Γράφει ο
Γιώργος Ζαχαριάδης
δημοσιογράφος

Γιορτάζουμε κι εφέτος (με όλες τις γνωστές δυσκολίες  λόγω της πανδημίας) την επίσημη επέτειο της Ενσωμάτωσης της Δωδεκανήσου, τουτέστιν την 7η Μαρτίου 1948. Μια επέτειος που σηματοδοτεί και τον προαιώνιο πόθο των Δωδεκανησίων να βρεθούν στην αγκαλιά της  Μητέρας Ελλάδας ύστερα από αγώνες και θυσίες.

Και για να φτάσουμε στην ημερομηνία αυτή διαδραματίστηκαν μια σειρά από σημαντικά γεγονότα σε διεθνές και εθνικό επίπεδο που σημάδεψαν μια ιστορική διαδρομή. Και η διαδρομή αυτή ξεκίνησε από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το παζάρι για την παραχώρηση της Δωδεκανήσου στην Τουρκία με αντάλλαγμα να μπουν οι γείτονές μας στον πόλεμο στο πλευρό των Συμμάχων, τη γερμανική κατοχή, την παραχώρηση των νησιών στη Βρετανία στις 8 Μαΐου 1945 και την ενσωμάτωση με την Ελλάδα στις 31 Μαρτίου 1947.

Ο δήμαρχος της Ρόδου Γ. Χαρίτος προσφωνεί τον βασιλιά Παύλο κατά την άφιξή του στο νησί

Το τέλος της πορείας αυτής γράφτηκε με τον νόμο 518 που ψήφισε η  Βουλή στις 9 Ιανουαρίου 1948 και αποφάσισε την προσάρτηση της Δωδεκανήσου στο Ελληνικό Κράτος, ενώ παράλληλα καθόρισε ως ημέρα της επίσημης Ενσωμάτωσης την 7η Μαρτίου 1948!
Όμως πριν φτάσουμε στην ημερομηνία αυτή υπάρχει ένα επείγον τηλεγράφημα του στρατιωτικού διοικητή Δωδεκανήσου αντιναύαρχου Περικλή Ιωαννίδη με ημερομηνία 4 Νοεμβρίου 1947 που απευθύνεται σε όλους τους δημάρχους της Ρόδου. Το τηλεγράφημα αναφέρει επί λέξει: «Εορταί ενσωματώσεως ανεβλήθησαν επί τινας ημέρας. ΣΤΟΠ. Αναμείνατε νεωτέρας οδηγίας».

Προφανώς γίνονταν συζητήσεις για την ημερομηνία του εορτασμού σε συνδυασμό και με τις υποχρεώσεις του βασιλικού ζεύγους που θα έπρεπε με την παρουσία του στη Ρόδο να τιμήσει την επέτειο!

Σημειώνεται ότι την επόμενη ημέρα της έπαρσης της ελληνικής σημαίας, πέθανε ο βασιλέας Γεώργιος ο Β’. Άλλωστε, την περίοδο εκείνη ο εμφύλιος πόλεμος βρισκόταν στο αποκορύφωμα του και τελικά επελέγη η 7η Μαρτίου 1948 ως επίσημη επέτειος και αγνοήθηκε παντελώς η 31η Μαρτίου 1947 που είναι η ημέρα κατά την οποία η Βρετανία παραδίδει τα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα και στον ιστό του κτηρίου της Διοικήσεως Δωδεκανήσου (σημερινής νομαρχίας) γίνεται η υποστολή της βρετανικής σημαίας και η έπαρση της ελληνικής. Το γεγονός αυτό με όλη την ιστορική σημασία του μαρτυρά  και η μαρμάρινη πλάκα που είναι εντοιχισμένη μέχρι σήμερα  στην είσοδο του κτηρίου και γράφει: ΕΔΡΑ ΔΙΟΙΚΗΣΕΩΣ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 1947.

Ο εορτασμός της επετείου στις 7 Μαρτίου 1948 ήταν πράγματι λαμπρός και έγινε παρουσία του βασιλέως Παύλου, της βασίλισσας Φρειδερίκης, το διαδόχου Κωνσταντίνου, της πριγκίπισσας Σοφίας, του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Κωνσταντίνου Τσαλδάρη, υπουργών και άλλων επισήμων. Κατά την άφιξη του βασιλικού ζεύγους ο δήμαρχος Ρόδου Γαβριήλ Χαρίτος απένειμε στον βασιλέα Παύλο το χρυσό κλειδί της πόλης.

Οι βασιλείς Παύλος και Φρειδερίκη με τον διάδοχο Κωνσταντίνο και τις πριγκίπισσες Σοφία και Ειρήνη παρακολουθούν τη στρατιωτική παρέλαση. Διακρίνεται ανάμεσα στο βασιλικό ζεύγος η πριγκίπισσα Μαρία Βοναπάρτη

Πάντως στις εορταστικές εκδηλώσεις της 7ης Μαρτίου 1948 δεν παρέστη ο διοικητής του Ιερού Λόχου (και πρωταγωνιστής του απελευθερωτικού αγώνα στα Δωδεκάνησα) Χριστόδουλος Τσιγάντες! Παραμένει άγνωστο εάν πρόκειται για σκόπιμη απόφαση ή δεν προσκλήθηκε στις εκδηλώσεις.

Ακολούθησε μεγάλη παρέλαση και πολλές άλλες εορταστικές εκδηλώσεις και σε μία απ’ αυτές ο βασιλιάς Παύλος παρασημοφόρησε πολλούς Δωδεκανησίους –κυρίως εκπαιδευτικούς, αλλά και μετά θάνατον  σε εκτελεσθέντες από τους κατακτητές- για την προσφορά και τη θυσία τους στον απελευθερωτικό αγώνα.

Η ΠΑΡΑΣΗΜΟΦΟΡΙΑ
Η τελετή της παρασημοφορίας έγινε στις 8 Μαρτίου στο Δημαρχιακό Μέγαρο παρουσία της βασιλικής οικογένειας και οι τιμηθέντες ήταν οι εξής:
Με τον ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικα τον επίτιμο γυμνασιάρχη Δημήτριο Αναστασιάδη τον ιερέα Λουκά Παπαλουκά, τον δάσκαλο Γεώργιο Παπαϊωάννου-Ζίγδη, τον Γεώργιο Κυρμιχάλη, τον ιατρό Νικ. Καραγιάννη και τον Αχιλλέα Κουτρούλη.
Με τον χρυσό σταυρό του Τάγματος του Γεωργίου Α’ τους Γεώργιο Θ. Γεωργιάδη, Ιωάννη Οικονομίδη, Γεώργιο Ζερβό, Σπυρίδωνα Σάββα, Καλλιόπη Μάγγα και Κωνσταντίνο Τσιλάτο.

Με τον χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Φοίνικα την κυρία Λέοντος και τους Ζαχ. Παπαζαχαρίου, Χριστόφορο Σακελλαρίδη, θεολόγο Κανάρη Πουζουκάκη, Ζωή Πολεμικού, δημοσιογράφο, Πέτρο Δηλμπεράκη ιατρό, Εμμανουήλ Μπακίρη θεολόγο και Αναστάσιο Γιαρενάκη. Με τον αργυρό σταυρό του  Τάγματος του Φοίνικα τους Μιχαήλ Σελλά, καθηγητή, Πανταλέοντα Παντελίδη καθηγητή, Εμμανουήλ Καλαμπίχη δημοσιογράφο, Θεοδόσιο Αναστασιάδη ιερέα, Μιχαήλ Παρθενιάδη και Αλέξιο Παρθενιάδη.

Τέλος, με το μετάλλιο εξαιρέτων πράξεων τους Μαρία χήρα Χριστόφορου Λιτού, Γ. Σουσούδη και Φ. Φαρμακίδη κλητήρες στο ελληνικό προξενείο της Ρόδου, Νικόλαο Σβύνο,  Μικέ Ορφανό, Σκεύο Γιαλλούρη, Βασίλειο Γαβαλά, Μιχαήλ Γουρλά, Αντώνιο Κουσκούτη, Κωνστ. Τομάζο, Ιορδάνη Χατζησταμάτη, Ηλία θεοφίλου, Χρήστο Φέσσα, Κωνστ. Πασσαρή και Στ. Ζαμπακλή.
Πάντως παραμένει περίεργο το γεγονός που δεν τιμήθηκαν μετά θάνατον και πολλοί άλλοι Δωδεκανήσιοι πατριώτες που εκτελέστηκαν από τους κατακτητές.
 
ΕΝΑ ΑΓΝΩΣΤΟ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟ
Όταν οι Βρετανοί στρατιώτες αποβιβάστηκαν στη Ρόδο την επομένη της παράδοσης στη Σύμη των Γερμανών στους Συμμάχους και παρήλαυναν στους δρόμους της πόλης, δύο Ροδίτες (Κ. Φουτούλης και Γ. Καρακωνσταντίου) ξεδίπλωσαν πανηγυρίζοντας μια ελληνική σημαία! Δύο Ιταλοί καραμπινιέροι (σημ: και κατά τη γερμανοκρατία η αστυνόμευση στη Ρόδο γίνονταν από Ιταλούς καραμπινιέοους) εμπόδισαν τους δύο Ροδίτες πατριώτες. Το αποτέλεσμα ήταν   να γίνει συμπλοκή και να σκοτωθούν οι δύο Ιταλοί.

Βρετανικό δικαστήριο καταδίκασε τους δύο Ροδίτες σε φυλάκιση οκτώ ετών, αλλά την ημέρα της Ενσωμάτωσης ο βασιλέας Παύλος τους έδωσε χάρη και αφέθηκαν ελεύθεροι με σχετικό διάταγμα που φέρει και την υπογραφή του τότε υπουργού Δικαιοσύνης Χρήστου Λαδά.