Λιγότερες από 20 ημέρες απομένουν για να… σφυρίξει η λήξη της τελευταίας παράτασης υπαγωγής αυθαιρέτων στη σχετική ρύθμιση του υπουργείου Περιβάλλοντος.

Οπως εξηγούν πηγές στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής, ήδη η συμμετοχή των ιδιοκτητών είναι αυξημένη, δεδομένου ότι στις 30 Σεπτεμβρίου εκπνέει η σχετική προθεσμία, μέσω της οποίας οι πολίτες μπορούν να «σώσουν» τις κατοικίες τους από επιπλέον πρόστιμα αλλά και κατεδαφίσεις για τα μεγάλα -όπως χαρακτηριστικά λέγονται- αυθαίρετα. Η συγκεκριμένη κατηγορία είναι η 5η και αφορά κτίσματα που έχουν πολλές παραβάσεις και μπορούν έναντι χρημάτων να τα διατηρήσουν για 30 έτη.

Για τις τέσσερις πρώτες κατηγορίες αυθαιρέτων που δεν θα κάνουν υπαγωγή του ακινήτου τους τόσο στον ισχύοντα νόμο όσο και στη ρύθμιση που έφερε το ΥΠΕΝ, θα έρθουν αντιμέτωποι με έως και 40% προσαύξηση του προστίμου όταν θα πέσει η αυλαία υπαγωγής των αυθαιρέτων, η οποία θα γίνει μέσω της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας Κτιρίου, στις 31 Μαρτίου 2026. Συγκεκριμένα, οι πολίτες θα έχουν αύξηση του προστίμου κατά 20% την πρώτη χρονιά και για κάθε επόμενη θα επιβαρύνονται με επιπλέον 5%. Για την 5η κατηγορία, η 30ή Σεπτεμβρίου είναι καταληκτική ημερομηνία και δεν αναμένεται να δοθεί άλλη πίστωση χρόνου.

Ετερος πονοκέφαλος για τους ιδιοκτήτες είναι όμως και οι ημιυπαίθριοι χώροι. Οπως εξηγεί στον «Ε.Τ.» της Κυριακής η αγρονόμος – τοπογράφος – μηχανικός Γραμματή Μπακλατσή, «η διαδικασία αφορά στην καταβολή ειδικού προστίμου που επιτρέπει τη διατήρηση για 30 χρόνια ημιυπαίθριων χώρων, καθώς και χώρων που βρίσκονται στο υπόγειο ή άλλη στάθμη του κτιρίου, οι οποίοι βρίσκονται μέσα στον εγκεκριμένο κτιριακό όγκο βάσει της οικοδομικής του άδειας η οποία εκδόθηκε και έχουν μετατραπεί σε χώρους κυρίας χρήσης καθ’ υπέρβασιν των όρων και περιορισμών δόμησης του ακινήτου, εφόσον η χρήση τους δεν απαγορεύεται από τις πολεοδομικές διατάξεις για τις χρήσεις γης που ισχύουν στην περιοχή του ακινήτου».

Τι θεωρείται ημιυπαίθριος χώρος πολεοδομικά κατά τον ΓΟΚ, που αν έχει κλειστεί μέχρι τις 27 Ιουλίου 2011 πρέπει να τακτοποιηθεί;

Σύμφωνα με την κ. Μπακλατσή, η έννοια του ημιυπαίθριου χώρου εμφανίστηκε πρώτη φορά στον Γενικό Οικοδομικό Κανονισμό του 1985 (ΓΟΚ ’85) σε αντικατάσταση του ΓΟΚ ’73 με στόχο μια καλύτερη ποιότητα δόμησης και ζωής στον αστικό κύκλο. Ηταν η πρώτη φορά που μια τέτοια έννοια εισαγόταν στο νομοθετικό σύστημα και εθεωρείτο πραγματικά καινοτόμος. Ο επίσημος ορισμός του ημιυπαίθριου χώρου κατά τον ΓΟΚ είναι ο εξής: Ημιυπαίθριος χώρος είναι ο στεγασμένος χώρος του κτιρίου, του οποίου η μία τουλάχιστον πλευρά είναι ανοιχτή προς τον κοινόχρηστο χώρο ή τους ακάλυπτους χώρους του οικοπέδου που δεν προσμετρώνται στην κάλυψη και οι υπόλοιπες πλευρές του ορίζονται από τοίχους ή κατακόρυφα φέροντα ή μη στοιχεία και χρησιμοποιείται για τη μετακίνηση ή προσωρινή παραμονή ανθρώπων (ΓΟΚ ’85 Αρ. 2 παρ. 32). Ο νόμος ορίζει τον χώρο με απλό γεωμετρικό προσδιορισμό για να μην επιδέχεται αμφισβητήσεις και παρερμηνείες. Αυτό είναι που έκανε πολλούς κατασκευαστές αλλά και ιδιοκτήτες να εκμεταλλευτούν τον νόμο προς όφελός τους ή τουλάχιστον έτσι νόμιζαν καθώς το «κλείσιμο» του ημιυπαίθριου αποτελεί κατά ορισμό πολεοδομική παράβαση.

Ποια δικαιολογητικά απαιτούνται:

Πλήρη στοιχεία ιδιοκτήτη
Αδεια οικοδομής
Τοπογραφικό
Κάτοψη χώρου
Αντίγραφα των εγκεκριμένων
Παράβολο 250 ευρώ ή 500 ευρώ ανάλογα με το εμβαδόν του δηλούμενου χώρου (τ.μ.)
Ε9 και Ε1 για να εξεταστεί αν το ακίνητο είναι κύρια και μοναδική κατοικία ή αποτελεί άλλη κατοικία του ιδιοκτήτη
Αποδείξεις καταβολής παλιών προστίμων για να αφαιρεθούν από το νέο πρόστιμο που θα υπολογιστεί.
Τι γίνεται με όσους δήλωσαν το κλείσιμο των ημιυπαίθριων χώρων το 2010 με τον νόμο Μπιρμπίλη; Τους δηλώνουν ξανά;

Οσοι ολοκλήρωσαν τη διαδικασία εξοφλώντας τα πρόστιμα που υπολογίστηκαν με τον Νόμο 3843/2010 δεν χρειάζεται να προβούν σε άλλες ενέργειες. Σε περίπτωση όμως που δεν έχουν καταβληθεί όλες οι δόσεις του προστίμου που τότε υπολογίστηκε θα πρέπει να απευθυνθούν σε μηχανικό προκειμένου να υπαχθούν στον ισχύοντα νόμο περί αυθαιρέτων και να συμψηφίσουν τα ποσά που καταβλήθηκαν με το σημερινό πρόστιμο που αναλογεί. Μάλιστα, επειδή τα σημερινά πρόστιμα είναι πολύ μειωμένα, θα καταβάλουν μικρότερα ποσά.

Ως εμβαδόν χώρου λαμβάνεται το καθαρό εμβαδόν δαπέδου (χωρίς δηλαδή τις περιμετρικές και εσωτερικές τοιχοποιίες που προβλέπονται από την οικοδομική άδεια) και αθροίζονται όλοι οι διατηρούμενοι-ρυθμιζόμενοι χώροι, όπως π.χ. ημιυπαίθριοι, ημιυπόγεια και υπόγεια, πατάρια, σοφίτες κ.λπ., ανεξάρτητα από το ύψος τους.

Πώς διαμορφώνονται τα πρόστιμα για τις 4 κατηγορίες αυθαιρέτων

• Κατά 10%, αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση βρίσκεται σε περιοχές προστασίας για τις οποίες έχουν εκδοθεί και ισχύουν Προεδρικά Διατάγματα καθορισμού όρων δόμησης.
• Κατά 20%, αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του νόμου από την 1η Οκτωβρίου 2020 μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2021.
• Κατά 25%, αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί από την 1η Οκτωβρίου 2021 μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2022.
• Κατά 30%, αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του νόμου από την 1η Οκτωβρίου 2022 μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2023.
• Κατά 35%, αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί από την 1η Οκτωβρίου 2023 μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2024.
• Κατά 40%, αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του νόμου από την 1η Οκτωβρίου 2024 μέχρι τις 31 Μαρτίου 2026.

Χωρίς πρόστιμα και αναδρομικές χρεώσεις η αποκάλυψη των «ξεχασμένων» τετραγωνικών

Την ευνοϊκή διάταξη της παραγράφου 2 του άρθρου 51 του Ν. 4647/2019 για την οικειοθελή αποκάλυψη των πραγματικών επιφανειών των ιδιοκτησιών τους στους δήμους μπορούν να αξιοποιήσουν χιλιάδες ιδιοκτήτες με κλεισμένους -νομιμοποιημένους ή τακτοποιημένους – ημιυπαίθριους χώρους, μη δηλωμένους ορθά ως προς τις επιφάνειές τους.

Η διάταξη αυτή προβλέπει, συγκεκριμένα, ότι κάθε πολίτης που έχει δηλωμένα στους δήμους λιγότερα τετραγωνικά μέτρα από όσα έχει δηλωμένα στην εφορία, για ένα ή περισσότερα ακίνητά του, μπορεί να υποβάλει μέχρι τις 30-9-2020 -σε ηλεκτρονική πλατφόρμα που λειτουργεί στην ιστοσελίδα της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ)- διορθωτικές δηλώσεις σε κάθε δήμο στον οποίο έχει τέτοια ακίνητα, για να «αποκαλύψει» τα αδήλωτα («ξεχασμένα») τετραγωνικά μέτρα των επιφανειών τους. Η οικειοθελής αποκάλυψη των πραγματικών επιφανειών όλων των ακινήτων μπορεί να γίνει χωρίς επιβάρυνση του ιδιοκτήτη με πρόστιμα και αναδρομικές χρεώσεις δημοτικών φόρων και δημοτικών τελών για την πενταετία 2015-2019.

Επιπλέον, σύμφωνα με την ίδια ευνοϊκή ρύθμιση, όποιος πολίτης δεν έχει καν δηλώσει ένα ή περισσότερα ακίνητά του στον οικείο δήμο, ακόμη και αυθαίρετα -τακτοποιημένα ή μη- κτίσματα, μπορεί και αυτός να υποβάλει δήλωση μέσω της οποίας θα αποκαλύψει τις επιφάνειες των αδήλωτων ακινήτων του. Και σε αυτήν την περίπτωση προβλέπεται απαλλαγή του δηλούντος ιδιοκτήτη από πρόστιμα και αναδρομικές χρεώσεις δημοτικών φόρων και δημοτικών τελών για την πενταετία 2015-2019.

Οι ιδιοκτήτες που υποβάλλουν τις δηλώσεις αυτές χρεώνονται μόνο με τα ποσά δημοτικών φόρων και τελών, τα οποία αναλογούν στα επιπλέον δηλούμενα τ.μ. και αφορούν σε χρονικές περιόδους από την 1η-1-2020 και μετά.

Εξαιρούνται όσοι δηλώνουν επιφάνειες των οποίων διεκόπη κατά το παρελθόν η ηλεκτροδότηση. Για τους ιδιοκτήτες αυτούς προβλέπεται:

α) Απαλλαγή από τους δημοτικούς φόρους και τα δημοτικά τέλη τόσο πριν από την 1η-1-2020 όσο και από την 1η-1-2020 και μέχρι την ημερομηνία επανηλεκτροδότησης.

β) Υποχρέωση πληρωμής Τέλους Ακίνητης Περιουσίας (ΤΑΠ) αναδρομικά και για όλο το διάστημα διακοπής της ηλεκτροδότησης.

Επιπλέον, όσοι δηλώνουν ουδέποτε ηλεκτροδοτούμενες επιφάνειες ακινήτων εξακολουθούν να απαλλάσσονται από δημοτικούς φόρους και δημοτικά τέλη, όχι όμως και από το ΤΑΠ, το οποίο οφείλουν να καταβάλουν για όλες τις χρονικές περιόδους από την 1η-1-2020 και μετά.

Με τους κωδικούς του TAXISnet

Η ηλεκτρονική πλατφόρμα για την υποβολή των δηλώσεων λειτουργεί στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://tetragonika.govapp.gr/. Κάθε ενδιαφερόμενος ιδιοκτήτης ακινήτου μπορεί -με τους κωδικούς που έχει για να αποκτά πρόσβαση στις υπηρεσίες του TAXISnet- να εισέρχεται στη συγκεκριμένη ηλεκτρονική πλατφόρμα και να δηλώνει υπεύθυνα στον οικείο δήμο, συμπληρωματικά ή και αρχικά, το πραγματικό σημερινό εμβαδόν κάθε ιδιοκτησίας του που ηλεκτροδοτείται ή και που δεν ηλεκτροδοτείται ή και δεν ηλεκτροδοτήθηκε ποτέ, τακτοποιημένο ή μη.

Συνεπώς, μπορεί να δηλώσει και τυχόν κλεισμένους ημιυπαίθριους χώρους που χρησιμοποιεί ως χώρους κύριας χρήσης και έχει ήδη δηλώσει στο Ε9. Το εμβαδόν που θα δηλωθεί στον δήμο θα πρέπει να συμπίπτει με το εμβαδόν που είναι δηλωμένο στο Ε9.

Λόγω της άμεσης διασύνδεσης της εφαρμογής για την υποβολή της δήλωσης με τις ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων του Ε9 και των δήμων, της άμεσης διασταύρωσης των στοιχείων τους και της προσωπικής ευθύνης του δηλούντος για την ακρίβεια των δηλούμενων στοιχείων, δεν απαιτείται η αυτοπρόσωπη προσέλευση σε καμιά υπηρεσία ούτε η συνυποβολή κάποιου δικαιολογητικού.

Κάθε δήλωση διόρθωσης επιφανειών, αμέσως μόλις υποβάλλεται, διαβιβάζεται από την ΑΑΔΕ στην Υπηρεσία Εσόδων του οικείου δήμου για επεξεργασία και υπολογισμό τυχόν οφειλόμενου ποσού ΤΑΠ, καθώς και των οφειλόμενων από 1-1-2020 δημοτικών φόρων και δημοτικών τελών. Για το αποτέλεσμα του υπολογισμού ενημερώνεται και ο ενδιαφερόμενος ιδιοκτήτης.

Από την έντυπη έκδοση