Η airtickets τίθεται, και τυπικά, σε καθεστώς εποπτείας από την ΙΑΤΑ καθώς από την Τρίτη 3 Ιουλίου τοποθετείται σε αυτήν επίτροπος (trustee). Αυτό προκύπτει από ενημέρωση που απέστειλε η ΙΑΤΑ στα ελληνικά γραφεία-μέλη της την Παρασκευή 29 Ιουνίου.

Την τοποθέτηση επιτρόπου (σ.σ. εξειδικευμένο γραφείο το οποίο προσέλαβε η ΙΑΤΑ για να εποπτεύει τις λειτουργίες και την οικονομική κατάσταση της εταιρείας) είχε αποδεχθεί η πλευρά των ιδιοκτητών της airtickets, στο πλαίσιο συμφωνίας που είχε υπογραφεί με την ΙΑΤΑ στις 18 Μαΐου.

Όπως προκύπτει από σχετικά έγγραφα της ΙΑΤΑ που έχει στη διάθεσή του το Euro2day.gr, το ταξιδιωτικό πρακτορείο που ανήκει στην Tripsta και φέρει την επωνυμία «AirTickets Τουριστικές Υπηρεσίες Α.Ε» είχε τεθεί ουσιαστικά υπό επιτήρηση με τη συμφωνία της 18ης Μαΐου. Μια συμφωνία η οποία αφορά τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η airtickets, προκειμένου να εξοφλήσει σταδιακά τις οφειλές σε βάθος διετίας.

Πιο συγκεκριμένα, η συμφωνία προβλέπει πως η airtickets θα απομειώνει κάθε μήνα τις οφειλές της. Το πλάνο αποπληρωμής ξεκινά τον Ιούνιο του 2018 και ολοκληρώνεται τον Ιούνιο του 2020, οπότε θα πρέπει να έχουν μηδενιστεί οι οφειλές της εταιρείας προς τις αεροπορικές εταιρείες.

Από έλεγχο που διενήργησε η ΙΑΤΑ διαπιστώθηκε πως οι συνολικές οφειλές της εταιρείας (συμπεριλαμβανομένων αυτών που προέρχονταν μέσω των υποκαταστημάτων που λειτουργούσε σε Μάλτα, Ιρλανδία και Γερμανία) ανέρχονταν σε 72.381.643 ευρώ.

Την 1η Ιουνίου 2018 η ΙΑΤΑ προχώρησε σε μέτρα κατά της Tripsta.net, ιδιοκτήτριας της airtickets, περιορίζοντας τη δυνατότητά της να διενεργεί πωλήσεις αεροπορικών εισιτηρίων μόνο μέσω πιστωτικών καρτών.

Ο «συναγερμός» της ΙΑΤΑ αναφορικά με την airtickets ενεργοποιήθηκε στις 4 Ιουνίου, ημέρα κατά την οποία τα ταξιδιωτικά γραφεία έπρεπε να έχουν εξοφλήσει στο ελληνικό γραφείο της ΙΑΤΑ (BSP Greece) τα ποσά που όφειλαν για πωλήσεις αεροπορικών εισιτηρίων που πραγματοποίησαν τον Μάιο. Στη συγκεκριμένη (καταληκτική) ημερομηνία, η airtickets βρέθηκε σε αδυναμία να καταβάλει τις οφειλές της, οι οποίες ανέρχονταν σε 61.093.736 ευρώ. Την επόμενη μέρα (5 Ιουνίου) η ΙΑΤΑ κοινοποίησε στην εταιρεία την παρατυπία και, όπως αναφέρει η διεθνής ένωση, η airtickets επιβεβαίωσε πως δεν ήταν σε θέση να πληρώσει τα οφειλόμενα.

Από εκείνη τη στιγμή, η IATA επέτρεπε στην airtickets να εκδίδει αεροπορικά εισιτήρια μόνο με τη χρήση πιστωτικών καρτών και EasyPay. Σύμφωνα με την ΙΑΤΑ, στις 5 Ιουνίου 2018 το συνολικό άνοιγμα της airtickets προς τις αεροπορικές εταιρείες ανερχόταν σε 69.535.330 ευρώ.

Η ασφυκτική οικονομική κατάσταση στην οποία είχε περιέλθει η εταιρεία Tripsta, ιδιοκτήτρια των δύο μεγαλύτερων online ταξιδιωτικών πρακτορείων της ελληνικής αγοράς airtickets και travelplanet24 επιβεβαιώθηκε την περασμένη Τετάρτη, όταν έγινε γνωστό πως απολύθηκαν περί τους 200 από τους εργαζομένους της (σύμφωνα με την ΙΑΤΑ, παραμένουν στην εταιρεία 40 υπάλληλοι).

Η δημοσιότητα που ακολούθησε, κινητοποίησε την ΙΑΤΑ, η οποία κάλεσε τη διοίκηση της εταιρείας να την ενημερώσει για την οικονομική της κατάσταση. Ύστερα από τις εξηγήσεις που έλαβε από τον δ/ντα σύμβουλο της airtickets Φίλιππο Μπρίνκμαν, η ΙΑΤΑ αποφάσισε να μη θέσει, σε αυτή τη φάση, την εταιρεία σε καθεστώς default (χρεοκοπίας). Κι αυτό καθώς, όπως αναφέρει σε σχετική ενημέρωση προς τα ελληνικά γραφεία-μέλη της, δεν υπάρχει ρίσκο να αυξηθούν οι οφειλές της πέραν αυτών που έχει συμφωνήσει να αποπληρώνει ανά μήνα μέχρι τον Ιούνιο του 2020.

Καθοριστικό ρόλο στην απόφαση της ΙΑΤΑ έπαιξε το γεγονός πως η εταιρεία ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι ανέστειλε (προσωρινά, κατά την ίδια) την έκδοση μελλοντικών αεροπορικών εισιτηρίων. Ταυτόχρονα, πάντως, η εταιρεία φέρεται να τηρεί, μέχρι στιγμής, το πλάνο αποπληρωμής που έχει συμφωνήσει με την ΙΑΤΑ.

Η διοίκηση της airtickets φέρεται να έχει εκφράσει στην ΙΑΤΑ την αισιοδοξία της πως θα έχει επιλύσει εντός του Ιουλίου τα θέματα που της προκάλεσαν προβλήματα ρευστότητας, σε μια προσπάθεια να ανακτήσουν τη δυνατότητα έκδοσης εισιτηρίων. Η ΙΑΤΑ, από την πλευρά της, παρείχε «παράθυρο» χρόνουστην εταιρεία να πείσει την αγορά πως θα είναι σε θέση να τηρήσει το πλάνο απομείωσης των οφειλών της.

Οι οφειλές και ο οδικός χάρτης της επιβίωσης

Στην πιο πρόσφατη ενημέρωση της ΙΑΤΑ αναφέρεται πως στις 29 Ιουνίου 2018 οι οφειλές της airtickets ανέρχονταν σε 67.927.224 ευρώ. Από τη συμφωνία που υπέγραψε η εταιρεία με την ΙΑΤΑ, την ίδια στιγμή, προκύπτει πως ο οδικός χάρτης της επιβίωσής της μόνο στρωμένος με ροδοπέταλα δεν θα είναι.

Από το πλάνο απομείωσης των οφειλών της προκύπτει πως το δίμηνο Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου θα είναι καθοριστικό για το μέλλον της. Κι αυτό καθώς τον Σεπτέμβριο θα πρέπει να μειώσει τις οφειλές της κατά 2,7 εκατ. ευρώ, ώστε στις 29/9/2018 να μην υπερβαίνουν τα 64 εκατ. ευρώ. Ακόμα πιο δύσκολος, ωστόσο, θα είναι ο Οκτώβριος καθώς μέχρι τις 30 του μήνα, η εταιρεία θα πρέπει να έχει μειώσει κατά 8 επιπλέον εκατ. ευρώ τις οφειλές της, ώστε να μην υπερβαίνουν τα 56 εκατ. ευρώ.

Τις δυσκολίες του εγχειρήματος επισημαίνουν παράγοντες του χώρου, τονίζοντας πως αυτό θα πρέπει να επιτευχθεί ενώ η εταιρεία έχει ήδη σταματήσει να πουλά αεροπορικά εισιτήρια, άρα δεν θα έχει να αναμένει προμήθειες από τις αεροπορικές εταιρείες και τα συστήματα διαχείρισης κρατήσεων (GDS). Οπότε, εξηγούν, κι εφόσον η εταιρεία δεν καταφέρει να ανακτήσει τη δυνατότητα έκδοσης εισιτηρίων, θα αναμένει έσοδα κυρίως από τα εισιτήρια που είχε πουλήσει μέχρι πρόσφατα και αφορούν προμήθειες από τις αεροπορικές εταιρείες και έσοδα από επίτευξη στόχων πωλήσεων από τα συστήματα διαχείρισης κρατήσεων (GDS).

Εφόσον η εταιρεία περάσει χωρίς απώλειες των «κάβο» του Οκτωβρίου, εκτιμάται ότι θα εξασφαλίσει ένα παράθυρο χρόνου τεσσάρων μηνών προκειμένου να προετοιμαστεί για το επόμενο δύσκολο εμπόδιο του Ιανουαρίου 2019, όταν θα κληθεί να μειώσει τις οφειλές της κατά 18 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με το σχετικό πλάνο, στις 30 Ιανουαρίου 2019 οι οφειλές της airtickets δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν τα 37 εκατ. ευρώ, έναντι 55 εκατ. ευρώ στα τέλη Δεκεμβρίου 2018.

Πρόκειται για την περίοδο κατά την οποία τα ταξιδιωτικά πρακτορεία εισπράττουν το μεγαλύτερο μέρος των προμηθειών και μπόνους επίτευξης στόχων πωλήσεων από τις αεροπορικές εταιρείες και τους πολυεθνικούς ομίλους που ελέγχουν τα συστήματα διαχείρισης κρατήσεων (GDS).

Πώς ήρθε η ασφυξία

To Euro2day.gr απηύθυνε εννέα γραπτά ερωτήματα στον επικεφαλής του ομίλου Tripsta και δ/ντα σύμβουλο της airtickets Φ. Μπρίνκμαν. Η εταιρεία, ωστόσο, επέλεξε να αξιοποιήσει κάποια από τα ερωτήματα προκειμένου να διευκρινίσει σημεία που θεωρεί σημαντικά.

Μετά και τις διευκρινίσεις του ομίλου Tripsta, ωστόσο, παραμένουν αναπάντητες αρκετές πτυχές του βασικού ερωτήματος: Πώς είναι δυνατόν να δημιουργεί οφειλές ύψους 70 εκατ. ευρώ η εταιρεία, ενώ οι καταναλωτές/πελάτες της καταβάλλουν εξ ολοκλήρου την αξία του αεροπορικού τους εισιτηρίου ταυτόχρονα με την έκδοσή του.

Έτσι, η εταιρεία (σ.σ. και κάθε άλλο online ταξιδιωτικό πρακτορείο) εισπράττει άμεσα χρήματα, τα οποία αποδίδει στη συνέχεια στις αεροπορικές εταιρείες μέσω του γραφείου BSP της ΙΑΤΑ, έως και ένα μήνα αργότερα (σ.σ. ανάλογα με την ημέρα του μήνα που εκδόθηκε το εισιτήριο).

Στην αρχική του ανακοίνωση ο όμιλος Tripsta «φωτογράφιζε», χωρίς να κατονομάζει, αυτούς που θεωρεί βασικούς υπεύθυνους για το πρόβλημα ρευστότητας που αντιμετώπισε. Πιο συγκεκριμένα ανέφερε: «Παρά τις διαρκείς προσπάθειες των εταιρειών να ανταπεξέλθουν στην αναίτια και άδικη συμπεριφορά συνεργατών τους και συγκεκριμένα πολυεθνικών εταιρειών διαχείρισης συστημάτων κρατήσεων και διανομής εισιτηρίων, δυστυχώς η πρωτοφανώς άδικη, επιθετική και καταχρηστική συμπεριφορά απέναντί τους αποστράγγισε αιφνίδια τα ταμειακά τους διαθέσιμα».

Την επόμενη μέρα (Παρασκευή 29 Ιουνίου) σε ανακοίνωση με διευκρινίσεις που εξέδωσε, κατονομάζει αυτούς που περιέγραφε στην αρχική ανακοίνωση. Σ’ αυτή αναφέρεται: «Επειδή υπήρξε κακόπιστη και καταχρηστική παραβίαση των συμβατικών υποχρεώσεων από την Travelport, λαμβάνονται όλα τα νόμιμα και δικαστικά μέσα εναντίον τους, με στόχο τη δικαίωση της Εταιρείας από την ανεξάρτητη Δικαιοσύνη».

Σε άλλο σημείο της ανακοίνωσης, η εταιρεία εκπέμπει «μήνυμα» και προς μια δεύτερη εταιρεία σημειώνοντας: «Στο σημείο αυτό, σημειώνουμε ότι η Εταιρεία αναμένει πληρωμή συμφωνημένων απαιτήσεών της από την εταιρεία διαχείρισης συστημάτων κρατήσεων, την Amadeus, με την οποία εξακολουθεί να συνεργάζεται και τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για την εξυπηρέτηση των πελατών της, όπως για παράδειγμα επιστροφή χρημάτων από τυχόν ακυρώσεις εισιτηρίων και άλλα σχετικά αιτήματα».

Στις ευθείες βολές της διοίκησης της Tripsta κατά της Travelport αντέδρασε άμεσα η δεύτερη μέσω εκπροσώπου της, ο οποίος δήλωσε: «Σύμφωνα με την πολιτική της εταιρείας, η Travelport δεν είναι σε θέση να μοιραστεί δημόσια οποιαδήποτε πληροφορία σχετικά με τις ατομικές της συμφωνίες με συνδρομητές. Αυτό που μπορούμε να πούμε όμως είναι ότι αρνούμαστε κατηγορηματικά οποιαδήποτε παράβαση στις σχέσεις μας με την Tripsta και θα υπερασπιστούμε δυναμικά, σε περίπτωση που ξεκινήσει οποιαδήποτε δικαστική διαδικασία».

Στο πιο πρόσφατο ενημερωτικό σημείωμα που έστειλε η ΙΑΤΑ στα ελληνικά ταξιδιωτικά γραφεία (Παρασκευή 29 Ιουνίου 2018), το θέμα των ευθυνών που αποδίδει η Tripsta σε συγκεκριμένη εταιρεία διαχείρισης συστημάτων κρατήσεων (GDS) επανέρχεται.

Επικαλούμενη ενημέρωση που είχε από τον δ/ντα σύμβουλο της airtickets (Φ. Μπρίνκμαν) η ΙΑΤΑ αναφέρει πως «η airtickets επιβεβαίωσε πως η βασική εταιρεία διαχείρισης συστημάτων κρατήσεων (GDS) με την οποία συνεργαζόταν διέκοψε τη σύμβασή τους». Επιπλέον, σημειώνεται πως η εταιρεία GDS παρακράτησε σημαντικά ποσά, τα οποία ήταν κρίσιμα για τη ρευστότητα που χρειαζόταν η airtickets προκειμένου να καλύψει λειτουργικές της ανάγκες μέχρι τον Σεπτέμβριο.

Σημειώνεται πως, σύμφωνα με πληροφορίες του Euro2day.gr, η Travelport ήταν η βασική εταιρεία συστημάτων διαχείρισης κρατήσεων (GDS) της airtickets, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το 80% των πωλήσεων εισιτηρίων που πραγματοποιούσε.

Η κατάσταση που θα διαμορφωθεί στις σχέσεις της Tripsta με τα συστήματα διαχείρισης κρατήσεων (GDS) με τα οποία συνεργάζεται ίσως καθορίσει και το μέλλον της, σύμφωνα με στελέχη της αγοράς. Όπως εξηγούν, αν η επίλυση των μεταξύ τους διαφορών οδηγηθεί στις δικαστικές αίθουσες, τίθενται ακόμα περισσότερο εν αμφιβόλω η εξυπηρέτηση του πλάνου αποπληρωμής των οφειλών της, που έχει συμφωνήσει η airtickets με την ΙΑΤΑ.

Η περίπτωση της Tripsta φέρνει στην επιφάνεια τον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζουν οι εταιρείες συστημάτων διαχείρισης κρατήσεων (GDS) στη βιωσιμότητα των ταξιδιωτικών γραφείων που διαχειρίζονται μεγάλο όγκο κρατήσεων αεροπορικών εισιτηρίων.

Είναι χαρακτηριστικό πως η Tripsta και τα online ταξιδιωτικά πρακτορεία που ελέγχει (airtickets, travelplanet24) φέρεται να έχει μηδενικό τραπεζικό δανεισμό, δεν έχει οφειλές προς το δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία, ενώ φέρεται να κατέβαλε το σύνολο των δεδουλευμένων και των νόμιμων αποζημιώσεων στους περίπου 200 εργαζόμενους που απολύθηκαν την περασμένη εβδομάδα.

Οι εταιρείες συστημάτων διαχείρισης κρατήσεων (GDS) ωστόσο, αποτελούν μόνο τη μία από τις «μεταβλητές» που οδήγησαν την airtickets και την Tripsta σε ασφυξία.

Διασταυρωμένες πληροφορίες του Euro2day.gr οδηγούν στο συμπέρασμα πως η κατάσταση ξέφυγε από κάθε έλεγχο τον Μάιο. Τότε, όπως προκύπτει από διαφορετικές πηγές, επέδρασαν καταλυτικά πολλές διαφορετικές αλλά συνδεόμενες «μεταβλητές», που αποστράγγισαν την εταιρεία από την απαραίτητη ρευστότητα.

Μεγάλη αύξηση όγκου πωλήσεων: Η εταιρεία φέρεται να κατέγραφε άνοδο πωλήσεων εισιτηρίων της τάξης του 25% φέτος, γεγονός που αύξησε τα ποσά που θα έπρεπε να καταβληθούν στην ΙΑΤΑ.

Ταυτόχρονα, οι πωλήσεις αυξήθηκαν ακόμα περισσότερο από το γεγονός πως η airtickets φέρεται να ολοκλήρωσε τη σύμβαση που είχε με μεγάλο γραφείο χονδρικής πώλησης αεροπορικών εισιτηρίων, το οποίο πραγματοποιούσε πωλήσεις για λογαριασμό της. Έτσι, ο συγκεκριμένος όγκος πωλήσεων διοχετεύθηκε στην airtickets. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του Euro2day.gr, ο επιπλέον όγκος πωλήσεων εισιτηρίων ήταν της τάξης των 15-18 εκατ. ευρώ ανά 15νθήμερο. Το αποτέλεσμα ήταν να αυξηθούν ακόμα περισσότερο τα ποσά που θα έπρεπε να καταβληθούν στο τέλος του μήνα στην ΙΑΤΑ, λόγω του αυξημένου αριθμού εισιτηρίων που εκδίδονταν.

Εκπτώσεις: Σε μια προσπάθεια να συγκεντρωθούν χρήματα για να καλυφθούν οι άμεσες ανάγκες ρευστότητας, η διοίκηση της εταιρείας φέρεται να προχώρησε σε σημαντικές εκπτώσεις, προκειμένου να αυξήσει περαιτέρω τις πωλήσεις εισιτηρίων.

Παράγοντες του χώρου που παρακολουθούν καθημερινά τη διακύμανση των τιμών πώλησης αεροπορικών εισιτηρίων έκαναν λόγο στο Euro2day.gr για εκπτώσεις της τάξης των 50 ευρώ σε εισιτήρια αξίας 300 ευρώ. Αυτό, εξηγούν, είχε αποτέλεσμα να αυξηθούν ακόμα περισσότερο οι πωλήσεις αλλά και τα ποσά που θα έπρεπε να καταβληθούν στην ΙΑΤΑ. Ταυτόχρονα, όμως, δημιούργησαν μια «τρύπα» εσόδων (λόγω των εκπτώσεων), η οποία θα έπρεπε να καλυφθεί, διογκώνοντας ακόμα περισσότερο το πρόβλημα.

Αναψαν κόκκινο οι αεροπορικές: Η απότομη αύξηση των πωλήσεων της airtickets τον Μάιο ενεργοποίησε τα αντανακλαστικά μεγάλων αεροπορικών εταιρειών, οι οποίες αποφάσισαν να παγώσουν τις κρατήσεις προκειμένου να ελαχιστοποιήσουν το ρίσκο απώλειας εσόδων.  Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του Euro2day.gr, η airtickets δέχθηκε ισχυρό πλήγμα τον Μάιο, όταν μεγάλη αεροπορική εταιρεία της ανατολικής Μεσογείου (το όνομά της είναι εν γνώσει του Euro2day.gr) την «έκοψε» από τα συστήματα κρατήσεών της.

Το πλήγμα, σύμφωνα με στελέχη του χώρου, ήταν ισχυρό καθώς ο συγκεκριμένος αερομεταφορέας φέρεται να ήταν η υπ’ αριθμόν ένα εταιρεία στο χαρτοφυλάκιο προμηθευτών της airtickets. Σύμφωνα με έμπειρα στελέχη του χώρου, η ημερήσια παραγωγή (πώληση) εισιτηρίων της συγκεκριμένης αεροπορικής εταιρείας από την airtickets ανερχόταν «σε αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ», που μεταφραζόταν σε μερικά εκατ. στο τέλος κάθε μήνα».

Το ίδιο με την ισχυρή εταιρεία της ανατολικής Μεσογείου φέρεται να έκαναν και άλλες μεγάλες αεροπορικές εταιρείες, προκειμένου να διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους, με αποτέλεσμα η airtickets να βρεθεί χωρίς βασικούς προμηθευτές, εξηγούν στελέχη του χώρου. Ταυτόχρονα εξανεμίζονταν οι προοπτικές να εισπράξει έσοδα από προμήθειες και μπόνους επίτευξης στόχων αφού οι πωλήσεις της θα έπεφταν.

Παράγοντας της εγχώριας ταξιδιωτικής αγοράς περιέγραψε στο Euro2day.gr την κατάσταση που διαμορφώθηκε για την airtickets τον Μάιο ως εξής: «Κάποια στιγμή πανικοβλήθηκαν οι αεροπορικές ότι μπορεί να χάσουν τα χρήματά τους, μετά πανικοβλήθηκαν τα GDS και η κατάσταση εκτροχιάστηκε».

Η συμφωνία με IATA: Στελέχη του χώρου αναγνωρίζουν στον επικεφαλής της Tripsta ότι δεν «κρύφτηκε». Αντίθετα, εξηγούν, πήγε στην έδρα της ΙΑΤΑ στη Μαδρίτη, τους εξήγησε το πρόβλημα και τους ζήτησε να βρεθεί λύση. Παράλληλα ζητήθηκε από τις αεροπορικές να ανοίξουν τα συστήματά τους προκειμένου να μπορεί να πουλά εισιτήριά τους μέσω πιστωτικών καρτών (το επιτρέπει υπό προϋποθέσεις η ΙΑΤΑ), ώστε να συγκεντρωθούν πιο γρήγορα έσοδα για την εξόφληση των οφειλών τους. Εκείνες, όμως, αρνήθηκαν.

Οι ίδιες πηγές εκτιμούν πως υπό την πίεση των μεγάλων αεροπορικών εταιρειών, οι ιδιοκτήτες της Tripsta συμφώνησαν σε ένα πλάνο αποπληρωμής οφειλών διετούς διάρκειας, το οποίο χαρακτηρίζεται από παράγοντες της αγοράς, από ασφυκτικό έως μη ρεαλιστικό. Άλλες πηγές της ελληνικής αγοράς θεωρούν πως η διάρκεια του πλάνου θα έπρεπε να είναι τουλάχιστον τετραετής. Κάτι, όμως, που θα ήταν πολύ δύσκολο να δεχθούν οι αεροπορικές εταιρείες.

Το πλάνο αποπληρωμής