Η Ευρώπη είναι αντιμέτωπη με τη μεγαλύτερη κρίση μετανάστευσης από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με πρωτοφανείς αριθμούς προσφύγων και άλλων μεταναστών να ζητούν άσυλο στην ΕΕ. Οι 28 υπουργοί Εσωτερικών θα πραγματοποιήσουν έκτακτη σύνοδο για την κρίση στις 14 Σεπτεμβρίου.

Αλλά αποδεικνύεται δύσκολο να καταλήξουν σε συμφωνία για κοινή δράση. Πέντε είναι τα μεγαλύτερα εμπόδια, σύμφωνα με ανάλυση του βρετανικού ΒΒC. Τα ακόλουθα:

1. Διαφωνίες για την ελεύθερη διακίνηση

Η βασική αρχή της ελεύθερης διακίνησης ανθρώπων στην ΕΕ είναι υπό αμφισβήτηση. Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιρλανδία είναι εκτός χώρου Σένγκεν, αλλά σχεδόν το σύνολο των εταίρων τους στην ΕΕ, καθώς και ορισμένες χώρες εκτός ΕΕ, δεν ζητούν διαβατήρια. Εθνικιστές σε όλη την Ευρώπη, όπως το Εθνικό Μέτωπο (FN) στη Γαλλία και η Λέγκα του Βορρά της Ιταλίας, κατηγορούν επίσης τη Συνθήκη Σένγκεν για την ευκολία με την οποία πολλοί μετανάστες έχουν ταξιδέψει από τη Νότια στη Βόρεια Ευρώπη. Αλλά οι κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Γερμανίας είναι μεταξύ εκείνων που εκτιμούν τη Σένγκεν για τη συμβολή της στην ευρωπαϊκή οικονομία. Καθιστά πιο εύκολο για τις επιχειρήσεις να προσλάβουν εργαζομένους από άλλες χώρες της ΕΕ ή να αποσπάσουν εργαζομένους στο εξωτερικό. Ωστόσο τα μέλη του χώρου Σένγκεν μπορούν να επιβάλουν εκ νέου προσωρινά ελέγχους στα σύνορα για λόγους εθνικής ασφαλείας, για παράδειγμα, σε περίπτωση που αντιμετωπίζουν έκτακτο κύμα μεταναστών. Υπάρχει πίεση στην ΕΕ να δοθεί τώρα στις Αρχές μεγαλύτερη ευχέρεια να το κάνουν αυτό.

2. Διαφωνίες για τους φράχτες

Παρά το γεγονός ότι ανήκει στη ζώνη Σένγκεν, η Ουγγαρία έχει χτίσει φράχτη 175 χλμ. με σύρμα περίφραξης ύψους 4 μέτρων κατά μήκος των συνόρων της με τη Σερβία. Από τους 32.810 αιτούντες άσυλο στην Ουγγαρία το 70% ήταν από το Κοσσυφοπέδιο. Οι περισσότεροι Κοσοβάροι φεύγουν λόγω απόλυτης φτώχειας, και όχι λόγω πολιτικών ή θρησκευτικών διώξεων, έτσι ώστε στις περισσότερες περιπτώσεις απορρίπτονται τα αιτήματα ασύλου τους. Αλλά τώρα πολλοί από εκείνους που φτάνουν στον φράχτη έχουν εγκαταλείψει τον πόλεμο στη Συρία και έχουν νόμιμες αξιώσεις χορήγησης ασύλου. Τρένα γεμάτα μετανάστες κατευθύνονται προς τη Γερμανία και την Αυστρία από τη Βουδαπέστη – και οι γείτονες της Ουγγαρίας ανησυχούν ότι η χώρα απλώς μετατοπίζει το πρόβλημα σε αυτούς. Η Βουλγαρία – εκτός Σένγκεν – έχει επίσης χτίσει φράχτη στα σύνορά της με την Τουρκία, για να κρατήσει έξω τους μετανάστες. Θύλακες της Ισπανίας, η Θέουτα και η Μελίγια στη Βόρεια Αφρική, έχουν παρόμοια περίφραξη.

3. Διαφωνίες για την ποσόστωση

Οι υπουργοί της ΕΕ απέρριψαν δεσμευτικές ποσοστώσεις για την κατανομή των προσφύγων, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ουγγαρία. Αυτές είναι τα κύρια σημεία εισόδου για τους μετανάστες που διασχίζουν τη Μεσόγειο και τα Βαλκάνια. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάλεσε τις κυβερνήσεις της ΕΕ να αποδεχθούν ένα υποχρεωτικό «κλειδί κατανομής» για την επανεγκατάσταση 40.000 προσφύγων από τη Συρία και την Ερυθραία. Αντ’ αυτού, συμφώνησαν να δεχθούν 32.500 σε εθελοντική βάση. Υπάρχουν εντάσεις στην ΕΕ για ολόκληρη την ευρωπαϊκή πολιτική ασύλου, λόγω του δυσανάλογου βάρους που αντιμετωπίζουν ορισμένες χώρες. Η ΕΕ έχει υποσχεθεί επιπλέον βοήθεια για τις χώρες που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη. Από τα €2,4 δισ. που έχουν εγκριθεί για τα επόμενα έξι χρόνια, η Ιταλία θα πάρει σχεδόν €560 εκατ. και η Ελλάδα €473 εκατ. Η κατανομή των βαρών είναι ένα διχαστικό θέμα. Η Γερμανία δέχτηκε με μεγάλη διαφορά τον μεγαλύτερο αριθμό αιτημάτων ασύλου πέρυσι και αναμένεται να δεχθεί 800.000 εφέτος.

4. Διαφωνίες για τις εμπόλεμες ζώνες

Πολλοί Ευρωπαίοι ζητούν πολύ μεγαλύτερες προσπάθειες από την ΕΕ για τον τερματισμό των συγκρούσεων στη Συρία, τη Λιβύη, το Κέρας της Αφρικής και το Αφγανιστάν, που τροφοδοτούν την έξοδο των προσφύγων. Η βελτίωση των οικονομικών προοπτικών των νέων ανθρώπων στα Δυτικά Βαλκάνια – που εξακολουθούν να αναρρώνουν από τον πόλεμο – θα μπορούσε να βοηθήσει την αναχαίτιση της αύξησης των μεταναστών από εκεί. Αλλά οι χώρες της ΕΕ δεν μπορούν να συμφωνήσουν σχετικά με το ποσό της οικονομικής ενίσχυσης προς αυτές τις χώρες.

5. Ανοδος των εθνικιστών

Εθνικιστικά κόμματα και κινήματα έχουν παίξει μεγάλο ρόλο στη σκλήρυνση της στάσης της ΕΕ απέναντι στη μετανάστευση. Το ακροδεξιό Jobbik κέρδισε το 20% των ψήφων το 2014 στις βουλευτικές εκλογές της Ουγγαρίας και είναι το πιο επιτυχημένο αντιμεταναστευτικό κόμμα στην Ευρώπη. Το Κόμμα Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου (UKIP) απαιτεί αυστηρότερους ελέγχους στα σύνορα και την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ. Το Εθνικό Μέτωπο της Γαλλίας έχει επίσης σκληρή στάση για τους μετανάστες. Εν τω μεταξύ, κυβερνήσεις συνασπισμού έχουν κάνει συμφωνίες με το ακροδεξιό Κόμμα της Ελευθερίας (PVV) στην Ολλανδία και με το Λαϊκό Κόμμα (DPP) στη Δανία. Στη Φινλανδία, οι εθνικιστές έχουν εισέλθει στην κυβέρνηση. Στη γειτονική Σουηδία, η οποία έχει μια πολιτική ανοικτών θυρών προς τους πρόσφυγες της Συρίας, η υποστήριξη για τους ξενοφοβικούς Σουηδούς Δημοκράτες έχει εκτοξευθεί στο 20%. Ακόμη και στη Γερμανία – η οποία θεωρείται βαθιά πιστή στις αξίες της ΕΕ – εθνικιστές και ευρωσκεπτικιστές έχουν πραγματοποιήσει πορείες κατά των μεταναστών, υπό τη σημαία του κινήματος Pegida.

Το ΒΗΜΑ