Εξακόσιες είκοσι εννέα σελίδες χρειάστηκε ο εισαγγελέας Γιώργος Πολυκράτης για να περιγράψει το αλαλούμ που επικράτησε την 23η Ιουλίου 2018 στο Μάτι Αττικής, που έχασαν τη ζωή τους 102 άνθρωποι. Σκηνικό χάους, σημαντικές ελλείψεις, τραγικές καθυστερήσεις και δεκάδες λάθη καταλογίζει ο εισαγγελικός λειτουργός σε 27 πρόσωπα-«κλειδιά» για τα οποία ζητά την παραπομπή τους στο εδώλιο για πλημμεληματικού χαρακτήρα αδικήματα.
Για τον τότε αρχηγό της Πυροσβεστικής Σωτήρη Τερζούδη η εισαγγελική πρόταση αναφέρει ότι «δεν μερίμνησε πρωτίστως, όπως όφειλε για την προληπτική εναέρια επιτήρηση, για τη μεταστάθμευση εναέριων μέσων λόγω καιρικών συνθηκών, για την κινητοποίηση και ορθή επιχειρησιακά αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων επίγειων και, κυρίως, εναέριων μέσων πυρόσβεσης βάσει των πραγματικών αναγκών, για την ορθή διασύνδεση και συνεργασία με τους άλλους συναρμόδιους φορείς και για την παροχή σαφών και κατάλληλων εντολών προς εκκένωση και σε κάθε περίπτωση διάσωση των πολιτών και επισκεπτών, που εγκλωβίστηκαν στις περιοχές Μάτι – Κόκκινο Λιμανάκι». Μάλιστα, όπως εξηγεί ο κ. Πολυκράτης, «οι δε ισχυρισμοί του περί ελλιπούς ενημέρωσης από τους υφισταμένους του, δεν επικυρώνονται από τα στοιχεία της δικογραφίας».
Και τους ισχυρισμούς του τότε υπαρχηγού Επιχειρήσεων του Π.Σ., Βασίλη Ματθαιόπουλου περί επιβοηθητικού ρόλου καταρρίπτει ο εισαγγελέας, εξηγώντας ότι είχε ενεργό ανάμιξη και συμμετοχή καθ’ όλη τη διάρκεια εξέλιξης της πυρκαγιάς στον οικισμό Νταού Πεντέλης, όπως άλλωστε επέτασσε και ο επιχειρησιακός του ρόλος ως υπαρχηγού Επιχειρήσεων. «Είχε πλήρη εικόνα και γνώση για το μέγεθος και την επικινδυνότητα της πυρκαγιάς στην ευρύτερη περιοχή Νταού Πεντέλης, δοθέντος ότι παρευρισκόταν στο ΕΣΚΕ και ήδη από τις 17:00 γνώριζε από τους αξιωματικούς του Π.Σ. ότι η φωτιά είχε πάρει διαστάσεις και υπήρχε ανάγκη ενίσχυσης με επίγεια και εναέρια μέσα, και στις 17:10, ο σύνδεσμος του ελικοπτέρου τύπου S-64, που επιτηρούσε την περιοχή όπου είχε εκδηλωθεί η πυρκαγιά, ενημέρωσε ότι «η φωτιά είναι γύρω από σπίτια, σε περίβολο σπιτιών» λέει ο εισαγγελέας και συμπληρώνει ότι 20 λεπτά αργότερα, ο ίδιος άνθρωπος τον ενημέρωσε «ότι η πυρκαγιά στο Νταού Πεντέλης είναι κοντά σε σπίτια, κινείται ανατολικά και θα απειλήσει σπίτια».
«Καταπέλτης» είναι ο εισαγγελέας και για τον τότε διοικητή του ΕΣΚΕ Ιωάννη Φωστιέρη, στον οποίο «χρεώνει» την «όλως λανθασμένη επιχειρησιακά εντολή εκτροπής ελικοπτέρου τύπου S-64 από Νταού Πεντέλης προς Καλαμάκι Κορινθίας και τις εγκαταστάσεις της MOTOR OIL, σε πάρα πολύ κρίσιμο χρόνο (18:00) για την αντιμετώπιση της πυρκαγιάς στην Ανατολική Αττική».
Αντίστοιχα, αιχμηρός είναι ο εισαγγελέας και σχετικά με τις ευθύνες του τότε διευθυντή του 199 ΣΕΚΥΠΣ Χρήστου Γκολφίνου, για τον οποίο εξηγεί ότι δεν μερίμνησε, όπως όφειλε, για την μη μετακίνηση των 3 πλησιέστερων πυροσβεστικών οχημάτων από το σημείο έναρξης της πυρκαγιάς στο Νταού Πεντέλης, αλλά και για την άμεση κινητοποίηση όλων των διαθέσιμων επίγειων μέσων για την κατάσβεση της πυρκαγιάς στην ευρύτερη περιοχή.
Ωστόσο, αυτό που υπογραμμίζει ο εισαγγελέας είναι η έλλειψη τηλεφωνητών -ήταν μόλις 3 άτομα- και οι χειρισμοί αυτών κατά τη διάρκεια της φωτιάς. «Κατόπιν κλήσεων στο 199 από πολίτες, οι οποίοι ανέφεραν σοβαρά και κρίσιμα περιστατικά για ανθρώπους που κινδύνευε η ζωή τους από την εξελισσόμενη πυρκαγιά, στις περισσότερες περιπτώσεις, αντί να προωθηθούν πυροσβεστικές δυνάμεις στις συγκεκριμένες διευθύνεις των κινδυνευόντων ατόμων για τη διάσωσή τους, οι τηλεφωνητές-χειριστές του 199 δεν ενήργησαν προς διάσωση των ατόμων που κινδύνευαν από την πυρκαγιά, αλλά διαβίβαζαν τα περιστατικά αυτά στις αστυνομικές δυνάμεις, οι οποίες αφενός δεν είχαν σχετική αρμοδιότητα, αφετέρου δεν διέθεταν γνώσεις και μέσα για να προβούν σε διάσωση ατόμων από πυρκαγιά».
Ειδική μνεία γίνεται στην περίπτωση της αξιωματικού του ΕΣΚΕ Μαρίας Ξυλάγγουρα, η οποία αρχικά είχε βρεθεί εκτός του κάδρου των κατηγορουμένων. Οπως εξηγεί ο εισαγγελέας, η κατηγορουμένη «δεν επισήμανε στον προϊστάμενό της Ιωάννη Φωστιέρη, ως όφειλε, την επικινδυνότητα της πυρκαγιάς στην ευρύτερη περιοχή Νταού Πεντέλης και την ανάγκη επιχείρησης σε αυτήν του ελικοπτέρου ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΑΝΔΡΑΒΙΔΑΣ, αλλά αντιθέτως εισηγήθηκε να αποφασισθεί η λανθασμένη επιχειρησιακά εκτροπή του ελικοπτέρου από την ευρύτερη περιοχή Νταού Πεντέλης στις εγκαταστάσεις της MOTOR OIL, καίτοι η ιδία γνώριζε εξ ιδίας αντίληψης την επικινδυνότητα της πυρκαγιάς στην ευρύτερη περιοχή Νταού Πεντέλης, σε αντίθεση με την αντίστοιχη πυρκαγιά στις εγκαταστάσεις της MOTOR OIL».
Σημαντικά λάθη εντοπίζει η εισαγγελική εισήγηση και στον Γεώργιο Πορτοζούδη, διοικητή της Υπηρεσίας Εναέριων Μέσων του Π.Σ., στον οποίο καταλογίζει ότι «δεν εισηγήθηκε στους ανωτέρους του την επιχειρησιακή αξιοποίηση δύο ελικοπτέρων με αποτέλεσμα να μην προηγηθεί εναέρια επιτήρηση, να μην υπάρχει συνεχής εναέριος συντονισμός και να μη συμβάλουν τα δύο ελικόπτερα στην κατάσβεση της φωτιάς». Επισημαίνεται ότι ο κ. Πορτοζούδης κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα 18.30 έως 20.30 δεν βρισκόταν στο υπηρεσιακό του γραφείο, καθώς -όπως αναφέρει ο εισαγγελέας- «επιμελήθηκε την ξενάγηση της επισκέπτριας Δ.Α. στον χώρο του αεροδρομίου»!
Παραλείψεις και λάθη καταλογίζονται και στον τότε γενικό γραμματέα Πολιτικής Προστασίας Ιωάννη Καπάκη, ο οποίος εκτίμησε λάθος την κατάσταση, αφού -όπως εξηγεί- «δεν αποφάσισε, έως τις 17:30 ή έστω 17:40, την οργανωμένη απομάκρυνση των κατοίκων και επισκεπτών, ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή μη σχετικής εισήγησης του επικεφαλής των πυροσβεστικών δυνάμεων, δοθέντος ότι η πυρκαγιά είχε προσλάβει διαδοχικά χαρακτηριστικά τοπικής καταστροφής μεγάλης έντασης και περιφερειακής καταστροφής μεγάλης έντασης, αλλά λανθασμένα προσέδωσε στην εν λόγω φονική πυρκαγιά χαρακτηριστικά τοπικής καταστροφής μικρής έντασης, μολονότι από την πρώτη στιγμή είχε πλήρη εικόνα και γνώση για το μέγεθος και την επικινδυνότητα της πυρκαγιάς στην ευρύτερη περιοχή Νταού Πεντέλης».
«Δεν συνέδραμε αποφασιστικά, ως όφειλε, στο διασωστικό έργο»
Σειρά λάθος χειρισμών της πρώην περιφερειάρχη Αττικής Ρένας Δούρου περιγράφει ο εισαγγελέας, ο οποίος μεταξύ πολλών άλλων της προσάπτει ότι δεν συγκάλεσε έγκαιρα το έκτακτο ΣΟΠΠ, το οποίο συνεδρίασε τελικά στις 20:30, αφού η πυρκαγιά είχε πλέον αυτοκατασβεστεί, αλλά και δεν ζήτησε έγκαιρα την κήρυξη της περιοχής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας. Σχετικά με τη μη λήψη της απόφασης οργανωμένης απομάκρυνσης πολιτών, ο εισαγγελέας εξηγεί ότι η πρώην περιφερειάρχης μέχρι τη στιγμή που αυτό μπορούσε να γίνει, δηλαδή τις 17.30 το απόγευμα, «λάμβανε αντιφατικές πληροφορίες, δεν ενημερώθηκε αρμοδίως από την ηγεσία του Πυροσβεστικού Σώματος, τον διοικητή του ΕΣΚΕ και τον γενικό γραμματέα Πολιτικής Προστασίας και δεν επέδειξε αμέλεια ως προς τη (μη) λήψη της απόφασης περί οργανωμένης απομάκρυνσης πολιτών». Ομως, καταλήγει πως η κατηγορουμένη «δεν συνέδραμε αποφασιστικά, ως όφειλε, στο διασωστικό έργο διά της έγκαιρης αποστολής υλικών δυνάμεων και ανθρώπινου δυναμικού στην περιοχή ευθύνης της».
«Δεν ηγήθηκε ούτε συνέβαλε ουσιαστικά σε επιχείρηση διάσωσης πολιτών…»
Αμελή συμπεριφορά και τεράστια καθυστέρηση εντοπίζει ο εισαγγελέας στη συμπεριφορά του σημερινού αρχηγού της Πυροσβεστικής και τότε διοικητή της ΕΜΑΚ Στέφανου Κολοκούρη. Σύμφωνα με όσα περιγράφονται στην εισαγγελική πρόταση, αν και έλαβε εντολή περίπου στις 17:15 από τον υπαρχηγό Επιχειρήσεων του Π.Σ. να μεταβεί στην πυρκαγιά που είχε εκδηλωθεί στο Νταού Πεντέλης, εκείνος παρέμεινε στην πυρκαγιά της Κινέτας μέχρι τις 19:59 (…) και έφτασε με μεγάλη καθυστέρηση στην περιοχή του συμβάντος στις 21:30. Κατά τον εισαγγελέα, ο κατηγορούμενος «δεν συνέδραμε με αποτελεσματικό τρόπο στην απομάκρυνση των πολιτών και επισκεπτών από την περιοχή και όταν πια η απομάκρυνση δεν ήταν εφικτή, δεν ηγήθηκε ούτε συνέβαλε ουσιαστικά σε επιχείρηση διάσωσης των πολιτών και επισκεπτών, μολονότι είχε στη διάθεσή του πεζοπόρα τμήματα, πυροσβεστικά και σύγχρονο εξοπλισμό. Μάλιστα, ο ανωτέρω εξοπλισμός δεν αξιοποιήθηκε λόγω της αμελούς συμπεριφοράς που επέδειξε συνισταμένης στη μη άμεση εκτέλεση της δοθείσας εντολής όπως μεταβεί το ταχύτερο δυνατόν στον τόπο της πυρκαγιάς στην ευρύτερη περιοχή του Νταού Πεντέλης τις κρίσιμες ώρες».
«Επρεπε να διακόψει την άδειά του και να επιστρέψει στον Μαραθώνα»
Μομφή για τη μη επιστροφή του Ηλία Ψινάκη από τη Μύκονο κάνει ο εισαγγελέας, επισημαίνοντας αρκετές παραλείψεις και αμέλειες και καταλήγοντας ότι «δεν συνέδραμε αποφασιστικά, ως όφειλε (δοθέντος άλλωστε ότι απουσίαζε εκτός Αττικής), στο διασωστικό έργο διά της έγκαιρης αποστολής υλικών δυνάμεων και ανθρώπινου δυναμικού στην περιοχή ευθύνης του».
Μάλιστα, η μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων του στον αντιδήμαρχο Βάιο Θανασιά δεν συνεπάγεται ότι ο κ. Ψινάκης δεν ήταν αποδέκτης νομικών υποχρεώσεων. «Δοθέντος ότι ήδη από τις 22-7-2018 είχε κοινοποιηθεί στον Δήμο Μαραθώνος ο Χάρτης Επικινδυνότητας με δείκτη 4 για την επομένη ημέρα 23-7-2018, ο Ηλίας Ψινάκης είχε τον απαιτούμενο χρόνο και όφειλε, εν όψει μάλιστα ότι η 23η-7-2018 ήταν η πρώτη ημέρα της αντιπυρικής περιόδου έτους 2018 με πολύ υψηλό κίνδυνο πυρκαγιάς για την Αττική, να διακόψει την άδειά του και να επιστρέψει άμεσα από το Αιγαίο (Μύκονο – Δήλο) στον Μαραθώνα, προκειμένου να είναι παρών και να δύναται να συντονίσει εκ του σύνεγγυς τις αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου Μαραθώνος σε περίπτωση εκδήλωσης πυρκαγιάς, όπως άλλωστε συνέβη».