Κάθε χρόνο έτσι και φέτος παραμονή (1 Φεβρουαρίου) δεν παρέλειψα να ανέβω στο παλιό Πυλί για την γιορτή της Παναγίας των Καστριανών η γνωστή σε όλους μας ως Παναγιά Υπαπαντή.
Νωρίς το απόγευμα μέσα σε πλήθος κόσμου τόσο στον ιερό ναό όσο και στο προαύλιο αυτού, τελέσθηκε ο Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας κ. Ναθαναήλ και ακολούθως την Κυριακή το πρωί, 2 Φεβρουαρίου η Πανηγυρική Αρχιερατική Θεία Λειτουργία.
Αν και έχουν περάσει αρκετά χρόνια από τότε που ήμουν παιδί μερικά πράγματα δεν έχουν αλλάξει παρά μονό  τα πρόσωπα των γιαγιάδων με τις πυκνές "ζάρες" τους που μαρτυρούν το πέρασμα των χρόνων. Αγέρωχες εκεί πάντα τιμούν την γιορτή της Παναγιάς αφού αρκετές μέρες πριν μαζί με τους υπόλοιπους ενορίτες του Αγ. Γιώργη δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους για να ευχαριστήσουν τους προσκυνητές.
Στο μικρό πέτρινο δωματιάκι λίγο δεξιά στο ύψωμα από τον ιερό ναό της Παναγιάς, ο τόπος μοσχοβολάει, περισσότερο από 25 κιλά αλεύρι για την προετοιμασία των παραδοσιακών πλέον λουκουμάδων που προσφέρονται κάθε χρόνο.
 Γυναίκες του χωριού που θυμούνται και μας εξιστορούν πόσα χρόνια τηρούν αυτό το έθιμο αφού αρκετές από αυτές θυμόντουσαν τις γιαγιάδες τους να τους παρασκευάζουν και τα μικρά παιδιά του χωριού να τους γεύονται!
Σε πολλά σημεία φωτιές αναμμένες για να περάσει η βραδιά αφού πολλοί είναι αυτοί που ξημερώνονται για να κάνουν το τάμα τους.
Η εικόνα του τοπίου μαγική... ο ναός... το κάστρο στην κορυφή ό ήχος της καμπάνας αλλά και το έντονο στοιχείο της ακατέργαστης πέτρας συνθέτουν το πιο όμορφο πάζλ...

Λίγα λόγια για το Παλιό Πυλί και τον όσιο Χριστόδουλο που ίδρυσε, την Παναγιά.
Πηγή: ΔΙΚΑΙΟΣ ΝΕΤ & ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΜΟΥΣΤΑΚΗΣ http://amoustakis.wordpress.com

Ο οικισμός του Παλαιού Πυλίου βρίσκεται στο δυτικό μέρος της οροσειράς του Δίκαιου, σε υψόμετρο 300μ. περίπου από την επιφάνεια της θάλασσας. Εδώ καταφεύγει ο όσιος Χριστόδουλος από τη Στρόβιλο της Μικράς Ασίας, κατόπιν προσκλήσεως από τον Κώο μοναχό Αρσένιο Σκηνούρη και ιδρύει τη Μονή της Παναγίας των Καστριανών.

Ὁ πλέον ἐπιφανὴς μοναχὸς τοῦ 11ουαἰῶνα εἶναι ὁ ὅσιος Χριστόδουλος, ἡ μνήμη τοῦ ὁποίου τιμᾶται στὶς 16 Μαρτίου καὶ στὶς 21 Ὀκτωβρίου.

Ὁ Ὅσιος προῆλθε ἀπὸ τὴν μικρασιατικὴ περιοχὴ τοῦ Ὄρους Λάτρος καί, μετὰ ἀπὸ παραμονὴ στὴν Κῶ, κατέληξε στὴ νῆσο Πάτμο, ὅταν ὁ Ἀλέξιος Α΄ Κομνηνὸς συμφώνησε στὴν ἀνταλλαγή τῶν κτημάτων ποὺ τοῦ εἶχε παραχωρήσει ὁ Κῶος μοναχὸς Ἀρσένιος Σκηνούρης στὴν Κῶ καὶ τὴ Στρόβιλο, μὲ τὸ ἄγονο καὶ ἔρημο νησί.

Ἂς δοῦμε, ὅμως κάποια στοιχεῖα ἀπὸ τὸ βίο τοῦ Ὁσίου ποὺ δηλώνουν τη σχέση του μὲ τὸ νησὶ τῆς Κῶ.

 Ὁ μοναχὸς Ἀρσένιος Σκηνούρης, φιλοξένησε τὸν διωκόμενο ὅσιο Χριστόδουλο στὴν Ἱερὰ Μονὴ Στροβίλου στὰ μικρασιατικὰ παράλια, τὴν ὁποία κατεῖχε ἡ οικογένειά του καὶ εἶχε κτίσει μετὰ ἀπὸ ἀλληλογραφία μὲ τον αὐτοκράτορα Νικηφόρο Βοτανειάτη (1079) σὲ πατρογονικὰ κτήματά του. Μὲ τὴν ἄφιξη στὴν περιοχὴ τοῦ ὁσίου Χριστοδούλου τὴν παραχώρησε σὲ αὐτὸν παραιτούμενος ἀπὸ κάθε δικαίωμα, καὶ ὁ Ὅσιος παρέμεινε σὲ αὐτὴ ἀνάμεσα στὸ Μάρτιο τοῦ 1079 καὶ πρὶν ἀπὸ τὸ Μάρτιο τοῦ 1080, ὅταν πῆγε στὴν Κῶ, ὅπου κατέφυγε γιὰ νὰ γλιτώσει ἀπὸ τὶς ἐπιδρομὲς τῶν Τούρκων. Ἐπιθυμώντας ὁ Κῶος μοναχὸς τὴν ἐνίσχυση τοῦ μοναχισμοῦ στὸ νησὶ τῆς Κῶ, προσκάλεσε τὸν ὅσιο Χριστόδουλο στὸ νησὶ καὶ τοῦ παραχώρησε μεγάλη ἀκίνητη περιουσία μὲ σκοπὸ νὰ ὀργανώσει ἕνα μοναστήρι.

Ἀφοῦ ὁ Ὅσιος ἐπισκέφθηκε τὰ κτήματα τοῦ μοναχοῦ Ἀρσενίου Σκηνούρη κατέληξε στὸ Παλαιὸ Πυλί, ὅπου ἔκτισε μοναστήρι στὸ ὄνομα τῆς Θεοτόκου, τὸ ἐπωνομαζόμενο Μονὴ τῶν Καστριανῶν. Τὸ μοναστήρι αὐτὸ ποὺ σώζεται μέχρι σήμερα, ἀνέπτυξε πλούσια δράση καὶ λειτούργησε ὡς πνευματικὸς πόλος ἕλξης.

Σύντομα, γιὰ λόγους ἄγνωστους σὲ ἐμᾶς, ὁ μοναχὸς Ἀρσένιος Σκηνούρης, «νύκτωρ», δηλαδὴ νύκτα, ἀνεχώρησε γιὰ τὴν Ἰερουσαλήμ, χωρὶς νὰ ἐπιστρέψει πλέον στὴν Κῶ ἀφήνοντας τὰ κτήματά του στὸν ὅσιο Χριστόδουλο.

Παρὰ τὴ φυγή του ἀπὸ τὴ Μονὴ τῶν Καστριανῶν, ὁ ὅσιος Χριστόδουλος, ὁ ὁποῖος τὸν ἐκτιμοῦσε ἰδιαίτερα, περίμενε νὰ ἐπιστρέψει καί, μάλιστα, μετὰ ἀπὸ χρόνια, ὅταν συνέταξε τὴ διαθήκη του, τὸν ὅρισε διάδοχό του στὴν ἡγουμενία τῆς μονῆς τῆς Πάτμου δηλώνοντας μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο τὴ μεγάλη ἐκτίμηση, τὴν εὐγνωμοσύνη καὶ τὸ σεβασμό του πρὸς αὐτόν.

Ἡ σχέση τοῦ ὁσίου Χριστοδούλου μὲ τὸ νησὶ τῆς Κῶ κατὰ τὴν τελευταία δεκαετία τοῦ βίου του παρουσιάζεται στενή, καθὼς τὰ μοναστήρια ποὺ ἵδρυσε, κατ᾿ αὐτὴ τὴν περίοδο (Παναγία Καστριανῶν καὶ Μονὴ τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου), σχετίζονται ἄμεσα μὲ τὴ νῆσο αὐτή. Ἡ μὲν πρώτη βρίσκεται στὴν Κῶ ἡ δὲ δεύτερη ἔγινε πραγματικότητα χάρη στὰ κτήματα ποὺ τοῦ εἶχαν παραχωρηθεῖ στὴν Κῶ.

Τὰ σημαντικότερα κείμενά τοῦ Ὁσίου, τὰ ὁποῖα συντάχθηκαν πρὸς τὸ τέλος τῆς ζωῆς του, μνημονεύουν τὴν ἄριστη σχέση ποὺ εἶχε μὲ τὸν μον. Ἀρσένιο Σκηνούρη, ὁ ὁποῖος, ἂν καὶ ἀφανής, εἶχε ἀνυπολόγιστη προσφορὰ στὴν ὀργάνωση τοῦ μοναχισμοῦ τοῦ νοτιοανατολικοῦ Αἰγαίου καὶ τῶν ἀπέναντι μικρασιατικῶν παραλίων, καθὼς παραχώρησε τὴν μεγάλη πατρική του περιουσία γιὰ την ἵδρυση μονῶν. Ἡ ἀνταλλαγὴ τῆς ἔρημης Πάτμου ἔγινε μὲ δικά του κτήματα, τὰ ὁποῖα ὁ αὐτοκράτορας Ἀλέξιος Αʹ ὁ Κομνηνὸς θεώρησε ὅτι εἶχαν ἴση ἀξία μὲ τὸ νησί, ὥστε νὰ προχωρήσει στὴν ἀνταλλαγή.