Στις ράγες υλοποίησης έβαλε το ΣτΕ τον πολύπαθο σταθμό «Βενιζέλου» του μετρό Θεσσαλονίκης, απορρίπτοντας προσφυγές που είχαν κατατεθεί κατά της μεθόδου της απόσπασης και επανατοποθέτησης των αρχαίων.

Επειτα από σχεδόν δέκα μήνες στασιμότητας, ανοίγει πλέον ο δρόμος για την κατασκευή του σταθμού. Είναι η δεύτερη φορά, τα τελευταία πέντε χρόνια, που το ΣτΕ λαμβάνει ανάλογη απόφαση. Σύμφωνα με το ypodomes.com, 13 ανώτατοι δικαστές τάχθηκαν υπέρ της απόρριψης της προσφυγής και 12 κατά. Η κυβέρνηση και η Αττικό Μετρό δεν έχουν ακόμη αντιδράσει καθώς περιμένουν την επίσημη ανακοίνωση του ΣτΕ. Ωστόσο, έχουν ήδη αρχίσει τις διεργασίες προκειμένου να μη χαθεί άλλος πολύτιμος χρόνος. Τα υπουργεία Υποδομών και Πολιτισμού βρίσκονται σε επικοινωνία και μόλις ανακοινωθεί η απόφαση του ΣτΕ θα εργαστούν στενά για να προχωρήσει άμεσα η κατασκευή του σταθμού «Βενιζέλου».

Από το βήμα της ΔΕΘ του 2019, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε ανακοινώσει ότι ο σταθμός «Βενιζέλου» θα κατασκευαστεί με τη μέθοδο της απόσπασης και επανατοποθέτησης των αρχαιοτήτων, όπως δηλαδή συνέβη και με ανάλογους σταθμούς σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Είχε τονίσει ότι είναι ο πιο γρήγορος και οικονομικός τρόπος και προσδιόρισε την έναρξη λειτουργίας της βασικής γραμμής του μετρό Θεσσαλονίκης (η οποία κατασκευάζεται από τον Ιούνιο του 2006) τον Απρίλιο του 2023.

Αντιδράσεις

Στην ανακοίνωση αντέδρασαν ο ΣΥΡΙΖΑ, οι αρχαιολόγοι, ο Γιάννης Μπουτάρης και διάφοροι πολιτισμικοί σύλλογοι. Τον Ιούλιο του 2020, η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, η Χριστιανική Αρχαιολογική Εταιρεία και η Κίνηση Πολιτών Θεσσαλονίκης για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς (με μπροστάρη τον Γιάννη Μπουτάρη) κατέθεσαν προσφυγή στο ΣτΕ, ζητώντας να μην αποσπαστούν από το σταθμό τα αρχαία και να κατασκευαστεί παρουσία τους, δηλαδή in situ. Οπως ήταν φυσικό, οι προσφυγές έβαλαν φρένο στις εργασίες κατασκευής, με αποτέλεσμα να χαθεί πολύτιμος χρόνος δέκα ολόκληρων μηνών. Από την Αττικό Μετρό διαρρέεται ότι θα καταβληθεί η μέγιστη δυνατή προσπάθεια για να καλυφθεί ο χαμένος χρόνος, ενώ φέρεται να απομακρύνεται το ενδεχόμενο έναρξης λειτουργίας τον Απρίλιο του 2023 και να μεταφέρεται κάποια στιγμή στο δεύτερο εξάμηνο του ίδιου έτους.

Η μοναδική που αντέδρασε στη διαρροή της απόφασης του ΣτΕ ήταν η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, η οποία είχε καταθέσει προσφυγή. Με «πύρινη» ανακοίνωση 260 λέξεων διασπείρει διχαστικό λόγο καθώς κάνει αναφορά σε «πύρρειο νίκη για την κυβέρνηση και διεθνή διασυρμό για την Ελλάδα». Επιπλέον, ισχυρίζεται ότι «πρόκειται για τη μεγαλύτερη πολιτισμική καταστροφή που θα έχει συντελεστεί στη χώρα μας τα τελευταία πενήντα χρόνια» και για «αφόρητο πλήγμα για το πολιτισμικό κύρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, πολύ δε περισσότερο για τον ίδιο τον ελληνικό πολιτισμό».

Οκτώ χρόνια πριν

Να σημειωθεί ότι τα αρχαία στο σταθμό «Βενιζέλου» ανακαλύφθηκαν πριν από οκτώ χρόνια. Εκτοτε, η Πολιτεία -μέσω των εκάστοτε κυβερνήσεων- έχει αλλάξει θέσεις πολλές φορές για το ζήτημα, οδηγώντας συνολικά το έργο σε καθυστέρηση. Αρχικά, είχε υιοθετηθεί η απόσπαση των αρχαίων και η μεταφορά τους σε μουσείο. Ακολούθησε απόφαση για απόσπαση και επανατοποθέτηση, μετά απόφαση για κατασκευή του σταθμού χωρίς απόσπαση των αρχαίων και τώρα υιοθετήθηκε ως η βέλτιστη λύση η απόσπαση και επανατοποθέτηση. Υπενθυμίζεται ότι η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ έκανε τα εγκαίνια σταθμού του μετρό με… μουσαμάδες, ισχυριζόμενη ότι το 2020 θα ξεκινούσαν τα δρομολόγια. Και τότε έλεγε τη μισή αλήθεια, γιατί απέκρυπτε ότι από τα δρομολόγια του μετρό θα εξαιρούνταν ο σταθμός της «Βενιζέλου», ο οποίος δεν είχε κατασκευαστεί. Δηλαδή, θα ξεκινούσε ένα κολοβό μετρό από το οποίο απουσίαζε ο πιο κεντρικός σταθμός του. Επιπλέον, απέκρυπταν πως όταν θα έφτανε η ώρα να «κουμπώσει» ο σταθμός της «Βενιζέλου» με τη βασική γραμμή του μετρό, τότε όλα τα δρομολόγια θα διακόπτονταν για 18 μήνες!

Τον Απρίλιο του 2013, τα μέλη της Ομάδας Εργασίας του Τμήματος Κεντρικής Μακεδονίας του ΤΕΕ παρουσίασαν την πρότασή τους για την κατασκευή του σταθμού «Βενιζέλου». Προέβλεπε την προσωρινή απόσπαση των αρχαιοτήτων και την επανατοποθέτηση-ανάδειξη σχεδόν του συνόλου τους (σε ποσοστό τουλάχιστον 85% έως και 95%) στον φυσικό τους χώρο, αφότου ολοκληρωθεί η κατασκευή του σταθμού. Στην Ομάδα συμμετείχε και ο σημερινός αντιπεριφερειάρχης Υποδομών Κεντρικής Μακεδονίας και πρόεδρος (τότε) του ΤΕΕ/ΤΚΜ, Πάρις Μπίλλιας. Με βάση την πρόταση, οι αρχαιότητες διατηρούνται στην αρχική τους θέση σχεδόν στο σύνολό τους (με εξαίρεση μόνο τα 45 τ.μ. επί συνόλου 1.600 τ.μ., όπου θα βρίσκονται οι διελεύσεις αγωγών εξαερισμού και παροχών και οι κυλιόμενες σκάλες). Οι αρχαιότητες θα γίνονται αντιληπτές οπτικά και κιναισθητικά από τους χρήστες του μετρό και θα αποτελούν επισκέψιμο κομμάτι του σταθμού, δημιουργώντας μάλιστα την αίσθηση ότι βρίσκονται σε ανοιχτό χώρο.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου