Η Τουρκία ψηφίζει την Κυριακή σε ένα ιστορικής σημασίας δημοψήφισμα για την συνταγματική μεταρρύθμιση, η οποία θα ενισχύσει τις εξουσίες του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ενδέχεται να καθορίσει το μέλλον της χώρας.

Το αποτέλεσμα αυτού του δημοψηφίσματος θα επηρεάσει τις σχέσεις της χώρας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, την αντιμετώπιση του κουρδικού ζητήματος και την εξέλιξη της τουρκικής κοινωνίας.

Ακολουθούν πέντε ερωτήματα για το τι μπορεί να αλλάξει το δημοψήφισμα:

Περισσότερο ή λιγότερο δημοκρατική Τουρκία;

Αν κερδίσει την Κυριακή, ο Ερντογάν θα έχει σημαντικά ενισχυμένες εξουσίες και θεωρητικά θα μπορεί να παραμείνει στη θέση του προέδρου ως το 2029. Η εκτελεστική εξουσία θα συγκεντρωθεί στα χέρια του και η θέση του πρωθυπουργού θα καταργηθεί.

Οι υποστηρικτές του ισχυρίζονται ότι κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο για να σταθεροποιηθεί η εκτελεστική εξουσία και να τεθούν ξεκάθαρα όρια με τη δικαστική και την νομοθετική εξουσία.

Όμως οι αντίπαλοί του φοβούνται ότι πλέον δεν θα υπάρχει κάποιο αντίβαρο, ανοίγοντας τον δρόμο σε ένα αυταρχικό καθεστώς.

Το προεδρικό αυτό σύστημα «συγκεντρώνει άνευ προηγουμένου εξουσίες στα χέρια ενός μόνο άνδρα», υπογραμμίζει ο Άλαν Μακόφσκι του Centre for American Progress.

Μια νίκη του «όχι» στο δημοψήφισμα θα θεωρηθεί προσβολή για τον Ερντογάν, ο οποίος έχει ρίξει όλο του το βάρος στην εκστρατεία.

Ποιο θα είναι το μέλλον με την Ευρώπη;

Οι σχέσεις μεταξύ της Τουρκίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν επιδεινωθεί σημαντικά τον τελευταίο καιρό, με τον Ερντογάν να έχει κατηγορήσει κάποιες ευρωπαϊκές χώρες για «ναζιστικές πρακτικές».

Σύμφωνα με τον Τούρκο πρόεδρο, οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της χώρας στην ΕΕ, που βρίσκονται σε τέλμα εδώ και καιρό, θα τεθούν και πάλι «στο τραπέζι» μετά το δημοψήφισμα. Επίσης έχει δηλώσει ότι θα ξεκινήσει εκ νέου η συζήτηση για την επαναφορά της θανατικής ποινής, μια κόκκινη γραμμή για τις Βρυξέλλες.

«Η τακτική του να επιτίθεται συνεχώς στην ΕΕ (…) για να εξυπηρετήσει στόχους της εσωτερικής του πολιτικής έχει πλέον φτάσει στα όριά της», υπογραμμίζει ο Μαρκ Πιερινί του Carnegie Europe.

Σε περίπτωση νίκης του στο δημοψήφισμα, ο Ερντογάν ενδέχεται να εγκαταλείψει το σχέδιο της ένταξης στην ΕΕ για να βελτιώσει τις εμπορικές σχέσεις του με το μπλοκ υπό τη μορφή μας ενισχυμένης τελωνειακής ένωσης.

Πόλεμος ή ειρήνη με τους Κούρδους;

Μετά την κατάρρευση της ιστορικής εκεχειρίας με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) το καλοκαίρι του 2015, η νοτιοανατολική Τουρκία έχει βυθιστεί σε μια δίνη αιματηρών συγκρούσεων μεταξύ των τουρκικών δυνάμεων ασφαλείας και των Κούρδων αυτονομιστών.

Οι δυνάμεις ασφαλείας έχουν αυξήσει την πίεση που ασκούν στο φιλοκουρδικό περιβάλλον, είτε το πολιτικό είτε των μέσων ενημέρωσης, που κατηγορείται για «τρομοκρατικές» ενέργειες σε συνεργασία με το PKK.

Όμως αν κερδίσει το «ναι» με μικρή διαφορά, ο Ερντογάν ίσως αναγκαστεί να υιοθετήσει μια πιο «συμβιβαστική» στάση στο κουρδικό ζήτημα, εκτιμά η Ασλί Αϊντιντασμπάς του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων.

Συμφιλίωση ή πόλωση;

Η τουρκική κοινωνία είναι βαθιά πολωμένη τα τελευταία χρόνια γύρω από το πρόσωπο του Ερντογάν. Στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας για το δημοψήφισμα, ο Τούρκος πρόεδρος έχει δαιμονοποιήσει τους αντιπάλους του, κατηγορώντας τους ότι συνεργάζονται με τους «τρομοκράτες» και τους «στασιαστές».

Ο Ερντογάν «κερδίζει τις εκλογές, όμως τελικά η μισή χώρα τον αγαπά και η άλλη μισή τον απεχθάνεται. Αυτή είναι η αιτία της κρίσης της σύγχρονης Τουρκίας», εξηγεί ο Σονέρ Τσαγκαπτάι του Washington Institute.

Ο Τούρκος πρόεδρος συμμάχησε με τους υπερεθνικιστές για να κερδίσει τη μάχη του δημοψηφίσματος, γεγονός που δείχνει περισσότερο ρεαλισμό από μέρους του σε σχέση με το παρελθόν.

Κάποιοι αναλυτές μάλιστα αναμένουν από τον Ερντογάν να υιοθετήσει μια πιο συμφιλιωτική ρητορική μετά το δημοψήφισμα, αν το κερδίσει.

Ανάκαμψη της οικονομίας ή συρρίκνωση;

Οι αγορές εκτιμούν ότι το «ναι» θα κερδίσει στο δημοψήφισμα και ελπίζουν σε μια επιστροφή της σταθερότητας στην Τουρκία, η οποία πλήττεται εδώ και ενάμιση χρόνο από μια σειρά επιθέσεων.

Όμως μεσοπρόθεσμα, η αβεβαιότητα κυριαρχεί. Η μείωση της εμπιστοσύνης των επενδυτών στους θεσμούς, η αυξημένη πόλωση της κοινωνίας και η καθυστέρηση της υιοθέτησης διαρθρωτικών αλλαγών ενδέχεται να επηρεάσουν την ανάπτυξη.

Μια νίκη του «ναι» «ενδέχεται να γίνει δεκτή θετικά από τις αγορές βραχυπρόθεσμα», επεσήμαναν οι BCG Partners από την Κωνσταντινούπολη.

Όμως η ανάπτυξη «παραμένει ασθενής και οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του προεδρικού συστήματος ακόμη δεν είναι γνωστές».

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Νέα σενάρια για πρόωρη προσφυγή στις κάλπες το φθινόπωρο έρχονται ξανά στην επικαιρότητα.

Μπορεί το Μέγαρο Μαξίμου και οι υπουργοί της κυβέρνησης να δηλώνουν σε κάθε ευκαιρία πως οι επόμενες εθνικές εκλογές θα διεξαχθούν όταν η κυβέρνηση εξαντλήσει την τετραετία, δηλαδή το 2019, ωστόσο όπως φαίνεται όλα είναι ακόμα ανοιχτά.

Τα κριτήρια που εξετάζει το Μαξίμου για πρόωρες εκλογές
Οι παρασκηνιακές συζητήσεις στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ φουντώνουν και πληροφορίες αναφέρουν πως από το περιβάλλον του πρωθυπουργού ακούγονται ψίθυροι για πρόωρη προσφυγή στις κάλπες στα μέσα ή προς το τέλος του φθινοπώρου. Μάλιστα ο Αλέξης Τσίπρας δεν φαίνεται να αποκλείει κανένα ενδεχόμενο, αφού είναι πολλά τα ανοιχτά θέματα. Στο κεφάλαιο Οικονομία, άγχος προκάλεσε στην κυβέρνηση η υστέρηση των εσόδων και ο φόβος για πιθανή ενεργοποίηση του κόφτη. Με δεδομένο ότι η κυβέρνηση δεν έχει μεγάλες αντοχές για λήψη νέων μέτρων, η επιλογή για πρόωρη προσφυγή στη λαϊκή ετυμηγορία δεν θα προκαλέσει έκπληξη. . 
Ηδη στο Μαξίμου τρομάζουν από την έντονη κοινωνική δυσφορία ομάδων που πλήττονται από επώδυνα μέτρα (συνταξιούχοι, επαγγελματίες κ.ά.). Μάλιστα αυτό αποτυπώνεται και δημοσκοπικά με τη σταθερή υποχώρηση της δημοτικότητας του ΣΥΡΙΖΑ και άνοδο της ΝΔ, αλλά και των κομμάτων της Κεντροαριστεράς. 
Την ίδια στιγμή σε ένα μήν από τώρα, το φθινόπωρο, αναμένονται πολύ σκληρές διαπραγματεύσεις με τους θεσμούς για τη δεύτερη αξιολόγηση, καθώς στο τραπέζι θα βρεθούν τα εργασιακά. Στην περίπτωση που η κυβέρνηση δεν καταφέρει να κάμψει τις απαιτήσεις των δανειστών, τότε δεν αποκλείεται ο Αλέξης Τσίπρας να καταφύγει σε εκλογικό αιφνιδιασμό ώστε να προλάβει τη δυναμική νίκης της ΝΔ.

Μπαλάφας: Εκλογές το 2019
«Λυπούμαστε που θα τους στεναχωρήσουμε, αλλά εκλογές θα γίνουν το φθινόπωρο του 2019», δηλώνει ο υφυπουργός Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης Γιάννης Μπαλάφας, σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Βέβαια ο κ. Μπαλάφας στηρίζει τη θέση του αυτή στο ότι «οι ταμειακές ροές δεν προξενούν καμία ανησυχία στην κυβέρνηση» και ότι «τα έσοδα του Ιουλίου σε ταμειακούς όρους ξεπερνούν τον στόχο, κατά 105 εκατ. ευρώ περίπου», υπογραμμίζοντας ότι, όπως δήλωσε και ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος, «δεν θα ληφθούν νέα μέτρα».
Στην περίπτωση όμως που η πορεία της οικονομίας εξελιχθεί διαφορετικά, τότε το σενάρια για πρόωρη προσφυγή στις κάλπες ίσως να επαληθευτούν

Μπακογιάννη: Δεν αποκλείω να έχουμε εκλογές το φθινόπωρο
Η Ντόρα Μπακογιάννη δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο προσφυγής στις κάλπες το φθινόπωρο, κάνοντας λόγο για δύο ταυτόχρονες στρατηγικές του πρωθυπουργού.
«Δεν αποκλείω καθόλου να έχουμε εκλογές το φθινόπωρο», ανέφερε χαρακτηριστικά σε συνέντευξή της στην Real News η βουλευτής της ΝΔ, προσθέτοντας «Ο κ. Τσίπρας κατά την προσφιλή του τακτική έχει δύο ταυτόχρονες στρατηγικές και εξετάζει εάν θα υποστηρίξει τη μία ή την άλλη». Η πρώην υπουργός υποστηρίζει ότι «οι πολίτες είναι οργισμένοι διότι αντιλαμβάνονται ότι τους εξαπάτησαν και ταυτόχρονα είναι σε απόγνωση μη μπορώντας να ανταπεξέλθουν στα βάρη», και υπογραμμίζει ότι «η κυβέρνηση βρίσκεται σε απόλυτη αναντιστοιχία με την κοινωνία».
Σχετικά με τον τρόπο εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας, τόνισε ότι πρέπει να υπάρξει συναίνεση στο θέμα. «Αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο εάν η πρόταση του Κυριάκου Μητσοτάκη, γίνει αποδεκτή, δηλαδή να συμφωνήσουν ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ στα άρθρα που πρόκειται να ανοίξουν και να ψηφίσουμε ο ένας τα άρθρα του άλλου», συμπλήρωσε.

Κεδίκογλου: Πιθανό το «στρίβειν διά των εκλογών» από τον Τσίπρα
Οπως εκτιμά, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα "Η Αξία", «η κατάρρευση των εσόδων που ήδη διαπιστώνεται και αναμένεται να επιδεινωθεί», θα κάνει ελκυστικότερο το "στρίβειν δια των εκλογών" για τον κ. Τσίπρα». «Τίποτα δεν αποκλείεται», λέει, ενώ κάνει επίσης λόγο για «φανφάρες και ανούσια εγκαίνια, νέες υποσχέσεις παροχών» εκ μέρους του πρωθυπουργού. Παράλληλα τονίζει ότι «στη ΝΔ έχουμε υποχρέωση να είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή, και αυτό κάνουμε».

Επικρίνει επίσης την κυβέρνηση ότι ψηφίζει μεταρρυθμίσεις που δεν εφαρμόζει και γι' αυτό «δεν θα υπάρξουν τα προσδοκομενα θετικά αποτελέσματα», προσθέτοντας ότι «οι δανειστές φρόντισαν και επέβαλαν στον κ. Τσίπρα τον "αυτόματο κόφτη"», επειδή «ξέρουν ότι δεν θα μπορέσει να υλοποιήσει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις».
Αντίθετα, συμπληρώνει, ο κ. Κεδίκογλου, «εμείς πιστεύουμε στις μεταρρυθμίσεις και θα τις υλοποιήσουμε γρήγορα και σωστά». Σε ερώτηση δε πώς μπορούν οι πολίτες να εμπιστευθούν εκ νέου τη ΝΔ απαντά «γιατί θα παρουσιάσουμε ένα κυβερνητικό πρόγραμμα αναλυτικό και κοστολογημένο» και τονίζει: «Σε κάθε περίπτωση, είναι εντολή μας να μην ξαναπούμε τίποτα που δεν θα μπορέσουμε να κάνουμε».

Για το θέμα των συνεργασιών, σημειώνει πως υπάρχει βάση σύμπλευσης με κάθε κόμμα του δημοκρατικού τόξου που πιστεύει στην ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας και συμφωνεί με τις προτεραιότητες της ανάπτυξης της οικονομίας και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και επισημαίνει ότι «με το ΠΑΣΟΚ έχει αποδειχθεί ότι μπορούμε να συνεργαστούμε» και «με το Ποτάμι έχουμε βρεθεί στο ιδιο μήκος κύματος σε μια σειρά ζητημάτων στη Βουλή».