Τρία κρίσιμα βήματα που θα οδηγήσουν είτε στη διαμόρφωση προεδρικής πλειοψηφίας στις αρχές Φεβρουαρίου, ώστε η κυβέρνηση να ολοκληρώσει την τετραετή θητεία της είτε θα αποτελέσουν το «μεγάλο διακύβευμα» των πρόωρων εκλογών, τον προσεχή Μάρτιο, έχει μπροστά του ο πρωθυπουργός Αντ. Σαμαράς.

Σύμφωνα με συγκλίνουσες πληροφορίες, από το Μέγαρο Μαξίμου και τη Χαριλάου Τρικούπη, ο οδικός χάρτης των κ. Σαμαρά και Βενιζέλου προβλέπει:

– Ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης με την τρόικα, η οποία όμως βρίσκεται επί του παρόντος στον «αέρα», κυρίως λόγω της προσέγγισης του ΔΝΤ, το οποίο επιμένει σε ζητήματα που αποτελούν «κόκκινες γραμμές» για τους δύο κυβερνητικούς εταίρους και πρωτίστως για το ΠΑΣΟΚ.

– Εσωτερικό συμβιβασμό μεταξύ Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ, ώστε η όποια συμφωνία να είναι δυνατόν να ψηφιστεί από τη Βουλή.

– Ολοκλήρωση των παράλληλων διαπραγματεύσεων με τους εταίρους για τη μεταμνημονιακή εποχή, οι οποίες, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, βρίσκονται σε προχωρημένη φάση, με επίκεντρο τη δημιουργία υβριδικής γραμμής πίστωσης, αλλά και ένα πλαίσιο δεσμεύσεων που θα πρέπει να αναλάβει η χώρα για το 2015 ώστε να έχει πρόσβαση στα κεφάλαια που θα δεσμευθούν.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο αρχικός σχεδιασμός των κ. Σαμαρά και Βενιζέλου ήταν τα τρία αυτά βήματα να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του χρόνου και η συμφωνία με τους εταίρους να έχει λάβει σάρκα και οστά είτε με την υπογραφή των δύο πλευρών είτε με «επιστολή προθέσεων» της Αθήνας προς τις Βρυξέλλες πριν από την εκκίνηση των ψηφοφοριών για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, στα μέσα Φεβρουαρίου. Ομως, κατά πληροφορίες, το τελευταίο δεκαήμερο τα δεδομένα τείνουν να αλλάξουν, μετά και τη ρητή θέση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ Αλ. Τσίπρα, κατά την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης από τη Βουλή, ότι δεν πρόκειται να αναγνωρίσει καμία συμφωνία που θα υπογράψει με τους εταίρους η παρούσα κυβέρνηση: όπως λέει χαρακτηριστικά στενός συνεργάτης του κ. Τσίπρα, την επόμενη συμφωνία με τους εταίρους «δεν θα την υπογράψουν Σαμαράς και Βενιζέλος, αλλά ο λαός».

Η τοποθέτηση του κ. Τσίπρα, η οποία κατεγράφη τόσο από το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες, όσο και από το ΔΝΤ, οδηγεί σε ένα διαφορετικό τοπίο: η κυβέρνηση θα επιμείνει στην επίτευξη συμφωνίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά αυτή δεν θα υπογραφεί πριν από τη διαδικασία της προεδρικής εκλογής. Επί της ουσίας, δηλαδή, ψηφίζοντας για Πρόεδρο της Δημοκρατίας ο κάθε βουλευτής θα καλείται να πει «ναι» ή «όχι» στη μετάβαση της χώρας στη μεταμνημονιακή εποχή, αλλά και στις συζητήσεις για ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, που επίσης θα έχουν δρομολογηθεί.

Εάν εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας, η συμφωνία για την προληπτική γραμμή πίστωσης –που ούτως ή άλλως έχει ετήσια διάρκεια– θα τεθεί σε ισχύ. Σε διαφορετική περίπτωση, θα αποτελέσει το διακύβευμα των προσεχών εκλογών, με τους πολίτες να καλούνται να επιλέξουν μεταξύ αυτής και της επαναδιαπραγμάτευσης από μηδενική βάση για διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους που επαγγέλλεται ο ΣΥΡΙΖΑ.

Οπως προαναφέρθηκε, βεβαίως, «προαπαιτούμενο» προκειμένου η κυβέρνηση να ολοκληρώσει τη διαπραγμάτευση για τη μεταμνημονιακή εποχή είναι να ολοκληρωθεί η τρέχουσα αξιολόγηση της τρόικας, αλλά και τα όποια μέτρα συμφωνηθούν να «περάσουν» από τη Βουλή.

Επί του παρόντος, όλα τα κρίσιμα θέματα της διαπραγμάτευσης παραμένουν ανοικτά, με το ΔΝΤ να τηρεί ιδιαίτερα σκληρή στάση:

– Στο ασφαλιστικό, όπου επιμένει στη θέση για αύξηση του αριθμού των ενσήμων για την καταβολή της κατώτατης σύνταξης.

– Σε νέο συνδικαλιστικό νόμο, με αιχμή όχι μόνον το λεγόμενο «λοκ άουτ», αλλά και τη διαδικασία λήψης απόφασης για την κήρυξη απεργιών.

Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, το ΔΝΤ έχει διαμηνύσει πως δεν πρόκειται να επιστρέψει στην Αθήνα, εάν δεν έχει αποσαφηνιστεί πλήρως από την ελληνική πλευρά το εύρος της επερχόμενης διαπραγμάτευσης, αλλά και το πεδίο πιθανού συμβιβασμού. Κατά τις ίδιες πηγές, το Μέγαρο Μαξίμου, σε συνεργασία με τους αρμοδίους υπουργούς, έχει επεξεργαστεί διάφορα σενάρια ενόψει της επανόδου της τρόικας, τα οποία, όμως, δεν έχουν συζητηθεί μεταξύ του κ. Σαμαρά και του κ. Ευ. Βενιζέλου, οπότε παραμένει ανοικτό το ενδεχόμενο νέων ενδοκυβερνητικών τριβών.

Οπως διαμηνύουν στενοί συνεργάτες του πρωθυπουργού, τα περιθώρια των όποιων υποχωρήσεων στο ασφαλιστικό είναι ανύπαρκτα και η Αθήνα αντιπροτείνει οι όποιες αλλαγές να εξεταστούν το 2015, στο πλαίσιο των δεσμεύσεων που θα αναλάβει η χώρα κατά τη μεταμνημονιακή περίοδο. Αντίστοιχη είναι η προσέγγιση του ΠΑΣΟΚ. Μάλιστα, συνεργάτες του κ. Βενιζέλου τονίζουν πως εάν ο κ. Σαμαράς αποδεχθεί τελικώς αλλαγές στο ασφαλιστικό στην παρούσα φάση, το πιθανότερο είναι το ΠΑΣΟΚ να αντιδράσει καταψηφίζοντας, οπότε η χώρα εκ των πραγμάτων θα οδηγηθεί σε πρόωρες εκλογές, πριν καν ανοίξει η διαδικασία ανάδειξης νέου Προέδρου της Δημοκρατίας.

Με «κόκκινες γραμμές» εμφανίζεται, όμως, το ΠΑΣΟΚ και στα εργασιακά: η Χαριλάου Τρικούπη δέχεται την αξιοποίηση υφιστάμενων διατάξεων του αστικού κώδικα που επιτρέπουν το «λοκ άουτ», καθώς και περιορισμό των προνομίων των συνδικαλιστών. Ομως, αφήνει να εννοηθεί πως θα αντιδράσει, αν για παράδειγμα ζητηθεί η λήψη αποφάσεων για απεργία να λαμβάνεται από το σύνολο των εργαζομένων ακόμη και σε τριτοβάθμιες οργανώσεις, όπως η ΟΤΟΕ, με το επιχείρημα ότι αντίστοιχο θεσμικό πλαίσιο δεν υπάρχει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, με εξαίρεση τη Βουλγαρία. Αντίστοιχη, κατά πληροφορίες, είναι και η προσέγγιση στη Ν.Δ., με το πρωθυπουργικό επιτελείο να εμφανίζεται, πάντως, πιο ευέλικτο στα εργασιακά απ’ ό,τι το ΠΑΣΟΚ.

Τέλος, πεδίο σύγκλισης τόσο μεταξύ Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ, όσο και μεταξύ της ελληνικής πλευράς με την τρόικα φαίνεται ότι μπορεί να υπάρξει σε σχέση με το νέο ενιαίο μισθολόγιο στο Δημόσιο, όπου οι καθυστερήσεις δεν οφείλονται σε θέματα ουσίας, αλλά στη σοβούσα αντιπαράθεση μεταξύ της Χαριλάου Τρικούπη και του υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης Κυρ. Μητσοτάκη.

kathimerini.gr

Με σημαντικές μεταξύ τους διαφορές, ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας, και οι επικεφαλής της τρόικας, θα αρχίσουν από την Τρίτη έναν νέο γύρο διαπραγματεύσεων, από τους πλέον σημαντικούς έως τώρα.
Πρώτιστος στόχος της κυβέρνησης είναι να πείσει τους εκπροσώπους των δανειστών ότι δεν απαιτούνται για το επόμενο έτος πρόσθετα μέτρα ύψους 2- 2,5 δισ. ευρώ, ενώ παράλληλα επιδιώκει, μεταξύ άλλων, να υπάρξει άμεσα αποδοχή για πρωτογενές πλεόνασμα ύψους τουλάχιστον 344 εκατ. ευρώ εφέτος.
«Αγκάθι» παραμένουν έως σήμερα και τα δύο από τα τέσσερα προαπαιτούμενα, βάσει των οποίων θα εκταμιευθεί η δόση του 1 δισ. ευρώ, που εκκρεμεί από τον περασμένο Ιούλιο. Το πρώτο αφορά στο σχέδιο αναδιάρθρωσης των αμυντικών βιομηχανιών της χώρας (ΕΑΣ, ΕΛΒΟ) και της ΛΑΡΚΟ.
Η κυβέρνηση έχει προτείνει τον διαχωρισμό του στρατιωτικού από το πολιτικό σκέλος για τις αμυντικές βιομηχανίες και τη συνέχιση λειτουργίας του πρώτου, ενώ για τη ΛΑΡΚΟ ζητεί να προχωρήσει η ιδιωτικοποίηση της επιχείρησης, με τη διατήρηση μέρους των εργαζομένων της.
Στον αντίποδα, η τρόικα η τρόικα επιζητεί ουσιαστικά το «λουκέτο» για τα ΕΑΣ και την ΕΛΒΟ, αμφισβητώντας την υλοποίηση των παραγγελιών από το εξωτερικό, αλλά και τους λόγους άμυνας που προβάλλει η κυβέρνηση. Για τη ΛΑΡΚΟ, δέχεται την ιδιωτικοποίησή της, αλλά με βάση το «μοντέλο ΕΡΤ».
Διαφωνία και για τη διαθεσιμότητα
Στο σκέλος της διαθεσιμότητας, η κυβέρνηση πρέπει, να πείσει την τρόικα ότι αφ' ενός καλύφθηκε ο στόχος των 12.500 δημοσίων υπαλλήλων, με την ένταξη των υπαλλήλων στα ΑΕΙ, ο οποίος και αποτελεί το πρώτο «κύμα» (έπρεπε να έχει υλοποιηθεί, βάσει του Μνημονίου, έως το τέλος του Σεπτεμβρίου).
Και αφετέρου, ότι πρέπει να υπάρξει δίμηνη παράταση για το δεύτερο «κύμα» (με επίσης 12.500 δημοσίους υπαλλήλους), που, σύμφωνα επίσης με το Μνημόνιο, πρέπει να υλοποιηθεί έως το τέλος Δεκεμβρίου. Ταυτόχρονα, επιζητεί να προσμετρηθούν στον συνολικό αριθμό των απολύσεων, αυτές των εργαζομένων στην ΕΡΤ, των επίορκων και των υπαλλήλων των ΝΠΙΔ που θα συγχωνευθούν ή θα κλείσουν. Όμως, η τρόικα εμφανίζεται να μην δέχεται τις αιτιάσεις της κυβέρνησης.
Δεδομένο, πάντως, είναι ότι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, η κυβέρνηση προσέρχεται με συγκεκριμένες θέσεις, τις οποίες θεωρεί ισχυρά διαπραγματευτικά «ατού» για να πεισθεί η τρόικα πως η εικόνα για την ελληνική οικονομία έχει πλέον αλλάξει:
* Ότι θα υπάρξει πρωτογενές πλεόνασμα το 2013 (στο προσχέδιο του προϋπολογισμού προβλέπονται 344 εκατ. ευρώ, ενώ το υπουργείο Οικονομικών θεωρεί ότι τελικά μπορεί να προσεγγίσει το 1 δισ. ευρώ), λόγω της καλύτερης, του αναμενόμενου, πορείας των φορολογικών εσόδων. Έτσι, αναφέρει η κυβέρνηση, πρέπει να ενεργοποιηθεί η συμφωνία για να ληφθούν τον Απρίλιο 2014 οι αποφάσεις για το δημόσιο χρέος (η τρόικα επιμένει ότι η συζήτηση για το δημόσιο χρέος θα αρχίσει μετά την επικύρωση τον Απρίλιο από τη Eurostat του πλεονάσματος και πιθανότατα μετά την ελληνική προεδρία).
* Ότι η ύφεση εφέτος θα είναι μικρότερη της αρχικής εκτίμησης και με δεδομένα την, έστω και μικρή, ανάπτυξη το 2014 και τις παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής, το επόμενο έτος μπορούν να ληφθούν μόνον διαρθρωτικά μέτρα 500- 700 εκατ. ευρώ. Σε αυτά, περιλαμβάνεται, μεταξύ άλλων, η πλήρης εφαρμογή του ενιαίου μισθολογίου στον στενό δημόσιο τομέα και τις ΔΕΚΟ. Παράλληλα, δηλώνει, σύμφωνα με πληροφορίες, ότι δεσμεύεται να καταθέσει συμπληρωματικό προϋπολογισμό τον Απρίλιο, εάν διαπιστωθεί ότι είναι αναγκαία επιπλέον μέτρα, το οποίο, πάντως, δεν έχει συζητηθεί με την τρόικα.
Ο τρόμος του... κενού
Οι εκπρόσωποι των δανειστών, όμως, εμμένουν, όπως αναφέρουν οι έως σήμερα πληροφορίες, ότι το 2014 θα υπάρξει ένα κενό ύψους 2- 2,5 δισ. ευρώ. Θεωρούν ότι στον κοινωνικό προϋπολογισμό (ασφάλιση και περίθαλψη) θα υπάρξει «τρύπα» ύψους 1,8 δισ. ευρώ (συμπεριλαμβάνονται, η απώλεια εσόδων 600 εκατ. ευρώ από τη μη επιβολή της εισφοράς 0,2% στις επιχειρήσεις υπέρ ΟΑΕΕ και η μη μείωση των δαπανών κατά 250 εκατ. ευρώ από το γεγονός ότι δεν περιορίστηκαν περαιτέρω οι συντάξεις των αποστράτων).
Σημείο τριβής αποτελεί και το γεγονός ότι η κυβέρνηση εκτιμά πως από την απόδοση του μέτρου της αύξησης των ορίων συνταξιοδότησης (αποφασίστηκε στα τέλη του 2012) θα εξοικονομηθούν περισσότερα από 600 εκατ. ευρώ τη διετία 2013- 2014, ενώ η τρόικα υπολογίζει το συγκεκριμένο μέγεθος σε περίπου 300 εκατ. ευρώ.
Επιπλέον, η τρόικα θεωρεί ότι δεν θα επιτευχθεί το 2014 ο στόχος για την αύξηση των φορολογικών εσόδων από την αναδιάρθρωση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού και την εφαρμογή των ήδη ψηφισθέντων μέτρων. Κάποιοι δε, φέρουν ως παράδειγμα το νομοσχέδιο για τον ενιαίο φόρο στα ακίνητα (προβλέπει βεβαιωμένους φόρους 3,5 δισ. ευρώ και έσοδα 2,85 δισ. ευρώ), που δέχεται «βολές κατά ριπάς» από τους βουλευτές των δύο κομμάτων που μετέχουν στην κυβέρνηση.
Εν κατακλείδι, η τρόικα ζητεί:
* αφενός να ληφθούν μέτρα ύψους 2- 2,5 δισ. ευρώ το 2014 (το Μνημόνιο αναφέρει ότι με τον προϋπολογισμό 2014 πρέπει να ληφθούν όλα τα αναγκαία μέτρα για να υπάρξει πρωτογενές πλεόνασμα 2,5% του ΑΕΠ)
* και αφ' ετέρου να προσδιορισθούν από τώρα επακριβώς και να ψηφιστούν από τη Βουλή (πιθανόν μέσω του νέου Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου) τα συνολικά μέτρα για τη διετία 2015- 2016 (με πιθανή, πάντως, ρήτρα μη εφαρμογής τους, εάν νεώτερα στοιχεία καταδείξουν ότι δεν είναι απαραίτητα).
Και ένα ιδιότυπο «μπρα ντε φερ» θα λάβει χώρα και σε αυτό στο σημείο. Με την κυβέρνηση να διατείνεται ότι δεν πρέπει να αρχίσει τώρα η συζήτηση για τα μέτρα της διετίας 2015- 2016, καθώς δεν είναι δυνατόν να προσδιορισθεί ακόμη σαφώς η επίδραση από την ανάπτυξη της οικονομίας, από τις παρεμβάσεις στο δημόσιο χρέος και από την απόδοση των μεταρρυθμίσεων από το 2015 και μετά. Και με την τρόικα να «ανταπαντά» ότι πρέπει να κλείσουν από τώρα όσο το δυνατόν περισσότερες εκκρεμότητες, προτού η Ελλάδα εισέλθει σε εκλογικό κύκλο.