«Το να κάνει κάποιος κάτι από εδώ και κάτι από εκεί δεν είναι το θέμα. Το θέμα είναι πως θα καθίσει κάποιος να σχεδιάσει συνολικά σε ένα ευαίσθητο γεωδυναμικό περιβάλλον με ιδιαίτερες υδρομετεωρολογικές συνθήκες, πως θα σχεδιάσει την ανάπτυξη ενός χώρου απ’ όλες τις πλευρές»
«Το παράπονο το δικό μου είναι ότι αγνοηθήκαμε (για τα Θερμά) και δεν ερωτηθήκαμε παρά την πολύχρονη παρουσία μας στην Κω και μαθαίνουμε από τρίτους την όλη διαδικασία»
«Εάν δε γίνει μία ολοκληρωμένη προσέγγιση σε κάθε νησί και σε κάθε θέμα, δε νομίζω ότι έχει επιτυχία ένα εγχείρημα το οποίο δρομολογείται από μεμονωμένους φορείς χωρίς να υπάρχει μια ευρύτερη συμβολή και διάσταση. Και αυτό το έχουμε δει πάρα πολλές φορές»
«Για την Κάλυμνο υπάρχουν ώριμες μελέτες, έτσι ώστε να μπορέσει η δημοτική αρχή να απαιτήσει και να διεκδικήσει ποσά τα οποία θα είναι απολύτως απαραίτητα για να γίνουν όλες αυτές οι επιδιορθώσεις και να επουλωθούν πληγές – Θα τις παρουσιάσουμε σε συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου μέσα στον Ιανουάριο»
Ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ, καθηγητής Δυναμικής, Τεκτονικής και Εφαρμοσμένης Γεωλογίας Ευθύμιος Λέκκας, σε συνέντευξή του στον «Σ» μιλά για την επίσκεψή του στην Κάλυμνο την περασμένη Δευτέρα 10/1/2022 λόγω των καταστροφών που υπέστη το νησί μετά τις ισχυρές βροχοπτώσεις,  για τις μελέτες τις οποίες θα παρουσιάσει σε συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου του γειτονικού μας νησιού, για την κατάσταση στη Νίσυρο, αλλά και την Κω. «Στην Κάλυμνο ήταν πρωτόγνωρη εικόνα γιατί έχουν συνδυαστεί οι έντονες βροχοπτώσεις οι οποίες εξελίχθησαν το τελευταίο τριήμερο μαζί με τα γεωδυναμικά φαινόμενα τα οποία συνθέτουν ένα πολύ επικίνδυνο σκηνικό για καταστροφές» σημειώνει. Μιλώντας για τη Νίσυρο, κάνει λόγο για «αρπαχτές», λέγοντας χαρακτηριστικά, «στη Νίσυρο αλλά και σε άλλες περιοχές όπου ξεκίνησε μία προσπάθεια η οποία δεν είχε καθολικό χαρακτήρα, τελικά έληξε από μόνη της».

«Στην Κω έχουμε κάνει ένα πολύ σημαντικό έργο για φυσική, γεωθερμία, χωροταξικό σχεδιασμό, τα χωροταξικά της πόλης Κω, της Καρδάμαινας, του Μαστιχαρίου, είναι χωροταξικά που εκπονήθηκαν από εμάς τη δεκαετία του ‘90 να σκεφτείτε. Και βέβαια έχουμε μία τέλεια προσέγγιση και γνώση και εμπειρία η οποία προέρχεται από πολύ δύσκολα φαινόμενα, όπως η σεισμοηφαιστειακή κρίση το 1946 στη Νίσυρο, η δραστηριότητα του ηφαιστείου, αλλά και ο σεισμός του 2017. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι οι ευθύνες οι δικές μας είναι τεράστιες. Δηλαδή χειριστήκαμε τότε το σεισμό του 2017, όταν άδειαζε όλο το νησί από τουρίστες και είχαν συσσωρευθεί 10.000 τουρίστες στο αεροδρόμιο, αναλάβαμε μία τεράστια προσπάθεια με τους πρέσβεις των χωρών να επαναφέρουμε τους τουρίστες στην Κω και πετύχαμε κάτι πολύ σημαντικό, μέσα σε 10 ημέρες από το μεγάλο σεισμό να ανακάμψει η Κως, που ήταν πολύ αρνητικά τα φαινόμενα, με νεκρούς, καταστροφές κλπ» σημειώνει.

Τέλος, σχετικά με την συνεργασία του με το δήμο Κω, δηλώνει ότι, «δεν έχουμε ξεκινήσει, δεν έχουμε κάτι το ιδιαίτερο σε συνεργασία με το δήμο. Καίτοι υπήρχε στο παρελθόν μια διαρκής παρουσία όλων μας και όταν λέω όλων μας εννοώ των περισσότερων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, δεν έχουμε ακόμα βρει το βηματισμό μας για να προχωρήσουμε σε ουσιαστικά πράγματα», ενώ για τις μελέτες που ξεκινούν από το ΕΜΠ και το ΕΚΠΑ στα «θερμά» εκφράζει το παράπονό του λέγοντας: «Αγνοηθήκαμε και δεν ερωτηθήκαμε παρά την πολύχρονη παρουσία μας στην Κω και μαθαίνουμε από τρίτους την όλη διαδικασία».

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ερ.: Κύριε Λέκκα πρώτα απ’ όλα θέλω να μου πείτε ποια ήταν η εικόνα που είδατε όταν επισκεφτήκατε την Κάλυμνο, μετά τα έντονα καιρικά φαινόμενα και τις ζημιές που έγιναν;

Ε.Λ.: Κοιτάξτε είναι μια εικόνα που οι ζημιές είναι πάρα πολύ μεγάλες και στο οδικό δίκτυο και σε υποδομές, αλλά και σε σπίτια μικρών οικισμών. Είναι μια πρωτόγνωρη εικόνα γιατί έχουν συνδυαστεί οι έντονες βροχοπτώσεις οι οποίες εξελίχθησαν το τελευταίο τριήμερο μαζί με τα γεωδυναμικά φαινόμενα τα οποία συνθέτουν ένα πολύ επικίνδυνο σκηνικό για καταστροφές.

Ευτυχώς στην Κάλυμνο είχαμε κάνει κάποιες μελέτες οι οποίες ουσιαστικά τελειώνουν τώρα, μια εκτεταμένη προσπάθεια που κάναμε τα τελευταία δύο χρόνια εν μέσω πανδημίας και ουσιαστικά υπάρχουν ώριμες μελέτες, έτσι ώστε να μπορέσει η δημοτική αρχή να απαιτήσει και να διεκδικήσει ποσά τα οποία θα είναι απολύτως απαραίτητα για να γίνουν όλες αυτές οι επιδιορθώσεις και να επουλωθούν πληγές.

Ερ.: Δηλαδή οι μελέτες αφορούν σε αυτό ακριβώς, στα μέτρα που πρέπει να ληφθούν;

Ε.Λ.: Είναι τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν, είναι η μελέτη για τις κατολισθήσεις που είχαμε κάνει με προηγμένα συστήματα, λογισμικά ιδιαίτερα, κ.ά.. Με καινοτόμα έργα θα γίνουν οι παρεμβάσεις, χωρίς μεγάλο κόστος και χωρίς να επιβαρύνουν το περιβάλλον. Είμαστε στην τελική μορφή και μάλιστα ο στόχος ήταν να παρουσιάσουμε μέσα στον Ιανουάριο αυτές τις μελέτες και ήδη υπάρχει αυτός ο στόχος να παρουσιαστούν στο δημοτικό συμβούλιο μέχρι τέλος Ιανουαρίου, έτσι ώστε να μπορέσει ο δήμαρχος να έχει τα τεκμήρια στα χέρια του προκειμένου να διεκδικήσει χρήματα ώστε να μπορέσουν να αποκατασταθούν όλα αυτά που έγιναν το τελευταίο χρονικό διάστημα.

Ερ.: Ποια φαινόμενα χαρακτηρίζετε γεωδυναμικά και ποια υδρομετεωρολογικά; 

Ε.Λ.: Γεωδυναμικά είναι αυτά που συμβαίνουν στην επιφάνεια και κάτω από την επιφάνεια της γης και έχουν ως   κύριο αίτιο τις γεωδυναμικές διεργασίες σε όλα αυτά που γίνονται στον πλανήτη μας, ο οποίος είναι ένας ενεργός πλανήτης και δρομολογεί φαινόμενα όπως σεισμούς, ηφαίστεια, κύματα τσουνάμι, κατολισθήσεις και όλα αυτά τα σχετικά. Αυτά είναι τα φαινόμενα που εξελίσσονται κάτω από την επιφάνεια. Τα φαινόμενα που εξελίσσονται πάνω από την επιφάνεια είναι τα υδρομετεωρολογικά τα οποία έχουν και αυτά μια ιδιαίτερη ισχύ βέβαια, είναι βροχοπτώσεις, χιονοπτώσεις, ισχυροί άνεμοι, καύσωνας κλπ, τα οποία έχουμε δει ότι το τελευταίο χρονικό διάστημα υπάρχει ένας συνδυασμός των δύο φαινομένων (υδρομετεωρολογικά και γεωδυναμικά φαινόμενα) και αυτό είναι που δημιουργεί τεράστια προβλήματα.

Ερ.: Πού εντοπίζονται τα μεγαλύτερα προβλήματα στο νησί της Καλύμνου;

Ε.Λ.: Κοιτάξτε, είναι όλες αυτές οι θέσεις που έχουν μια ιδιαίτερη μορφολογία, το οδικό δίκτυο σε πάρα πολλές θέσεις, η ίδια η πόλη της Καλύμνου όπου έχουμε έντονα πλημμυρικά φαινόμενα. Όλα αυτά δημιουργούν ένα σκηνικό καταστροφής αλλά από την άλλη μεριά μην ξεχνάμε, και το τονίζω αυτό ιδιαίτερα, είναι αυτές οι διεργασίες που προσέδωσαν στα Δωδεκάνησα αυτή τη μοναδική ομορφιά, με την ποικιλομορφία που υπάρχει, με τη διαμόρφωση του εδάφους, με τα ηφαίστεια, με τις ωραίες ακτογραμμές. Αυτά είναι αποτελέσματα όλων αυτών των διεργασιών.

Ερ.: Αυτές οι παρεμβάσεις, εάν βρεθεί χρηματοδότηση, είναι μακροχρόνιες;

Ε.Λ.: Οι παρεμβάσεις, εφόσον υπάρχουν χρήματα, γίνονται μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Το θέμα είναι πως θα εξευρεθούν τα χρήματα προκειμένου να έχουμε όλα αυτά τα σχετικά.

Ερ.: Να ανησυχούν οι κάτοικοι ή όχι; 

Ε.Λ.: Δεν πρέπει να ανησυχούν, δε νομίζω ότι υπάρχει τέτοιο θέμα. Ουσιαστικά εμείς είμαστε  αυτοί που πρέπει να έχουμε το νου μας για να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε άμεσα σε δεδομένη στιγμή.

Ερ.: Ας αφήσουμε λίγο την Κάλυμνο και ας έρθουμε στην Κω και στη Νίσυρο. Μου είχατε πει για το παρατηρητήριο της Νισύρου ότι θα ξεκινήσετε να το λειτουργείτε. Έχει ξεκινήσει;

Ε.Λ.: Όχι. Κοιτάξτε το παρατηρητήριο είναι μια μεγάλη ιστορία. Δεν έχω αναμειχθεί εγώ αλλά άλλοι συνάδελφοι οι οποίοι λειτουργούν απομονωμένα θα έλεγα. Ξέρετε η δικιά μου η διαδρομή έχει σαν στόχο τη συνεργασία όλων των φορέων γιατί μόνο έτσι γίνεται η όλη διαδικασία. Τώρα ο καθένας αν θελήσει να κάνει μία “αρπαχτή” για να το πω πολύ κοινά και λυπάμαι για την ορολογία και κάνει πράγματα τα οποία δεν αντιστοιχούν την ευρύτερη επιστημονική κοινότητα, είναι όλες αυτές οι προσπάθειες που αποτυγχάνουν. Ας μην ξεχνάμε ότι στη Νίσυρο αλλά και σε άλλες περιοχές όπου ξεκίνησε μία προσπάθεια η οποία δεν είχε καθολικό χαρακτήρα, τελικά έληξε από μόνη της.

Ερ.: Τι πρέπει να γίνει σ’ αυτή την περίπτωση; 

Ε.Λ: Εάν δε γίνει μία ολοκληρωμένη προσέγγιση σε κάθε νησί και σε κάθε θέμα, όπως κάνουμε σε πολλά θέματα με τον κύριο περιφερειάρχη και με δημάρχους σε όλες τις περιοχές, δε νομίζω ότι έχει επιτυχία ένα εγχείρημα το οποίο δρομολογείται από μεμονωμένους φορείς χωρίς να υπάρχει μια ευρύτερη συμβολή και διάσταση. Και αυτό το έχουμε δει πάρα πολλές φορές.

Ερ.: Άρα ο δήμος πρέπει να μεριμνήσει. Έτσι;

Ε.Λ.: Κοιτάξτε τι γίνεται. Εγώ προσωπικά και η ομάδα που συνεργαζόμαστε από πολλά πανεπιστήμια, έχουμε μία παρουσία στα Δωδεκάνησα τουλάχιστον τα τελευταία 35 χρόνια και ιδιαίτερα στην Κω και στη Νίσυρο. Ο πρώτος γεωλογικός χάρτης που έγινε για τη Νίσυρο, μετά το Ντέσιο το 1934, τον Ιταλό, ήταν ο δικός μας χάρτης. Παρακολουθούμε το ηφαίστειο απ’ όλες τις πλευρές, τη σεισμικότητα που υπάρχει. Στην Κω έχουμε κάνει ένα πολύ σημαντικό έργο για φυσική, γεωθερμία, χωροταξικό σχεδιασμό, τα χωροταξικά της πόλης Κω, της Καρδάμαινας, του Μαστιχαρίου, είναι χωροταξικά που εκπονήθηκαν από εμάς τη δεκαετία του ‘90 να σκεφτείτε. Και βέβαια έχουμε μία τέλεια προσέγγιση και γνώση και εμπειρία η οποία προέρχεται από πολύ δύσκολα φαινόμενα, όπως η σεισμοηφαιστειακή κρίση το 1946 στη Νίσυρο, η δραστηριότητα του ηφαιστείου, αλλά και ο σεισμός του 2017. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι οι ευθύνες οι δικές μας είναι τεράστιες. Δηλαδή χειριστήκαμε τότε το σεισμό του 2017, όταν άδειαζε όλο το νησί από τουρίστες και είχαν συσσωρευθεί 10.000 τουρίστες στο αεροδρόμιο, αναλάβαμε μία τεράστια προσπάθεια με τους πρέσβεις των χωρών να επαναφέρουμε τους τουρίστες στην Κω και πετύχαμε κάτι πολύ σημαντικό, μέσα σε 10 ημέρες από το μεγάλο σεισμό να ανακάμψει η Κως, που ήταν πολύ αρνητικά τα φαινόμενα, με νεκρούς, καταστροφές κλπ. 

Ερ.: Βέβαια και ομολογώ ότι πρώτη φορά ακούω για τη δική σας διαμεσολάβηση γι αυτό το θέμα.

Ε.Λ: Είχαμε αναλάβει αφενός μεν την πληροφόρηση η οποία θα οδηγούσε σε ηρεμία και όχι σε πανικό και τους κατοίκους και τους τουρίστες. Είχαμε αναλάβει λοιπόν την επαναφορά του συστήματος με μία πολύ προσεκτική προσέγγιση χωρίς κορώνες, χωρίς διάφορα άλλα θέματα. 

Αυτό που θέλω να σας πω είναι ότι η παρουσία μας στην Κω και στα υπόλοιπα Δωδεκάνησα είναι διαρκής και αποδίδει καρπούς διαχρονικά.

Ερ.: Για την Κω το ξέρω προσωπικά γιατί η πρώτη μας συνομιλία ήταν στα μέσα της δεκαετίας του ‘90 στο ραδιόφωνο τότε, στον Super Fm .

Ε.Λ.: Θυμόσαστε πόσες φορές έχω έρθει στην Κω για τα σχολεία, για την εκπαίδευση των μαθητών και των καθηγητών, τα συνέδρια που έχουμε κάνει. Τις επίπονες προσπάθειες μέσα στα σχολεία που είχαν δημιουργηθεί θέματα τεράστια την περίοδο εκείνη και σε επίπεδο πρόληψης και σε επίπεδο αποκατάστασης. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι με τα Δωδεκάνησα και με την Κω ιδιαίτερα, χωρίς να θέλω να ξεχωρίσω κάποιο νησί, έχουμε ανδρωθεί επιστημονικά. Εμείς οφείλουμε στα Δωδεκάνησα, δεν οφείλουν τα Δωδεκάνησα σε εμάς.

Ερ.: Θέλω να έρθουμε και στην Κω κ. Λέκκα. Σε ποιο επίπεδο είναι η συνεργασία σας με το δήμο;

Ε.Λ.: Δεν έχουμε ξεκινήσει, δεν έχουμε κάτι το ιδιαίτερο σε συνεργασία με το δήμο. Καίτοι υπήρχε στο παρελθόν μια διαρκής παρουσία όλων μας και όταν λέω όλων μας εννοώ των περισσότερων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, δεν έχουμε ακόμα βρει το βηματισμό μας για να προχωρήσουμε σε ουσιαστικά πράγματα, γιατί καταλαβαίνετε ότι το να κάνει κάποιος κάτι από εδώ και κάτι από εκεί δεν είναι το θέμα. Το θέμα είναι πως θα καθίσει κάποιος να σχεδιάσει συνολικά σε ένα ευαίσθητο γεωδυναμικό περιβάλλον με ιδιαίτερες υδρομετεωρολογικές συνθήκες, πως θα σχεδιάσει την ανάπτυξη ενός χώρου απ’ όλες τις πλευρές.  Από τουρισμό, από φυσικό περιβάλλον, από τη διαχείριση και αντιμετώπιση των φυσικών κινδύνων. Όλα αυτά τα ζητήματα που μπαίνουν προκειμένου να μπορέσουμε να έχουμε μία αειφόρο διαρκή ανάπτυξη στο νησί και όχι κάποια έργα βιτρίνας τα οποία εν πάσει περιπτώσει είναι τροχοπέδη για μια γενικότερη ολιστική ανάπτυξη μιας συνολικής προσπάθειας που πρέπει να γίνει.

Ερ.: Ταυτίζομαι απόλυτα με την άποψη σας. Μια τέτοια μελέτη θα μπορούσατε να την αναλάβετε;

Ε.Λ.: Δεν είναι θέμα μιας μελέτης, είναι θέμα πολλών μελετών, πολλών ερευνών, πολλών προσπαθειών για να μην εγκλωβιστούμε στη μελέτη γιατί μελέτες γίνονται αλλά το θέμα είναι πως γίνονται. Το θέμα είναι να υπάρχει μία γενική προσπάθεια απ’ όλους τους φορείς, από τις δημοτικές αρχές, από την περιφέρεια, από τους φορείς της οικονομίας όπως πχ. του τουρισμού, της εκπαίδευσης, της οικονομίας, της ναυτιλίας κλπ έτσι ώστε να μπορέσουμε να δούμε δεκαετίες μπροστά.

Ερ.: Άρα για να το συνοψίσουμε να πούμε ότι η τοπική αυτοδιοίκηση μαζί με τους φορείς να αναλάβουν μία πρωτοβουλία και να απευθυνθούν στους ειδικούς για να γίνει όλη αυτή η έρευνα.

ΕΛ.: Για να γίνει μία συζήτηση αρχικά για να δούμε που πάμε καταρχάς. Δεν είναι θέμα μόνο μιας έρευνας. Κοιτάξτε, εγώ με την τοπική αυτοδιοίκηση έχω πολύ μεγάλη εμπλοκή χρόνια, είμαι και πρόεδρος στο ινστιτούτο τοπικής αυτοδιοίκησης της ΚΕΔΕ και σύμβουλος στην Ένωση Περιφερειών Ελλάδος. Μπορούμε να προχωρήσουμε με έναν πολύ συγκεκριμένο βηματισμό με βάσει τις σύγχρονες προκλήσεις για την ανάπτυξη και της περιοχής και των Δωδεκανήσων γενικότερα.

Ερ.: Και να έχουμε μία σωστή αντισεισμική θωράκιση. Είναι το ζητούμενο έτσι;

Ε.Λ.: Αυτό ναι, είναι το ζητούμενο.

Ερ.: Κάτι τελευταίο κ. Λέκκα. Υπογράφηκε σύμβαση του δήμου της Κω με το ΕΜΠ και το ΕΚΠΑ για να γίνουν συγκεκριμένες μελέτες για τα Θερμά. Επειδή γνωρίζουμε την επικινδυνότητα των Θερμών και της γύρω περιοχής, πιστεύετε ότι φτάνει για να μας προστατεύσει;

Ε.Λ: Οι γεωθερμικές πηγές είναι ένα θέμα που έχουμε ασχοληθεί κατ’ επανάληψη στο παρελθόν. 

Ερ: Γι αυτόν ακριβώς το λόγο σας θέτω το ερώτημα.

Ε.Λ.: Περάσαμε δύσκολες στιγμές, δεν είναι τόσο εύκολα τα πράγματα, δηλαδή στην περίοδο του σεισμού ήταν πολύ δύσκολη η κατάσταση στα Θερμά με τις κατολισθήσεις και σε όλες τις περιοχές που είχαν ιδιαίτερο πρόβλημα. Θυμάμαι τότε ότι, με τον περιφερειάρχη κάναμε τεράστιες προσπάθειες έτσι ώστε να μπορέσουμε να μειώσουμε τον κίνδυνο σε σεισμολογικό επίπεδο εκεί και το παράπονο το δικό μου φυσικά είναι ότι αγνοηθήκαμε και δεν ερωτηθήκαμε παρά την πολύχρονη παρουσία μας στην Κω και μαθαίνουμε από τρίτους την όλη διαδικασία.

ΠΗΓΗ http://www.stathmosnet.gr/