Στο πλαίσιο της στήριξης της Έρευνας στα ΑΕΙ και τα Ερευνητικά Κέντρα της χώρας, το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας σχεδιάζει δύο δράσεις που αναμένεται να αποτελέσουν τη βάση για να αλλάξει ριζικά το τοπίο της Έρευνας στη χώρα μας.

Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο της υλοποίησης της συμφωνίας με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για τη χρηματοδότηση του ΕΛΙΔΕΚ, επίκειται η εκταμίευση της προκαταβολής ύψους 18 εκατ. ευρώ -από τα συνολικά 240 εκατ. ευρώ. Με βάση το ποσό της προκαταβολής, το ΕΛΙΔΕΚ σχεδιάζει άμεσα την προκήρυξη δύο δράσεων που θα αφορούν τόσο σε υποτροφίες για υποψήφιους διδάκτορες, όσο και σε ερευνητικά έργα διάρκειας δύο έως τρία έτη.
Αναλυτικά, η υποτροφία θα ανέρχεται στο ποσό των 900 ευρώ / μήνα και για διάστημα έως 3 έτη, ενώ ωφελούμενοι από τη συγκεκριμένη δράση υπολογίζεται ότι θα είναι οι συνολικά 256 υποψήφιοι διδάκτορες.
Όσον αφορά στα ερευνητικά έργα, ο μέγιστος προϋπολογισμός για κάθε έργο σχεδιάζεται να ανέρχεται στο ποσό των 200 χιλ. ευρώ, από τα οποία το 60% θα διατίθεται για τη μισθοδοσία νέων επιστημόνων. Οι μικτές αποδοχές για τους μεταδιδάκτορες θα κυμαίνονται μεταξύ 1.600 και 1.800 ευρώ/μήνα, ανάλογα με την ερευνητική τους εμπειρία. Τα υπόλοιπα θα είναι διαθέσιμα για τη χρήση ή αγορά ερευνητικού εξοπλισμού, για αναλώσιμα αλλά και συμμετοχή σε συνέδρια. Στη φάση αυτή θα υποστηριχτούν τουλάχιστον 45 έργα που προβλέπεται να απασχολήσουν τουλάχιστον 180 επιστήμονες.
Επιπλέον, θα προκηρυχθεί άλλη μία δράση αμέσως μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου για τη σύσταση του ΕΛΙΔΕΚ και θα αφορά σε ερευνητικά έργα με δικαιούχους μέλη ΔΕΠ Πανεπιστημίων, ΤΕΙ και Ερευνητές Ερευνητικών Κέντρων. Τα έργα αυτά θα προκηρυχθούν μετά τη σύσταση του ΕΛΙΔΕΚ και θα αποτελέσουν την τρίτη δράση που θα προκηρύξει το Ίδρυμα μέσα στο τρέχον έτος. Ο μέγιστος προϋπολογισμός των έργων αναμένεται να είναι της τάξης των 250 χιλ. ευρώ ανά έργο, εκ των οποίων το 40% θα διατίθεται για τη μισθοδοσία νέων επιστημόνων.

Ο αναπληρωτής Υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, αρμόδιος για θέματα Έρευνας και Καινοτομίας, κύριος Κώστας Φωτάκης, χαρακτήρισε αυτές τις δράσεις ως ένα ισχυρό αντίδοτο στο κύμα φυγής νέων επιστημόνων στο εξωτερικό. Στόχος αυτών των πρωτοβουλιών θα είναι η επιδίωξη της επιστημονικής ποιότητας και αριστείας με σκοπό τόσο την τόνωση και ανάδειξη των δυνατοτήτων του επιστημονικού δυναμικού της χώρας όσο και τη δημιουργία πόλων έλξης για τη διεξαγωγή επιστημονική έρευνας.

Ο κύριος Φωτάκης υπογράμμισε επίσης ότι αποκλειστικά από τις δράσεις του ΕΛΙΔΕΚ αναμένεται, μέσα στην επόμενη τριετία, να υποστηριχθούν τουλάχιστον 4.000 επιστήμονες για την υλοποίηση ερευνητικών έργων υψηλής ποιότητας με αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας.

Όπως τόνισε ο αν. υπουργός, οι δύο πρώτες δράσεις έχει αποφασισθεί να προκηρυχθούν το αργότερο πριν από το τέλος του Οκτωβρίου 2016, προκειμένου να ανακοπεί άμεσα το κύμα φυγής των Ελλήνων επιστημόνων σε χώρες του εξωτερικού.

imerisia.gr

Ένας μεγάλος σεισμός της τάξης των επτά έως οκτώ βαθμών μπορεί να πυροδοτήσει και μάλιστα άμεσα, μέσα σε ελάχιστα λεπτά, ισχυρούς μετασεισμούς σε διαφορετικά γειτονικά ρήγματα, σε αποστάσεις όμως που είναι δυνατό να ξεπερνούν ακόμη και τα 200 χιλιόμετρα. Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας αμερικανικής επιστημονικής έρευνας.

Οι ερευνητές του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας Scripps του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Σαν Ντιέγκο, με επικεφαλής τον γεωφυσικό Πίτερ Σίρερ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό «Science», ανακάλυψαν 48 ισχυρούς μετασεισμούς, που συνέβησαν μεταξύ 2004-2015 σε διάφορα σημεία της Γης, αμέσως μετά (ακόμη και μερικά δευτερόλεπτα) από κύριους σεισμούς. Οι μετασεισμοί αυτοί σημειώθηκαν σε άλλα ρήγματα.

Σε μια τουλάχιστον περίπτωση, στον μεγα-σεισμό των επτά βαθμών στα ανοιχτά της Ινδονησίας, το οποίο προκάλεσε το φονικό τσουνάμι, πυροδοτήθηκαν δύο ισχυροί μετασεισμοί σε απόσταση άνω των 200 χλμ.

Αυτό, σύμφωνα με τους ερευνητές, δείχνει ότι το τεκτονικό στρες μπορεί να μεταδοθεί σχεδόν αυτόματα -μέσω των σεισμικών κυμάτων- από το αρχικό ρήγμα που προκάλεσε τον σεισμό, σε άλλα που γειτονεύουν με αυτό.

Οι μεγάλοι σεισμοί μπορούν συχνά να προκαλέσουν ακολουθίες μετασεισμών που διαρκούν επί μήνες. Αν και οι γεωλόγοι κατά βάση πιστεύουν ότι οι μετασεισμοί περιορίζονται στο ίδιο ρήγμα που «έδωσε» τον κύριο σεισμό, η νέα μελέτη δείχνει ότι οι τοποθεσίες του κύριου σεισμού και των μετασεισμών είναι δυνατό να μην συνδέονται άμεσα και να απέχουν σημαντικά μεταξύ τους.

ΑΠΕ-ΜΠΕ

Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν βιώσει μια εμπειρία «déjà vu», ή έστω έτσι πιστεύουν. Επί της ουσίας, πρόκειται για μια στιγμή που ο εγκέφαλος πιστεύει πως έχει ξαναζήσει στο παρελθόν, χωρίς όμως να μπορεί να προσδιορίσει το πότε. Υπολογίζεται ότι συμβαίνει στην πλειοψηφία των ανθρώπων, συνήθως μεταξύ των ηλικιών 15 και 25 χρόνων.

Για πρώτη φορά, η επιστήμονας Akira O’Connor του πανεπιστημίου του St Andrews της Βρετανίας, αποπειράθηκε να δώσει μια απάντηση στο ερώτημα γύρω από το μυστήριο της προμνησίας όπως λέγεται στα ελληνικά. Η ίδια και η ερευνητική της ομάδα χρησιμοποίησε τη μέθοδο της λειτουργικής απεικόνισης μαγνητικού συντονισμού (fMRI), μια μέθοδο εγκεφαλικής απεικόνισης (brain imaging), για την καταγραφή των αποτελεσμάτων.

Το fMRI, όπως σημειώνει το  newscientist.com, χρησιμοποιείται τόσο για έρευνες σχετικά με τις λειτουργίες του εγκεφάλου, όσο και ως μέθοδος απεικόνισης για τους εγκεφάλους ασθενών ή ατόμων με ψυχικές διαταραχές.

Η τεχνική του fMRI βασίζεται στο γεγονός πως οι νευρώνες -όπως όλα τα κύτταρα του σώματός μας- χρειάζονται ενέργεια για να λειτουργήσουν. Έτσι, όταν θέλουμε να κάνουμε κάποια συγκεκριμένη πράξη, όπως π.χ. να μιλήσουμε, να πιάσουμε ένα αντικείμενο ή να ψάξουμε κάτι στο οπτικό μας πεδίο, οι νευρώνες που βρίσκονται στην περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για αυτού του είδους τις ενέργειες ενεργοποιούνται. Αυτό σημαίνει πως ζητάνε αυτόματα επιπλέον αίμα, ώστε να αναπληρώσουν την ενέργεια που χάσανε κατά την ενεργοποίησή τους. Το αίμα μεταφέρεται σε αυτές τις περιοχές και το fMRI είναι σε θέση να μετρήσει την αύξηση στην ροή του αίματος (και άρα και την έκταση της ενεργοποίησης). Για να κάνει αυτού του είδους την μέτρηση το fMRI χρησιμοποιεί δύο μαγνητικά πεδία στα οποία εκτίθεται ο ασθενής (ή το υποκείμενο της έρευνας).

Η ομάδα της O’Connor μελέτησε εγκεφάλους 21 εθελοντών οι οποίοι υποβλήθηκαν σε πείραμα ελέγχου. Για να δημιουργήσει την αίσθηση του déjà vu η ομάδα ερευνητών έβαλε τους εθελοντές να ακούσουν τις λέξεις: bed, pillow, night, dream. Κοινώς, κρεβάτι, μαξιλάρι, νύχτα, όνειρο. Όλες τους έχουν κάτι κοινό. Τον ύπνο, ή στα αγγλικά, sleep.

Στη συνέχεια ρώτησαν τους εθελοντές αν στις λέξεις που άκουσαν, υπήρχε κάποια που ξεκινούσε από το γράμμα «s». Πράγματι, δεν υπήρχε καθώς η λέξη «sleep» δεν τους είχε τεθεί. Όλοι είπαν πως δεν υπήρχε λέξη που να εκκινά με το «s», ωστόσο όταν στη συνέχεια ερωτήθηκαν αν θυμούνται να άκουσαν τη λέξη «sleep», δηλαδή ύπνος, όλοι απάντησαν θετικά.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτό που φάνηκε να προκαλεί το παράξενο φαινόμενο είναι η λειτουργία κατά την οποία οι μετωπιαίες περιοχές του εγκεφάλου ελέγχουν τις αποθηκευμένες μνήμες και αποστέλλουν σήματα αν διαπιστώσουν κάποιο λάθος.

«Οι περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την ασυμφωνία αναμνήσεων και όχι με τις εσφαλμένες μνήμες είναι αυτές που υποκινούν την εμπειρία της προμνησίας. Ίσως να πρόκειται για την προσπάθεια του εγκεφάλου να προλάβει το λάθος στη μνήμη, περισσότερο από το να υποδεικνύει τη λάθος ανάμνηση», επεξηγεί η O’Connor. Αναφέρει πως η συχνότητα του φαινομένου φθίνει με την ηλικία, παρά το γεγονός ότι οι εσφαλμένες μνήμες πληθαίνουν όσο μεγαλώνουμε. «Στην ουσία πρόκειται για την πρόληψη ενός λάθους από τον εγκέφαλο», αναφέρεται σχετικά.

Εκείνοι που βιώνουν συχνά το déjà vu, είναι οι άνθρωποι που έχουν καλύτερη μνήμη. Στις περιπτώσεις τους, το σύστημα ελέγχου του εγκεφάλου, δουλεύει πολύ καλά. «Αν δεν παρουσιάζουν σφάλματα μνήμης ή αν το σύστημα ελέγχου σφαλμάτων υπολειτουργεί, τότε δεν διαθέτουν πυροδότηση για déjà vu», αναφέρει η ομάδα της O’Connor στην αναλυτική της έκθεση για το ζήτημα.

Τα αποτελέσματα της έρευνας που ξεκίνησε το 2010 και ολοκληρώθηκε πρόσφατα, παρουσιάστηκαν στο Διεθνές Συνέδριο Μνήμης που έλαβε χώρα στην Ουγγαρία.

eleftherostypos.com