Σε αγώνα δρόμου έχουν αποδυθεί η Γενική Γραμματεία Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων αλλά και οι δήμοι προκειμένου να μειωθεί ο αριθμός των ενεργών ΧΑΔΑ (Χώροι Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων), για τους οποίους η χώρα ύστερα από την καταδίκη της από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο πληρώνει περισσότερα από δέκα εκατομμύρια ευρώ ανά εξάμηνο, εν όψει και της νέας αξιολόγησης που θα γίνει στις αρχές του επόμενου μήνα.

Βάσει των στοιχείων που έχει κάνει αποδεκτά και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σήμερα στην Ελλάδα εξακολουθούν να παραμένουν ενεργοί 49 ΧΑΔΑ, ενώ υπάρχουν 161 ανενεργοί και 79 αποκατεστημένοι.

Ωστόσο, ορατός είναι πλέον ο κίνδυνος να χαθούν κονδύλια δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, καθώς τα περισσότερα από τα έργα αποκατάστασης έχουν ενταχθεί στο ΕΣΠΑ με χρηματοδότηση ύψους 200 εκατομμυρίων ευρώ. Ομως τα έργα σε πολλές περιοχές δεν έχουν προχωρήσει, με αποτέλεσμα μετά την 31η Δεκεμβρίου, όποτε και λήγει η χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ, να πρέπει να συνεχιστούν με εθνικούς πόρους, κάτι το οποίο φαντάζει ιδιαίτερα δύσκολο στην παρούσα οικονομική συγκυρία, ενώ το ενδεχόμενο παράτασης της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης θεωρείται μάλλον απίθανο να συμφωνηθεί με τις Βρυξέλλες.

Παράλληλα, η Ελλάδα κινδυνεύει να υποστεί και μία νέα καταδίκη -αυτήν τη φορά για τη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων-, ζήτημα, το οποίο βρίσκεται ήδη στο στάδιο της αιτιολογημένης γνώμης στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Εντός των προσεχών μηνών θα πρέπει να έχουν υποδειχθεί οι κατάλληλοι χώροι και να έχουν καμφθεί οι αντιδράσεις, καθώς το πρόστιμο στην περίπτωση αυτή μπορεί και να ξεπεράσει τις 75.000 ευρώ την ημέρα. Υπολογίζεται ότι η χώρα μας παράγει περίπου 75.000 τόνους επικίνδυνων αποβλήτων τον χρόνο.

Επανεξέταση
Σε ό,τι αφορά τις χωματερές, η πρόοδος των έργων θα επανεξεταστεί στις 2 Δεκεμβρίου, με στόχο από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης να μειωθούν περαιτέρω τα πρόστιμα που έχουν επιβληθεί. Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου (που εκδόθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2014), η Ελλάδα καταδικάστηκε πέρα από την εφάπαξ καταβολή 10 εκατομμυρίων ευρώ που καταβλήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2015, να καταβάλλει κάθε εξάμηνο το ποσό των 14,52 εκατομμυρίων ευρώ. Ωστόσο, το ποσό μειώθηκε στα 10,4 εκατομμύρια ευρώ με το κλείσιμο ορισμένων ΧΑΔΑ, ενώ στόχος είναι έως τις 2 Δεκεμβρίου να έχουν καταστεί ανενεργές και άλλες παράνομες χωματερές, ώστε το πρόστιμο να μειωθεί κατά περίπου 6 εκατομμύρια ευρώ ακόμα. Η εξαμηνιαία χρηματική ποινή είναι 80.000 ευρώ για κάθε ενεργή χωματερή και 40.000 για κάθε ανενεργή και ανάλογα με την πρόοδο των εργασιών παύσης λειτουργίας αντιστοίχως μειώνονται και τα πρόστιμα.

Για τον λόγο αυτό τον τελευταίο καιρό δίνεται μάχη με τον χρόνο από τη Γενική Γραμματεία Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων και τις κατά τόπους Αρχές με στόχο να παύσουν να λειτουργούν όσο το δυνατόν περισσότεροι ΧΑΔΑ στο συντομότερο χρονικό διάστημα. «Προϋπόθεση για να κλείσουν οι ενεργοί ΧΑΔΑ και να επισπευσθούν τα έργα αποκατάστασής τους είναι η υποκατάστασή τους από νόμιμους αποδέκτες απορριμμάτων είτε από διαδικασίες προσωρινής διαχείρισης αποβλήτων, νόμιμες και περιβαλλοντικά αποδεκτές, μέχρις ότου ολοκληρωθούν τα έργα υποδομής που προβλέπονται από τους κατά τόπους περιφερειακούς σχεδιασμούς» εξηγεί στο «Εθνος» ο γ.γ. Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, Ευάγγελος Καπετάνιος. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, αυτό το μεταβατικό διάστημα δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο των τριών ετών.
Εχει ήδη προταθεί η θαλάσσια μεταφορά για τα νησιά και η χρησιμοποίηση Μονάδων προσωρινής διαχείρισης κυρίως στην Πελοπόννησο έχει ήδη εγκριθεί με απόφαση και χρηματοδότηση ύψους 11 εκατομμυρίων ευρώ από εθνικούς πόρους.

Σήμερα το μεγαλύτερο πρόβλημα αντιμετωπίζει η Περιφέρεια Πελοποννήσου με 20 ενεργούς ΧΑΔΑ αλλά και η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου με 11 ενεργούς ΧΑΔΑ – κυρίως σε μικρότερα νησιά, όπως η Κάλυμνος, η Κάσος, η Νίσυρος κ.λπ. Η Πελοπόννησος έχει επίσης και τους περισσότερους ανενεργούς ΧΑΔΑ (60), ενώ ακολουθεί η Κεντρική Μακεδονία με 45. Η εξαμηνιαία χρηματική ποινή για την Πελοπόννησο υπολογίζεται σε 4 εκατομμύρια ευρώ, ενώ για τους ΧΑΔΑ του Ν. Αιγαίου η χρηματική ποινή φτάνει το 1,56 εκατομμύριο ευρώ ανά εξάμηνο.

Βάσει των στοιχείων που έχει κάνει αποδεκτά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι περισσότεροι αποκατεστημένοι χώροι βρίσκονται στα όρια της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας (21), Κεντρικής Μακεδονίας (19) και Νοτίου Αιγαίου (18).

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΚΥΡΩΣΕΙΣ
Οι προθεσμίες που δόθηκαν αλλά δεν έχουν τηρηθεί
Με βάση το ιστορικό της υπόθεσης, η Ελλάδα είχε καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο το 2005. Τότε υπήρχαν 1.128 ενεργοί ΧΑΔΑ και η προθεσμία που είχε δοθεί για την αποκατάστασή τους έληξε στο τέλος του 2008. Ετσι, τον Απρίλιο του 2009 η Κομισιόν κίνησε προδικαστική διαδικασία για επιβολή χρηματικών κυρώσεων και τον Ιούνιο του 2013 ανακοινώθηκε η εκ νέου παραπομπή της Ελλάδας.

Είχαν απομείνει 396 (90 ενεργοί και 306 ανενεργοί) από τους 3.036 ΧΑΔΑ που έχουν καταγραφεί διαχρονικά στη χώρα μας. Η εκδίκαση της υπόθεσης έγινε τον Ιούνιο του 2014 και την ημέρα της εκδίκασης υπήρχαν 70 ενεργοί ΧΑΔΑ και 223 ανενεργοί.

Η Ελλάδα, πάντως, δεν είναι η μοναδική χώρα που έχει τιμωρηθεί με βαριά πρόστιμα για τις ανεξέλεγκτες χωματερές, καθώς ποινές έχουν επιβληθεί και στην Ιταλία, αφού ο ευρωπαϊκός Νότος έχει χρόνια προβλήματα με τη διαχείριση των αποβλήτων του.

ΕΘΝΟΣ

Αρνητική ήταν η απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο αίτημα της ΚΕΔΕ για παράταση στο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των έργων που χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ 2007 – 2013.

Η επίτροπος Περιφερειακής Πολιτικής Κορίνα Κρέτσου σε επιστολή που απέστειλε στον πρόεδρο της ΚΕΔΕ Γιώργο Πατούλη απαντά αρνητικά στο αίτημά του για χορήγηση παράτασης ενός έτους, δηλώντας ότι δεν πρόκειται να δοθεί παράταση έως τα τέλη του 2016 στην περίοδο επιλεξιμότητας της προγραμματικής περιόδου 2007-2013.

Η επίτροπος στην επιστολή της αναφέρει ότι το ενδιαφέρον της Ε.Ε. εστιάζεται στη μη απώλεια πόρων των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων και όχι στην ολοκλήρωση των έργων των Δήμων. Τονίζει ότι δίνεται μεν δυνατότητα μεταφοράς έργων που άρχισαν την περίοδο 2007-2013 στην περίοδο 2014 - 2020, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για τα μελλοντικά έργα των Δήμων, όμως έργα της τρέχουσας περιόδου διαχειριστικά δεν μπορούν να μεταφερθούν.

Εκτακτη συνέλευση της ΚΕΔΕ για τα οικονομικά

Το διοικητικό συμβούλιο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων (ΚΕΔΕ) στη συνεδρίασή του την Τετάρτη αποφάσισε τη σύγκληση έκτακτης γενικής συνέλευσης για τα οικονομικά των δήμων, καθώς παρατηρείται σημαντική υστέρηση στη χρηματοδότησή τους από το κράτος.

Διαπιστώθηκε, συγκεκριμένα, ότι η ροή χρηματοδοτήσεων των δήμων για το 2015 υστερεί τουλάχιστον κατά 30%, ενώ απομένουν μόλις δύο μήνες για να κλείσει ο χρόνος.

Όπως ανέφερε ο κ. Πατούλης, από τα 2.572 εκατομμύρια ευρώ που προβλέπονται στον προϋπολογισμό, μέχρι σήμερα οι δήμοι έχουν εισπράξει 1.810 εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή ποσοστό 70,4%.

Όπως αναφέρθηκε, εάν δεν εξασφαλιστεί η άμεση απόδοση των σχετικών ποσών, υπάρχει κίνδυνος οι δήμοι να μην μπορούν να «ισοσκελίσουν» τους προϋπολογισμούς τους και χιλιάδες πολίτες να στερηθούν από προγράμματα και κοινωνικές παροχές όπως το Βοήθεια στο Σπίτι.

thetoc.gr