Τη «χρυσή» 18άδα με τα ελληνικά προϊόντα, που ανέπτυξαν… αντιστάσεις ενάντια στην οικονομική κρίση, παρουσιάζει η Εθνική Τράπεζα.

Πιο αναλυτικά, μέσα από τη νέα μελέτη, που συνέταξε η Διεύθυνση Οικονομικής Ανάλυσης της ΕΤΕ, ξεχωρίζει ένας πυρήνας «δυναμικών» προϊόντων, τα οποία κατέγραψαν αύξηση των εξαγωγών κατά 71% την περίοδο 2009 – 2017 έναντι 37% του συνόλου και 25% των λοιπών εξαγωγών εκτός πετρελαίου.

«Η σημαντική ανάπτυξη του διεθνούς εμπορίου με ρυθμό 9% ετησίως κατά την τελευταία οκταετία, με κινητήριο δύναμη την Κίνα (και δευτερευόντως τη Λατινική Αμερική, τη Ν. Κορέα και τη Ν. Αφρική), δημιούργησε ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την ανάπτυξη των ελληνικών εξαγωγών. Ειδικότερα, οι ελληνικές εξαγωγές εκτός Ε.Ε. αυξήθηκαν κατά 3% ετησίως στη διάρκεια της κρίσης (έναντι 7% ετησίως προ κρίσης, κυρίως εξαιτίας της μείωσης σε ΗΠΑ, Αλβανία και ΠΓΔΜ), ενώ οι ελληνικές εξαγωγές εντός Ε.Ε. διατήρησαν τον ετήσιο ρυθμό αύξησής τους στα προ κρίσης επίπεδα (6% -7% ετησίως)», επισημαίνουν χαρακτηριστικά οι αναλυτές της τράπεζας και προσθέτουν: «Τα παρακάτω προϊόντα αποτελούν το 1/3 των ελληνικών εξαγωγών και στήριξαν την εγχώρια οικονομία είτε διατηρώντας τα υψηλά μερίδια, που είχαν ήδη κατακτήσει στις διεθνείς αγορές, είτε πετυχαίνοντας σημαντική αύξηση. Λειτούργησαν, δηλαδή, ως η ατμομηχανή της εξαγωγικής προσπάθειας, συνεισφέροντας το 45% της αύξησης των ελληνικών εξαγωγών κατά την επίμαχη περίοδο και, παράλληλα, τριπλασίασαν τη στήριξή τους στο ΑΕΠ σε 0,12% ετησίως (από 0,04% τον χρόνο προ κρίσης), ενώ η συνεισφορά των λοιπών προϊόντων μειώθηκε από 0,34% σε 0,08% ετησίως».

Οι τρεις κατηγορίες

Στην πρώτη κατηγορία, ήτοι τα προϊόντα υψηλής ανταγωνιστικότητας, που κατάφεραν να αυξήσουν ή να διατηρήσουν υψηλά μερίδια αγοράς (και τιμές) στην περίοδο της οικονομικής κρίσης, δίνοντας εχέγγυα περαιτέρω ανόδου στο μέλλον, διακρίνονται κυρίως τρόφιμα με ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά, που τους προσφέρουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, όπως: καπνιστό ψάρι, ελιές, γιαούρτι, φιστίκια, φέτα, παγωτό και ελαιόλαδο. Οι ελιές, μάλιστα, αναδεικνύονται στον… πρωταθλητή της επίμαχης κατηγορίας, με μερίδιο αγοράς στις διεθνείς αγορές, που «άγγιξε» πέρυσι το 26%. Σύμφωνα με την ΕΤΕ, μόλις δύο μεσογειακές χώρες (Ισπανία και Ελλάδα) καλύπτουν το 63% της διεθνούς προσφοράς, με τις υπόλοιπες χώρες να έχουν μονοψήφια μερίδια. Τα τελευταία δύο χρόνια, ωστόσο, χώρες της βορείου Αφρικής, όπως το Μαρόκο και η Αίγυπτος, εισέρχονται δυναμικά στη διεθνή αγορά. Τη δεύτερη και τρίτη θέση κατέχουν το ελαιόλαδο και το γιαούρτι, με ποσοστά διείσδυσης 8% και 7% αντίστοιχα.

Οσον αφορά στα προϊόντα, που «αγόρασαν» μερίδιο αγοράς, με μειωμένη ή χαμηλή σχετική τιμή – κυρίως υπό την πίεση χαμηλής εσωτερικής ζήτησης – αυτά είναι κατά κύριο λόγο υλικά κατασκευών (μάρμαρο, τσιμέντο, αλουμίνιο), καθώς ο συγκεκριμένος κλάδος σημείωσε πτώση της τάξης του 40% στην περίοδο της κρίσης. Οπως σημειώνεται στη μελέτη της ΕΤΕ, η επίμαχη στρατηγική οδηγεί σε χαμηλά κέρδη ή ακόμα και ζημιές, εξασφάλισε, ωστόσο, την είσοδο στις διεθνείς αγορές. «Με την ανάκαμψη της εγχώριας αγοράς τα συγκεκριμένα προϊόντα θα έχουν την ευκαιρία να διατηρήσουν τη διεθνή τους παρουσία με καλύτερους όρους», εξηγούν οι αναλυτές. Αξίζει να επισημανθεί πως το 2017 τα μερίδια για μάρμαρο, τσιμέντο και αλουμίνιο υπολογίζονταν σε 7%, 3% και 2% αντίστοιχα.

Τέλος, τα προϊόντα που έχασαν… πόντους από τις ξένες αγορές, πιθανώς λόγω παραδοσιακών μοντέλων παραγωγής και προώθησης, είναι όσα, σύμφωνα με τη μελέτη, δεν προσαρμόστηκαν εγκαίρως (βαμβάκι, καπνός, γούνες) και άρα έχουν ανάγκη συνολικής αναπροσαρμογής στρατηγικής, προκειμένου να διατηρήσουν την ισχυρή θέση που έχουν κατακτήσει στις διεθνείς αγορές. Στην ίδια κατηγορία ανήκουν τόσο η κομπόστα όσο και το φρέσκο ψάρι (τσιπούρα και λαβράκι), τα ποσοστά διείσδυσης των οποίων στις ξένες αγορές διαμορφώθηκαν πέρυσι σε 20% και 18%. Η χώρα μας, μάλιστα, κατέχει την πρώτη θέση παγκοσμίως στις εξαγωγές και των δύο αυτών ειδών, έχοντας, όμως, να ανταγωνιστούν την Κίνα και την Τουρκία αντίστοιχα.

https://www.eleftherostypos.gr

Παράπλευρες και σοβαρές απώλειες στον τομέα των εξαγωγών, της παροχής υπηρεσιών στην υγεία, αλλά και τον τουρισμό φέρνει το τελεσιγραφο των ευρωπαϊκών υπηρεσιών προς την ελληνική κυβέρνηση με το οποίο ζητείται η πλήρης ανεξαρτητοποίηση, λειτουργικά και οικονομικά, του Εθνικού Συστήματος Διαπίστευσης. Σε αντίθετη περίπτωση, αναστέλλεται η λειτουργία του ΕΣΥΔ, το εθνικό σύστημα διαπίστευσης καταρρέει και καταργείται η διεθνής αναγνώριση των κάθε λογής εργαστηρίων, από τον ΕΟΦ και το Γενικό Χημείο του Κράτους έως τα εργαστήρια των υπουργείων Γεωργίας και Υγείας, των νοσοκομείων, των πανεπιστημίων και των ιδιωτών.

Άμεση συνέπεια της κατάργησης στην πιστοποίηση αυτών εργαστηρίων είναι το μπλόκο που θα επέλθει στις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων, αφού δεν θα μπορούν να έχουν αξιόπιστα πιστοποιητικά για την υπολειματικότητα φυτοφαρμάκων, ενώ, στον τουρισμό για παράδειγμα, δεν θα υπάρχει αξιόπιστη κατάταξη των ξενοδοχειακών μονάδων στις κατηγορίες τους διεθνώς.

Και βέβαια, η έλλειψη φορέα πιστοποίησης και ελέγχου θέτει εν αμφιβόλω την ασφάλεια των εργαστηρίων στον τομέα της υγείας. Και βέβαια με σειρά τους όλοι οι πιστοποιημένοι από το ΕΣΥΔ φορείς και εργαστήρια θα  πρέπει να αναζητήσουν διεθνή πιστοποίηση από φορέα άλλης ευρωπαϊκής χώρας,αναλαμβάνοντας όμως για δεύτερη φορά το κόστος αυτής της διαδικασίας.

Τί έχει συμβεί όμως και γιατί -για άλλη μια φορά- η Ελλάδα βρίσκεται ενώπιον ενωπίω με τις ευρωπαϊκές υπηρεσίες ως «κατηγορούμενη» και αντιμέτωπη μάλιστα με τελεσίγραφο που λήγει στις 28

Φεβρουαρίου; Όλα ξεκίνησαν με την προσπάθεια της προηγούμενης κυβέρνησης να περιορίσει το Δημόσιο προχωρώντας σε καταργήσεις και ενοποιήσεις φορέων προκειμένου να περικοπούν δαπάνες σε διάφορα επίπεδα- από αυτό των διοικήσεων φορέων με παραπλήσιο ή συναφές αντικείμενο, έως και το ξεσκαρτάρισμα σε φορείς που υφίσταντο μεν, αλλά χωρίς να έχουν ουσιαστικά αντικείμενο εδώ και χρόνια.

Ωστόσο, και σ’ αυτή την περίπτωση, μαζί με τα ξερά κινδυνεύουν να καούν και τα χλωρά, αφού φορείς «τσουβαλιάστηκαν» κόντρα στους ευρωπαϊκούς κανονισμούς για τη σύσταση και τη λειτουργία τους με αποτέλεσμα τώρα η χώρα να κινδυνεύει να πληρώσει πολύ ακριβά αυτή την επιλογή, που σε ορισμένες περιπτώσεις εξυπηρέτησε και λόγους επικοινωνίας.

Σ’ αυτή τη λογική «τσουβαλιάστηκαν» τρεις φορείς: Ο ΕΛΟΤ,  το Εθνικό Ινστιτούτο Μετρολογίας και το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης. Ήδη, προ της ψήφισης της συγχώνευσής τους είχαν επισημανθεί οι κίνδυνοι, ειδικά σε ό,τι αφορά το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης, καθώς μια σειρά από κανόνες και ευρωπαϊκές οδηγίες καταπατώνται από το νέο σχήμα λειτουργίας. Ειδικότερα:

1. Συνύπαρξη του Ε.ΣΥ.Δ.- φορέα διαπίστευσης με το ΕΙΜ-Εθνικό Ινστιτούτο Μετρολογίας στην ίδια νομική οντότητα, που δημιουργεί πρόβλημα στην αμεροληψία του φορέα διαπίστευσης καθώς το ΕΙΜ εμπλέκεται σε δραστηριότητες αξιολόγησης της συμμόρφωσης. Η μοναδική περίπτωση παρόμοιας δομής ήταν ο φορέας της Λετονίας, όπου αναγκάστηκε να προχωρήσει σε δομικές αλλαγές με κατάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις, ύστερα από απόφαση της αμόδιας ευρωπαϊκής επιτροπής MAC Committee.

2. Η διοικητική διάρθρωση του ενιαίου φορέα (Ε.Σ.Υ.Π.) και η κατανομή αρμοδιοτήτων δεν διασφαλίζει την επιβεβλημένη από τις ευρωπαϊκές οδηγίες ανεξαρτησία και αυτονομία του φορέα διαπίστευσης.

3. Δεν διασφαλίζεται η οικονομική αυτοδυναμία του φορέα διαπίστευσης. Για αυτό το θέμα έχει γίνει και σχετική επισήμανση στην πρόσφατη απόφαση της ΕΑ MAC για το Ε.ΣΥ.Δ. Σε κάθε περίπτωση ο φορέας διαπίστευσης με βάση τις απαιτήσεις του κανονισμού (ΕΚ 765/2008) θα πρέπει να είναι πλήρως οικονομικά ανεξάρτητος, γεγονός που δεν συμβαδίζει με τη συνύπαρξη του Ε.ΣΥ.Δ. με τον οργανισμό  τυποποίησης ΕΛΟΤ. Η πρακτική που ακολουθείται στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες που έχουν διασφαλίσει βιώσιμα σχήματα των οργανισμών ποιότητας είναι οι οργανισμοί τυποποίησης να περιλαμβάνουν δραστηριότητες πιστοποίησης προκειμένου να διασφαλίζουν την οικονομική τους βιωσιμότητα και όχι να εξαρτώνται από την κρατική επιχορήγηση.

4. Υπάρχει σημαντική απόκλιση από τις προβλέψεις  του κανονισμού (ΕΚ 765/2008) βάσει του οποίου τίθενται κανόνες για την οργάνωση και τη λειτουργία της διαπίστευσης.

Και ενώ όλα αυτά ήταν γνωστά, το ζήτημα αναπέμφθηκε στις εξίσου γνωστές ελληνικές καλένδες με αποτέλεσμα τώρα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προειδοποιεί με επιστολή της το υπουργείο Ανάπτυξης ότι αν έως το τέλος του Φεβρουαρίου δεν έχουν ολοκληρωθεί οι αναγκαίες προσαρμογές στη λειτουργία του ΕΣΥΔ τότε καταργείται η διεθνής αναγνώριση των πιστοποιητικών από τους ελληνικούς φορείς πιστοποίησης και ελέγχου. Φανταστείτε, λοιπόν, τον εξαγωγέα π.χ. λαδιού που δεν θα μπορεί να πιστοποιήσει την ποιότητα του προϊόντος του ή τον εξαγωγέα λαχανικών που δεν θα μπορεί να συνοδεύσει τα προϊόντα με αναγνωρισμένα πιστοποιητικά για την ύπαρξη υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων. Πρακτικά δεν θα μπορεί να τα εξάγει. Κι ακόμη περισσότερο: Οι Έλληνες βιοτέχνες π.χ.παιχνιδιών δεν θα μπορούν να εξασφαλίσουν το πιστοποιητικό CE για την ασφάλεια του εμπορεύματός τους εκτός Ελλάδας, αφού το σχετικό σήμα από τις ελληνικές αρμόδιες αρχές δεν θα αναγνωρίζονται εκτός των ελληνικών συνόρων.

Όπως συνοψίζουν στο protothema.gr ειδικοί στον τομέα της πιστοποίησης η πιθανή κατάρρευση του ΕΣΥΔ προκαλεί ντόμινο δυσμενών συνεπειών:

– Δεν θα έχουν αναγνώριση εκτός Ελλάδας οι πιστοποιήσεις για τις εξαγωγές ελληνικών προϊόντων όπως οπωρολαχανικά (χωρίς έλεγχο για φυτοφάρμακα), φέτα, κρασιά κ.ά.
-Η ελληνική βιομηχανία,χωρίς τα αναγκαία πιστοποιητικά, δεν θα έχει πρόσβαση στις διεθνείς αγορές και συμβάσεις, π.χ. στην αγορά αερίων ρύπων (ΔΕΗ, Διυλιστήρια).
-Θα καταρρεύσει στον τουρισμό το σύστημα κατηγοριοποίησης τουριστικών καταλυμάτων «Κλειδιά και Αστέρια».
-Τραγικές θα είναι και οι επιπτώσεις στην Υγεία, αφού δεν θα ελέγχεται η ποιότητα των υπηρεσιών υγείας στο ευρύ κοινό π.χ. σε διαπιστευμένα εργαστήρια νοσοκομείων όπως ο «Ευαγγελισμός», ο «Άγιος Σάββας».
-Δεν θα είναι δυνατή η πιστοποίηση της ασφάλειας των προϊόντων , σήμα CE από του ελληνικούς φορείς.
– Θα διαλυθεί το σύστημα πιστοποίησης γνώσεων πληροφορικής και δεξιοτήτων χρήσης Η/Υ.
– Θα βρεθεί στον αέρα ο έλεγχος των παιδικών χαρών και των φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων.
Όπως επισημαίνουν οι ίδιες πηγές, στην περίπτωση που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχωρήσει τελικά στην αναστολή της αναγνώρισης του ΕΣΥΔ, τότε όλοι οι φορείς και τα εργαστήρια που έχουν λάβει πιστοποίηση από αυτόν θα πρέπει να στραφούν προς άλλους αντίστοιχους φορείς ευρωπαϊκών χωρών προκειμένου να συνεχίσουν να λειτουργούν απρόσκοπτα και χωρίς αμφισβήτηση για την ποιότητα και την ασφάλεια των υπηρεσιών που παρέχουν, επωμιζόμενοι, βεβαίως και το κόστος.

protothema.gr