Ο «Ε.Τ.» της Κυριακής ζήτησε την επιστημονική άποψη του δικηγόρου Αθηνών Κωνσταντίνου Γώγου, μέλους της Επιτροπής Επεξεργασίας Κωδίκων της Ενωσης Ποινικολόγων και Μαχόμενων Δικηγόρων, ο οποίος έχει επιμεληθεί και την έκδοση των νέων Κωδίκων.
Καταγγελίες από δικαστικές ενώσεις για παραγραφές αδικημάτων, προειδοποιήσεις από τις αστυνομικές αρχές για αθρόες αποφυλακίσεις κακοποιών και διαμαρτυρίες δικηγόρων έχει φέρει η ψήφιση του νέου Ποινικού Κώδικα.

Τι θα γίνει, όμως, από αύριο, που αλλάζει ριζικά το ποινικό σύστημα της χώρας έπειτα από 70 χρόνια; Θα βγει έξω ο Επαμεινώνδας Κορκονέας; Θα κυκλοφορούν ελεύθεροι οι κλέφτες; Θα αποφυλακιστούν τα μέλη της «17Ν»; Ο «Ε.Τ.» της Κυριακής ζήτησε την επιστημονική άποψη του δικηγόρου Αθηνών Κωνσταντίνου Γώγου, μέλους της Επιτροπής Επεξεργασίας Κωδίκων της Ενωσης Ποινικολόγων και Μαχόμενων Δικηγόρων, ο οποίος έχει επιμεληθεί και την έκδοση των νέων Κωδίκων.

Δολοφονία Γρηγορόπουλου
Στις 29 Ιουλίου αναμένεται να εκδοθεί η απόφαση του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου σχετικά με τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου τον Δεκέμβριο του 2008 στο κέντρο της Αθήνας, από το όπλο του ειδικού φρουρού Επαμεινώνδα Κορκονέα. Ο τελευταίος βρίσκεται περίπου 11 χρόνια στη φυλακή, ενώ είχε καταδικαστεί σε πρώτο βαθμό σε ισόβια κάθειρξη. Μαζί του στο εδώλιο βρίσκεται και ο συνάδελφός και συνοδός του στην περιπολία εκείνη τη νύχτα Βασίλης Σαραλιώτης, που, αν και έχει καταδικαστεί σε 10 χρόνια κάθειρξης για συνέργεια στην ανθρωποκτονία, βρίσκεται εκτός φυλακής μέχρι την έκδοση απόφασης του Μικτού Ορκωτού Εφετείου.

Σημειώνεται ότι η εισαγγελική πρόταση ζητά απαλλαγή του Σαραλιώτη (σ.σ.: σε διαφορετική περίπτωση θα επιστρέψει στη φυλακή να εκτίσει ποινή) και μετατροπή της κατηγορίας για τον Κορκονέα από ανθρωποκτονία με πρόθεση σε ανθρωποκτονία με ενδεχόμενο δόλο, δηλαδή την «ελαφρύτερη» μορφή δόλου που προβλέπεται.

«Το άρθρο που αφορά στο αδίκημα της ανθρωποκτονίας έχει τροποποιηθεί ριζικά με αποτέλεσμα να επιβάλλεται πλέον διαζευκτική ποινή είτε ισόβιας κάθειρξης είτε προσωρινής κάθειρξης από δέκα έως δεκαπέντε έτη. Η διαζευκτική ποινή από τη φύση της δημιουργεί πολλά ερωτηματικά για το πώς πρακτικά θα εφαρμοσθεί. Μία πρώιμη θεωρητική ανάλυση θα ήταν η εφαρμογή της πρόσκαιρης κάθειρξης στην περίπτωση της ανθρωποκτονίας από ενδεχόμενο δόλο» εξηγεί στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο Κ. Γώγος, περιγράφοντας στη συνέχεια τι θα συνέβαινε με τον παλιό Κώδικα και τι ενδέχεται να συμβεί με τον καινούργιο.

«Στην επίδικη περίπτωση, η εισαγγελική πρόταση αφορούσε μετατροπή της κατηγορίας σε ανθρωποκτονία από ενδεχόμενο δόλο. Με τον παλαιό Κώδικα η συγκεκριμένη μετατροπή δεν επιδρούσε στο πλαίσιο ποινής, που παρέμενε ισόβια κάθειρξη. Με το νέο νομικό καθεστώς, ωστόσο, θα μπορούσε κάλλιστα να εφαρμοσθεί η επιεικέστερη διάταξη της πρόσκαιρης κάθειρξης και να «σπάσουν» τα ισόβια», αναφέρει, ενώ η ποινή θα μπορούσε να κατέβει χαμηλότερα με την αναγνώριση ενός ελαφρυντικού. Ωστόσο, εάν «σπάσουν» τα ισόβια και δοθεί μια χαμηλότερη ποινή, ο Επαμεινώνδας Κορκονέας θα έχει τη δυνατότητα να διεκδικήσει την αποφυλάκισή του υπό όρους, έχοντας, ήδη, εκτίσει μεγάλο μέρος της ποινής του.

Δολοφονία 6χρονης Στέλλας και Μάριου Παπαγεωργίου
Μόλις την περασμένη εβδομάδα ο 61χρονος πρώην αστυνομικός και πατέρας της 6χρονης Στέλλας, την οποία σκότωσε και στη συνέχεια πέταξε σε κάδο σκουπιδιών στην Αγία Βαρβάρα, σκηνοθετώντας στη συνέχεια ληστεία στο σπίτι της οικογένειας, καταδικάστηκε σε δεύτερο βαθμό σε ποινή 20 ετών και έξι μηνών, καθώς του αναγνωρίσθηκε το ελαφρυντικό του πρότερου έντιμου βίου.

«Αν η υπόθεση δικαζόταν μετά την 1η Ιουλίου, θα μπορούσε να επιβληθεί πολύ μικρότερη ποινή. Αν υποθέσουμε ότι η επιβαλλόμενη ποινή πλέον μπορεί να ξεκινήσει για το αδίκημα της ανθρωποκτονίας από τα δέκα έτη και με δεδομένη την αναγνώριση ελαφρυντικού, η επιβαλλόμενη ποινή (σε επίπεδο κατώτατου πλαισίου ποινής) θα μπορούσε να είναι τα πέντε έτη», εξηγεί ο δικηγόρος. Μάλιστα, στις αντιδράσεις που προκάλεσε η χορήγηση ελαφρυντικού στον κατηγορούμενο, η απάντηση βρίσκεται στην αλλαγή του Κώδικα, καθώς πλέον απαιτείται απλώς καθαρό ποινικό μητρώο και μάλιστα ακόμη και κάποιο πλημμέλημα μπορεί να μην επηρεάσει, ενώ μέχρι σήμερα η παροχή του συγκεκριμένου ελαφρυντικού απαιτούσε θετικές πράξεις κατά τη διάρκεια του βίου.

«Υπερπληθώρα αποφάσεων έχει εκδοθεί για το πότε μπορεί σε έναν κατηγορούμενο να χορηγηθεί το ελαφρυντικό του πρότερου έντιμου βίου. Ο Αρειος Πάγος άλλωστε είχε εκδώσει αντιφατικές αποφάσεις με αποτέλεσμα να απαιτείται παρέμβαση για την επίτευξη λύσης επί του θέματος. Ο νέος Κώδικας προσπαθεί να επιλύσει το νομικό ζήτημα, καθώς μέχρι τώρα απαιτείτο όχι μόνο λευκό ποινικό μητρώο, αλλά και θετικές πράξεις του κατηγορουμένου για να μπορέσει να του αναγνωρισθεί ο πρότερος έντιμος βίος. Ετσι οδηγούμασταν πολλές φορές στο παράδοξο 80χρονος κατηγορούμενος που δεν είχε καταδικασθεί ποτέ να μην μπορεί να λάβει το ευεργέτημα με την αιτιολογία π.χ. ότι δεν έκανε δωρεές στη ζωή του. Ωστόσο, και η παρούσα τροποποίηση μοιάζει προβληματική, καθώς επί της ουσίας αναγνωρίζει ότι πρότερο έντιμο βίο έχει και ο κατάδικος για πλημμέλημα. Και είναι εύλογο να αναρωτηθεί κανείς πώς ταιριάζει η γραμματική ερμηνεία του άρθρου ως προς την «εντιμότητα» όταν ο ίδιος ο νομοθέτης αναγνωρίζει ότι είναι κατάδικος. «Ολίγον» έντιμος δεν μπορεί να εφαρμοσθεί και θα δημιουργήσει αντιφατικές αποφάσεις στο μέλλον», εξηγεί ο κ. Γώγος, υπογραμμίζοντας πως με τον νέο Κώδικα θα μπορεί να ζητήσει το συγκεκριμένο ελαφρυντικό «ευπροσώπως» ο οποιοσδήποτε.

Αλλαγές θα υπάρξουν κατά συνέπεια σε όλες τις αντίστοιχες υποθέσεις, όπως για παράδειγμα ενδεχομένως στην περίπτωση της δολοφονίας του Μάριου Παπαγεωργίου, με την απόφαση του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου να αναμένεται στις 3 Ιουλίου. Ο φερόμενος ως «εγκέφαλος» της υπόθεσης έχει καταδικαστεί πρωτοδίκως σε ισόβια και 23 χρόνια κάθειρξη. Ωστόσο, πλέον σε περίπτωση πάντα καταδίκης, ο κατηγορούμενος μπορεί να διεκδικήσει ευκολότερα ελαφρυντικό, ενώ σχετικά με το αδίκημα της αρπαγής μειώνεται το μέγιστο όριο ποινής από είκοσι σε δεκαπέντε έτη με τον νέο Κώδικα.

Ο βιαστής της Δάφνης
Βαρύς έπεσε ο πέλεκυς της Δικαιοσύνης στον 53χρονο βιαστή της Δάφνης, ο οποίος με την αποτρόπαια δράση του είχε συγκλονίσει το Πανελλήνιο τον Μάιο του 2017, όταν αποκαλύφθηκε ότι είχε κακοποιήσει άγρια μια 23χρονη κοπέλα μέσα στο διαμέρισμά του. Το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων του επέβαλε πρόσφατα κάθειρξη 42 ετών χωρίς να του αναγνωρίσει κανένα ελαφρυντικό. Τι θα γίνει όμως στον δεύτερο βαθμό; «Πρόκειται για μία δικογραφία με πολλαπλά αδικήματα. Γενικά αναφερόμενοι στο βιασμό, η διατύπωση του άρθρου έχει αλλάξει με τους νέους Κώδικες και η μέγιστη επιβαλλόμενη ποινή έχει περιοριστεί στα 15 έτη, από 20 που ισχύει σήμερα», υπογραμμίζει ο δικηγόρος.

Αλκέτ Ριζάι
Ενδιαφέρουσα περίπτωση αποτελεί ο Αλκέτ Ριζάι, ο οποίος με εξαίρεση τις δύο ολιγόμηνες αποδράσεις του βρίσκεται επί 16 χρόνια στη φυλακή. «Η υφ’ όρων απόλυση αφορά το σύνολο των κρατουμένων. Θα πρέπει να αναφερθεί ότι υπάρχουν κάποιες ασφαλιστικές δικλίδες στη νέα διάταξη. Συγκεκριμένα, στο άρθρο 106 ΠΚ η μη ορθή διαγωγή του κρατουμένου τίθεται ως ανασταλτικός παράγοντας για την απόλυσή του από τις φυλακές», αναφέρει ο κ. Γώγος, καταλήγοντας ότι πρόκειται για ζητήματα ουσίας που κρίνονται ανά περίπτωση από τον αρμόδιο εισαγγελέα και το δικαστικό συμβούλιο. «Πάντως, με το σημερινό καθεστώς μικραίνουν τα όρια για την υφ’ όρων απόλυση. Συγκεκριμένα, εφόσον έχουν εκτιθεί τα δεκαέξι έτη από τη συνολική ποινή δίνεται η δυνατότητα για υφ’ όρων απόλυση με την κατ’ οίκον έκτιση της ποινής. Το τωρινό καθεστώς απαιτούσε την έκτιση 25 ετών», καταλήγει.

Στα μαλακά και οι μικροκακοποιοί
Ανησυχία έχει προκαλέσει και η αλλαγή στη διάταξη της κλοπής με την ουσιαστική κατάργηση της «διακεκριμένης κλοπής». Πριν από την αναθεώρηση του Ποινικού Κώδικα, η κλοπή διωκόταν σε βαθμό κακουργήματος, «εάν είχε τελεστεί από δύο ή περισσότερους δράστες, που είχαν ενωθεί για να διαπράττουν κλοπές ή ληστείες» και «εάν η πράξη τελέστηκε από πρόσωπο που διαπράττει κλοπές ή ληστείες κατ’ επάγγελμα ή κατά συνήθεια ή αν η συνολική αξία των αντικειμένων της κλοπής υπερβαίνει το ποσό των 120.000 ευρώ».

Με τον νέο Κώδικα καταργείται η διακεκριμένη περίπτωση, αφού μόνη προϋπόθεση για να θεωρηθεί κακούργημα η κλοπή είναι η αξία των κλοπιμαίων να υπερβαίνει τις 120.000 ευρώ. «Πρακτικά αυτό σημαίνει για παράδειγμα ότι οι πορτοφολάδες στο μετρό θα αντιμετωπίζουν πλημμεληματική ποινή, ενώ ακόμα χειρότερα μια κλοπή με λεία 110.000 ευρώ θα δικάζεται στο αυτόφωρο τριμελές!», περιγράφει ο δικηγόρος.

17 Νοέμβρη: «Τα έγκλειστα μέλη της μπορούν να αιτηθούν την κατ’ οίκον έκτιση της ποινής τους»
Εκτός από τις αλλαγές στο ειδικό μέρος του Κώδικα, ανατροπές έρχονται και στο γενικό μέρος, αφού οι νέες νομοθετικές ρυθμίσεις αλλάζουν άρδην το σύστημα της υφ’ όρων απόλυσης.

Οπως εξηγεί ο Κωνσταντίνος Γώγος: «Ειδικότερη περίπτωση είναι η ποινική αντιμετώπιση της εκτέλεσης της ποινής των πολυϊσοβιτών, όπως στην περίπτωση της «17 Νοέμβρη». Ο νέος Ποινικός Κώδικας δίνει τη δυνατότητα στα έγκλειστα μέλη της οργάνωσης μετά την 1η Ιουλίου να αιτηθούν την κατ’ οίκον έκτιση της ποινής τους».

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 110 Α του νέου Ποινικού Κώδικα, όποιος εκτίει περισσότερες ποινές ισόβιας κάθειρξης μετά το 16ο έτος της έκτισης της ποινής του απολύεται με τον όρο του κατ’ οίκον περιορισμού. Με δεδομένο, επομένως, πως τα μέλη της «17Ν» ξεκίνησαν την εκτέλεση της ποινής τους το 2003, εντός του τρέχοντος έτους θα μπορούν να ζητήσουν την έξοδό τους από τη φυλακή. Ωστόσο, όπως επισημαίνει, «είναι άξιον προσοχής το γεγονός ότι ουδεμία σημασία έχει η άσκηση ποινικής δίωξης για άλλο αδίκημα, αφού η κατ’ οίκον έκτιση δεν αποκλείεται γι’ αυτόν το λόγο, αλλά μόνον αν υπάρχει άλλη αμετάκλητη καταδίκη κατά το χρόνο εκτέλεσης της ποινής. Σενάριο το οποίο απασχόλησε την κοινή γνώμη μετά την πρόταση της Εισαγγελίας για την υπόθεση Κουφοντίνα. Σε κάθε περίπτωση στο νέο άρθρο 105Β (παράγραφος 6) ορίζεται ότι ακόμα και για όσους έχουν πολλαπλές ισόβιες καθείρξεις ο μέγιστος χρόνος παραμονής στη φυλακή είναι τα 25 έτη».

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής