Χρειάζεται υπέρβαση για την ενότητα του ΠΑΣΟΚ

Το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται ίσως στη δυσκολότερη φάση της ιστορίας του. Διατηρεί συμπαγή τον ιστορικό του πυρήνα και τα στελέχη του ενώ όσοι οπαδοί του κατέφυγαν σε άλλους πολιτικούς χώρους με την ελπίδα ότι θα συναντήσουν εκεί το ΠΑΣΟΚ του ’81 σήμερα απελπισμένοι δηλώνουν ότι προβληματίζονται για τον ποιο δρόμο θα ακολουθήσουν.

Είναι αλήθεια ότι το ΠΑΣΟΚ του 2009, όταν δηλαδή ξαναήρθε στην εξουσία, θα έπρεπε αμέσως να πει όλη την αλήθεια στο λαό. Να πει ότι παρέλαβε πραγματικά μια χρεοκοπημένη χώρα και να ζητήσει από όλα τα κόμματα να το βοηθήσουν για να βγάλει τη χώρα από τη χρεοκοπία. Διαφορετικά θα έπρεπε να προκηρύξει δημοψήφισμα ή εκλογές.

Αυτό δεν το έπραξε. Αντίθετα, ανέλαβε μόνο του την ευθύνη να βγάλει τη χώρα από τη χρεοκοπία πιστεύοντας ότι ο σωστός δρόμος είναι η παραμονή στο Ευρώ και στην Ευρωζώνη και ότι, με τη βοήθεια των Ευρωπαίων συμμάχων μας, θα παραμείνει η χώρα στο σωστό δρόμο. Τότε όλα τα κόμματα κατήγγελλαν με μεγάλες κινητοποιήσεις το Μνημόνιο και ιδιαιτέρως η Νέα Δημοκρατία και ο ΣΥΡΙΖΑ οι οποίοι πρότειναν μάλιστα διάφορους αντιμνημονιακούς δρόμους ως την καλύτερη επιλογή.
Το αποτέλεσμα είναι σε όλους γνωστό. Η μεγάλη πλειοψηφία των οπαδών και στελεχών του ΠΑΣΟΚ κατέφυγε σε όλα σχεδόν τα κόμματα με κύρια κατεύθυνση τον ΣΥΡΙΖΑ. Πίστεψαν τα λόγια τα μεγάλα τα οποία όμως ήταν κενά περιεχομένου. Τα κόμματα που διαδέχθηκαν το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, δηλαδή η Νέα Δημοκρατία και ο ΣΥΡΙΖΑ, όχι μόνο δεν ακολούθησαν άλλο δρόμο αλλά έφεραν δικά τους μνημόνια χειρότερα από το πρώτο μνημόνιο το οποίο είχαν υπονομεύσει. Τελικά, ο ΣΥΡΙΖΑ μαζί με τους ΑΝΕΛ παρέδωσαν τη χώρα τουλάχιστον για έναν αιώνα στην εκμετάλλευση των ξένων, αυτοί που υπόσχονταν ότι θα έσχιζαν τα μνημόνια και τους μνημονιακούς νόμους.

Η χώρα καταστράφηκε από αυτήν την νοοτροπία των συγκεκριμένων κομμάτων που όχι μόνο δεν απομάκρυναν το ΔΝΤ από τη χώρα αλλά εκλιπαρούσαν και εκλιπαρούν μαζί με τους Ευρωπαίους τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα της οικονομικής ανασυγκρότησης της χώρας. Αυτή είναι, δυστυχώς, η πραγματικότητα και η πικρή αλήθεια.

Από την άλλη πλευρά, η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ απογοήτευσε τους οπαδούς του. Λένε, παραφράζοντας τον στίχο του Διονυσίου Σολωμού, σαν μισούνται αναμεσό τους δεν τους πρέπει η στήριξή μας. Ο Γιώργος Παπανδρέου, πιστεύοντας ότι τον υπέσκαπτε ο Ευάγγελος Βενιζέλος, αποφάσισε όχι μόνο να παραιτηθεί από Πρωθυπουργός και αρχηγός του ΠΑΣΟΚ αλλά λίγες μέρες προ των εκλογών του Ιανουαρίου του 2015 να ιδρύσει νέο κόμμα, κατά του ΠΑΣΟΚ. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος, εξοργισμένος και πικραμένος - και δικαιολογημένα - με αυτήν την ενέργεια του Γιώργου Παπανδρέου παραιτήθηκε από Πρόεδρος αμέσως μετά την εκλογική αποτυχία του ΠΑΣΟΚ. Οι κομματικές εκλογές ανέδειξαν νέα ηγεσία με Πρόεδρο την Φώφη Γεννηματά η οποία, αν μη τι άλλο, κατάφερε μέσα σε λίγους μήνες από τελευταίο κόμμα που ήταν το ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του Ιανουαρίου να το φέρει ουσιαστικά τρίτο.

Οι εχέφρονες οπαδοί του ΠΑΣΟΚ απαιτούν από το Γιώργο Παπανδρέου και τον Ευάγγελο Βενιζέλο ενότητα και μεγαλοψυχία για την ανασυγκρότηση του κόμματος. Να μιμηθούν την πολιτική ωριμότητα του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Καίτοι η κυβέρνησή του ανετράπη από τον Αντώνη Σαμαρά - ο οποίος μάλιστα ίδρυσε δικό του κόμμα- όταν ο Σαμαράς έγινε Πρωθυπουργός ο ίδιος και η οικογένειά του παρέμειναν στο κόμμα και σήμερα η Νέα Δημοκρατία ενωμένη διεκδικεί τη διακυβέρνηση της χώρας. Η εικόνα του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, του Κώστα Καραμανλή και του Αντώνη Σαμαρά που από κοινού χειροκροτούν τη νέα ηγεσία του κόμματος τους θα πρέπει να αποτελέσει παράδειγμα προς μίμηση για τους πρώην αρχηγούς του ΠΑΣΟΚ. Αυτήν την εικόνα θέλουν να δουν σήμερα οι οπαδοί του ΠΑΣΟΚ.

Το ΠΑΣΟΚ σήμερα έχει εκλεγμένη ηγεσία και αυτήν απαιτούν οι οπαδοί του να στηρίξουν όλα τα υγιή του στελέχη. Αυτήν την εικόνα θέλει να δει σήμερα ο εχέφρων οπαδός του ΠΑΣΟΚ για να αναγνωρίσει ότι πρέπει να επανέλθει στο χώρο του. Άλλωστε το έχει αποδείξει στο παρελθόν. Το ’89 εγκατέλειψε τον Ανδρέα Παπανδρέου αλλά επανήλθε και τον επανέφερε στην εξουσία το ’93 με ποσοστό περίπου 48%, δηλαδή όσο το ποσοστό που είχε πάρει με τον θρίαμβό του στις εκλογές του 1981. Το να αναζητά το ΠΑΣΟΚ στήριξη από τον ευρύτερο δημοκρατικό χώρο χωρίς να έχει ρυθμίσει τα του οίκου του είναι κάτι που αντίκειται στην κοινή λογική.

Ο Αντιπρόεδρος της Βουλής βουλευτής Δωδεκανήσου Δημήτρης Κρεμαστινός, κατά τη συνεδρίαση του Πολιτικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ τόνισε τα εξής:

«Καίτοι προσωπικά πιστεύω ότι η χώρα θα έπρεπε να είχε Κυβέρνηση από όλα τα κόμματα του λεγόμενου «ευρωπαϊκού τόξου» για να μπορεί να διαπραγματεύεται σκληρά με τους λεγόμενους θεσμούς, δηλαδή την Τρόικα και ιδιαιτέρως το ΔΝΤ, δυστυχώς μέχρι σήμερα αυτό δεν υλοποιήθηκε. Φοβούμαι, ότι κάποια στιγμή όταν τα πράγματα οδηγηθούν σε αδιέξοδο αυτό θα υλοποιηθεί αλλά τότε θα είναι πολύ αργά. Και όταν μιλώ για αδιέξοδο δεν εννοώ μόνο το οικονομικό αδιέξοδο αλλά και το αδιέξοδο των εξωτερικών μας θεμάτων τα οποία, δυστυχώς, λόγω απειρίας των κυβερνώντων είναι αφημένα στην τύχη τους. Ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας ζητά συνέχεια εκλογές για να αναγκαστεί την επομένη των εκλογών να αναζητά συνεργασίες με όλη την Αντιπολίτευση έστω και αν έχει -που δεν προβλέπεται από τις δημοσκοπήσεις- αυτοδυναμία. Συνεργασίες όμως που από την πράξη έχει αποδειχθεί ότι δεν γίνονται μετά τις εκλογές. Και όταν γίνονται αποσπασματικά, με ένα κόμμα, κατά κανόνα αποτυγχάνουν.
Εάν όμως οδηγηθούμε σε εκλογές θα πρέπει η Δημοκρατική Συμπαράταξη - δηλαδή κυρίως το ΠΑΣΟΚ - πρωτίστως να πείσει γιατί οι ψηφοφόροι του του 44% των εκλογών του 2009 δεν θα πρέπει να ψηφίσουν ούτε ΣΥΡΙΖΑ ούτε Νέα Δημοκρατία. Εκείνοι που επλανήθησαν και ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ αναζητούσαν κατάργηση του μνημονίου και των μνημονιακών νόμων και είδαν να υλοποιείται το 3ο και χειρότερο από όλα μνημόνιο εν αναμονή του 4ου και οι μνημονιακοί νόμοι όχι μόνο να ισχύουν αλλά να γίνονται σκληρότεροι. Όσον αφορά τους μισθούς και τις συντάξεις όχι μόνο δεν τους επανέφεραν αλλά τους μείωσαν δραματικά. Το επιχείρημα ότι «και εσείς τους μειώσατε περισσότερο» δεν ισχύει γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ αναγκάστηκε να αποδεχθεί όλες τις μειώσεις και μάλιστα να τις θεωρήσει ανεπαρκείς και να επιβάλει νέες μειώσεις! Και όλα αυτά, στηριζόμενος επιλεκτικά από ένα κόμμα που δεν έχει καμία ιδεολογική συγγένεια μαζί του και κινείται σαφώς δεξιότερα από τη Νέα Δημοκρατία, προς την άκρα δεξιά. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα μπορούσε να περάσει τα νομοσχέδια για την ιθαγένεια και το μουσουλμανικό τέμενος στην Αθήνα εάν δεν το ψήφιζε το ΠΑΣΟΚ και δεν ακολουθούσε στην Ολομέλεια και Το Ποτάμι. Άραγε, πόσο ικανοποιημένοι μπορεί να είναι με όλα αυτά οι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ που ψήφισαν το ΣΥΡΙΖΑ για να δουν καλύτερες μέρες;

Τώρα, όσον αφορά τη Νέα Δημοκρατία, εάν εφαρμόσει την πολιτική που εξαγγέλλει, την πολιτική δηλαδή «πρώτα ανατάσσω την οικονομία και μετά διανέμω ό,τι έχω κερδίσει» πιστεύω ότι αυτό θα οδηγήσει κατ’ ανάγκη σε μια νεοφιλελεύθερη πολιτική. Το ΠΑΣΟΚ έχει αποδείξει ότι παράλληλα με την ανόρθωση της οικονομίας μεριμνά για το κοινωνικό κράτος, για το ανθρώπινο πρόσωπο της εξουσίας. Είναι ουσιαστική αυτή η διαφορά μας γιατί απλούστατα αποδείχθηκε κατά τη συγκυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας – ΠΑΣΟΚ με τα αλλεπάλληλα βέτο μας σε διάφορα νομοσχέδια και κυρίως στην Υγεία και στην Πρόνοια. Άρα το επιχείρημα «ανήκω στο ΠΑΣΟΚ αλλά ψηφίζω ΝΔ για να φύγει ο ΣΥΡΙΖΑ» είναι ένα λάθος επιχείρημα γιατί μπορεί να οδηγήσει σε ακόμα χειρότερες μέρες τον αδύναμο οικονομικά πολίτη.Κατά συνέπεια, χρειάζεται στρατηγική και εκλαΐκευση των επιχειρημάτων μας για να γίνουν κατανοητά από τους πολίτες.»

Ιστορικά και ανέκαθεν, το κάθε κόμμα έφερνε στη Βουλή έναν εκλογικό νόμο που πίστευε ότι θα το εξυπηρετούσε στην προσεχή εκλογική αναμέτρηση η οποία συνήθως γινόταν μέσα σε λίγους μήνες.

Προς τιμήν του, ο Κώστας Σημίτης στην προτελευταία μεταβολή του Συντάγματος επέμεινε και ψηφίστηκε σχετική συνταγματική διάταξη η οποία προέβλεπε ότι ο εκάστοτε εκλογικός νόμος που ψηφίζεται στη Βουλή θα ίσχυε όχι από τις επόμενες αλλά από τις μεθεπόμενες εκλογές, εκτός εάν ο εκλογικός νόμος ψηφιστεί από τουλάχιστον 200 βουλευτές. Και τούτο γιατί, κατά πάσα πιθανότητα, θα εξυπηρετούσε όχι κομματική αναγκαιότητα αλλά εθνική αναγκαιότητα. Άραγε σήμερα η επίκληση από την Κυβέρνηση να ψηφιστεί ο εκλογικός νόμος από 200 βουλευτές εξυπηρετεί εθνική αναγκαιότητα;

Η Αριστερά ανέκαθεν ήταν υπέρ της απλής και ανόθευτης αναλογικής την οποία όμως ποτέ δεν στήριξε όταν ήρθε στην εξουσία. Ο Ανδρέας Παπανδρέου ο οποίος και αυτός είχε ταχθεί υπέρ της απλής αναλογικής όταν έπρεπε να αποφασίσει να την καθιερώσει το 1989 και παρότι διέβλεπε ότι δε θα ήταν ο ίδιος νικητής των εκλογών ψήφισε σύστημα που προσομοίαζε στην απλή αναλογική για να δυσκολέψει τη δημιουργία κυβέρνησης υπό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Όμως, δεν ψήφισε τη λεγόμενη «ανόθευτη» απλή αναλογική. Στους συνομιλητές του ο Ανδρέας Παπανδρέου εξηγούσε ότι πέραν των εθνικών λόγων έκρινε ότι η απλή και ανόθευτη αναλογική θα οδηγούσε σε δεκάδες κομμάτων που με ποσοστό μικρότερο του 1% θα μπορούσαν να εισέλθουν στη Βουλή οπότε θα δημιουργείτο μια Βαβυλωνία της Δημοκρατίας. Δηλαδή, ακυβερνησία και εκβιασμοί με ανυπολόγιστες εθνικές επιπτώσεις. Έτσι, η ΝΔ ύστερα από τρεις συνεχεία εκλογικές αναμετρήσεις μέσα σε ένα έτος σχημάτισε κυβέρνηση που στηρίχθηκε σε 151 βουλευτές.

Τώρα, ο ΣΥΡΙΖΑ όταν ήλθε τον Ιανουάριο στην εξουσία και διακήρυσσε το περίφημο «πρώτη φορά Αριστερά», πρώτο του μέλημα λογικά θα ήταν να ψηφίσει την απλή και ανόθευτη αναλογική που επί χρόνια είχε επαγγελθεί. Αντ’ αυτού, τότε που χρειαζόταν μια κυβέρνηση με ευρεία κοινοβουλευτική βάση, δηλαδή των κομμάτων του λεγόμενου «ευρωπαϊκού τόξου», οδήγησε τη χώρα σε εκλογές - οκτώ μήνες μετά- με την ενισχυμένη αναλογική και με το μπόνους των 50 εδρών. Το αποτέλεσμα γνωστό. Να συγκυβερνήσει με ένα μικρό κόμμα ακραίων δεξιών απόψεων, «πιστός» στην αρχή του δόγματος «πρώτη φορά Αριστερά»! Με το οποίο ήδη συγκυβερνούσε από τον Ιανουάριο. Και όλα αυτά παρότι το ΠΑΣΟΚ είχε καταθέσει πρόταση νόμου με βάση την απλή αναλογική προκειμένου να σχηματιστούν κυβερνήσεις των κομμάτων του λεγόμενου «ευρωπαϊκού τόξου» για να διαπραγματευτούν πιο σκληρά με τους δανειστές. Τότε ο ΣΥΡΙΖΑ έμενε προκλητικά αδιάφορος.

Τώρα, το πώς επιλέγει ο ΣΥΡΙΖΑ αντί να συνεργαστεί με όλα τα κόμματα της λεγόμενης «δημοκρατικής παράταξης» να προτιμά να συνεργάζεται επιλεκτικά με τους Ανεξάρτητους Έλληνες, παρά την αποδοκιμασία για αυτήν την συνεργασία ακόμα και των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αυτό αποτελεί το λεγόμενο «άλλου παπά ευαγγέλιο».

Όμως, όταν αιφνιδίως όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι πια πρώτο κόμμα και ότι το συνέταιρο κόμμα του αγωνίζεται να μπει στη Βουλή, τότε θυμάται την απλή αναλογική και καλεί όλα τα δημοκρατικά κόμματα να τη θυμηθούν και αυτά.

Τώρα που έχει ψηφιστεί το 3ο και πιθανόν και το 4ο μνημόνιο με όλη τη συνακόλουθη σκληρή νομοθεσία για την οποία δεν ρωτήθηκε καν το ΠΑΣΟΚ και κανένα κόμμα της αντιπολίτευσης για να εκφράσουν γνώμη τουλάχιστον όσον αφορά τα προαπαιτούμενα και τα ισοδύναμα μέτρα, τι θα εξυπηρετήσει στο μέλλον μια κυβέρνηση συνεργασίας με βάση την απλή αναλογική, πέραν της εκλογικής σκοπιμότητας;

Το ΠΑΣΟΚ οφείλει να παραμείνει στις θέσεις του όσον αφορά τον εκλογικό νόμο. Τις θέσεις που προδιέγραψε ο ιδρυτής του και οι μετέπειτα κυβερνήσεις του. Ειδικότερα όμως όσον αφορά το λεγόμενο μπόνους των 40 ή 50 εδρών που η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ αργότερα είχε θεσμοθετήσει, θα μπορούσε να το υποστηρίξει προσθέτοντας λίγες μόνο λέξεις. Ότι, δηλαδή, το πρώτο κόμμα λαμβάνει το μπόνους εφόσον με το μπόνους σχηματίζει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Διαφορετικά δεν λαμβάνει το μπόνους και κατά συνέπεια ισχύει η ενισχυμένη απλή αναλογική.

Εάν υπήρχε αυτή η πρόβλεψη στον ισχύοντα νόμο, οι 5 εκλογικές αναμετρήσεις που έγιναν από το 2012 έως σήμερα δεν θα έδιναν σε κανένα κόμμα το μπόνους και θα ίσχυε η απλή αναλογική με το όριο του 3% της εισόδου των κομμάτων στη Βουλή. Έτσι, με την ψήφο του κάθε φορά ο λαός θα μπορεί να αποφασίζει εάν θέλει ή όχι το μπόνους που θα του εξασφαλίζει αυτοδύναμη κυβέρνηση ή κυβέρνηση συνασπισμού κομμάτων με το σύστημα της απλής αναλογικής. Μόνον ο λαός και όχι οι ευκαιριακές πλειοψηφίες της Βουλής.

Ο Αντιπρόεδρος της βουλής βουλευτής Δωδεκανήσου Δημήτρης Κρεμαστινός μίλησε στη συνεδρίαση του Πολιτικού Συμβουλίου και της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ για τα πολλαπλά προβλήματα που έφεραν το ΠΑΣΟΚ σε αδιέξοδο μετά το 2009.

Το πνεύμα της ομιλίας του και τις προτάσεις του φάνηκε να υιοθετεί η Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Φ. Γεννηματά, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, 05.07.2016:
«…η πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ άκουσε με ενδιαφέρον όσα διάβασε ο Κρεμαστινός. Μάλιστα, η Φώφη Γεννηματά πρέπει να κάλυψε τον βουλευτή της σε πολλά σημεία, αφού όπως μαθαίνω στην εισήγησή της ανακοίνωσε σειρά πρωτοβουλιών. Μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα, φέρεται να είπε, θα συγκαλέσει ειδική συνεδρίαση σε κάθε Περιφέρεια της χώρας «με την παρουσία όλων των νεοεκλεγέντων μελών των Νομαρχιακών και δημοτικών Οργανώσεών μας». «Είμαι αποφασισμένη να δώσω ουσιαστικό περιεχόμενο στις οργανώσεις μας...πρόσθεσε»

Το πλήρες κείμενο της ομιλίας του Δημήτρη Κρεμαστινού με τίτλο «Η απάντηση του Ανδρέα» είναι το εξής:
«Το Γράμμα προς τον Ανδρέα που δημοσιοποίησα δεν επρόκειτο για ένα κείμενο επικοινωνιακού τύπου αλλά για εκλαϊκευμένο, -βαρυσήμαντο κατά τη γνώμη μου - πολιτικό κείμενο. Γιατί, με απλά λόγια, έλεγε ότι πρέπει να επιστρέψουμε στο πνεύμα και τις αρχές του Ανδρέα Παπανδρέου από το οποίο έχουμε ξεφύγει από το 2009 και μετά. Για τις μεγάλες αποφάσεις δεν στηριζόμαστε και δεν ρωτάμε τη βάση μας. Αλλά ακόμα και η Κοινοβουλευτική Ομάδα, δηλαδή οι απευθείας εκπρόσωποι του κόσμου του ΠΑΣΟΚ στη Βουλή, δεν έπαιξε κανένα ρόλο στη λήψη ιστορικών αποφάσεων που τραυμάτισαν καίρια το ΠΑΣΟΚ.
Πολλοί φίλοι βουλευτές, χαριτολογώντας, μου έλεγαν «εκεί που βρίσκεται ο Ανδρέας δεν υπάρχουν ούτε fax ούτε email, πώς θα σου απαντήσει;» Έ, έλα λοιπόν που μου απάντησε! Εχθές το βράδυ πήρα την απάντησή του και σας τη διαβάζω τώρα.

Μου γράφει: «από τότε που έφυγα και ιδιαίτερα από το 2009 και μετά, ρώτησε κανένας τη βάση του κόμματος ή την Κοινοβουλευτική Ομάδα για το χειρισμό της χρεοκοπίας και την υπογραφή του πρώτου μνημονίου; Η Βουλή με 5 βουλευτές παρόντες, εξουσιοδότησε μια Παρασκευή τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου να υπογράψει το μνημόνιο.
Ρώτησε κανένας τη βάση του Κόμματος ή την Κοινοβουλευτική Ομάδα για να αποφασίσει την προγραμματική σύμβαση συγκυβέρνησης με τη ΝΔ; Το SPD προκειμένου να συνεργαστεί με τους Χριστιανοδημοκράτες συζητούσε επί 4 μήνες την προγραμματική σύμβαση στα όργανά του και στο τέλος με ψηφοφορία αποφάσισαν τη συνεργασία τους.
Αποτέλεσμα όλων αυτών των αδυναμιών ήταν το ΠΑΣΟΚ του 44% να κατρακυλήσει στο 12% και από το 12% στο 4,5%. Παράλληλα, με τον τρόπο αυτό έδωσε την ευκαιρία στους αποστάτες του κόμματος και σε στελέχη του πολλοί από τους οποίους χρημάτισαν υπουργοί και βουλευτές, τυχοδιωκτικά να ενταχθούν σε άλλα κόμματα και σήμερα ακόμα να προσηλυτίζουν οπαδούς του ΠΑΣΟΚ διορίζοντάς τους σε διάφορες θέσεις.»

Κατά συνέπεια, για να έχει το ΠΑΣΟΚ ένα μέλλον κι ένα αύριο, για να προσβλέπει στην ανασύνταξη της μεγάλης και ισχυρής παράταξης του παρελθόντος θα πρέπει να θυμηθούμε τον Ανδρέα Παπανδρέου και να χρησιμοποιούμε τις μεθόδους του στη λειτουργία του Κόμματος.
Θα πρέπει τουλάχιστον μια φορά, καθορισμένη και γνωστή σε όλους να συνέρχεται η Κοινοβουλευτική Ομάδα.
Θα πρέπει μία φορά τουλάχιστον το δίμηνο το Πολιτικό Συμβούλιο και η Κεντρική Επιτροπή, παρουσία της Προέδρου απαραιτήτως, να συζητά τις πολιτικές εξελίξεις και να παίρνει αποφάσεις.
Θα πρέπει η σχέση των οργάνων με τη βάση να είναι συνεχής και να λειτουργεί με ένα σύστημα feedback (συνεχούς επικοινωνίας).
Θα πρέπει απαραιτήτως να συγκροτηθεί έστω και άτυπα αλλά ουσιαστικά ένα όργανο που θα φέρνει σε επαφή τουλάχιστον ανά εξάμηνο τους εν ενεργεία, τους παλιούς και τους υποψήφιους βουλευτές του κόμματος όλων των περιφερειών με την Πρόεδρο.

Γιατί οι βουλευτές έχουν πραγματική δύναμη που πηγάζει από τους ψηφοφόρους τους. Δυστυχώς, λόγω της οικονομικής κατάστασης του Κόμματος η αντιπροσώπευση στην Κεντρική Επιτροπή πολλών περιφερειών της χώρας ήταν πρακτικά ανύπαρκτη. Γιατί οι σύνεδροι αντιμετώπιζαν ουσιαστικά οικονομικά προβλήματα για να προσέλθουν στην Αθήνα. Για όλους αυτούς τους λόγους θα πρέπει η γιορτή της 3ης του Σεπτέμβρη να αποτελέσει μια απαρχή της ανασυγκρότησης του Κόμματος. Γιατί υπό τις σημερινές συνθήκες το ΠΑΣΟΚ, κατά τη γνώμη μου, δεν μπορεί να παίξει τον ιστορικό ρόλο που έπαιζε.»