Ολονύχτιο διπλωματικό θρίλερ στη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες, μετά την άρνηση της Ελλάδας και της Κύπρου να αποδεχθούν το προσχέδιο συμπερασμάτων, λόγω της απουσίας αναφοράς «κυρώσεων» κατά της Τουρκίας.

Πριν το δείπνο, στην έκτακτη συνάντηση που είχαν για να αρθεί το αδιέξοδο ο Κυριάκος Μητσοτάκης με την Άνγκελα Μέρκελ, τον Εμμάνουελ Μακρόν και τον Νίκο Αναστασιάδη καθώς και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ αποφάσισαν να συνεχιστούν οι διπλωματικές διαβουλεύσεις μέχει να βρεθεί η «χρυσή» τομή.

Τι αναφέρει το νέο προσχέδιο
Ο Σαρλ Μισέλ παρέδωσε το νέο προσχέδιο συμπερασμάτων για την Τουρκία στις 27 αντιπροσωπείες των Κρατών Μελών περίπου τα μεσάνυχτα, ω΄ρα Ελλάδας.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το νέο κείμενο που παρέδωσε ο Σαρλ Μισέλ προσθέτει την έντονη καταδίκη της ΕΕ για τις παράνομες τουρκικές γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ, σημειώνει ότι η ΕΕ «είναι πλήρως δεσμευμένη στην επίλυση του Κυπριακού», διατηρεί τη φράση για «χρήση όλων των μέσων» σε περίπτωση μονομερών ενεργειών της Τουρκία, δεσμεύει το Συμβούλιο για αποφάσεις ως το Δεκέμβρη και περιλαμβάνει την ελληνική φράση για «οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών».

Συγκεκριμένα, στο νέο προσχέδιο, σύμφωνα με το Politico υπογραμμίζεται επίσης ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση «σε περίπτωση νέων μονομερών ενεργειών ή προκλήσεων τότε θα χρησιμοποιήσει όλα τα εργαλεία και τις επιλογές στη διάθεσή της, περιλαμβανομένων και αυτών που περιέχονται στο άρθρο 29 και το άρθρο 215 της Συνθήκης της ΕΕ ώστε να περιφρουρήσει τα συμφέροντα των κρατών μελών».

Όπως αναφέρει ο ανταποκριτής των FT, παρά το γεγονός ότι το προσχέδιο δεν κάνει αναφορά συγκεκριμένα σε κυρώσεις σε βάρος της Άγκυρας, ανοίγει ωστόσο το δρόμο για τη χρήση όλων των εργαλείων στη βάση των Άρθρων 29 και 215 της Συνθήκης της ΕΕ όπου γίνεται σαφής αναφορά σε οικονομικές κυρώσεις σε βάρος τρίτων χωρών.

Σύμφωνα με το Politico το νέο προσχέδιο διαγράφει την προηγούμενη αναφορά για την διανομή των πόρων των υδρογονανθράκων στην περιοχή της Κύπρου.

Η αντιπρόταση της Αθήνας
Η Αθήνα είχε νωρίτερα καταθέσει αντιπρόταση προσχεδίου. Οπως ανέφερε το Politico, επικαλούμενο ανώτερο Ελληνα αξιωματούχο: «Θα επιστρέψουν σε ένα δεύτερο προσχέδιο, το οποίο θα είναι καλύτερο από το πρώτο, μετά το δείπνο».

Στην πρόταση της Ελλάδας ξεχώριζαν τα εξής 5 σημεία:

«η ΕΕ παραμένει δεσμευμένη στην δημιουργία περιβάλλοντος εμπιστοσύνης και ενός περιβάλλοντος συνεργασίας και κοινά επωφελούς συνεργασίας με την Τουρκία»

«οι μονομερείς έρευνες για υδρογονάνθρακες πρέπει να τερματιστούν αμέσως»

«όπως η Τουρκία δεσμευθεί στον διάλογο με καλή πίστη και απέχει από μονομερείς ενέργειες που θα έρθουν σε αντίθεση με τα συμφέροντα της ΕΕ και παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών-μελών, κάτι το οποίο αποτελεί απόλυτη προϋπόθεση»

«η ΕΕ καλοσωρίζει τα βήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και την ανακοίνωση της επανέναρξης άμεσων διερευνητικών επαφών για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ των δύο κρατών, μέσω διαπραγματεύσεων και προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο»

«η ΕΕ επαναλαμβάνει πως μονομερείς ανακοινώσεις θαλάσσιων δικαιοδοσιών όπως στο χάρτη Γαλάζια Πατρίδα δεν συνάδουν με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν παράγουν έννομα αποτελέσματα για τρίτες χώρες».

Διπλωματικός «πυρετός»
H άρνηση της Ελλάδας να αποδεχτεί το πρώτο προσχέδιο των συμπερασμάτων είχε φέρει νωρίτερα διακοπή 45 λεπτών στη Σύνοδο Κορυφής αλλά και την έκτακτη συνάντηση προκειμένου να βρεθεί κοινό σημείο και να υιοθετηθούν τα αιτήματα της Ελλάδας.

Σημειώνεται ότι η Ελλάδα απέρριψε το προηγούμενο προσχέδιο του κειμένου συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου καθώς σε αυτό δεν υπήρχε αναφορά στην παραβατική συμπεριφορά της Τουρκίας, στην Ανατολική Μεσόγειο.

Το δείπνο των 27 ηγετών των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ακολούθησε μετά την έκτακτη συνάντηση, σύμφωνα με ανάρτηση που έκανε στο τουίτερ ο εκπρόσωπος του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η συζήτηση ξεκίνησε με τα ζητήματα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ και την υπόθεση του Αλεξέι Ναβάλνι ανέφερε ο Μπάρεντ Λέιτς.

Πέτσας: Το προσχέδιο δεν είναι αποδεκτό γιατί δεν είναι ισορροπημένο
«Είναι μία σημαντική σύνοδος για τις ευρωτουρκικές σχέσεις και όχι μόνο, για όλες τις εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ», τόνισε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας μιλώντας στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων της ΕΡΤ1 για τις ενστάσεις της Ελλάδας όσον αφορά στο προσχέδιο θέσεων της Συνόδου Κορυφής, στις Βρυξέλλες.

«Ειδικά για το θέμα αυτό της ημερήσιας διάταξης που είναι ξανά η συζήτηση για το ποιον δρόμο ακολουθεί η Τουρκία που φαίνεται να ολισθαίνει μακριά από τη Δύση, το βασικό κείμενο που προτάθηκε ως πρώτη βάση συζήτησης δεν είναι αποδεκτό από την Ελλάδα. Και δεν είναι αποδεκτό γιατί δεν ήταν ισορροπημένο. Χρειάζεται να οικοδομηθεί ένα σχέδιο συμπερασμάτων το οποίο θα έχει τουλάχιστον τέσσερις πυλώνες: ο πρώτος είναι φυσικά η έμπρακτη αλληλεγγύη απέναντι στην Ελλάδα και στην Κύπρο έναντι της τουρκικής προκλητικότητας. Ο δεύτερος πυλώνας έχει να κάνει με την ΕΕ να καλεί την Τουρκία να σταματήσει αμέσως κάθε παράνομη εξορυκτική δραστηριότητα στην κυπριακή ΑΟΖ και φυσικά να τερματίσει τις υπόλοιπες προκλητικές τις ενέργειες στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι άλλοι δύο πυλώνες είναι αλληλένδετοι κι έχουν να κάνουν με το καρότο, όταν η Τουρκία επιδείξει με συνέπεια και συνέχεια ότι εννοεί την αποκλιμάκωση δηλαδή οποιαδήποτε βοήθεια μπορεί να παρασχεθεί στην Τουρκία στο πλαίσιο αυτό. Και το τελευταίο, είναι το μαστίγιο αν δεν δείξει η Τουρκία τη διάθεση έμπρακτης αποκλιμάκωσης επαναλαμβάνω, με συνέπεια και συνέχεια», τόνισε ο κ. Πέτσας.

Μπλόκο στο πρώτο προσχέδιο
Νωρίτερα η Αθήνα μπλόκαρε το πρώτο προσχέδιο, καθώς, σύμφωνα με κυβερνητική πηγή, στο πρώτο κείμενο που έπεσε στο τραπέζι θα έπρεπε να υπάρξουν πολλές αλλαγές και προσθήκες. Προϊδεάζοντας για νύχτα - θρίλερ στις Βρυξέλλες, στο δείπνο των ηγετών, η κυβερνητική πηγή ανέφερε χαρακτηριστικά: «Έχει κυκλοφορήσει ένα πρώτο draft των συμπερασμάτων, το οποίο δεν είναι αποδεκτό από εμάς και θέλει ακόμα πολλή δουλειά. Δεν θέλουμε να το δραματοποιήσουμε, θέλουμε όμως να δείξουμε ότι δεν θα δεχτούμε ένα κείμενο όπως είναι και θα δουλέψουμε ώστε να αλλάξει για να αντικατοπτρίζει πληρέστερα και τις θέσεις της Ελλάδος».

Ένα από τα προβλήματα ήταν ότι οι διατυπώσεις στο κείμενο ήταν γενικόλογες και δεν ικανοποιούσαν την ελληνική πλευρά, που ξεκαθάρισε στους Ευρωπαίους Αξιωματούχους, ότι θα πρέπει να γίνουν πολλές αλλαγές.

Αυτό είναι το επίμαχο απόσπασμα που απορρίφθηκε
Σύμφωνα με το draft που φέρνει στη δημοσιότητα το Politico, στο πρώτο κείμενο αναφερόταν ότι η ΕΕ είναι έτοιμη να «χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή της» για να διασφαλίσει τον σεβασμό της κυριαρχίας της Ελλάδας και της Κύπρου.

«Υπό την προϋπόθεση ότι διατηρούνται εποικοδομητικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση θεμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο», οι ηγέτες της ΕΕ συμφωνούν να «δρομολογήσουν μια θετική πολιτική ατζέντα ΕΕ-Τουρκίας με ιδιαίτερη έμφαση στον εκσυγχρονισμό της Τελωνειακής Ένωσης και τη διευκόλυνση του εμπορίου» καθώς και «υψηλού επιπέδου διαλόγους» και «συνεχή συνεργασία σε θέματα μετανάστευσης σύμφωνα με τη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας για το 2016».

Το προσχέδιο ζητούσε επίσης «πολυμερή διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο» και αναθέτει στον ανώτατο διπλωμάτη της Ζοζέπ Μπορέλ να επεξεργαστεί τις λεπτομέρειες. Το κείμενο «χαιρετίζει επίσης τα πρόσφατα βήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης από την Ελλάδα και την Τουρκία».

Σε άλλη παράγραφο καλούσε την Τουρκία να σταματήσει να διεξάγει έρευνες στα χωρικά ύδατα της Κύπρου, χωρίς ωστόσο να χαρακτηρίζει τις ενέργειες της Αγκυρας παράνομες. Παράλληλα, καλούσε τις δύο πλευρές να λύσουν τις διαφορές τους.

Δεν θέλει κυρώσεις η Γερμανία
Το πρώτο προσχέδιο ήταν απόρροια της επιρροής της Γερμανίας η οποία δεν επιθυμεί κυρώσεις κατά της Αγκυρας. Αυτό έγινε εμφανές και από τις δηλώσεις Μέρκελ, η οποία προσερχόμενη στη Σύνοδο Κορυφής, δήλωσε ότι θέλουμε εποικοδομητική σχέση με την Τουρκία και τάχθηκε κατά των κυρώσεων.

Στη σύνοδο μίλησε πρώτη η Ανγκελα Μέρκελ, ως προεδρεύουσα χώρα, ενώ αμέσως μετά το λόγο πήραν ο πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης και ο Ελληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.https://www.dikaiologitika.gr/eidhseis/politikes-eidhseis/314992/synodos-koryfis-nyxta-thriler-stis-vrykselles-neo-prosxedio-gia-tin-tourkia

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ επιβεβαίωσε νωρίτερα σήμερα 17/8, ότι στις 24 και 25 Σεπτεμβρίου θα γίνει ειδική Σύνοδος Κορυφής όπου θα συζητηθεί το ζήτημα της Ανατολικής Μεσογείου.

Ο κ. Μισέλ αναφέρθηκε στο θέμα στην επιστολή-πρόσκληση που απέστειλε στους 27 αρχηγούς των κρατών-μελών της ΕΕ σχετικά με την τηλεδιάσκεψη που θα λάβει χώρα την ερχόμενη Τετάρτη με βασικό θέμα τη Λευκορωσία.

Πιο συγκεκριμένα, ο κ. Μισέλ αναφέρει στην επιστολή του: «Οι υπουργοί Εξωτερικών μας συζήτησαν τις εξελίξεις στη Λευκορωσία και την Ανατολική Μεσόγειο την περασμένη Παρασκευή. Έκτοτε, η κατάσταση στη Λευκορωσία εξακολούθησε να
εξελίσσεται και, ως εκ τούτου, αποφάσισα να πραγματοποιήσω τηλεδιάσκεψη την Τετάρτη το μεσημέρι για την αντιμετώπιση του ζητήματος. Αυτό που έχουμε δει στη Λευκορωσία δεν είναι αποδεκτό.

powered by Rubicon Project

Οι εκλογές της 9ης Αυγούστου δεν ήταν ούτε ελεύθερες ούτε δίκαιες. Η επακόλουθη βία εναντίον όσων διαδήλωναν ειρηνικά ήταν σοκαριστική και πρέπει να καταδικαστεί. Οι υπεύθυνοι πρέπει να λογοδοτήουν.
Η ΕΕ έχει ξεκινήσει εργασίες για κυρώσεις. Ο λαός της Λευκορωσίας έχει το δικαίωμα να καθορίσει το δικό του μέλλον. Για να γίνει αυτό, πρέπει να σταματήσει η βία και να ξεκινήσει ένας ειρηνικός και χωρίς αποκλεισμούς διάλογος.

Η ηγεσία της Λευκορωσίας πρέπει να αντικατοπτρίζει τη βούληση του λαού. Δεν πρέπει να υπάρχει εξωτερική παρέμβαση. Με βάση αυτές τις αρχές, θα συζητήσουμε πώς θα ανταποκριθούμε καλύτερα στην εξελισσόμενη κατάσταση στη Λευκορωσία.

Όσον αφορά το άλλο κύριο θέμα που συζητήθηκε από τους υπουργούς Εξωτερικών μας, την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο, προτείνω να αφήσουμε χρόνο για ενδελεχή προετοιμασία και να επανέλθουμε στο θέμα κατά τη διάρκεια ειδικού Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 24-25 Σεπτεμβρίου 2020».

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ - ΜΠΕ

Σε συμφωνία κατέληξαν τα ξημερώματα της πέμπτης μέρας της Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε. οι ηγέτες των 27 κρατών-μελών για τον νέο επταετή προϋπολογισμό της Ένωσης και το Ταμείο Ανάκαμψης.

Μετά από εξαντλητικές διαπραγματεύσεις, σε μία Σύνοδο που ξεπέρασε το ιστορικό ρεκόρ διάρκειας εκείνης του Δεκεμβρίου του 2000 για τη Συνθήκη της Νίκαιας, οι «27» συμφώνησαν ότι το Ταμείο Ανάκαμψης θα αποτελείται από επιχορηγήσεις ύψους 390 δισ. ευρώ και δάνεια 360 δισ. ευρώ. Η (σχεδόν) τελική συμβιβαστική πρόταση που παρουσίασε χθες στις 7 το απόγευμα ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ οδήγησε σε μία ακόμα ολονυκτία διαπραγματεύσεων, με το τελικό κείμενο συμπερασμάτων να παρουσιάζεται στις 5 το πρωί και τη συμφωνία να ανακοινώνεται στις 5.31 με tweet του κ. Μισέλ.

Το Ταμείο θα είναι τριετές (δεσμεύσεις πόρων μεταξύ 2021-3), με πληρωμές έως και το 2026. Το βασικό εργαλείο, το Recovery and Resilience Facility, αποτελεί σχεδόν το 90% του Ταμείου, φτάνοντας τα 672,5 δισ. ευρώ (από 560 δισ. στην πρόταση της Κομισιόν και 625 στη συμβιβαστική πρόταση Μισέλ του Σαββάτου), με 360 δισ. επιχορηγήσεις και 312,5 δισ. δάνεια. Η Ελλάδα προβλέπεται να λάβει 32,1 δισ. (οριακά περισσότερα από ό,τι με την πρόταση της Επιτροπής), αλλά με μεγαλύτερη αναλογία δανείων προς επιχορηγήσεις σε σχέση με πριν (ως 12,5 δισ. δάνεια και λίγο πάνω από 19,5 δισ. επιχορηγήσεις).

Είναι αξιοσημείωτο ότι η μείωση των επιχορηγήσεων κατά 110 δισ. ευρώ σε σχέση με την αρχική πρόταση της Επιτροπής (και τη γαλλογερμανική πρόταση του Μαΐου) επιτεύχθηκε με περικοπές σε σειρά προγραμμάτων που εκπροσωπούν τις εκσυγχρονιστικές προτεραιότητες της Ένωσης. Οι πιο θερμοί θιασώτες του εκσυγχρονισμού του κοινοτικού προϋπολογισμού υποτίθεται ότι είναι οι «φειδωλοί 4» (Ολλανδία, Αυστρία, Σουηδία, Δανία), που πρωτοστάτησαν στην προσπάθεια μείωσης των επιχορηγήσεων. Έτσι, το συμπλήρωμα του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης συρρικνώνεται δραστικά, από 32,5 σε 10 δισ. ευρώ, ενώ περικόπτονται επίσης οι επιπλέον πόροι για το Horizon Europe από 13,5 σε 5 δισ. ευρώ και οι πόροι του Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης, για τον εκσυγχρονισμό και την περιβαλλοντική αναβάθμιση του αγροτικού τομέα, από 15 σε 7,5 δισ. ευρώ. Καταργείται επίσης, μεταξύ άλλων, το EU4Health – ένα νέο πρόγραμμα που αποσκοπούσε στην αναβάθμιση της συλλογικής υγειονομικής ικανότητας της Ε.Ε.

Στο θέμα της διακυβέρνησης, προτείνεται (όπως και πριν) η Κομισιόν να εξετάζει για περίοδο δύο μηνών τα εθνικά προγράμματα ανάκαμψης και ανθεκτικότητας που θα καταθέτει κάθε κράτος-μέλος. Στη συνέχεια, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα ψηφίζει επί της εισήγησης της Επιτροπής, με την απόφαση να λαμβάνεται με ειδική πλειοψηφία. Στη φάση της υλοποίησης, η Κομισιόν θα κρίνει αν πληρούνται οι προϋποθέσεις για την εκταμίευση, κατόπιν γνωμοδότησης της Οικονομικής και Δημοσιονομικής Επιτροπής της Ενωσης (όργανο που αποτελείται από ανώτερους υπαλλήλους των εθνικών διοικήσεων και των κεντρικών τραπεζών, της ΕΚΤ και της Επιτροπής). Στην «έκτακτη» περίπτωση που ένα ή περισσότερα κράτη-μέλη διαφωνούν ότι το εθνικό πρόγραμμα πληροί τις προϋποθέσεις και τα ορόσημα, το ζήτημα θα παραπέμπεται στο Συμβούλιο και οι πόροι δεν θα εκταμιεύονται έως ότου το Συμβούλιο «θα έχει συζητήσει εξαντλητικά το θέμα» – αλλά εντός περιόδου τριών μηνών από τη στιγμή που η Επιτροπή θα ζητήσει τη γνωμοδότηση της ΟΔΕ.

Ο δανεισμός της Επιτροπής για τη χρηματοδότηση του Next Generation EU πρέπει να έχει ολοκληρωθεί ως το τέλος του 2026 και η αποπληρωμή ως το τέλος του 2058.

Το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-7 παραμένει στα 1,074 τρισ. ευρώ (η προ Συνόδου πρόταση Μισέλ), με 5 δισ. εκτός οροφής για το Αποθεματικό Ταμείο του Brexit. Αυξάνονται θεαματικά, ακόμα περισσότερο και από τη συμβιβαστική πρόταση του Σαββάτου, οι «επιστροφές» (rebates) για τους «φειδωλούς»: από 197 εκατ. στην πρόταση Μισέλ προ της Συνόδου σε 377 εκατ. ετησίως για τη Δανία (τα 322 εκατ. στην προτελευταία συμβιβαστική πρόταση φαίνεται ότι ήταν τυπογραφικό λάθος), από 1,576 δισ. σε 1,921 δισ. για την Ολλανδία, από 237 σε 565 εκατ. για την Αυστρία και από 798 εκατ. σε 1,069 δισ. για τη Σουηδία. Το ποσό για τη Γερμανία μένει το ίδιο – η οποία κατά τρόπον επιχειρεί να εξαγοράσει έτσι τη συναίνεση των μέχρι πρότινος δορυφόρων της στο Βορρά.

Διατηρείται επίσης ο στόχος να κατευθυνθεί το 30% των συνολικών δαπανών (ΠΔΠ συν Ταμείο Ανάκαμψης) σε προγράμματα και επενδύσεις που συνδέονται με την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Σχετικά με τους Ίδιους Πόρους, συμφωνήθηκε να ισχύσει το τέλος στο πλαστικό από 1.1.2021 και στις αρχές του νέου έτους η Κομισιόν να καταθέσει προτάσεις για ψηφιακό φόρο και τη διασυνοριακή προσαρμογή άνθρακα.

Τέλος, σχετικά με το κράτος Δικαίου, η τελική διατύπωση είναι πιο ασαφής από αυτήν που περιλάμβανε η πρόταση του Σαρλ Μισέλ τον Φεβρουάριο αλλά και προ της Συνόδου. Όπως αναφέρεται στα συμπεράσματα, «θα εισαχθεί ένα καθεστώς αιρεσιμότητας που θα προστατεύει τον προϋπολογισμό και το Next Generation EU [σ.σ.: το Ταμείο Ανάκαμψης]», με την Κομισιόν να προτείνει «μέτρα σε περίπτωση παραβιάσεων» τα οποία θα υιοθετούνται με ειδική πλειοψηφία του Συμβουλίου. Ήταν ένας μικρός θρίαμβος για τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Oρμπαν, που, με τη στήριξη κυρίως της Πολωνίας και της Σλοβενία, κατάφερε να αντικρούσει ακόμα και τις σχετικά ανώδυνες διατάξεις στις προηγούμενες προτάσεις του Σαρλ Μισέλ.

ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ
Πηγή: kathimerini.gr

Το αδιέξοδο δεν ήρθη τη νύχτα της Κυριακής προς Δευτέρα στις συνομιλίες των αρχηγών των κρατών και των κυβερνήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έπειτα από τρεις ημέρες συνομιλιών για το σχέδιο ανάκαμψης των ευρωπαϊκών οικονομιών, που έχουν υποστεί βαριά χτυπήματα εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού, με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ να απευθύνει έκκληση να επιτευχθεί συμβιβασμός έστω την ύστατη στιγμή της Συνόδου Κορυφής που κοντεύει να καταρρίψει ρεκόρ διάρκειας.

Ο εκπρόσωπος του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, μισή ώρα αργότερα, ενημέρωσε μέσω twitter ότι ολοκληρώθηκε η Ολομέλεια και οι αρχηγοί των κρατών-μελών θα συναντηθούν και πάλι στις 14:00.

Ο Μισέλ υπενθύμισε στους 27 ηγέτες ότι πάνω από 600.000 άνθρωποι είναι νεκροί εξαιτίας της πανδημίας σε όλο τον κόσμο και ότι επαφίεται σε αυτούς να επιδείξουν ενότητα, να σταθούν πλάι-πλάι μπροστά σε αυτή την κρίση χωρίς προηγούμενο.

«Η ελπίδα μου είναι ότι θα καταλήξουμε σε συμφωνία και ότι ο τίτλος (...) αύριο θα είναι πως η ΕΕ ολοκλήρωσε επιτυχώς αυτήν την Mission impossible», είπε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κατά τη διάρκεια του τρίτου συνεχόμενου δείπνου των ηγετών στις Βρυξέλλες. «Αυτή είναι η ολόψυχη ελπίδα μου (...) έπειτα από τρεις ημέρες ασταμάτητης δουλειάς».

Οι ηγέτες διαφωνούν όσον αφορά τον καταμερισμό των κεφαλαίων του ταμείου ανάκαμψης, το οποίο έχει σκοπό να βγάλει την Ευρώπη από τη βαθύτερη ύφεση με την οποία έχει έρθει αντιμέτωπη μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και το ποιοι θα είναι οι όροι για τις χώρες που θα ωφεληθούν.

Διπλωματικές πηγές λένε ότι δεν αποκλείεται η Σύνοδος Κορυφής να τερματιστεί χωρίς συμφωνία και να δοθεί νέο ραντεβού τον επόμενο μήνα, ωστόσο καθώς συνέχιζαν τις διαπραγματεύσεις ως τα ξημερώματα, φαινόταν ακόμη πιθανή η εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης.

Στο τραπέζι βρίσκονται το πακέτο 1,8 τρισεκ. ευρώ για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ και το ταμείο ανάκαμψης.

Τα 750 δισεκ. ευρώ που προτείνεται να διαθέτει το ταμείο ανάκαμψης θα συγκεντρωθούν, εξ ονόματος όλων των χωρών μελών, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις αγορές κεφαλαίων. Θα πρόκειται για ένα ιστορικό βήμα προς τη στενότερη ολοκλήρωση. Κατόπιν, το ποσό αναμένεται να διατεθεί κυρίως στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου (Ιταλία, Ισπανία...) που υπέστησαν τα βαρύτερα χτυπήματα από την πανδημία.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Κριστίν Λαγκάρντ θα προτιμούσε οι ηγέτες να συμφωνήσουν σε ένα «φιλόδοξο» πακέτο βοήθειας, παρά να κλείσουν μια συμφωνία με βιάση και με οποιοδήποτε κόστος.

«Το ιδανικό θα ήταν η συμφωνία των ηγετών να είναι φιλόδοξη σε όρους μεγέθους και σύνθεσης του πακέτου (...) έστω κι αν χρειαστεί λίγος περισσότερος χρόνος», εξήγησε στο πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς.

Το σχόλιο αυτό της Λαγκάρντ αφήνει να εννοηθεί ότι αντιμετωπίζει χαλαρά την πιθανότητα αρνητικής αντίδρασης των χρηματαγορών σε περίπτωση αποτυχίας της συνόδου, αφού η ΕΚΤ διαθέτει 1 τρισεκατομμύριο ευρώ για να προσθέσει κρατικά χρέη στο χαρτοφυλάκιό της από τη δευτερογενή αγορά.

Μια ομάδα «φειδωλών» χωρών της βόρειας Ευρώπης πιέζουν καθ’ όλη τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής το ποσό που θα διατεθεί υπό μορφή δωρεών ή επιχορηγήσεων να είναι μικρότερο και μεγαλύτερο μέρος του κεφαλαίου του ταμείου να διατεθεί υπό τη μορφή δανείων.

Ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν «χτύπησε τη γροθιά στο τραπέζι» την Κυριακή στις Βρυξέλλες, κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που είναι αφιερωμένο στην ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας, κατακεραυνώνοντας την απροθυμία ορισμένων από τους εταίρους του.

Στο στόχαστρο του Μακρόν: οι λεγόμενες «ολιγαρκείς» χώρες (Ολλανδία, Σουηδία, Δανία, Αυστρία) και η Φινλανδία, που συνεχίζουν να εκφράζουν επιφυλάξεις για το σχέδιο που παρουσίασε ο Σαρλ Μισέλ.

«Ήταν σκληρός όσον αφορά τις ανακολουθίες τους», εξήγησε μέλος της γαλλικής αντιπροσωπείας. Το ξέσπασμα του Γάλλου προέδρου αναφέρθηκε επίσης από άλλες αντιπροσωπείες σε μέσα ενημέρωσης.

Οι τεταμένες συνομιλίες, που κοντεύουν να φθάσουν σε διάρκεια τη Σύνοδο Κορυφής στη Νίκαια (Γαλλία) πριν από 20 χρόνια, υπογραμμίζουν το χάσμα μεταξύ του Βορρά και του Νότου στην Ευρώπη.

Ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζουζέπε Κόντε κατηγόρησε την Ολλανδία και τους συμμάχους της - Αυστρία, Σουηδία, Δανία και Φινλανδία - για «εκβιασμό».

Η θέση του πρωθυπουργού της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε αντανακλά πολιτικές πραγματικότητες στην πατρίδα του, όπου οι ψηφοφόροι αντιμετωπίζουν με αυξανόμενη δυσαρέσκεια το γεγονός πως η χώρα αυτή, αναλογικά, συγκαταλέγεται στους μεγαλύτερους καθαρούς χρηματοδότες του προϋπολογισμού της ΕΕ.

Ο Ρούτε και το συντηρητικό κόμμα του, το VVD, έχουν να αντιμετωπίσουν την πρόκληση των ευρωσκεπτικιστικών ακροδεξιών κομμάτων στις εκλογές του Μαρτίου.

Η απόπειρα εξεύρεσης συμβιβασμού απέτυχε χθες. Η εισήγηση να διατεθούν 400 δισεκ. ευρώ ως δωρεές, ενισχύσεις και επιχορηγήσεις (από 500 δισεκ. που προέβλεπε η αρχική πρόταση) απορρίφθηκε από το μπλοκ του Βορρά, που θέλει το ποσό να περιοριστεί στα 350 δισεκατομμύρια.

Υπάρχουν επίσης διαφωνίες για την πρόταση να υπάρχει ρήτρα με βάση την οποία θα παγώνει η βοήθεια σε χώρες που κρίνεται ότι καταπατούν τις δημοκρατικές αρχές. Η Ουγγαρία, με τη στήριξη της Πολωνίας, απειλεί να ασκήσει βέτο εάν συμπεριληφθεί τέτοια ρήτρα.

Για αρκετούς αναλυτές, αυτή η σύνοδος αποτελεί κρίσιμη στιγμή τα σχεδόν 70 χρόνια του σχεδίου της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Εάν οι ηγέτες δεν μπορέσουν καταλήξουν σε συμφωνία, πιθανόν θα προκαλέσουν αναταραχή στις κεφαλαιαγορές και θα δώσουν τροφή στη σεναριολογία και στις αμφιβολίες για το μέλλον της ΕΕ.

Σε συγκρουσιακό κλίμα εξελίχθηκε και η δεύτερη ημέρα της Συνόδου Κορυφής για το Ταμείο Ανάκαμψης και τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, με το χάσμα μεταξύ των φειδωλών του Βορρά και του Νότου να παραμένει. Η προσπάθεια εύρεσης της χρυσής τομής θα συνεχιστεί και την Κυριακή, με τους τόνους να έχουν ανέβει.
Παράταση για την Κυριακή πήρε το θρίλερ για την εύρεση συμφωνίας στη Σύνοδο Κορυφής σχετικά με το Ταμείο Ανάκαμψης και τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό.

Όταν όλες οι πληροφορίες μιλούσαν για αδιέξοδο και συγκρουσιακό κλίμα, με τον Μακρόν να φέρεται να απειλεί με αποχώρηση, ήρθε η είδηση ότι η προσπάθεια συμβιβασμού θα συνεχιστεί και την Κυριακή, κάτι που παραδόξως δεν είναι πρωτόγνωρο για την Ευρώπη, όταν πρόκειται για πραγματικά κρίσιμες αποφάσεις, με τεράστιο αντίκτυπο στην ενότητα και το κύρος της, αλλά και στις αγορές και την οικονομία.

«Οι εργασίες της Συνόδου θα συνεχιστούν την Κυριακή» ήταν το τελευταίο μήνυμα του εκπροσώπου του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ που παρά τις εργώδεις προσπάθειες και τη νέα συμβιβαστική πρόταση δεν κατάφερε να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των «φειδωλών» του Βορρά και του Νότου.

Πιέζουν οι πλούσιοι του Βορρά, ανένδοτος ο Νότος
Με την έναρξη της δεύτερης ημέρας της Συνόδου, μετά τη χθεσινή αποτυχία να βρεθεί κοινό έδαφος και τους «φειδωλούς» του Βορρά με αρχηγό τον Ολλανδό πρωθυπουργό Μάρκ Ρούτε και «λαγό» τον καγκελάριο της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς -που χθες το βράδυ ζήτησε νέα πρόταση- να ασκούν αφόρητες πιέσεις ο πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Σαρλ Μισέλ ανέλαβε δράση.

Η χθεσινή ημέρα σημαδεύτηκε από την απαίτηση του Ολλανδού πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε να μπορεί ένα κράτος μέλος να μπλοκάρει εκταμιεύσεις από το προτεινόμενο Ταμείο Ανάκαμψης στην περίπτωση που άλλα κράτη του ευρωπαϊκού μπλοκ οπισθοχωρούν από μεταρρυθμίσεις, αίτημα που προκάλεσε την έκρηξη του Ιταλού πρωθυπουργού Τζουσέπε Κόντε.

Προσπαθώντας να κατευνάσει τα πνεύματα και να συμβιβάσει τα πράγματα ο Σαρλ Μισέλ κατέθεσε σήμερα νέα συμβιβαστική πρόταση με ελαφρά κλίση -προς το παρόν τουλάχιστον γιατί μέχρι το τέλος της Συνόδου μπορεί να είναι μεγάλη- προς τις θέσεις των «φειδωλών» του Βορρά.

Ειδικότερα, πρότεινε μείωση των επιχορηγήσεων κατά 50 δισεκ. ευρώ και αντίστοιχη αύξηση των δανείων από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Ψαλίδι στις επιχορηγήσεις, αύξηση των δανείων
Ειδικότερα, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ πρότεινε αναθεωρημένο σχέδιο για το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ, ώστε να αρθεί το αδιέξοδο στις συνομιλίες των 27 ηγετών.

Προκειμένου να καθησυχάσει τις ανησυχίες που εκφράζουν ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, με επικεφαλής την Ολλανδία, ο Μισέλ προτείνει να μειωθεί το ποσό των επιχορηγήσεων στα 450 δισεκατομμύρια ευρώ, από 500 που ήταν αρχικά. Αντιστοίχως, θα αυξηθεί το ποσό των δανείων, από τα 250 στα 300 δισεκ. ευρώ.

Επίσης, προτείνεται να αυξηθεί κατά 100 εκατομμύρια ετησίως το ποσό των επιστροφών που λαμβάνουν η Αυστρία, η Δανία, η Γερμανία, η Ολλανδία και η Σουηδία.

Στο τραπέζι μπαίνει και ένας μηχανισμός με βάση τον οποίο οποιαδήποτε χώρα θα μπορούσε να εμποδίσει την εκταμίευση κονδυλίων, αν αμφισβητεί ότι γίνεται ορθή χρήση τους από τις χώρες που θα τα λάβουν.

Με τους σκληρούς του Βορρά να φαίνονται αποφασισμένοι να ασκήσουν πίεση για περαιτέρω υποχωρήσεις, διπλωματική πηγή είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι η πρόταση του Μισέλ δεν ικανοποιεί πλήρως τις τέσσερις χώρες που έχουν εκφράσει αντιρρήσεις (Ολλανδία, Σουηδία, Αυστρία, Δανία), ούτε τη Φινλανδία.

Ωστόσο, Ολλανδός διπλωμάτης αναγνώρισε ότι η πρόταση αυτή συνιστά «ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση» αλλά απομένουν ακόμη ανοιχτά πολλά θέματα».

«Το αν θα υπάρξει συμφωνία «θα εξαρτηθεί από τις επόμενες 24 ώρες», κατέληξε.

Μαραθώνιος διαβουλεύσεων
Από τη στιγμή της κατάθεσης της νέας πρότασης ακολούθησε μπαράζ συναντήσεων και διαβουλεύσεων του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με τις «αντιμαχόμενες» πλευρές, και όχι μόνο, σε διμερείς και πολυμερείς επαφές.

Μετά από το μαραθώνιο των παρασκηνιακών διαβουλεύσεων, οι ηγέτες ξανακάθησαν στο τραπέζι με τις πληροφορίες να μιλούν για βελτιωμένο κλίμα, αλλά και πολλά ζητήματα -αγκάθια που παραμένουν ανοιχτά.

Από την έκβαση των συνομιλιών αναλυτές και διπλωμάτες απέκλειαν το ενδεχόμενο συμφωνίας απόψε.

«Η πιθανότητα για επίτευξη συμφωνίας απόψε είναι πολύ μικρή. Ισχνή», είπε χαρακτηριστικά στο Reuters διπλωμάτης, προσθέτοντας ότι το στρατόπεδο των πλούσιων χωρών της βόρειας Ευρώπης πιέζει για βαθύτερες περικοπές στο νέο προτεινόμενο Ταμείο Ανάκαμψης και μεγαλύτερες εκπτώσεις στον βασικό προϋπολογισμό της ΕΕ, μεταξύ άλλων απαιτήσεων.

Από το άλλο στρατόπεδο, αυτό του Νότου, ο Τζουσέπε Κόντε στέλνοντας μήνυμα με πολλούς αποδέκτες και ασκώντας πίεση προς πάσα κατεύθυνση δεν δίστασε σε μήνυμά του στο facebook να μιλήσει για τέλμα.

«Βρισκόμαστε σε τέλμα. Τελικά τα πράγματα είναι πιο δύσκολα απ΄ότι είχε προβλεφθεί. Υπάρχουν πολλά θέματα για τα οποία ακόμη συζητάμε και που δεν καταφέρνουμε να λύσουμε», τόνισε ο Κόντε.

Παράλληλα, ο Ιταλός πρωθυπουργός υπογράμμισε: «Αναζητούμε και πρέπει να βρούμε μια σύνθεση των διαφόρων θέσεων, διότι είναι προς το συμφέρον όλων. Πρέπει να διατηρήσουμε, όμως, και τις σημαντικότερες συνισταμένες, αρχίζοντας από το ότι τα μέσα πρέπει να είναι ουσιαστικά και ανάλογα με την υφιστάμενη κρίση. Τουτέστιν αποτελεσματικά. Η απάντησή μας πρέπει να είναι άμεση, συλλογική, σταθερή και ισχυρή».

Το γεγονός ότι τα αγκάθια δεν είχαν λειανθεί μέχρι τα μεσάνυχτα της Κυριακής ήρθε να επιβεβαιώσει και η πληροφορία ότι ο γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν απείλησε με αποχώρηση από τη Σύνοδο κατά τη διάρκεια του δείπνου.

Πυροσβεστικό ρόλο ανέλαβε για άλλη μια φορά ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ ζητώντας παράταση των εργασιών και την Κυριακή, όπου δεν αποκλείεται να προτείνει και νέες αλλαγές στην αρχική πρόταση της Κομισιόν για το Ταμείο Ανάκαμψης προκειμένου να καμφθούν οι αντιρρήσεις των πλούσιων του Βορρά.