Την ανησυχία της για τη συνεχιζόμενη κακομεταχείριση στην οποία υπόκεινται οι μετανάστες στην Ελλάδα εκφράζει σε έκθεσή της η Επιτροπή για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας (CPT) του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Τα πορίσματα της έκθεσης βασίζονται στην επίσκεψη της Επιτροπής στην Ελλάδα τον περασμένο Απρίλιο, οπότε, όπως αναφέρεται, «έλαβε αξιόπιστους ισχυρισμούς για σωματική κακομεταχείριση από την αστυνομία», κυρίως στους χώρους κράτησης της περιοχής του Εβρου (στο προαναχωρησιακό κέντρο και το Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης στο Φυλάκιο και στο αστυνομικό τμήμα στο Τυχερό), όπως και στο προαναχωρησιακό κέντρο της Μόριας στη Λέσβο.

Όπως σημειώνεται στην έκθεση, οι συνθήκες κράτησης στα περισσότερα αστυνομικά τμήματα και τμήματα συνοριακής φύλαξης που επισκέφθηκαν τα μέλη της CPT παραμένουν ακατάλληλες για την κράτηση ατόμων για περισσότερες από 24 ώρες και παρόλα αυτά εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται για την κράτηση παράνομων μεταναστών για παρατεταμένα χρονικά διαστήματα.

Στα προαναχωρησιακά κέντρα οι συνθήκες κυμαίνονταν από καλές (στην Κω) και αποδεκτές (στην Αμυγδαλέζα) μέχρι φτωχές (στη Μόρια) και πολύ κακές (στο Φυλάκιο). Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι στο προαναχωρησιακό κέντρο του Φυλακίου βρίσκονταν 95 άτομα σε ένα κελί, μεταξύ των οποίων οικογένειες, παιδιά και έγκυες. Σύμφωνα με τη CPT, η κράτηση προσώπων για αρκετές εβδομάδες ή μήνες σε τέτοιες άθλιες συνθήκες μπορεί εύκολα να θεωρηθεί ότι αποτελεί απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση.

Η Επιτροπή συνιστά τη λήψη μέτρων για την εξάλειψη της κακομεταχείρισης των αλλοδαπών που στερούνται την ελευθερία τους από την αστυνομία. Επίσης, ζητά τη λήψη εναλλακτικών μέτρων αντί της κράτησης για τη διαχείριση των μεταναστών που φτάνουν στη χώρα. Όσον αφορά στην κράτηση, προτείνει να μειωθούν δραστικά τα επίπεδα πληρότητας, ώστε να μη γίνεται υπέρβαση στη χωρητικότητα των δομών και κάθε κρατούμενος να λαμβάνει κατάλληλο φαγητό, ένα στρώμα, καθαρά κλινοσκεπάσματα και επαρκή προϊόντα υγιεινής. Τέλος, ζητά να ληφθούν άμεσα μέτρα για να μεταφερθούν τα ευάλωτα άτομα σε κατάλληλες ανοιχτές εγκαταστάσεις υποδοχής.

Ειδικά για τα παιδιά, η έκθεση αναφέρει ότι δεν έχουν ληφθεί αποφασιστικά μέτρα από τις ελληνικές αρχές για την εφαρμογή των προηγούμενων συστάσεων της CPT όσον αφορά στην κράτησή τους και ζητά από τις αρχές να προβούν σε ουσιαστική αναθεώρηση της πολιτικής τους σχετικά με την κράτηση ασυνόδευτων παιδιών τόσο για σκοπούς υποδοχής και ταυτοποίησης όσο και για την «προστατευτική φύλαξή τους». Ακόμα και για τα παιδιά που κρατούνται με τους γονείς τους υπενθυμίζει ότι η κράτηση μπορεί να έχει αρνητικές ψυχολογικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη και ευημερία τους.

Επίσης, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης πολλοί αλλοδαποί προέβαλαν «αξιόπιστους ισχυρισμούς» σχετικά με την εμφάνιση επιχειρήσεων παράνομης επαναπροώθησης από την Ελλάδα στην Τουρκία. Κάποιοι ισχυρίστηκαν ότι είχαν υποστεί σωματική κακομεταχείριση «από αστυνομικούς και συνοριοφύλακες ή (παρα-) στρατιωτικούς κατά τη διάρκεια τέτοιων επιχειρήσεων επαναπροώθησης». Η CPT συνιστά στις ελληνικές αρχές να αποτρέψουν κάθε μορφή επαναπροώθησης.

Εξάλλου, η Επιτροπή υπογραμμίζει τις ανεπαρκείς υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης σε κρατούμενους μετανάστες στα περισσότερα από τα κέντρα κράτησης που επισκέφθηκε, καθώς εντόπισε απουσία ακόμα και βασικού ιατρικού εξοπλισμού, φαρμάκων, ιατρικού προσωπικού και μεταφραστών. Επιπλέον, σημειώνει ότι δεν γίνεται συστηματικός ιατρικός έλεγχος κατά την άφιξη των προσφύγων και μεταναστών, ενώ ακόμα και η πρόσβαση σε γιατρό δεν είναι εφικτή στην πράξη. Η Επιτροπή κάνει μια σειρά συστάσεων για την αντιμετώπιση αυτών των ελλείψεων.

Τέλος, η CPT κάνει συστάσεις και για τον ψυχιατρικό τομέα στην Ελλάδα, καθώς οι μεταρρυθμίσεις που έχουν αναληφθεί «παραμένουν ελλιπείς», δεδομένου ότι εξακολουθούν να υφίστανται προβλήματα, όπως η ακατάλληλη κατανομή ασθενών, η έλλειψη προσωπικού κυρίως στο Δρομοκαΐτειο και στην ψυχιατρική κλινική Αθηνά και/ή οι υπερπλήρεις ψυχιατρικές δομές σε τρία νοσοκομεία (Ευαγγελισμός, Γεννηματάς και Σωτηρία). Για το ψυχιατρικό νοσοκομείο των φυλακών Κορυδαλλού, η CPT διαπιστώνει «μικρή σημαντική αλλαγή» σε σχέση με την προηγούμενη επίσκεψή της το 2005, εκφράζει την ανησυχία της για τη χρήση κελιών στο υπόγειο για την απομόνωση ασθενών και χαιρετίζει τα μέτρα που έχουν λάβει οι αρχές μετά την επίσκεψη της Επιτροπής για την αντικατάσταση αυτών των κελιών με ένα κατάλληλο δωμάτιο στο ισόγειο του νοσοκομείου.