Ο φετινός Ιούλιος, που σημαδεύτηκε από έντονα καιρικά φαινόμενα, διαφέρει σημαντικά απο την αντίστοιχη περίοδο των προηγούμενων χρόνων και μάλλον θα πρέπει να το συνηθίσουμε στην Ελλάδα και για τα επόμενα καλοκαίρια λόγω κυρίως κλιμματικής αλλαγής.

Ο μετερωρολόγος Γιάννης Καλλιάνος εξηγεί στο protothema.gr, γιατί ο καιρός - στην καρδιά του καλοκαιριού - δείχνει να μην βαδίζει με την εποχή του και τι ακριβώς συμβαίνει με το μετεωρολογικό φαινόμενο της “αστάθειας” που έκανε την φετινή «καρδιά» του καλοκαιριου να θυμίζει... φθινόπωρο.

Γιατί τόσο πολύ βροχή τον φετινό Ιούλιο;

Το φετινό καλοκαίρι παρουσιάζεται διαφοροποιημένο σε σχέση με τα προηγούμενα στην Ελλάδα, γιατί έχουμε παρατεταμένες “αστάθειες”. Δηλαδη κακοκαιρίες που λαμβάνουν χώρα απο το μεσημέρι έως το απόγευμα, μέσα στην καρδιά του καλοκαιριού και για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Κάτι το οποίο δεν συνέβαινε τα προηγούμενα καλοκαίρια ή τουλάχιστον δεν έχει συμβεί σε τακτά χρονικά διαστήματα τις προηγούμενες χρονιές. Πρόκειται δηλαδή, για ένα φαινόμενο που δεν εμφανίζεται τόσο συχνά.
Στο πρόσφατο παρελθόν, την τελευταία δεκαετία, δεν υπήρξε κάποιος Ιούλιος που να θυμίζει τον φετινό. Ο φετινός Ιουλιος ήταν πάρα πολύ βροχερός ειδικά για τα ηπειρωτικά της χώρας. Το 2011 και το 2013 είχαμε βροχερά καλοκαίρια, αλλά οι βροχοπτώσεις επηρρέαζαν τις περισσότερες περιοχές κυρίως τον Ιούνιο. Μόλις αποκαταστάθηκε η ισορροπία απο τα τέλη Ιουνίου και στη συνέχεια -δηλαδή είχαμε ευσταθεια και όχι ασταθεια όπως στις μέρες μας- κύλησε απολύτως ομαλά η καρδιά του καλοκαιριού, με καύσωνες -φυσιολογικό για την εποχή- ή θερμές εισβολες και αυξημένες θερμοκρασίες. Να έχουμε αυτές τις συνθήκες όπως τις φετινές, δεν το έχουμε δει τόσο έντονα τα τελευταία χρόνια.

Τι είναι το φαινόμενο της «αστάθειας»;

Στo φαινόμενο της “αστάθειας”, γύρω στις μεσημβρινές και απογευματινές ώρες και ιδιαιτέρως στην ηπειρωτική Ελλάδα, αναπτύσσονται νεφώσεις καταιγιδοφόρων νεφών. Νεφώσεις που ουσιαστικά προκαλούν καταιγίδες τα λεγόμενα καταιγιδοφόρα νέφη. Αυτα τα νέφη δίνουν πολύ ισχυρές καταιγίδες και χαλαζοπτώσεις στην ηπειρωτική Ελλάδα, από την Πελοπόνησσο έως την Θράκη. Το κύριο αίτιο για την εμφάνιση αυτού του φαινομένου είναι η μεγάλη θερμοκρασιακή διαφορά ανάμεσα στα κατώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας με τα μεσαία στρώματα της ατμόσφαιρας, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται αυτές οι νεφώσεις που μοιάζουν σαν κουνουπίδι. Πρόκειται για τα λεγόμενα νέφη κατακόρυφης ανάπτυξης.

Επιγραμματικά τα έντονα καιρικά φαινόμενα του Ιούλιου, οφείλονται:

1ον. Στην μεγάλη θερμοκρασιακή διαφορά, που πολλές φορές μπορεί να ξεπεράσει και τους 25 με 30 βαθμούς Κελσίου από τα κατώτερα στρώματα έως τα μεσαία στρώματα της ατμόσφαιρας.

2ον. Στον έντονο στροβιλισμό που παρατηρείται επάνω από την περιοχή μας.

3ον. Στα μεγάλα εσωτερικά ρεύματα στο εσωτερικό των νεφώσεων, που προκαλούν αύξηση του όγκου τους που στη συνέχεια δίνουν ισχυρές καταιγίδες και χαλαζοπτώσεις.

Τι συμβαίνει το τελευταίο διάστημα σε Ελλάδα και Ευρώπη;

Τις τελευταίες εβδομάδες έχουν εγκλωβιστεί ισχυρές ψυχρότερες μάζες στην περιοχή της Ν.Α. Ευρώπης, ενώ από την αντίθετη θερμότερες αέριες μάζες έχουν κατακλύσει την κεντρική και βόρεια Ευρώπη, δίνοντας θερμοκρασίες πάρα πολύ αυξημένες σε σχέση για την εποχή, με παρατεταμένους καύσωνες σε Ισπανία, Πορτογαλία, περιοχές της Γαλλίας, Ηνωμένο Βασίλειο ακόμη και στις σκανδιναβικές χώρες. Την ίδια ώρα στο ΝΑ άκρο της Ευρώπης, δηλαδή από την Ιταλία, τις βαλκανικές χώρες και τις περιοχές της ανατολικής Μεσογείου επικρατούσαν πολύ χαμηλότερες θερμοκρασίες, σε σχέση με τη μέση τιμή για την εποχή, διατηρώντας ουσιαστικά μια ισορροπία στα βαρομετρικά συστήματα.
Όσον αφορά την Ελλάδα, σε πολλές περιοχές της ηπειρωτικής χώρας μόνο τις τελευταίες τρεις μέρες, και παράδειγμα στην Αττική με τις φοβερές πλημμύρες που είχαμε, σε λιγότερο απο 45 λεπτά έπεσε νερό κατά το 1/4 που θα έπεφτε σε ένα χρόνο. Μιλαμε για τρομακτικές καταστάσεις, σφοδρές βροχοπτώσεις που προκάλεσαν όπως είδαμε σοβαρά προβλήματα. Το φετινό καλοκαίρι αναμφισβήτητα είναι εντελώς διαφορετικό στη χώρα μας, σε σχέση με τα προηγούμενα που ήταν πιο ομαλοποιημένα καιρικά. Αυτές τις μπόρες και τις τοπικές καταιγίδες για παράδειγμα, τις περιμέναμε - όπως συνέβαινε τα προηγούμενα χρόνια- περί τα τέλη Αυγούστου ή αρχές Ιουνίου. Στην καρδιά του καλοκαιριού και μέσα στον Ιούλιο με παρατεταμένη μορφή είχαμε πολλά καλοκαίρια να βιώσουμε τετοιες καταστάσεις.

Τι φταίει που ο Ιούλιος θυμίζει... Σεπτέμβριο;

Θα πρέπει να καταλάβουμε πως η κλιμματική αλλαγή έχει μπεί για τα καλά στη ζωή μας. Η άνοδος της θερμοκρασίας σε παγκόσμιο επίπεδο κατα 1 βαθμό Κελσίου κατά μέση τιμή, έχει προκαλέσει το λιώσιμο των πάγων και ένα ντόμινο καιρικών εξελίξεων που πλέον τα επόμενα χρόνια τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα ειναι όλο και πιο συχνά και ως προς τις βροχοπτώσεις και ως τις ψυχρές εισβολές το χειμώνα, αλλά και ως προς τους καύσωνες που ταλαιπωρούν αρκετές περιοχές του πλανήτη, όπως το πρόσφατα παράδειγμα στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη, που είχαμε πάρα πολύ αυξημένες τιμές στον υδράργυρο σε σχέση με τη μέση τιμή για την εποχή.

Θα πρέπει να συνηθίσουμε παρόμοια καλοκαίρια στο μέλλον;

Το εάν και τα επόμενα καλοκαίρια επαναληφθούν ίδιες καταστάσεις όπως του φετινού Ιουλίου, είναι κάτι που σίγουρα δεν μπορεί κάποιος να το προβλέψει, δηλαδή πως ο καιρός θα είναι άστατος μέσα στην καρδιά του καλοκαιριού. Σίγουρα όμως θα αυξηθούν τα φαινόμενα των έντονων βροχοπτώσεων και των ισχυρών καταιγίδων σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Για παράδειγμα εάν είχαμε δεκα ή 15 μέρες αστάθειας τα προηγούμενα καλοκαίρια, το τρίμηνο δηλαδή από τον Ιούνιο μέχρι τον Αύγουστο, απο τις επόμενες χρονιές θα δούμε αύξηση του χρονικού διαστήματος κατά 2 ή 3 μέρες που θα μας απασχολούν αυτές οι αστάθειες με μπόρες και τοπικές καταιγίδες. Σίγουρα με ασφάλεια δεν μπορούμε να το προβλέψουμε. Μένει να έρθουν τα επόμενα χρόνια ώστε να τα βάλουμε στατιστικά κάτω και να βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα κατά πόσο έχει αλλάξει ο καιρός σε σχέση με τα προηγούμεα χρόνια. Σίγουρα όμως θα πρέπει να περιμένουμε αλλαγες.