Νέο νόμο για τις συλλογικές συμβάσεις που θα περιλαμβάνει κίνητρα για αύξηση του ποσοστού των εργαζομένων που καλύπτονται από συλλογική σύμβαση ετοιμάζει το υπουργείο Εργασίας για το φθινόπωρο. Ο στόχος είναι να εξασφαλιστούν καλύτεροι μισθοί για τους χαμηλόμισθους εργαζόμενους, βάσει της κοινοτικής οδηγίας 2022/2041 για επαρκείς μισθούς στην Ε.Ε.

Ο στόχος που μπαίνει για το υπουργείο Εργασίας είναι ότι θα πρέπει να προβλέψει μέσω νομοθετικών ρυθμίσεων την αύξηση του ποσοστού κάλυψης των εργαζομένων από συλλογικές συμβάσεις, στο 80% από 30% που είναι σήμερα.

Ο στόχος μπορεί να επιτευχθεί με άρση των περιορισμών που ισχύουν στην υπογραφή κλαδικών συμβάσεων, την επέκτασή τους, και την κήρυξη τους ως υποχρεωτικών αλλά και με ενίσχυση του ρόλου των κοινωνικών εταίρων στη διαμόρφωση του εκάστοτε κατώτατου μισθού.

Χαμηλότερο ποσοστό στην αντιπροσωπευτικότητα

Στις κλαδικές συμβάσεις για παράδειγμα για να υπογραφούν συμφωνίες με τα συνδικάτα θα πρέπει οι εργοδότες που μετέχουν στις διαπραγματεύσεις να απασχολούν πάνω από το 50% των εργαζομένων του κλάδου τους. Το 50% μπήκε για να δυσκολέψει αντί να διευκολύνει την υπογραφή κλαδικών συμβάσεων. Στον νέο νόμο το κριτήριο της αντιπροσωπευτικότητας μπορεί να κατεβεί καθώς η κοινοτική οδηγία ζητάει αύξηση και όχι απαγόρευση των συμβάσεων είτε κλαδικές είναι αυτές είτε επιχειρησιακές που υπερτερούν έναντι όλων των άλλων.

Ένα άλλο πεδίο αλλαγών είναι στις υπερωρίες και στον τρόπο έγκρισής τους. Το σημερινό καθεστώς υπερωριών είναι χρονοβόρο και για πολλές επιχειρήσεις δαπανηρό αν λάβει κανείς υπόψη ότι το ωρομίσθιο στις υπερωρίες πληρώνεται με προσαύξηση 40%, 60% και 120% (αν οι υπερωρίες γίνουν χωρίς έγκριση από το υπουργείο Εργασίας). Πριν από τις υπερωρίες υπάρχει η υπερεργασία που αποζημιώνεται προσαυξημένη κατά 20%.

Τα κράτη όπου το ποσοστό κάλυψης των εργαζομένων από συλλογικές διαπραγματεύσεις είναι υψηλό τείνουν να έχουν μικρό ποσοστό χαμηλόμισθων εργαζομένων και υψηλούς κατώτατους μισθούς. Ως εκ τούτου, αναφέρει η οδηγία, "κάθε κράτος μέλος με ποσοστό κάλυψης από συλλογικές διαπραγματεύσεις κάτω του 80 % θα πρέπει να θεσπίσει μέτρα με σκοπό την ενίσχυση των εν λόγω συλλογικών διαπραγματεύσεων".

Στην Ελλάδα το ποσοστό κάλυψης των εργαζομένων από συλλογικές διαπραγματεύσεις και συλλογικές συμβάσεις βρίσκεται μόλις στο 30%. Και κατά πλειοψηφία αυτό το 30% των εργαζομένων καλύπτεται από επιχειρησιακές συμβάσεις που είναι κυρίαρχες τα τελευταία χρόνια.

Ο στόχος για αύξηση των εργαζομένων που θα καλύπτονται από συλλογική σύμβαση στο 80% προϋποθέτει και αύξηση του βαθμού ελευθερίας που έχουν σήμερα οι κοινωνικοί εταίροι ως προς τον καθορισμό των μισθολογικών αυξήσεων και ως προς την επέκταση των συμφωνιών τους σε όλους τους εργαζόμενους ενός κλάδου.

Δεν αλλάζει ο καθορισμός του κατώτατου μισθού

Στο υπουργείο Εργασίας έχει συσταθεί επιτροπή ειδικών που θα υποβάλλει νομοθετική πρόταση τον ερχόμενο Οκτώβριο για τον τρόπου που θα εφαρμοστούν οι αλλαγές που δρομολογεί η κοινοτική οδηγία στο σύστημα καθορισμού των αμοιβών.

Στην Ελλάδα όπου το ποσοστό κάλυψης των εργαζομένων από συλλογική σύμβαση είναι χαμηλό θα επανεξεταστεί όλο το πλαίσιο για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, ώστε να υπογράφονται περισσότερες.

Οι παρεμβάσεις που εξετάζονται δεν θα μεταβάλουν το σύστημα καθορισμού του κατώτατου μισθού ο οποίος θα παραμείνει στη δικαιοδοσία της εκάστοτε κυβέρνησης. Αντίθετα, θα επιδιωχθεί αφενός να ενισχυθούν οι επιχειρησιακές συμβάσεις και αφετέρου να χαλαρώσουν τα κριτήρια για την επέκταση μιας κλαδικής σύμβασης σε εργαζόμενους από επιχειρήσεις του ίδιου κλάδου που δεν συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις.

Η εφαρμογή της οδηγίας θα ελέγχεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ανά διετία το υπουργείο Εργασίας θα υποβάλλει έκθεση με τα εξής στοιχεία:

* Το ποσοστό και η εξέλιξη της κάλυψης των εργαζομένων από συλλογικές διαπραγματεύσεις.

* Το επίπεδο του νόμιμου κατώτατου μισθού και το ποσοστό των εργαζομένων που καλύπτονται από αυτόν.

* Το επίπεδο των μισθών που καταβάλλονται σε εργαζομένους που δεν καλύπτονται από συλλογική σύμβαση και η σχέση τους με το επίπεδο των μισθών που καταβάλλονται σε εργαζομένους που καλύπτονται από συλλογική σύμβαση.

* Οι κλαδικές συλλογικές συμβάσεις, για συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή και άλλες συλλογικές συμβάσεις με πολλούς εργοδότες, συμπεριλαμβανομένων των συλλογικών συμβάσεων που έχουν αναγορευθεί καθολικά εφαρμοστέες.

Η πρώτη έκθεση θα καλύπτει τα έτη 2021, 2022 και 2023 και θα πρέπει να υποβληθεί έως την 1η Οκτωβρίου 2025.

Του Κώστα Κατίκου./ capital.gr