Δεν είναι απλά ένα νόστιμο τυρί και σήμα κατατεθέν της Ελλάδας, είναι και ένας... "χαμός" από πρωτεΐνες! Ο λόγος για την αγαπημένη μας φέτα, την οποία ανέλυσαν ερευνητές του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών αποκρυπτογραφώντας, για πρώτη φορά σε μοριακό επίπεδο, το περιεχόμενο, την αξία και τις διατροφικές ιδιότητές της.
Οι ερευνητές του ΙΙΒΕΑΑ δρ Γεώργιος Τσάγκαρης και δρ Αθανάσιος Αναγνωστόπουλος, οι οποίοι έκαναν σχετική δημοσίευση σε διεθνές περιοδικό, ανέλυσαν με φασματογράφους μάζας υψηλής ευκρίνειας πληθώρα αντιπροσωπευτικών δειγμάτων από όλα τα μέρη της Ελλάδας που παράγουν φέτα “Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης” (ΠΟΠ), επιδιώκοντας την ταυτοποίηση όλων των πρωτεϊνών και πεπτιδίων που περιέχουν.

489 πρωτεΐνες!
Διαπιστώθηκε ότι η φέτα ΠΟΠ από όλες τις περιοχές της χώρας μας περιέχει συνολικά 489 διαφορετικές πρωτεΐνες, γεγονός που την καθιστά ένα από τα πλουσιότερα σε πρωτεΐνες είδη τυριού παγκοσμίως. Οι 489 αυτές πρωτεΐνες αποτελούν την «ταυτότητα» της ελληνικής φέτας και ανήκουν σε διάφορες ομάδες βιολειτουργικών πρωτεϊνών. Μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται πρωτεΐνες που σχετίζονται με τη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος, με αντιμικροβιακή δράση, καθώς και πρωτεΐνες που ελέγχουν το μικροβίωμα του εντέρου.

Ταυτοποιήθηκαν επίσης πολλές πρωτεΐνες που σχετίζονται με βιταμίνες, όπως τη D που ευθύνεται για την μεταφορά ασβεστίου στα οστά, τη βιταμίνη B12 υπεύθυνη για τη μεταφορά και την πρόσληψη σιδήρου, καθώς και άλλων λειτουργικών ιχνοστοιχείων. Στην ελληνική φέτα ΠΟΠ ανιχνεύθηκαν επίσης πρωτεΐνες που συνδέονται με τη λειτουργία του νευρικού συστήματος, τη λειτουργία των νεφρών, καθώς και πρωτεΐνες για τον μεταβολισμό της χοληστερίνης και τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.

Η τεχνολογία της τροφομετρίας
Η Ερευνητική Μονάδα Πρωτεομικής του ΙΙΒΕΑΑ ανέπτυξε πρόσφατα μια καινοτόμο μεθοδολογία, η οποία επιτρέπει για πρώτη φορά τον ακριβή ποιοτικό και ποσοτικό προσδιορισμό των συστατικών των υγρών ή στερεών τροφίμων και των συμπληρωμάτων διατροφής. Πρόκειται για την Τροφομετρία (trophometry, foodometry, nutriometry), η οποία εφαρμόζεται κατ’ αποκλειστικότητα στο ΙΙΒΕΑΑ και αφορά στο σύνολο των μεθόδων φασματομετρίας μάζας, που οδηγούν στην ταυτοποίηση του συνόλου των πρωτεϊνών, πεπτιδίων, μεταβολιτών, λιπιδίων και όλων των άλλων ομάδων μορίων ενός τροφίμου, τα οποία συνδυαζόμενα δημιουργούν το «τροφομετρικό αποτύπωμά» του. Αυτό είναι μοναδικό για κάθε τρόφιμο, όπως είναι και το γενετικό προφίλ DNA στους ανθρώπους.

Η συγκεκριμένη τεχνολογία και τεχνογνωσία της τροφομετρίας καθιστά την Ερευνητική Μονάδα Πρωτεομικής μοναδική στα Βαλκάνια και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη στην εφαρμογή της μοριακής ιχνηλασιμότητας.

Πέραν της απόδειξης της υψηλής διατροφικής αξίας της ελληνικής φέτας ΠΟΠ, με βάση τα ευρήματα της έρευνας αναπτύχθηκε μία νέα μέθοδος για την ιχνηλασιμότητα του χρησιμοποιούμενου γάλακτος, τον προσδιορισμό της ύπαρξης νοθείας σε αυτή, το διαχωρισμό της από παρεμφερή προϊόντα και, τελικά, την ταυτοποίηση της προέλευσης της φέτας ως αποκλειστικά ελληνικού προϊόντος ονομασίας προελεύσεως.

Η τροφομετρία μπορεί να εφαρμοσθεί περαιτέρω σε όλα τα είδη των τροφίμων, περιλαμβανομένων των υγρών, των στερεών, των τροφίμων ζωικής ή φυτικής προέλευσης, των γαλακτοκομικών προϊόντων, των συμπληρωμάτων διατροφής κ.λπ. προσδιορίζοντας με ακρίβεια τα Προϊόντα Ανωτέρας Ποιότητας (ΠΑΠ) που έχουν ευεργετικές δράσεις για την υγεία του ανθρώπου, τη γεωγραφική προέλευση κάθε τροφίμου (ελληνικό, ΠΟΠ, προϊόν γεωγραφικής ένδειξης-ΠΓΕ, εγγυημένο παραδοσιακό ιδιότυπο προϊόν-ΕΠΙΠ), καθώς και τα βιολειτουργικά τρόφιμα.

Η Ερευνητική Μονάδα Πρωτεομικής του ΙΙΒΕΑΑ έχει ήδη διενεργήσει πλήθος τροφομετρικών αναλύσεων για λογαριασμό της Περιφέρειας Ηπείρου και του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, αναδεικνύοντας τα ποιοτικά χαρακτηριστικά οικονομικά σημαντικών ζωικών οργανισμών της πανίδας του Αμβρακικού Κόλπου, καθώς και τροφίμων από το εξωτερικό (Ιταλία, Μεγάλη Βρετανία).