Επικίνδυνα χαμηλή η στάθμη του νερού στην πόλη Τζιρόνα της Ισπανίας το 2023 Εικόνα: Albert Gea/REUTERS
Ολοένα και περισσότερες πόλεις ανά τον κόσμο έρχονται αντιμέτωπες με προβλήματα λειψυδρίας, έχοντας δυσκολίες στο να καλύψουν τις ανάγκες του αυξανόμενου πληθυσμού τους. Σήμερα ο συνολικός πληθυσμός των πόλεων της υφηλίου ξεπερνάει τα 4 δισεκατομμύρια ανθρώπους – και μέχρι το 2050 αναμένεται να φτάσει στα 6,5 δισεκατομμύρια. Εάν πράγματι επιβεβαιωθούν αυτές οι εκτιμήσεις, ο ΟΗΕ υπολογίζει πως τότε πάνω από το 50% των κατοίκων των πόλεων θα υποφέρουν από την έλλειψη νερού. Και σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί φυσικά και η κλιματική αλλαγή, η οποία αναμένεται να επιδεινώσει περαιτέρω την κατάσταση.
Σε ακραίες περιπτώσεις λειψυδρίας συχνά η μοναδική λύση είναι η οριοθέτηση της κατανάλωσης νερού, ενώ οι πόλεις επανεξετάζουν τη μακροπρόθεσμη διαχείριση, προκειμένου να εξοικονομήσουν νερό, να προσαρμόσουν τις υποδομές και να αξιοποιήσουν καλύτερα τις φυσικές πηγές νερού. Ποιες λύσεις είναι όμως οι πιο αποδοτικές;
Ολοένα και περισσότερες πόλεις παγκοσμίως αδυνατούν να καλύψουν την αυξανόμενη ζήτηση των κατοίκων τους για νερό ,Εικόνα: picture-alliance/dpa
Τα ιδιωτικά νοικοκυριά καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες νερού. Στη Γερμανία η ημερήσια κατανάλωση ανά άτομο υπολογίζεται στα 125 λίτρα, ενώ στις ΗΠΑ έως και στα 300 λίτρα. Το μπάνιο (40%), το καζανάκι της τουαλέτας (30%) και τα πλυντήρια (13%) έχουν τα μεγαλύτερα μερίδια κατανάλωσης – οι άνθρωποι πίνουν και χρησιμοποιούν στο μαγείρεμα μόλις το 4% της συνολικής ποσότητας νερού.
Οι άνθρωποι μπορούν όμως να ευαισθητοποιηθούν μέσα από σχετικές καμπάνιες, ώστε να εξοικονομήσουν και οι ίδιοι νερό. Επιπλέον, υπάρχουν τουαλέτες, βρύσες και πλυντήρια που είναι ειδικά διαμορφωμένες ώστε να καταναλώνουν σημαντικά λιγότερο νερό.
Το Κέιπ Τάουν της Νοτίου Αφρικής αντιμετωπίζει εδώ και χρόνια μεγάλα προβλήματα λειψυδρίας – και ως απάντηση έχει στραφεί στην ευαισθητοποίηση των πολιτών και τον εκσυγχρονισμό. Η πόλη προχώρησε στην παροχή δωρεάν υδραυλικών επισκευών στα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος, αυξάνοντας ταυτοχρόνως την τιμή κατανάλωσης νερού. Μάλιστα, το 2018, χρονιά με έντονη ξηρασία, το Κέιπ Τάουν κατάφερε να περιορίσει τη μέση κατανάλωση νερού σε μόλις 50 λίτρα ανά άτομο.
Ένα ακόμα πρόβλημα που οδηγεί σε μεγάλη σπατάλη νερού είναι τα παλιά δίκτυα υδροδότησης και οι διαρροές στους σωλήνες – στην Ευρώπη για παράδειγμα χάνεται με αυτόν τον τρόπο περισσότερο από το 25% του πόσιμου νερού, ενώ σε αρκετές πόλεις παγκοσμίως χάνεται ακόμη και το 60%. Έτσι, οι επιδιορθώσεις των σωληνώσεων μπορούν να μειώσουν σημαντικά τη σπατάλη νερού.
Μέχρι πριν από μερικές δεκαετίες, εξαιτίας των διαρροών του δικτύου στο Τόκιο, μία από τις πιο πυκνοκατοικημένες πόλεις στον κόσμο, η πόλη έχανε γύρω στο 15-20% της διαθέσιμης ποσότητας νερού. Τώρα το εν λόγω ποσοστό έχει μειωθεί μόλις στο 3%, καθώς η πόλη ελέγχει και επισκευάζει διαρκώς το δίκτυο μήκους 27.000 χιλιομέτρων.
Το βρόχινο νερό μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί για παράδειγμα στα πλυντήρια ή τα καζανάκια των τουαλετών ,Εικόνα: Silas Stein/dpa/picture alliance
Η αποτελεσματική διαχείριση είναι κομβικής σημασίας για την κάλυψη της αυξανόμενης ζήτησης νερού. Σε πολλές πόλεις όμως, ιδίως στις φτωχότερες, οι υποδομές ύδρευσης εξακολουθούν να είναι ανεπαρκείς.
Για τη μείωση της κατανάλωσης πόσιμου νερού υπάρχει και μία ακόμα εναλλακτική λύση: να χρησιμοποιούμε βρόχινο νερό ή επεξεργασμένα λύματα για τα καζανάκια των τουαλετών, τα πλυντήρια ή τη βιομηχανία.
Σε νέες περιοχές της Μελβούρνης στην Αυστραλία και του Ώρχους στη Δανία το βρόχινο νερό από τους δρόμους και τα πεζοδρόμια συλλέγεται, φιλτράρεται και εν συνεχεία χρησιμοποιείται στα γύρω κτήρια. Η χρήση βρόχινου νερού είναι μάλιστα υποχρεωτική για νεότευκτα κτήρια σε πολλές πόλεις των ΗΠΑ, της Ινδίας, της Ταϊβάν, της Ισπανίας και της Τουρκίας.
Πολλές πόλεις επαναχρησιμοποιούν και το νερό των λυμάτων, κατόπιν ειδικής επεξεργασίας – στο Πεκίνο για παράδειγμα το ένα τρίτο του νερού προέρχεται από επεξεργασμένα λύματα, ενώ στη Σιγκαπούρη η επεξεργασία και το φιλτράρισμα είναι ακόμη πιο ενδελεχή, με αποτέλεσμα τα επεξεργασμένα λύματα να χρησιμοποιούνται εν τέλει ακόμα και ως πόσιμο νερό.
Ενώ πολλές περιοχές υποφέρουν για μήνες από ξηρασία, αυξάνονται ταυτοχρόνως οι ισχυρές βροχοπτώσεις και οι πλημμύρες. Το πρόβλημα πολλών πόλεων είναι πως έχουν υπερπλήρη συστήματα αποχέτευσης και πολλά βουλωμένα φρεάτια ή σφραγισμένες επιφάνειες, με αποτέλεσμα το βρόχινο νερό να μην μπορεί να διαρρεύσει πουθενά.
Στην Κίνα υπάρχουν πάνω από 60 πόλεις-«σφουγγάρια» Εικόνα: Zhidemai/Costfoto/picture alliance
Η Γουχάν της Κίνας και η Σιγκαπούρη φαίνεται να βρήκαν τη λύση και σε αυτό: πρόκειται για δύο χαρακτηριστικές πόλεις-«σφουγγάρια», δύο πόλεις δηλαδή που διαθέτουν πολλά μέρη για την αποθήκευση του βρόχινου νερού – από υπόγειες λεκάνες μέχρι χώρους πρασίνου – αλλά και που είναι έτσι διαμορφωμένες, ώστε το νερό να μπορεί να διαρρεύσει και να μην πλημμυρίζει τις περιοχές. Το βρόχινο νερό που συλλέγεται μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί, ενώ οι χώροι πρασίνου δροσίζουν περισσότερο την πόλη, όταν υπάρχουν υψηλές θερμοκρασίες.
Μονάχα στην Κίνα υπάρχουν περισσότερες από 60 πόλεις-«σφουγγάρια», ενώ πόλεις σε ολόκληρο τον κόσμο αλλάζουν κατά το πρότυπο αυτό. Στην Ευρώπη για παράδειγμα αναδιαμορφώνεται η Κοπεγχάγη, με στόχο η δανική πρωτεύουσα να μετατραπεί και αυτή σε μία πόλη-«σφουγγάρι».
Πολύ σημαντική είναι επιπλέον και η προστασία των φυσικών πηγών.
Η Μπογκοτά για παράδειγμα, πρωτεύουσα της Κολομβίας, καλύπτει το 80% των αναγκών της σε νερό από το μοναδικό οικοσύστημα που υπάρχει πέριξ της πόλης. Αλλά η υπερκαλλιέργεια της γης θέτει σε κίνδυνο την παροχή νερού. Γι' αυτό και τώρα οι εταιρείες ύδρευσης αγοράζουν τμήματα γης, ευαισθητοποιούν τους ανθρώπους και επιδιώκουν να «αναγεννήσουν» ορισμένες πηγές νερού που χάνονται.
Τέλος, αποτελεσματική μπορεί να είναι και η απομάκρυνση φυτών που καταναλώνουν πολύ νερό. Στο Κέιπ Τάουν για παράδειγμα αποφασίστηκε σε ορισμένες περιοχές να αντικατασταθούν τα πεύκα και οι ευκάλυπτοι από to φυτό fynbus, το οποίο χρειάζεται πολύ λιγότερο νερό.
Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς
Είκοσι πέντε χώρες, που φιλοξενούν το ένα τέταρτο του παγκόσμιου πληθυσμού, αντιμετωπίζουν ακραίο υδατικό στρες, σύμφωνα με έρευνα.
Στοιχεία από το Παγκόσμιο Ινστιτούτο Πόρων (WRI) δείχνουν ότι αυτές οι χώρες χρησιμοποιούν τακτικά το 80% των αποθεμάτων νερού τους κάθε χρόνο.
Ο χάρτης κινδύνου του υδραγωγείου του WRI αποκαλύπτει ότι η ζήτηση για νερό αυξάνεται σε όλο τον κόσμο και έχει υπερδιπλασιαστεί από το 1960, σύμφωνα με τον Guardian.
Ενώ η ζήτηση για νερό έχει εκτοξευτεί στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, αυξάνεται στα ύψη στην Αφρική. Μέχρι το 2050, η ζήτηση νερού σε όλο τον κόσμο προβλέπεται να αυξηθεί μεταξύ 20% και 25%.
Κινδυνεύει και η Ελλάδα
Οι 25 χώρες που αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο υδατικό στρες περιλαμβάνουν τη Σαουδική Αραβία, τη Χιλή, τον Άγιο Μαρίνο, το Βέλγιο και την Ελλάδα. Οι πέντε που αντιμετωπίζουν το υψηλότερο υδατικό στρες είναι το Μπαχρέιν, η Κύπρος, το Κουβέιτ, ο Λίβανος και το Ομάν.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, περίπου 4 δισεκατομμύρια άνθρωποι, ή ο μισός πληθυσμός της γης, εκτίθενται σε εξαιρετικά υψηλό υδατικό στρες τουλάχιστον ένα μήνα το χρόνο, σύμφωνα με την ανάλυση του Aqueduct. Μέχρι το 2050 ο αριθμός θα μπορούσε να πλησιάσει το 60%.
Ζωές και δουλειές σε κίνδυνο
«Η διαβίωση με αυτό το επίπεδο υδατικού στρες θέτει σε κίνδυνο τις ζωές, τις θέσεις εργασίας, τα τρόφιμα και την ενεργειακή ασφάλεια των ανθρώπων. Το νερό είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη των καλλιεργειών και την εκτροφή ζώων, την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, τη διατήρηση της ανθρώπινης υγείας, την ενίσχυση των δίκαιων κοινωνιών και την επίτευξη των παγκόσμιων κλιματικών στόχων. Χωρίς καλύτερη διαχείριση του νερού, η αύξηση του πληθυσμού, η οικονομική ανάπτυξη και η κλιματική αλλαγή είναι έτοιμη να επιδεινώσουν το στρες του νερού», λένε οι συντάκτες της έκθεσης.
Σύμφωνα με στοιχεία από το Aqueduct, το 31% του παγκόσμιου ΑΕΠ – αξίας 70 τρις δολάρια – θα εκτεθεί σε υψηλό υδατικό στρες έως το 2050, από 24% (15 τρις δολάρια) το 2010. Τέσσερις χώρες – Ινδία, Μεξικό, Αίγυπτος και Τουρκία – θα αντιπροσωπεύουν για περισσότερο από το μισό του εκτεθειμένου ΑΕΠ το 2050.
Η έρευνα κινδύνου για το νερό λέει ότι το αυξημένο υδατικό στρες απειλεί την οικονομική ανάπτυξη των χωρών. Επηρεάζει επίσης την παραγωγή τροφίμων. Η έρευνα λέει ότι το 60% της παγκόσμιας αρδευόμενης γεωργίας αντιμετωπίζει εξαιρετικά υψηλό υδατικό στρες, ιδιαίτερα το ζαχαροκάλαμο, το σιτάρι, το ρύζι και το καλαμπόκι. Μέχρι το 2050 ο κόσμος θα χρειαστεί να παράγει 56% περισσότερες θερμίδες από ό,τι το 2010 για να θρέψει 10 δισεκατομμύρια ανθρώπους.
Στην Ινδία, η έλλειψη νερού για την ψύξη των θερμοηλεκτρικών σταθμών μεταξύ 2017 και 2021 είχε ως αποτέλεσμα 8,2 τεραβατώρες σε απώλεια ενέργειας – αρκετή ηλεκτρική ενέργεια για να τροφοδοτήσει 1,5 εκατομμύρια ινδικά νοικοκυριά για πέντε χρόνια.
Η έκθεση αναφέρει ότι οι παρεμβάσεις μπορούν να σταματήσουν την καταπόνηση του νερού που οδηγεί σε υδατικές κρίσεις. Η Σιγκαπούρη και το Λας Βέγκας μπόρεσαν να ευδοκιμήσουν ακόμη και κάτω από τις πιο λειψυδρία συνθήκες, σημειώνει η έκθεση. Οι αρχές εκεί εξοικονόμησαν νερό χρησιμοποιώντας αφαλάτωση και άλλες τεχνικές, όπως επεξεργασία και επαναχρησιμοποίηση λυμάτων.
Απαιτείται πολιτική βούληση για να εισαχθεί η αποδοτικότητα του νερού και να μειωθεί το στρες στο νερό, υποστηρίζουν οι συντάκτες της έκθεσης.
Οι 25 χώρες με το μεγαλύτερο στρες στο νερό είναι: Μπαχρέιν, Κύπρος, Κουβέιτ, Λίβανος, Ομάν, Κατάρ, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Σαουδική Αραβία, Ισραήλ, Αίγυπτος, Λιβύη, Υεμένη, Μποτσουάνα, Ιράν, Ιορδανία, Χιλή, Σαν Μαρίνο, Βέλγιο, Ελλάδα , Τυνησία, Ναμίμπια, Νότια Αφρική, Ιράκ, Ινδία και Συρία.
Πηγή in.gr
Σε διακοπή εργασιών προχώρησαν δύο εταιρείες εμφιάλωσης νερού. Συγκεκριμένα, η «Άθως Εμφιαλωτική» από τις Καλύβες Πολύγυρου στη Χαλκιδική και η «Σαμαρίνα Φυσικό Μεταλλικό Νερό» με εγκαταστάσεις στο ομώνυμο χωριό των Γρεβενών και τμήμα logistics στη Λάρισα, σταμάτησαν την παραγωγή τους.
Η «Άθως» κατέβασε ρολά στο τέλος του 2022, ενώ η «Σαμαρίνα» σταμάτησε να λειτουργεί στα μέσα του περασμένου Αυγούστου.
Αξίζει να τονιστεί ότι και οι δύο εταιρείες είχαν λάβει βραβεία για τα νερά τους σε διεθνείς διαγωνισμούς. Η «Άθως», με το ομώνυμο επιτραπέζιο νερό βραβεύτηκε το 2017 στον 1ο Διεθνή Διαγωνισμό Gourmet Νερού του Παρισιού, ενώ το Βραβείο Ανώτερης Γεύσης για το 2017 έλαβε το φυσικό μεταλλικό νερό «Σαμαρίνα» από το Διεθνή Οργανισμό «iTQi» στις Βρυξέλλες.
Οι δύο εταιρείες δραστηριοποιούνταν στην ελληνική αγορά για τρεις και πλέον δεκαετίες. Η εταιρεία «Άθως Εμφιαλωτική» ξεκίνησε τη δραστηριότητά της το 1989 ενώ η εκμετάλλευση του νερού της «Σαμαρίνας» ξεκίνησε το 1992.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Καθημερινής» εξετάζεται το ενδεχόμενο επαναλειτουργίας τους μετά το Πάσχα, αν και κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες για την ώρα.
Η αγορά αποδίδει αυτή την άσχημη εξέλιξη στο αυξημένο κόστος λειτουργίας, λόγω κυρίως των μεγάλων επιβαρύνσεων στο ενεργειακό κόστος, αλλά και στα υλικά συσκευασίας.
Θεωρείται ότι επίδρασε καταλυτικά η πανδημία η οποία «νέκρωσε» για πολλούς μήνες τον τουρισμό και την εστίαση, κλάδους από τους οποίους προέρχονται κυρίως τα έσοδα των εταιρειών εμφιάλωσης νερού.
Κύριοι, κύριοι Υπουργοί,
Σύμφωνα με ενημέρωση από κατοίκους της Κω και σύμφωνα με ανάρτηση σε τοπική ιστοσελίδα του Διαδικτύου, σε φαύλο κύκλο έχει εξελιχθεί, πλέον, το απαράδεκτο φαινόμενο της εγκληματικής ποιοτικής και ποσοτικής υποβάθμισης του νερού στη νήσο Κω. Οι τοπικές Αρχές εκτιμούν ότι, το αμέσως επόμενο πρόβλημα που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν τα προσεχή χρόνια και με αφορμή την κλιματική αλλαγή, είναι η διαχείριση του νερού. Σχετικές μελέτες πιστοποιούν ότι, ήδη, η αγωγιμότητά του σε πολλά σημεία του νησιού είναι πολύ υψηλή, πράγμα που σημαίνει ότι παύει να είναι κατάλληλο, ενώ υπάρχει άρνηση από την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου να χρηματοδοτήσει την αξιοποίηση φραγμάτων και την δημιουργία νέων, επικαλούμενη πρόβλημα χρηματοδότησης από την Κεντρική Διοίκηση. Στον αντίποδα, ο Αγροτικός Σύλλογος της Κω υπογραμμίζει ότι: «μπορούν να εξευρεθούν χρήματα, δεν απαιτούνται τεράστια κονδύλια, όπως για παράδειγμα το φράγμα του ποταμού στην Καρδάμαινα, το οποίο θα κόστιζε ελάχιστα όσο αυτό της Τσουκαλαριάς που είναι σημαντικό για τα Δωδεκάνησα».
Με δεδομένα όλα τα παραπάνω,
Ερωτώνται οι κ. κ. Υπουργοί:
Σε ποιες ενέργειες προτίθεσθε να προβείτε για την άμεση εκπόνηση και ολοκλήρωση όλων των απαραίτητων έργων, που θα στοχεύουν στην αξιοποίηση των επιφανειακών νερών από τις βροχοπτώσεις σε μια περιοχή με αυξημένες ανάγκες υδροδότησης, στο πλαίσιο μιας στρατηγικής και βιώσιμης διαχείρισης του υδροφόρου ορίζοντα της νήσου Κω;
Εξετάζετε το ενδεχόμενο χρηματοδότησης από ευρωπαϊκά ή εθνικά προγράμματα του έργου της κατασκευής και αξιοποίησης νέων φραγμάτων στο ως άνω νησί, έτσι ώστε να δοθεί μόνιμη και βιώσιμη λύση στην κάλυψη των αναγκών της υδροδότησης στη νήσο Κω σε βάθος χρόνου;
Οι ερωτώντες Βουλευτές
Απόστολος Αβδελάς, Βουλευτής Α΄ Θεσσαλονίκης
Κωνσταντίνος Χήτας, Βουλευτής Β΄ Θεσσαλονίκης
Τριτοκοσμικές συνθήκες επικρατούν τις τελευταίες μέρες στην Κω, καθώς το νησί μένει χωρίς ρεύμα για αρκετές ώρες, ενώ παρουσιάζονται και προβλήματα υδροδότησης.
Αιτία είναι μια βλάβη που υπέστη το εργοστάσιο της ΔΕΗ. Οι συνεχόμενες διακοπές ρεύματος και νερού, έχουν προκαλέσει έντονη δυσαρέσκεια και οργή, τόσο στους μόνιμους κάτοικους και επιχειρηματίες, όσο και στους τουρίστες, που υπομένουν τριτοκοσμικές συνθήκες, χωρίς να μπορούν να καλύψουν τις στοιχειώδεις καθημερινές ανάγκες τους, όπως την καθημερινή τους υγιεινή, το μαγείρεμα και μιά σειρά άλλων δραστηριοτήτων.
Η οικονομική ζωή της τοπικής κοινωνίας, είτε αυτή αναφέρεται στον τουρισμό, είτε σε άλλες δραστηριότητες, έχει υποστεί ζημιά και μάλιστα στις συνθήκες της σημερινής οικονομικής κρίσης, όταν όλοι περίμεναν τον Αύγουστο για να ισορροπίσουν τα έξοδα έστω.
Είναι αδιανόητο, ο τρίτος τουριστικός προορισμός να παραλύει σε ένα τέτοιο φαινόμενο. Εν έτει 2021 η Κως είναι «ανίκανη» να αντιμετωπίσει τέτοια φαινόμενα. Κανείς δεν θέλει να σκέφτεται τι θα συμβεί αν προκύψει κάτι χειρότερο.
Για μια ακόμη φορά η Κως και οι πολίτες της γίνονται θύματα ενός μηχανισμού που υπολειτουργεί και αδυνατεί να αντιμετωπίσει κρίσιμες καταστάσεις.
Συν τοις άλλοις, πληροφόρηση μηδέν... Οι αρμόδιοι φορείς της Κω, θα πάρουν θέση για το θέμα των διακοπών της ΔΕΗ άραγε ή θα μείνουν στις γενικόλογες και παραπλανητικές ανακοινώσεις για εκ περιτροπή διακοπή ηλεκτροδότησης σε Κω - Κάλυμνο, οι οποίες κάνουν λόγο για περιορισμένη σε έκταση και χρονική διάρκεια διακοπή έως 1μιση ώρα!!!!!! Να σημειωθεί ότι περιοχές εχθές είχαν διακοπή ρεύματος έως και 3 ώρες !!!!!
Βέβαια, το πρόβλημα δεν είναι καινούριο.. Ακραία καιρικά φαινόμενα και έκτακτα γεγονότα δοκιμάζουν τις αντοχές και την ασφάλεια του παμπάλαιου δικτύου σε όλη την Ελλάδα. Πόσο μάλλον τώρα που ο παρατεταμένος καύσωνας από τη μία πλευρά και οι φονικές πυρκαγιές από την άλλη έχουν σαν συνέπεια την καταπόνηση του παμπάλαιου εξοπλισμού, λόγω υψηλών θερμοκρασιών και την καταστροφή του από τις φωτιές.
Δεν είναι άλλωστε τυχαίο. σύμφωνα με euro2day.gr, ότι το Συμβούλιο των Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (CEER) χαρακτηρίζει το ελληνικό δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας ως το πλέον ευάλωτο στην Ε.Ε. υποδεικνύοντας την ανάγκη να γίνουν εκτεταμένες επενδύσεις για τη θωράκιση του έναντι των φαινομένων της κλιματικής αλλαγής.
RSS