν σε ισχύ άδειες λειτουργίας επιχείρησης, από τις προβλεπόμενες στην παράγραφο 4 του άρθρου 13 του ν.2971/2001, όπως ισχύει, και μέχρι τη λήξη τους).

(στ) Οι επιχειρηματίες που νοικιάζουν τις παραλίες ώστε να στήσουν ομπρέλες και να βάλουν ξαπλώστες, οφείλουν να μεριμνούν για τον καθημερινό καθαρισμό των κοινοχρήστων χώρων, την αισθητική του χώρου της ακτής και του περιβάλλοντος χώρου, καθώς επίσης να μεριμνούν για τη λήψη μέτρων για την ασφάλεια των λουομένων και των διερχομένων στον παραχωρούμενο χώρο.

(ζ) Μετά το τέλος της χρήσης (λήξη της συμβατικής σχέσης) οι κοινόχρηστοι χώροι θα πρέπει να επανέρχονται στην αρχική τους κατάσταση, αφαιρουμένων όλων των ειδών που έχουν τοποθετηθεί κατά τη χρήση.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι κάθε αίτημα παραχώρησης της απλής χρήσης αιγιαλού, παραλίας, όχθης και παρόχθιας ζώνης μεγάλων λιμνών και πλεύσιμων ποταμών, συνοδεύεται υποχρεωτικά με απόσπασμα ορθοφωτοχάρτη από την εφαρμογή που διατίθεται ελεύθερα στο κοινό Ελεύθερη θέαση Ορθοφωτοχαρτών της ΕΚΧΑ Α.Ε. (Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση Α.Ε.). Στο απόσπασμα αυτό αποτυπώνεται υπό μορφή πολυγώνου ο απούμενος προς παραχώρηση χώρος,  αναγράφεται το εμβαδόν αυτού και οι συντεταγμένες των κορυφών του πολυγώνου αυτού.

Επιτρεπόμενες χρήσεις στην παραχωρούμενη παραλία

Η παραχώρηση προς τους επιχειρηματίες της παραλίας, γίνεται για την άσκηση δραστηριοτήτων που εξυπηρετούν τους λουσμένους ή την αναψυχή του κοινού (όπως εκμίσθωση θαλάσσιων μέσων αναψυχής, ανακλίντρων (ξαπλωστρών), ομπρελών, τραπεζοκαθισμάτων, λειτουργία τροχήλατου αυτοκινούμενου ή μη αναψυκτηρίου). Απαγορεύεται οποιαδήποτε κατασκευή, που συνδέεται μόνιμα με το έδαφος (π.χ. πάκτωση με σκυρόδεμα, τσιμεντοστρώσεις, επιχωματώσεις, κλπ.). Απαγορεύεται επίσης η χρήση για ελεύθερη κατασκήνωση ή για λειτουργία κάμπινγκ (Ν.2160/93). Δεν επιτρέπεται επίσης η τοποθέτηση σκηνών και η στάθμευση τροχόσπιτων, αυτοκινούμενων, αυτοκινήτων κλπ.

Σε κάθε περίπτωση παραχώρησης απλής χρήσης του κοινόχρηστου χώρου αιγιαλού-παραλίας εφαρμόζονται οι ελάχιστες δυνατές διαμορφώσεις ώστε να διατηρείται η μορφολογία των ακτών και η ακεραιότητα της ακτογραμμής. Δεν επιτρέπονται επιχωματώσεις ή άλλες διαμορφώσεις με τη χρήση μηχανημάτων πέραν του κοσκινίσματος με στόχο τον καθορισμό της άμμου.

Τι ισχύει με την προσβασιμότητα

Με την επιφύλαξη της υποχρεωτικής τοποθέτησης διαδρόμου πρόσβασης προς την ακτογραμμή, για την εξυπηρέτηση των ΑμεΑ (ατόμων με αναπηρία), στους παραχωρούμενους χώρους σε ακτές, επιτρέπεται η τοποθέτηση διαδρόμων πρόσβασης τοποθετημένων τόσο παράλληλα όσο και κάθετα στην ακτή, πλάτους μέχρι 1 μ., στο επίπεδο της άμμου ή ελάχιστα εκατοστά πάνω από αυτή (για λόγους οριζοντίωσης της επιφάνειας βάδισης).

Για μήκος παραχωρούμενης επιφάνειας μέχρι 30 μ. επιτρέπεται η τοποθέτηση δύο διαδρόμων πρόσβασης στο θαλάσσιο μέτωπο (εγκάρσιες διαβάσεις) ανά παραχωρούμενη επιφάνεια αιγιαλού-παραλίας, ενώ για μήκος παραχωρούμενης επιφάνειας που υπερβαίνει τα 30 μ. επιτρέπεται η τοποθέτηση περισσότερων διαδρόμων με αναλογία ενός διαδρόμου ανά 20 επί πλέον μέτρα μήκους παραχωρούμενης έκτασης. Για την κυκλοφορία παράλληλα με την ακτή, επιτρέπεται επίσης η τοποθέτηση ενός διαδρόμου παράλληλου με την ακτή ανά δύο σειρές ομπρελών, που θα συνδέεται εγκάρσια με τους κάθετους προς την ακτή διαδρόμους.

Χρήση υλικών φιλικών προς το περιβάλλον για ομπρέλες και ξαπλώστρες

Η προστασία, φροντίδα και συντήρηση του υφισταμένου πρασίνου στις παραλίες που παραχωρούνται, αποτελεί από κοινού υποχρέωση του αρμόδιου Δήμου και του επιχειρηματία που έχει την εκμετάλλευση του χώρου. Έτσι, στις κατασκευές-διαμορφώσεις εντός του παραχωρηθέντος χώρου για τοποθέτηση ομπρελών, ξαπλωστρών και τραπεζοκαθισμάτων θα πρέπει να χρησιμοποιούνται κατά το δυνατόν φυσικά υλικά φιλικά και εναρμονισμένα με το περιβάλλον χωρίς εξεζητημένους χρωματισμούς. Τέτοια υλικά είναι αυτά που συνήθως εμπεριέχουν καθόλου ή ελάχιστη επεξεργασία και η χρήση τους δεν συνεισφέρει στην κατασπατάληση ορυκτών πόρων.

Για τις ομπρέλες επιτρέπεται ξύλινος ιστός από εμποτισμένο ξύλο, σκελετός από εμποτισμένο ξύλο εναλλακτικά από ανοξείδωτο ή γαλβανισμένο χάλυβα ή αλουμίνιο. Επικάλυψη από ύφασμα, ξύλο, Rattan, πλεκτά φύκια, ξερά φύλλα, χόρτα, ψάθα, πλεγμένο καλάμι. Οι δε ξαπλώστρες μπορεί να είναι σταθερές ή ανακλινόμενες, ξύλινες, μεταλλικές (αλουμινίου) ή πλαστικές, σταθερές ή τροχήλατες. Επενδύονται με ύφασμα και μπορεί να διαθέτουν – υφασμάτινα μαξιλάρια. Τα τραπεζάκια που βρίσκονται κάτω από την ομπρέλα μπορεί να είναι ορθογώνια ή κυκλικά και δύνανται να συμπληρώνουν μόνο τη συνηθισμένη διάταξη-σετ (ξαπλώστρα+τραπεζάκι-ομπρέλα+ξαπλώστρα). Μπορεί να είναι ξύλινα, μεταλλικά (γαλβανισμένου χάλυβα ή αλουμινίου) ή πλαστικά. Τέλος, για τους διαδρόμους πρόσβασης προτιμάται κατά τον νόμο η χρήση υδατοπερατών και θερμοαπωθητικών ψυχρών υλικών με αντιολισθηρή επιφάνεια. Κατάλληλα υλικά είναι το εμποτισμένο ξύλο στερεωμένο πάνω σε ξύλινα δοκάρια. Τα ξύλινα στοιχεία τοποθετούνται ελεύθερα ή ενώνονται μεταξύ τους με ειδικούς μεταλλικούς συνδέσμους από ανοξείδωτο ή γαλβανισμένο χάλυβα. Αποκλείεται η χρήση σκυροδέματος, ασφάλτου, κοινών πλακιδίων δαπέδου, ενώ επιτρέπεται (υπό προϋποθέσεις) η τοποθέτηση τοπικής πέτρας πάνω σε άμμο χωρίς τη χρήση συνδετικού υλικού.

Μπορούν να τοποθετηθούν ηχητικές εγκαταστάσεις και φωτισμός στις παραλίες;

Στις παραλίες που παραχωρούνται προς εκμετάλλευση επιτρέπεται μόνον χαμηλός και περιορισμένος φωτισμός στο απολύτως αναγκαίο για λόγους ασφαλείας και καθοδήγησης, ώστε να μην αλλοιώνεται η σχέση με τη φύση. Τοποθετούνται φωτιστικά σώματα που παρέχουν διάχυτο φωτισμό και έχουν τέτοια διαμόρφωση ώστε να εμποδίζεται ο σχηματισμός φωτεινής δέσμης που θα μπορούσε να αποπροσανατολίσει ζώα, να ενοχλήσει επισκέπτες και περίοικους καθώς και πλωτά μέσα. Σε περίπτωση που ο φωτισμός εξασφαλίζεται από φωτιστικό σώματα σε ιστούς αυτοί τοποθετούνται εκτός των ορίων των διαμορφωμένων διαδρόμων κυκλοφορίας. Οι καλωδιώσεις φθάνουν στο (φωτιστικά σημεία συνήθως υποδαπέδια (προστατευμένα εντός μεταλλικών στεγανών σωληνώσεων-καναλιών) είτε κατ’ εξαίρεση εναέριο πάντα με ασφαλή, καλαίσθητο και συντεταγμένο τρόπο. Συνιστάται μάλιστα η ηλεκτροδότηση με χαμηλή τάση 48 V για λόγους ασφαλείας.

Απαγορεύεται ωστόσο η τοποθέτηση ηχητικών συστημάτων στον δημόσιο χώρο. Η παραγόμενη στάθμη θορύβου από μουσική ή σχετικές χρήσεις της κύριας επιχείρησης οφείλει να μην «τρυπάει τ’ αυτιά» των λουόμενων, ήτοι να μην ξεπερνάει σε ένταση το 50 ντεσιμπέλ σε οποιοδήποτε σημείο της παραχωρούμενης επιφάνειας.