Πολλές φορές χρησιμοποιούμε επιπόλαια τη λέξη «ναρκισσιστής» για να περιγράψουμε έναν άνθρωπο που μιλάει πολύ για τον εαυτό του ή είναι κάπως εγωκεντρικός.
Ως στοιχείο της προσωπικότητας όμως ο ναρκισσισμός είναι πολλά παραπάνω από αυτό και μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα σε μια σχέση φιλική, οικογενειακή αλλά κυρίως ερωτική.
Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα στις ΗΠΑ ανακάλυψαν πως ένα άτομο με ναρκισσιστικές τάσεις επιδιώκει τον έλεγχο και την τόνωση της αυτοπεποίθησής του χρησιμοποιώντας σαν «όπλο» τη ζήλεια.
Υπάρχουν δύο διακριτοί τύποι ναρκισσισμού, ο «μεγαλεπήβολος» (grandiose narcissism) και ο «ευάλωτος» (vulnerable narcissism). Τα άτομα που ανήκουν στον πρώτο τύπο χαρακτηρίζονται από ένα αίσθημα δικαιοδοσίας (ότι δηλαδή δικαιούνται όλα όσα ζητούν), εξωστρέφεια και υψηλή αυτοεκτίμηση. Από την άλλη, όσοι ανήκουν στον δεύτερο τύπο είναι φαινομενικά ντροπαλοί, εκδηλώνουν κοινωνικό άγχος και είναι εσωστρεφείς, χαρακτηρίζονται όμως ταυτόχρονα από μια υπεροψία.
Παλαιότερες μελέτες έχουν δείξει ότι οι ναρκισσιστές γενικώς έχουν την τάση να σαμποτάρουν τις ερωτικές τους σχέσεις με καταστροφικές συμπεριφορές. Για παράδειγμα, συνηθίζουν να φλερτάρουν σκόπιμα με άλλα άτομα, συζητούν για το πόσο θα ήθελαν να βγουν ραντεβού με ένα τρίτο πρόσωπο, επισημαίνουν πόσο ελκυστικό είναι ένα άλλο άτομο ενώ βρίσκονται με το ταίρι τους ή συγκρίνουν το ταίρι τους με τρίτους.
Στόχος της νέας μελέτης, η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Personality and Individual Differences, ήταν να διαπιστωθεί κατά πόσο οι ναρκισσιστές προκαλούν εσκεμμένα τη ζήλεια στο έτερόν τους ήμισυ και επίσης εάν υπάσχουν διαφορές ως προς τη συμπεριφορά αυτή ανάμεσα σε «μεγαλεπήβολους» και «ευάλωτους» ναρκισσιστές.
Σύμφωνα με τα ευρήματα των ερευνητών, τα οποία βασίστηκαν στις απαντήσεις 237 νέων, οι ναρκισσιστές πράγματι προσπαθούν να προκαλούν στον σύντροφό τους τη ζήλεια, ωστόσο οι απώτεροι στόχοι της συμπεριφοράς αυτής διαφέρουν ανάλογα με τον τύπο ναρκισσισμού. Οι «μεγαλεπήβολοι» ναρκισσιστές θέλουν να προκαλούν τη ζήλεια με στόχο να νιώσουν πιο ισχυροί και να έχουν τον έλεγχο της σχέσης, ενώ οι «ευάλωτοι» ναρκισσιστές το κάνουν κυρίως από ανασφάλεια.
Με λίγα λόγια, εάν ο σύντροφος προκαλεί συνεχώς με τη διαχυτική συμπεριφορά του προς άλλα άτομα πιθανότατα το κάνει επίτηδες και πιθανότατα είναι ναρκισσιστής!
Οι ναρκισσιστές τονίζουν τα επιτεύγματά τους και οι νευρωτικοί μιλούν για τη σχέση τους.
Κάποιοι συνηθίζουν να καυχιούνται για τα κατορθώματά τους, άλλοι να ανεβάζουν αναρτήσεις που «κραυγάζουν» ότι αποζητούν την προσοχή των άλλων κι άλλοι δε σταματούν να αναλύουν τις πολιτικές και άλλες πεποιθήσεις τους.
Καλώς ορίσατε στον κόσμο του Facebook, όπου εκατομμύρια χρήστες ανανεώνουν τις αναρτήσεις τους στο δημοφιλέστερο μέσο κοινωνικής δικτύωσης σε καθημερινή βάση.
Τι πιο βαθύ αποκαλύπτουν όμως οι αναρτήσεις των χρηστών του Facebook;
Σύμφωνα με δημοσίευμα της ιστοσελίδας Healthista, μια νέα έρευνα αγγλικού πανεπιστημίου έδειξε ότι το status ενός ατόμου στο Facebook μπορεί να αποκαλύψει πολλά για την προσωπικότητά του.
Οι αναρτήσεις του καθενός μπορούν να «κρύβουν» ναρκισσιστές ή νευρωτικούς ανθρώπους και να αποκαλύπτουν πόση αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση έχουν.
Αυτό τουλάχιστον ισχυρίζεται μια ομάδα ερευνητών από το πανεπιστήμιο Μπρουνέλ, οι οποίοι ανέλυσαν 555 διαδικτυακές έρευνες που συμπλήρωσαν οι χρήστες του Facebook.
Οι έρευνες εστίαζαν στα «πέντε μεγάλα» χαρακτηριστικά της προσωπικότητας ενός ατόμου (Big Five): εξωστρέφεια, ειλικρίνεια, τερπνότητα, νευρωτισμός και ευσυνειδησία, καθώς επίσης και η αυτοεκτίμηση και ο ναρκισσισμός.
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν, ότι οι χρήστες έτειναν να ανεβάζουν αναρτήσεις σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους. Ακόμη, βρήκαν ότι όσοι εμφάνιζαν υψηλά ποσοστά νευρωτισμού, αναζητούσαν την επιβεβαίωση από τους άλλους, την οποία δε μπορούσαν να πάρουν εκτός διαδικτύου.
Όσα περισσότερα likes και σχόλια λάμβαναν, τόσο περισσότερο βίωναν τα οφέλη της κοινωνικής ένταξης, ενώ όσοι δεν λάμβαναν πολλά ή και καθόλου ένιωθαν εξοστρακισμένοι.
Οι εξωστρεφείς, από την άλλη, εκμεταλλεύονται το Facebook ως ένα εργαλείο για κοινωνικές δεσμεύσεις και για τη δημιουργία status που αφορούν κοινωνικές δραστηριότητες. Δεν τους ενδιαφέρουν τόσο τα likes, αλλά υποκινούνται περισσότερο από την αλληλεπίδρασή τους με άλλους.
«Μπορεί να προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι τα status στο Facebook μπορεί να αντικατοπτρίζουν τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας ενός ατόμου. Ωστόσο, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε γιατί οι άνθρωποι γράφουν για συγκεκριμένα ζητήματα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook» εξήγησε η Dr. Tara Marshall.
Σε ποια συμπεράσματα κατέληξαν οι ερευνητές:
Ναρκισσιστές
Ανεβάζουν αναρτήσεις κυρίως για: τα κατορθώματά τους, τη διατροφή τους και τη σωματική δραστηριότητα.
Αποζητούν την προσοχή κι επιβεβαίωση από τρίτους, την οποία μετρούν με τα «likes».
Οι αναρτήσεις για τα κατορθώματά τους λαμβάνουν τα περισσότερα likes, ενθαρρύνοντας τους ανθρώπους με αυτόν τον τύπο προσωπικότητας να γράφουν περισσότερο γι’ αυτά, λένε οι ερευνητές.
Ανοιχτοί, περίεργοι και δημιουργικοί
Ανεβάζουν αναρτήσεις κυρίως για: τις πολιτικές τους πεποιθήσεις και διανοητικά/πνευματικά ζητήματα.
Όσοι είναι πολύ ανοιχτοί κι ειλικρινείς (δημιουργικοί με έντονο το στοιχείο της περιέργειας) ανεβάζουν αναρτήσεις για τις πολιτικές τους πεποιθήσεις και πνευματικά ζητήματα. Αναζητούν λιγότερη κοινωνική αλληλεπίδραση και τους ενδιαφέρει περισσότερο να μοιραστούν πληροφορίες, έχοντας απρόσωπα κίνητρα που ευνοούν την ανταλλαγή πληροφοριών, για τρέχοντα γεγονότα και έρευνες.
Ευσυνείδητοι
Ανεβάζουν αναρτήσεις κυρίως για: τις ρομαντικές τους σχέσεις.
Οι ευσυνείδητοι χρήστες δεν ανεβάζουν πολλές αναρτήσεις συχνά και έχουν μεγαλύτερη συνείδηση για το πώς δέχονται οι υπόλοιποι το περιεχόμενο που μοιράζονται. Όταν όμως το κάνουν, συνήθως είναι για τα παιδιά τους.
Χαμηλή αυτοεκτίμηση
Ανεβάζουν αναρτήσεις κυρίως για: τις ρομαντικές τους σχέσεις.
Οι άνθρωποι με χαμηλό επίπεδο αυτοεκτίμησης ανεβάζουν συχνά αναρτήσεις για τη σχέση με το/τη σύντροφό τους. Πιστεύεται ότι τα κίνητρά τους σχετίζονται με την επιθυμία τους να καταστείλουν τις ανασφάλειές τους και να δείξουν στους άλλους ότι τα πηγαίνουν καλά με τη σχέση τους. Αυτές οι αναρτήσεις λαμβάνουν τα λιγότερα likes και κάνουν τους χρήστες να μοιάζουν λιγότερο αρεστοί.
Οι ερευνητές επισημαίνουν, ότι απαιτείται να γίνουν περαιτέρω μελέτες γύρω από το πώς οι φίλοι στο Facebook αντιδρούν σε τέτοιου είδους αναρτήσεις, τόσο στην πραγματική, όσο και στη διαδικτυακή ζωή.
Πηγή: techit.gr
Με μια πρώτη ματιά, ένα άτομο που χαρακτηρίζεται από βαθιά εσωστρέφεια δεν έχει τίποτα κοινό με ένα άτομο με έκδηλες ναρκισσιστικές τάσεις.
Ο πρώτος αγαπά τη μοναξιά και κλείνεται συχνά στις σκέψεις του, ενώ ο δεύτερος θέλει να περιτριγυρίζεται από κόσμο και να επιδεικνύει τα ταλέντα και τα επιτεύγματά του.
Φαίνεται όμως ότι είναι λεπτή η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε έναν φαινομενικά εσωστρεφή άνθρωπο και σε έναν «συγκαλυμμένο» ναρκισσιστή.
Τα άτομα που χαρακτηρίζονται από εσωστρέφεια συνηθίζουν να μιλούν συχνά ή να διαβάζουν για αυτό το χαρακτηριστικό της προσωπικότητάς τους. Αυτή η τάση πιθανώς προκύπτει επειδή τους αρέσει να αφιερώνουν αρκετό χρόνο στο βαθύ στοχασμό. Όπως είναι φυσικό, ορισμένες από τις σκέψεις τους θα αφορούν στον ίδιο τους τον εαυτό.
Σε ποιο σημείο όμως σταματά η ενδοσκόπηση και ξεκινά η εντατική αυτο-ενασχόληση; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό αποδεικνύεται καθοριστική, δεδομένου ότι ξεχωρίζει τον εσωστρεφή από αυτό που ονομάζουμε «κρυφό» ναρκισσιστή.
Ποια χαρακτηριστικά και ποιες συμπεριφορές σκιαγραφούν τον «κρυφό» ναρκισσιστή; Είναι ένα άτομο που κατά βάθος πιστεύει ότι δεν το εκτιμούν όσο θα έπρεπε ή το απομονώνουν και το περιθωριοποιούν σκόπιμα, ένα άτομο που θεωρεί ότι κανείς δεν δίνει τη δέουσα σημασία στα έξοχα ταλέντα του. Είναι ένα άτομο που δεν δέχεται την κριτική και παρεξηγείται εύκολα και που μερικές φορές εκνευρίζεται ότι κάποιος άλλος τον απασχολεί με ένα πρόβλημά του.
Ο ψυχολόγος Τζόναθαν Τσικ έχει σχεδιάσει ένα απλό και σύντομο τεστ που αποκαλύπτει τις τάσεις «κρυφού» ναρκισσισμού και μας τις αναφέρει το onmed.gr.
Διαβάστε τις παρακάτω 10 δηλώσεις και σημειώστε πόσο συμφωνείτε ή διαφωνείτε με βάση την εξής κλίμακα:
1 – δεν ισχύει καθόλου για εμένα, διαφωνώ απόλυτα
2 – δεν ισχύει
3 – ούτε ναι, ούτε όχι
4 – ισχύει
5 – ισχύει για εμένα, συμφωνώ απόλυτα
Οι δηλώσεις είναι οι εξής:
1. Πολλές φορές με απορροφούν εντελώς οι σκέψεις που αφορούν σε προσωπικά μου ζητήματα, στην υγεία μου, στις έγνοιες μου ή στις προσωπικές μου σχέσεις με τους άλλους.
2. Πληγώνομαι εύκολα όταν με κοροϊδεύουν ή όταν οι άλλοι κάνουν το παραμικρό σχόλιο για εμένα.
3. Όταν μπαίνω σε ένα δωμάτιο, αισθάνομαι ότι όλα τα βλέμματα πέφτουν επάνω μου.
4. Δεν μου αρέσει να μοιράζομαι τη «δόξα» για ένα επίτευγμα με άλλους.
5. Αισθάνομαι ότι έχω ήδη αρκετά προβλήματα και δεν μπορώ να ασχολούμαι με τα προβλήματα των άλλων.
6. Αισθάνομαι ότι ο χαρακτήρας μου διαφέρει πολύ από το χαρακτήρα των περισσότερων ανθρώπων.
7. Συχνά ερμηνεύω τα σχόλια των άλλων σαν να απευθύνονται σε εμένα.
8. Συχνά ξεχνιέμαι με τις δικές μου ασχολίες και ξεχνώ την ύπαρξη των άλλων ανθρώπων.
9. Δεν μου αρέσει να βρίσκομαι σε ένα χώρο με πολλούς ανθρώπους, εκτός κι αν γνωρίζω ότι τουλάχιστον ένας από αυτούς με εκτιμά.
10. Κατά βάθος ενοχλούμαι όταν μου λέει κάποιος το πρόβλημά του και μου ζητά να του αφιερώσω χρόνο ή να δείξω συμπόνια.
Βαθμολογία
Με πόσες από τις παραπάνω δηλώσεις συμφωνείτε απόλυτα, δηλαδή σημειώσατε δίπλα τον αριθμό 5; Δώστε στον εαυτό σας 5 βαθμούς για καθεμιά από αυτές. Εάν συγκεντρώσατε πάνω από 40 βαθμούς, δηλαδή περιγράφουν το χαρακτήρα και τη συμπεριφορά σας οι περισσότερες από τις δηλώσεις, τότε πιθανότατα ανήκετε στην κατηγορία των «κρυφών» ναρκισσιστών.
Εκατομμύρια χρήστες, εκατομμύρια likes, ατελείωτες ώρες σύνδεσης στο Facebook. Μια social καθημερινότητα που για πολλούς αποτελεί ουσιαστικά εξάρτηση χωρίς να το αντιλαμβάνονται.
Όπως επίσης δεν αντιλαμβάνονται πως οι συγκεκριμένες ώρες που αφιερώνουν μπροστά από τις κάθε είδους οθόνες, μπορεί να επηρεάζουν αρνητικά την πραγματική τους ζωή και ψυχολογία. Τα αποτελέσματα ακαδημαϊκών ερευνών μας αναγκάζουν να αφιερώσουμε και μερικά λεπτά ώστε να σκεφτούμε τι συμβαίνει ευρύτερα στο κόσμο του facebook αλλά και στη προσωπική μας περίπτωση πιο συγκεκριμένα.
Το συμπέρασμα στο οποίο (δυστυχώς) καταλήγουνε και οι δύο έρευνες που μπορείτε να βρείτε online*, είναι η ύπαρξη αντικειμενικής σύνδεσης ανάμεσα σε όλα όσα λαμβάνουμε από το facebook και τον δείκτη πνευματικής-σωματικής ευεξίας. Αποδεικνύεται μεθοδολογικά ότι ως παθητικοί χρήστες του πιο γνωστού κοινωνικού δικτύου, είμαστε συνολικά ευάλωτοι στον κίνδυνο να περιοριστεί η ικανοποίηση από την ζωή μας και να αναπτυχθούν αρνητικά συναισθήματα όπως ο φθόνος και η χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Ο βαθμός επιρροής σε κάθε χρήστη είναι σαφώς διαφορετικός και εξαρτώμενος από πολλούς παράγοντες, οι οποίοι έχουν να κάνουν τόσο με την ατομική προδιάθεση αλλά και με το οικογενειακό-κοινωνικό περιβάλλον. Τα δεδομένα όμως τείνουν να απεικονίζουν μια συνολική κατάσταση χωρίς ισορροπία, όπου η πλάστιγγα γείρει είτε προς μια νέα μορφή μιζέριας, είτε προς μια νέα φάση ικανοποίησης του ναρκισσισμού ορισμένων.
Η «ορθή χρήση» του facebook (αν μπορεί να σταθεί ένας τέτοιος όρος) και η ισορροπία μεταξύ αληθινής και διαδικτυακής ζωής, φαίνεται να είναι δύσκολα επιτεύξιμοι στόχοι για εκατομμύρια χρήστες.
Εξαιρέσεις μπορείς να πεις στον κανόνα που θέλει το facebook να αποτελεί όλο και περισσότερο ένα μέσο διασποράς άχρηστων πληροφοριών, υποσυνείδητου φθόνου για τις εικόνες που δημοσιεύουν οι friends και φυσικά εντυπωσιακή «πασαρέλα» όλων εκείνων που επιδιώκουν να εκθέσουν την real ή fake ζωή τους. Εκείνων που καταβάλουν μεγάλη προσπάθεια ώστε να φτάσει το ΕΓΩ τους σε κάθε οθόνη υπολογιστή, κινητού και tablet, ευχαριστώντας το facebook για κάθε like. Των facebook stars όπως νομίζουν, που βρήκαν όση δημοσιότητα δεν έχουν βρει ακόμη στο STAR Channel. Και πάντα στην άλλη πλευρά όπως είπαμε, εκείνοι που «καταπίνουν» αμάσητο ότι περιεχόμενο συναντάνε και μετατρέπουν τις επιλεγμένες δημοσιεύσεις των άλλων σε αιτία φθόνου και μη ικανοποίησης από την δική τους (offline) ζωή.
Κάπου ανάμεσα στα παραπάνω υπάρχει και μια μερίδα ισορροπημένων χρηστών που μάλλον επιβεβαιώνει πως ο χαμένος χρόνος, ο μίζερος φθόνος και ο ναρκισσισμός είναι οι κανόνες του facebook το 2014. Μπορείς να πεις βέβαια πως το δημιούργημα του Mark Zuckerberg κλείνοντας 10 χρόνια ζωής, έχει προσαρμοστεί απόλυτα στις κοινωνίες στις οποίες κυρίως απευθύνεται. Η εμπειρία μιας δεκαετίας κάνει πιο εύκολο το έργο της εταιρείας, ώστε να κρατά τόσα εκατομμύρια χρήστες συνδεδεμένους, ευάλωτους στην εξάρτηση και υπό προϋποθέσεις δυστυχισμένους. Sorry ξέχασα. Είπαμε πως κάποιοι δεν νιώθουν μιζέρια αλλά την έξαψη των likes, προβάλλοντας όποτε και όπως επιθυμούν τον νάρκισσο εαυτό τους στο πρωτοφανές ευρύ κοινό που διαθέτουν. Αυτοί, η Facebook Inc και άλλες εταιρείες που προωθούν τα προϊόντα τους στην ιστοσελίδα, φαίνεται πως κάνουν μια χαρά την δουλειά τους όσο οι περισσότεροι χρήστες ούτε καν επιδιώκουν την υποκειμενική «ορθή χρήση».
Οι ακαδημαϊκοί ψυχολόγοι λοιπόν, προειδοποιούν πως το facebook (υπό συνθήκες φυσικά) κάνει κακό στην ψυχική υγεία και επηρεάζει αρνητικά την ικανοποίηση μας από την πραγματική ζωή. Αυτή στην οποία ζούμε και δεν συνδεόμαστε. Αυτή στην οποία υπάρχουν οι λύσεις ώστε να γίνει καλύτερη όταν δεν είναι. Όσο search και να κάνουμε στο facebook, όσα profiles και να χαζέψουμε, online λύσεις και προσωπική ισορροπία δεν θα βρούμε. Αντιθέτως, το πιθανότερο είναι να στερούμε πολύτιμο χρόνο από άλλες δραστηριότητες και από ανθρώπινες σχέσεις εκτός internet. Σε κάθε περίπτωση, η ευθύνη προστασίας από τους κινδύνους είναι απόλυτα δική μας ως ενήλικες. Δεν υπάρχει κακό μέσο επικοινωνίας. Υπάρχει κακή χρήση από την δική μας πλευρά!
* Τις δημοσιευμένες έρευνες μπορείτε να βρείτε και να διαβάσετε στα παρακάτω links:
Η έρευνα του Ethan Kross, καθηγητή ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο του Michigan.
«Facebook Use Predicts Declines in Subjective Well-Being in Young Adults» / Published: 14/08/2013
http://www.plosone.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pone.006984
Η έρευνα των Hanna Krasnova, Helena Wenninger, Thomas Widjaja & Peter Buxmann από το Institute of Information Systems του Βερολίνου και το Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Darmstadt.
«Envy on Facebook: A Hidden Threat to Users’ Life Satisfaction?»
Πηγή: 12tetragonika.gr