Η επιλογή των χωρών του ΟΠΕΚ (και δη της Σαουδικής Αραβίας) να πλημμυρίσει την αγορά με πετρέλαιο για να «πετάξει» τους ακριβότερους παραγωγούς από τις ΗΠΑ, την Βραζιλία και άλλες χώρες εκτός του καρτέλ κινδυνεύει να γυρίσει «μπούμερανγκ» και να διατηρήσει τις τιμές του μαύρου χρυσού υπό ισχυρή πίεση για πολλά χρόνια ακόμα, προειδοποίησε η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας (ΙΕΑ).

Στην ετήσια έκθεσή της για τις Προοπτικές της Αγοράς Ενέργειας η ΙΕΑ -που εκπροσωπεί τις ανεπτυγμένες χώρες του ΟΟΣΑ- προέβλεψε ότι η τιμή του πετρελαίου δεν θα επιστρέψει στα επίπεδα των 80 δολ./βαρέλι, παρά τις άνευ προηγουμένου περικοπές επενδύσεων στην αγορά που σηματοδοτούν μείωση της παραγωγικής δυναμικότητας στο μέλλον. Έχοντας υιοθετήσει το σενάριο των χαμηλών τιμών επί μακρόν (lower for longer), οι μεγάλοι πετρελαϊκοί όμιλοι ακύρωσαν φέτος 80 μεγάλα projects διεθνώς και περιέκοψαν χιλιάδες θέσεις εργασίας.

Σύμφωνα όμως με το κεντρικό σενάριο της ΙΕΑ, οι ετήσιοι ρυθμοί αύξησης της ζήτησης για μαύρο χρυσό την επόμενη πενταετία θα είναι κάτω από 1%, ποσοστό που δεν επαρκεί για να απορροφήσει την πλεονάζουσα παραγωγή που οδήγησε τις τιμές του πετρελαίου στα επίπεδα των 45-50 δολ./βαρέλι ενώ τον Ιούνιο του 2014 είχαν ξεπεράσει τα 100 δολ./βαρέλι.

Ο κύριος λόγος είναι η επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης της Κίνας και ο μετασχηματισμός του αναπτυξιακού της μοντέλου, με την μείωση της έμφασης στην βαριά, «βρώμικη» βιομηχανία. Σε αυτό θα πρέπει να προστεθεί και η διεθνής στροφή προς καθαρότερες πηγές ενέργειας και η αύξηση της αποδοτικότητας.
Παρόλο που δεν αποτελεί το κεντρικό σενάριο της ΙΕΑ, ο επικεφαλής της υπηρεσίας Φατίχ Μπιρόλ δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο οι τιμές να παραμείνουν στα τρέχοντα επίπεδα των 50 δολ./βαρέλι έως το τέλος της δεκαετίας και να ανέλθουν στα 85 δολ./βαρέλι το 2040. «Σε αυτό το σενάριο, το μερίδιο των Χωρών του Κόλπου στην αγορά πετρελαίου θα αυξηθεί στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 40 ετών και θα Πρέπει να εξετάσουμε προσεκτικά τις επιπτώσεις για την ασφάλεια της προσφοράς«, σημείωσε ο Μπιρόλ.

Διάσταση απόψεων
Οι προειδοποιήσεις της ΙΕΑ, του ΔΝΤ (που επίσης προειδοποίησε ότι οι τιμές πετρελαίου θα παραμείνουν σε χαμηλά επίπεδα για χρόνια) και των πετρελαϊκών ομίλων έχουν ως βασικό παραλήπτη τη Σαουδική Αραβία και ως στόχο να ανοίξει η συζήτηση για μια πιθανή αλλαγή της στρατηγικής του ΟΠΕΚ με μείωση των ποσοστώσεων παραγωγής, ενόψει της συνόδου του καρτέλ στη Βιέννη στις 4 Δεκεμβρίου.

Προς το παρόν όμως, το Ριάντ δεν φαίνεται διατεθειμένο να αλλάξει ρότα, υποστηρίζοντας ότι οι μειώσεις στην παραγωγή του καρτέλ δεν μπορούν να επηρεάσουν δραστικά την πορεία των τιμών όπως συνέβαινε πριν την επανάσταση του shale (εξόρυξη πετρελαίου από σχιστολιθικά κοιτάσματα) στις ΗΠΑ και εκτιμώντας ότι θα υπάρξει ανάκαμψη το 2016. Ο γενικός γραμματέας του ΟΠΕΚ Αμπντουλάχ αλ-Μπάντρι δήλωσε χθες ότι «βλέπει δημιουργία θετικής δυναμικής στην αγορά πετρελαίου το επόμενο έτος», ενώ ο Σαουδάραβας υφυπουργός Πετρελαίου πρίγκηπας Αμπντουλαζίζ μπιν Σαλμάν υπογράμμισε ότι «μακροπρόθεσμα, τα θεμελιώδη μεγέθη της αγοράς πετρελαίου παραμένουν εύρωστα...»