Για τα προβλήματα που προκάλεσε στην Λάρισα και γενικότερα στη Θεσσαλία η υπερχείλιση του Πηνειού, μίλησε ο καθηγητής Γεωλογίας Ευθύμης Λέκκας.

Όπως είπε ο Ευθύμης Λέκκας στο MEGA, περιφερειακά της Λάρισας έχουν πλημμυρίσει ανοικτοί χώροι, αγροτικές και βιομηχανικές εκτάσεις, ενώ εκτίμησε ότι η πόλη δεν θα αντιμετωπίσει κίνδυνο σήμερα, καθώς όλα δείχνουν ότι η κατάσταση έχει σταθεροποιηθεί.

Ωστόσο, τόνισε πως οι ζημιές περιφερειακά της Λάρισας και κατά μήκος του ποταμού Πηνειού είναι εξαιρετικά μεγάλες.

"Οι αγροτικές εκτάσεις είναι περιοχές που θα αργήσουν να ανακάμψουν. Δεν είναι μόνο η αγροτική αναπαραγωγή που καταστράφηκε ολοσχερώς, δηλαδή το 22-23% της αγροτικής παραγωγής της χώρας, είναι ότι οι αποθέσεις αργίλων και λάσπης πάνω στα γόνιμα εδάφη πάχους τουλάχιστον μισού μέτρου δεν μπορούν να φιλοξενήσουν καλλιέργειες", εξήγησε.

Ο κος Λέκκας εκτίμησε πως το έδαφος θα αργήσει πολύ για να επανέλθει, εκτιμώντας πως μέσα σε μία πενταετία θα αρχίσει και πάλι ο θεσσαλικός κάμπος να είναι γόνιμος.

Περίπου 720.000 στρέμματα οι πλημμυρισμένες εκτάσεις

Δορυφορικά δεδομένα από το ραντάρ του ευρωπαϊκού δορυφόρου Sentinel-1 που πέρασε πάνω από τη χώρα μας το απόγευμα της Πέμπτης 7 Σεπτεμβρίου 2023, δείχνουν ότι ένα μεγάλο μέρος του κάμπου της Θεσσαλίας έχει πλημμυρίσει. Συνολικά υπολογίζονται περίπου 720.000 στρέμματα πλημμυρισμένων εκτάσεων.

Το μεγαλύτερο μέρος των νομών Τρικάλων και Καρδίτσας έχει κατακλυστεί από τα νερά χειμάρρων και παραποτάμων του Πηνειού. Στην ανατολική Θεσσαλία, η έκταση της Λίμνης Κάρλα είναι σχεδόν ίση με την έκταση που είχε πριν την αποξήρανσή της το 1962.

Ο χάρτης με τα δορυφορικά δεδομένα που επεξεργάστηκε το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών/meteo.gr δείχνει με γαλάζιο χρώμα τις περιοχές της Θεσσαλίας που έχουν πλημμυρίσει.

Της
Σπυριδούλας Σκούρα
στο CNN Greece

Πάνω από 10 χρόνια θα χρειαστούν για να επανέλθει το καμένο δάσος στη Ρόδο στην πρότερη μορφή του, σύμφωνα με όσα δήλωσε στο CNN Greece ο καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής Εφαρμοσμένης Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών και πρόεδρος του ΟΑΣΠ, Ευθύμιος Λέκκας.

Μάλιστα, ο κ. Λέκκας εκφράζει την αμφιβολία του για το αν μπορεί να επανέλθει πλήρως το δάσος, ενώ υπογραμμίζει τις επιπτώσεις που είχε η πυρκαγιά, σε όλες -όπως είπε- τις «συνιστώσες του περιβάλλοντος».

Το μέγεθος της καταστροφής μετά το πέρασμα της πυρκαγιάς που έκαιγε για μέρες μέρες στο νησί είναι τεράστιο, με την «καθαρή» καμένη περιοχή να φτάνει τα 137.000 στρέμματα.

«Με βάση τα στοιχεία τα οποία έχουμε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, η καθαρή καμένη περιοχή στη Ρόδο είναι περίπου 137.000 στρέμματα. Μια περιοχή που περιλαμβάνει δασικές εκτάσεις, αγροτικές εκτάσεις, εκτάσεις χαμηλής βλάστησης, οικιστικές και τουριστικές περιοχές», τονίζει ο καθηγητής και συνεχίζει:

«Αυτή η πυρκαγιά διήρκησε 10 μέρες περίπου, άρχισε από την περιοχή του Προφήτη Ηλία και κατέληξε ουσιαστικά στη νότια περιοχή στο Γεννάδι. Είναι μία πυρκαγιά που εξελίχθηκε πάρα πολύ γρήγορα και που ουσιαστικά έχει επιφέρει τεράστιες επιπτώσεις σε όλες τις συνιστώσες του περιβάλλοντος, στη χλωρίδα, την πανίδα, το υπέδαφος, τον αέρα, στα επιφανειακά και υπόγεια νερά, στα πάντα».

Αναφορικά με τον χρόνο αναγέννησης της περιοχής, ο κ. Λέκκας σημειώνει ότι αυτό εξαρτάται ανάλογα με το είδος της περιβαλλοντικής επίπτωσης.

«Το δάσος για να έρθει στη μορφή που ήταν θα χρειαστεί πάνω από δέκα χρόνια, αν πάνε όλα καλά. Από κει και πέρα για τις επιπτώσεις στα υπόγεια και στα επιφανειακά νερά, πρέπει να γίνουν μετρήσεις, ούτως ώστε να μπορέσουμε να αποτιμήσουμε το είδος της επίδρασης σ’αυτό. Δεν ξέρω αν θα μπορούμε να επανέλθουμε.

Στον αέρα οι επιπτώσεις είναι πιο μικρές και έχουν έναν τόνο πολύ πιο μικρό για την ανάκαμψη. Οι επιπτώσεις στη χλωρίδα και την πανίδα και αυτές έχουν μία κυμαινόμενη διάρκεια από μερικά χρόνια έως δέκα χρόνια», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Σε ό,τι αφορά στην επόμενη μέρα και στα μέτρα θωράκισης που θα πρέπει να ληφθούν, ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ επισημαίνει τα εξής:
«Τα κυριότερα είναι η έρευνα για τις κατολισθήσεις, για τη διάβρωση των εδαφών και τα πλημμυρικά φαινόμενα. Αυτά ουσιαστικά είναι τα επείγοντα που πρέπει να δούμε, έτσι ώστε να μπορέσουμε να μειώσουμε τον κίνδυνο, ο οποίος υφίσταται μετά την καταστροφή του δάσους».

Παράλληλα ενημερώνει πως συνεργάτες του έχουν αρχίσει να διερευνούν το ζήτημα με ειδικά ερωτηματολόγια με τους ντόπιους (τι λένε οι ίδιοι οι κάτοικοι για τις φωτιές), τα οποία θα συμπεριληφθούν στα αποτελέσματα της έρευνας.

Ολοκληρώθηκε η καταγραφή των ζημιών στις πληγείσες περιοχές
Η βασική φάση της καταγραφής των ζημιών στις περιοχές που επλήγησαν από τις πυρκαγιές στη Ρόδο ολοκληρώθηκε πριν από λίγες μέρες.

Όπως αναφέρει το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, από την πρώτη στιγμή, στις περιοχές που υποδείχθηκαν και επετράπη η πρόσβαση, τα Κλιμάκια της γενικής γραμματείας Αποκατάστασης Φυσικών Καταστροφών και Κρατικής Αρωγής του υπουργείου βρέθηκαν στο πεδίο και στις περιοχές που επλήγησαν από τις πυρκαγιές στη Ρόδο.

Ειδικότερα, κατά τη βασική φάση των αυτοψιών και των καταγραφών πραγματοποιήθηκαν συνολικά 45 αυτοψίες και καταγραφές των πληγεισών κτηριακών εγκαταστάσεων από τα κλιμάκια, εντοπίζοντας ανά Δημοτική Ενότητα τα παρακάτω:
- Δημοτική Ενότητα Λινδίων, περιλαμβάνοντας τις κοινότητες Λαέρμων και Λάρδου, 7 συνολικές καταγραφές ζημιών σε κατοικίες, επαγγελματικούς χώρους, αποθήκες, στάβλους, κ.λπ., εκ των οποίων (α) κανένα δε χαρακτηρίζεται ως επικίνδυνο για χρήση («κόκκινο»), (β) 4 κτήρια χαρακτηρίζονται ως προσωρινά - μέχρι να επισκευαστούν - ακατάλληλα για χρήση («κίτρινα») και (γ) 3 χαρακτηρίζονται ως κατάλληλα για χρήση με ανάγκη μικρών επισκευών («πράσινα»).

- Δημοτική Ενότητα Νότιας Ρόδου, περιλαμβάνοντας τις κοινότητες Γενναδίου και Ασκληπειού, 38 συνολικές καταγραφές ζημιών σε κατοικίες, επαγγελματικούς χώρους, αποθήκες, στάβλους, κ.λπ., εκ των οποίων (α) 6 κτήρια χαρακτηρίζονται ως επικίνδυνα για χρήση («κόκκινα»), (β) 18 χαρακτηρίζονται ως προσωρινά - μέχρι να επισκευαστούν - ακατάλληλα για χρήση («κίτρινα») και (γ) 14 χαρακτηρίζονται ως κατάλληλα για χρήση με ανάγκη μικρών επισκευών («πράσινα»).

Συνολικά, λοιπόν, και μέχρι στιγμής, από τις 45 αυτοψίες και στις πυρόπληκτες περιοχές των δύο δήμων, (α) 6 κτήρια χαρακτηρίζονται ως επικίνδυνα για χρήση («κόκκινα»), (β) 22 χαρακτηρίζονται ως προσωρινά - μέχρι να επισκευαστούν - ακατάλληλα για χρήση («κίτρινα») και (γ) 17 χαρακτηρίζονται ως κατάλληλα για χρήση με ανάγκη μικρών επισκευών («πράσινα»).

Τέλος, σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου, αν και έχει ολοκληρωθεί η βασική φάση της διαδικασίας των αυτοψιών στο νησί της Ρόδου, οι υπηρεσίες της γενικής γραμματείας Αποκατάστασης Φυσικών Καταστροφών και Κρατικής Αρωγής, σε ένα πλαίσιο στενής συνεργασίας με τον δήμο, αλλά και επικοινωνίας με τους πολίτες, θα δρομολογήσουν - εάν απαιτηθεί - και την επόμενη περίοδο επίσκεψη στο νησί σε συνέχεια σχετικών αιτημάτων.

Ο πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας, Ευθύμιος Λέκκας, απαντά στο εάν τα κτήρια στη χώρα μπορούν να αντέξουν έναν σεισμό όπως αυτός που ισοπέδωσε μεγάλο μέρος της Τουρκίας και δίνει οδηγίες για το πώς πρέπει να κινηθεί κανείς σε περίπτωση σεισμού.
«Με ένα σεισμό σαν της Τουρκίας θα είχαμε το 1/20 των καταρρεύσεων», ξεκαθάρισε το βράδυ της Τρίτης ο Ευθύμης Λέκκας τονίζοντας ότι «στην Ελλάδα η απαίτηση των αντισεισμικών κανονισμών» θέλει τα κτήρια να υφίστανται βλάβες αλλά σε καμία περίπτωση να μην καταρρέουν.

Μιλώντας στην ΕΡΤ, τόνισε πως αυτό το γεγονός είναι πολύ σημαντικό, διότι το «κτήριο που καταρρέει έχει πάρα πολλά θύματα, ενώ αυτό που δεν καταρρέει έχει πολύ πολύ λιγότερα».

Σχετικά με τα λεγόμενα «σούπερ κτήρια» στην Αθήνα - αυτά δηλαδή που έχουν την απόλυτη αντισεισμική προστασία - ο Ευθύμης Λέκκας ανέφερε ότι πράγματι υπάρχουν - και παραδείγματα αυτών αποτελούν ο πύργος Αθηνών, το Ωνάσσειο, το Μουσείο της Ακρόπολης.

«Χαρακτηριστικό τους αποτελεί ότι απομονώνουν τη σεισμική δόνηση στα θεμέλια του κτηρίου, είναι σαν ένας τύπος αμορτισέρ που αποσβαίνει την ενέργεια στη βάση του κτηρίου. Το κτήριο κινείται με την ίδια ένταση με ένα οποιδήποτε άλλο, αλλά δεν παθαίνει βλάβες».

Οδηγίες για να αντιμετωπίσουμε τον σεισμό
Κληθείς να απαντήσει ποια θα πρέπει να είναι η πρώτη αντίδραση που πρέπει να έχει κανείς, απαντά:

«Αν βρισκόμαστε στο σπίτι, προσπαθούμε να πάμε στο κέντρο του δωματίου, εφόσον η κατασκευή είναι με οπλισμένο σκυρόδεμα, δηλαδή από το 1959 και μετά.

Ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ διαψεύδει, μάλιστα, τον μύθο ότι κατά τη διάρκει ενός σεισμού καλό θα ήταν σταθούμε κάτω από τα δοκα΄ρια κάποιας πόρτας.

Κι αυτο γιατί «όταν συνθλίβεται μία οικοδομή, συνθλίβεται στα δοκάρια, δηλαδή το ένα δοκάρι με το άλλο δεν αφήνει καθόλου χώρο. (…) Δεν πάμε δίπλα σε μεγάλα αντικείμενα τα οποία μπορούν να ανατραπούν. Είδαμε δεκάδες βίντεο στην Τουρκία πώς μπορούν να ανατραπούν».

Τόνισε, ακόμη, ότι το κέντρο των δωματίων ήταν ο χώρος που έψαχναν για επιζώντες με το συνεργείο της ΕΜΑΚ στην Τουρκία.

Υπογράμμισε μεταξύ αλλων ότι όταν τελειώσει ο σεισμός βγαίνουμε από το σπίτι και δεν καθόμαστε ποτέ στο πεζοδρόμιο, αλλά επιλέγουμε έναν ανοιχτό εξωτερικό χώρο.

https://www.dikaiologitika.gr/eidhseis/koinonia/420387/o-efthymis-lekkas-dialyei-ton-mytho-gia-to-ti-prepei-na-kanoume-otan-ginei-seismos

Οι προληπτικοί έλεγχοι, που υφίσταντο έως τώρα στα δημόσια κτίρια, γίνονται υποχρεωτικοί διευκρίνισε μιλώντας στην ΕΡΤ ο Ευθύμιος Λέκκας, καθηγητής Γεωλογίας και Πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας, σχετικά με τα αποτελέσματα της σύσκεψης εργασίας στο Μέγαρο Μαξίμου με αντικείμενο τον άμεσο προσεισμικό έλεγχο για ζητήματα αντισεισμικής προστασίας και ανθεκτικότητας δημόσιων κτιρίων. «Με αυτή την πρωτοβουλία γίνεται υποχρεωτικός ο πρωτοβάθμιος και δευτεροβάθμιος έλεγχος σε όλα τα δημόσια κτίρια, αρχής γενομένης από τα σχολεία και τα νοσοκομεία» σημείωσε ο κ. Λέκκας

Όπως διευκρίνισε «οι πρωτοβάθμιοι και οι δευτεροβάθμιοι έλεγχοι είχαν αρχίσει την δεκαετία του 2000, όμως είχαν ένα προαιρετικό χαρακτήρα, με αποτέλεσμα από τα 80.000 δημόσια κτίρια του ευρύτερου δημόσιου τομέα που έχουμε στην Ελλάδα, μόνο τα 16.000 με 17.000 κτίρια να έχουν απογραφεί. Έχει γίνει ο πρωτοβάθμιος έλεγχος και αυτή η βάση δεδομένων υπάρχει στον Οργανισμό Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας.

Έως τώρα, παρά τις εκκλήσεις που κάναμε για τον πρωτοβάθμιο και δευτεροβάθμιο έλεγχο, το ποσοστό των κτιρίων ήταν πολύ χαρακτηριστικά μικρό που ελέγχετο κάθε χρόνο.

Όπως τόνισε «με αυτή την πρωτοβουλία γίνεται υποχρεωτικός ο πρωτοβάθμιος και δευτεροβάθμιος έλεγχος σε όλα τα δημόσια κτίρια, αρχής γενομένης από τα σχολεία και τα νοσοκομεία που είναι κρίσιμες υπηρεσίες, όπου στεγάζονται παιδιά, στεγάζονται ασθενείς, που έχουν ένα κομβικό ρόλο στην όλη διαχείριση της καταστροφής.

Κτίρια και αντισεισμικοί κανονισμοί

«Το 30% των κτιρίων στην επικράτεια έχουν δομηθεί με τον νέο σύγχρονο αντισεισμικό κανονισμό». Αυτά τα κτίρια δεν διατρέχουν κανένα κίνδυνο. Από κει και πέρα υπάρχει ένα 30% κτιρίων που δομήθηκαν από το -69 μέχρι το -84. Αυτά τα κτίρια τα οποία δομήθηκαν με τον αντισεισμικό κανονισμό του 1959, δεν έχουν πρόβλημα, εκτός εάν έχουν γίνει παρεμβάσεις, αν είναι ασυντήρητα και ούτω καθεξής.

Από το 1959 και πριν έχουμε κτίρια τα οποία δεν έχουν κανονισμό απλά και μόνο υπήρχαν κάποιες οδηγίες από την πολιτεία μέχρι το 1959. Αυτά τα κτίρια είναι κατά προτεραιότητα σε έλεγχο. Όχι ότι είναι επικίνδυνα κτίρια, αλλά πρέπει να δούμε τη στάθμη επιτελεστικότητας, όπως δηλαδή τη στάθμη αντισεισμικής θωράκισης, έτσι ώστε να βελτιώσουμε στατικά τα κτίρια αυτά, τα οποία έχουν χτιστεί μέχρι το 1959.

Σχολιάζοντας πρόσφατο δημοσίευμα των «ΝΕΩΝ», σύμφωνα με το οποίο το 2001 είχε δοθεί εντολή για προσεισμικό έλεγχο σε 80.000 δημόσια κτίρια και σήμερα, δύο δεκαετίες μετά, οι πληροφορίες λένε ότι έχουν ελεγχθεί μόλις τα 25.000, δηλαδή 55.000 κτίρια δεν έχουν ακόμα ελεγχθεί από τους αρμόδιους φορείς, ανέφερε:

Θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι από τα 55.000 κτίρια που απομένουν για έλεγχο δεν χρησιμοποιούνται όλα περίπου. Χρησιμοποιούνται τα 25 με 30.000 κτίρια. Τα υπόλοιπα είναι κτίρια στα οποία δεν συγκεντρώνονται κόσμος. Είναι αποθήκες, είναι κτίρια τα οποία δεν είναι ιδιαίτερα σπουδαιότητας.

Όπως υπογράμμισε, πρέπει να αποτυπώσουμε με προσεισμικούς ελέγχους τα 30.000 κτίρια που μένουν, αλλά και τα 25.000 που έχουν ήδη ελεγχθεί, γιατί δεν σημαίνει ότι ελέγχεται το κτίριο και θεωρείται ασφαλές σε βάθος χρόνου. Πρέπει κάθε μία πενταετία, κάθε μία δεκαετία, να επανελέγχουμε τα κτίρια, έτσι ώστε να διαπιστώνεται η αντισεισμική τους επάρκεια

Πηγή: ΕΡΤ