26 Ιουλίου, δειλινό. Οι ψαλμοί του παπα-Γιώργη έβγαιναν από το μικροσκοπικό εκκλησάκι του Αγίου Παντελεήμονα και απλώνονταν στον αέρα σα θυμιατό.

Περνούσαν πάνω από τα κεφάλια δεκάδων Καστελλορίζιων που κάθονταν στη δροσερή αυλή του ναού, ανάμεσα στα δένδρα και στις φραγκοσυκιές. Το μουρμουρητό του ιερέα αναμειγνυόταν με κουβέντες, παιδικά γέλια, πειράγματα, όλες οι γενιές παρούσες στην παραμονή της γιορτής του αγίου, ιατρού των ψυχών. Πιο πέρα, μια παρέα από στρατιώτες της Εθνοφρουράς είχαν βγάλει τους μπερέδες, οι λαιμοί, τα πρόσωπα και τα μπράτσα ήταν καμένα από τον ήλιο. Ηρθαν να προσκυνήσουν. Κρητικοί όλοι, από χωριά του Ηρακλείου.

Οι μεγάλες γυναίκες που έβλεπαν τους φαντάρους έκαναν αντανακλαστικά τον σταυρό τους. Μία πλησίασε και είπε τρυφερά: «Ευχαριστούμε, παιδιά μου, να ’στε καλά να μας προσέχετε», βάζοντας άρτους στα χέρια τους, το ταπεινό συμβολικό αντίδωρο της πατρίδας. Εξω από τον φράχτη επικρατούσε διονυσιακό πνεύμα, οι ψησταριές είχαν γεμίσει χοιρινά σουβλάκια, ενώ δεκάδες παγωμένες μπίρες έβγαιναν από ψυγεία φελιζόλ. Ακόμα και εμείς οι ξένοι καταλαβαίναμε πως υπήρχε διάχυτη ανακούφιση στην ατμόσφαιρα: μια ακόμα στρατιωτική κρίση φαινόταν να έχει τελειώσει. Κοντά στο εκκλησάκι είναι η αρχαία πρωτεύουσα του νησιού, το Παλαιόκαστρο. Από τα γκρεμισμένα τείχη του εποπτεύεις τα πάντα. Η Τουρκία είναι τόσο κοντά, έτσι να κάνεις την πιάνεις. Μικρές και μεγάλες βραχονησίδες φυτρώνουν στη μέση αυτού του στενού. Σε ήρεμους καιρούς, μόνο οι ψαράδες μπορούν να πουν με ακρίβεια πού είναι το σύνορο στην αρυτίδιαστη θάλασσα. Τώρα, τα σκάφη που περιπολούσαν ξεκαθάριζαν τα όρια. Ο ήλιος κόντευε να δύσει και μια κυρία δίπλα μου τηλεφωνούσε στα ξαδέλφια της, Καστελλοριζιούς της Αυστραλίας, να τους δείξει με το κινητό την ειδυλλιακή εικόνα: «Κρίμα να ’στε αποκλεισμένοι! Αντε μωρέ, να μπορούσατε να ’ρθείτε να δείτε ομορφιά!».

Η θέση του νησιού

Δίκιο είχε. Το Καστελλόριζο είναι από τα πιο γοητευτικά μέρη της Ελλάδας. Οταν πρωτοαντικρίζει κανείς τον οικισμό του από τη στεριά ή το νερό, ξαφνιάζεται. Ενα τέλεια γεωμετρημένο λιμάνι σε σχήμα Π, μια σειρά από χρωματιστά κουκλίστικα σπιτάκια, λιλιπούτεια τελειότητα.

Η καίρια θέση του νησιού καθόρισε τη μοίρα του. Το διεκδίκησαν όλοι οι κατακτητές της περιοχής, αλλά ποτέ δεν έχασε την ελληνική ψυχή του. Με 250 μόνιμους κατοίκους και συνεχώς παρούσα στρατιωτική δύναμη, αποτελεί μια μικρή νησιωτική κοινότητα με τεράστιο γεωστρατηγικό όφελος για τη χώρα μας. Χάρη στην ύπαρξή του, η ελληνική υφαλοκρηπίδα –συνεπακόλουθα και η αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ)– συναντάει εκείνη της Κύπρου περιορίζοντας πολύ την Τουρκία, η οποία προσπαθεί να αμφισβητήσει τις διατάξεις του διεθνούς δικαίου.

«Στο δελτίο καιρού δεν χωράμε στον χάρτη, αλλά όταν υπάρχει ένταση…»

Ο κόσμος πανικοβλήθηκε, οι επισκέπτες γύρισαν στα δωμάτια και άρχισαν να οργανώνουν όπως όπως τη φυγή τους από το Καστελλόριζο. Κάποιοι που ήδη ήταν εν πλω με το καράβι της γραμμής από τη Ρόδο και έρχονταν για διακοπές «διασταυρώθηκαν» με πολεμικά του τουρκικού στόλου. «Την ίδια ώρα ακύρωσαν αρκετοί μελλοντικοί πελάτες μου, παρέες ολόκληρες που είχαν κλείσει πολλά δωμάτια» λέει ο κ. Καραβέλατζης. «Είχαν ανοίξει την τηλεόραση και έβλεπαν ειδήσεις. Με το επόμενο ακτοπλοϊκό δρομολόγιο έφυγαν μαζικά 120 άτομα και πολλοί άλλοι δεν ήρθαν τις επόμενες μέρες» μου λέει απογοητευμένος σ’ ένα καφέ με φόντο το λιμάνι του Καστελλόριζου.

Η δυσφορία των μόνιμων κατοίκων επικεντρώθηκε στους δημοσιογράφους. Ενώ μετά τις αερομαχίες κυριάρχησε μια εύθραυστη ηρεμία με δείγματα αποκλιμάκωσης, κάποια τηλεοπτικά δίκτυα συντηρούσαν την αίσθηση της επικείμενης εμπλοκής με τους Τούρκους. «Το κακό είχε ξεκινήσει πιο πριν. Το στραβό κλίμα για το νησί μας το είχαν προετοιμάσει κάποια ΜΜΕ προτού εμφανιστούν τα τουρκικά αεροπλάνα εκείνη την Τρίτη» συνέχισε ο ξενοδόχος. «Καλλιεργείτο ο φόβος πως κάτι κακό θα γίνει. Μετά το επεισόδιο ήρθανε πολλά τηλεοπτικά συνεργεία. Κάποιοι από τους συναδέλφους σας έλεγαν –ανερυθρίαστα στις ζωντανές συνδέσεις εδώ μπροστά μας– πως συνεχίζονται τάχα οι άγριες αναχαιτίσεις ενώ δεν πετούσε ούτε πουλί στον ουρανό. Είναι δίκαιο; Πατριωτικό;».

H σύζυγος του κ. Καραβέλατζη, Ειρήνη Χούλη, αντιπρόεδρος του Δ.Σ. του Δήμου Μεγίστης έστειλε μάλιστα και ανοιχτή επιστολή να διαμαρτυρηθεί για τη στάση των ΜΜΕ «που πάνε να βγάλουνε είδηση με το ζόρι» ρωτώντας τους δημοσιογράφους «πού ήταν σε προηγούμενες παραβιάσεις, όταν το νησί είχε πρόβλημα ακτοπλοϊκής σύνδεσης, όταν υπήρχε ανάγκη για φάρμακα και είδη πρώτης ανάγκης, όταν δεν υπήρχαν καθηγητές και δάσκαλοι με αποτέλεσμα τα παιδιά να κινδυνεύουν να χάσουν τη χρονιά». Η αλήθεια είναι πως όλα αυτά έχουν κατά καιρούς ταλανίσει την ακριτική κοινότητα, η οποία φαίνεται να γίνεται «ορατή» μόνον όταν υπάρχουν ζητήματα με τους Τούρκους.

Ενας ντόπιος που ήθελε να κρατήσει την ανωνυμία του συνόψισε την κατάσταση μέσα σε λίγες γραμμές. Επινε αργά τον βαρύ γλυκό και κοίταζε το Κας στον ορίζοντα. «Ακου να δεις τι συμβαίνει με το Καστελλόριζο» μου είπε. «Οταν δείχνουν στην τηλεόραση τη μετεωρολογική πρόβλεψη το νησί δεν υπάρχει στον χάρτη της Ελλάδος. Δεν χωράμε στην οθόνη. Σιγά το πράγμα, θα πει κανείς. Μόλις γίνουν επεισόδια με τους Τούρκους, εμφανιζόμαστε ως εκ του θαύματος στους χάρτες των δελτίων ειδήσεων, αυτή τη φορά, με υφαλοκρηπίδες και ΑΟΖ. Τι θέλω να πω; Ας μας θυμούνται οι Ελληνες και άλλες ημέρες του χρόνου, να ξέρουν πως είμαστε και εμείς εδώ σε μια γωνίτσα. Ναι, ζούμε μακριά σε μια κουκκίδα, αλλά κρατάμε Θερμοπύλες. Είναι κρίμα να μας αναφέρουν μόνον όποτε προκύπτουν θέματα με τους γείτονες, γιατί εδώ η ζωή είναι δύσκολη και τον χειμώνα έχουμε πολλά προβλήματα. Ειδικά φέτος που δεν θα υπάρχουν τα έσοδα του τουρισμού».

Η τέλεια καταιγίδα

Σε μια κανονική χρονιά, τα χρήματα που θα έβγαιναν από τη σεζόν θα αρκούσαν στους νησιώτες. Πέραν του τουρισμού και της μικρής τόνωσης της κατανάλωσης που κάνει το στρατιωτικό προσωπικό όλο το έτος, το νησί δεν έχει καλλιέργειες, κτηνοτροφία κ.ά. Το μόνο που έχει φέρει ώς σήμερα σημαντικούς πόρους είναι οι πωλήσεις κάποιων παραδοσιακών σπιτιών, κυρίως σε εύπορους Ιταλούς που περνάνε όλο το καλοκαίρι στο Καστελλόριζο. Φέτος βέβαια έγινε η τέλεια καταιγίδα: αποκλείστηκαν στην Αυστραλία οι ομογενείς Καστελλοριζιοί, η πανδημία απαγόρευσε την έλευση Τούρκων που έρχονται με τα ημερόπλοια και καθυστέρησε την υποδοχή άλλων εθνικοτήτων, ενώ τα ελληνοτουρκικά έδιωξαν όσους Ελληνες πρόλαβαν να έρθουν.

«Η κατάσταση με την Τουρκία μας φέρνει σε δύσκολη θέση, δημιουργεί συνέχεια μια ανησυχία. Να τώρα τελείωσε η φασαρία, αλλά ο κόσμος φοβάται να έρθει ενώ το νησί μας είναι πραγματικά ασφαλέστατο» τόνιζε αντιδήμαρχος Στράτος Αμύγδαλος σε μια συζήτηση που είχαμε μαζί του. «Μακάρι να βρισκόταν κάποτε μια λύση διότι είναι πολύ ψυχοφθόρο να ζούμε έτσι» είπε και αμέσως συμπλήρωσε: «Εχουμε άριστες σχέσεις με τους κατοίκους του Κας. Εχουμε αδελφοποιηθεί, η παράδοση των εμπορικών δεσμών είναι μακραίωνη. Ομως παρά τη φιλία υπάρχει και κάτι που λέγεται πατρίδα. Μέσα μας μπορούμε να κάνουμε αυτόν τον διαχωρισμό. Οσο για τη φετινή χρονιά, η πολιτεία πρέπει να μας στηρίξει γιατί θα χρειαστούμε βοήθεια. Είμαστε σκληραγωγημένοι αλλά πάντα λείπουν ορισμένα πράγματα. Τώρα λ.χ. έχουμε γιατρούς κάποιων ειδικοτήτων αλλά μας λείπει ένας γενικός γιατρός. Χρειαζόμαστε υποδομές και επενδύσεις για να πάει μπροστά το νησί».

«Ενα τρομερό “μπαμ” στον ουρανό!»

Το προκεχωρημένο «φυλάκιο» του Καστελλόριζου βρέθηκε στο επίκεντρο πριν από δύο εβδομάδες. «Εκείνη την Τρίτη είχαμε συνεχείς πτήσεις για 2-3 ώρες πάνω από το νησί. Τα πολεμικά πετούσαν ψηλά. Ενίοτε διακρίναμε κάποιο από αυτά, αλλά κυρίως ακούγαμε τους κινητήρες τους. Δεν ήταν, βέβαια, η πρώτη φορά που τα βλέπουμε. Εξοικειωμένοι είμαστε, αν και οι αναχαιτίσεις δεν έχουν συνήθως τόσο μεγάλη διάρκεια», μου έλεγε ο Νεκτάριος Καραβέλατζης, ιδιοκτήτης του ξενώνα «Καρνάγιο». «Ξαφνικά ακούστηκε ένα τρομερό “μπαμ” στον ουρανό. Σαν έκρηξη που έκανε τα τζάμια να τρίξουν. Φοβηθήκαμε πως έπεσε κάποιο αεροπλάνο. Τελικά, όπως μας είπαν αργότερα, ένας πιλότος είχε σπάσει το φράγμα του ήχου. Επειτα από αυτό, όλα σταμάτησαν απότομα. Ο ορίζοντας καθάρισε. Εμένα όμως, που είμαι ξενοδόχος, αυτός ο κρότος τού ενός δευτερολέπτου μού κόστισε πολλά λεφτά σε ακυρώσεις δωματίων. Βλέπετε, εμείς είμαστε μαθημένοι στις αερομαχίες, αλλά Ελληνες από άλλα μέρη της χώρας μας δεν είναι».

«Να έρθουν εδώ φέτος οι Ελληνες, να μας στηρίξουν»

Ρώτησα γνωστούς και φίλους πού θα φάμε καλά. Με έστειλαν στην οικογενειακή ταβέρνα «Πλατάνια», η οποία έχει γίνει γνωστή από τα γυρίσματα της ταινίας Mediterraneo με τη Βάνα Μπάρμπα. Πίσω από το ταμείο κρέμονται οι αναμνηστικές φωτογραφίες με τους ηθοποιούς.

Η πλατεία όπου βρίσκεται το μαγαζί είναι η «παλιά Ελλάδα» στην πιο αρχετυπική μορφή της: μια ωραία εκκλησία, ένα αρχοντικό σχολείο χτισμένο με τα χρήματα απόδημου ευεργέτη, τα σκιερά τραπέζια της ταβέρνας στη μέση.

Στο πιάτο μας τα ντολμαδάκια που είχαν καψαλιστεί όσο πρέπει στον πάτο της κατσαρόλας. Παγωμένη μπίρα και η φωνή της Μοσχολιού στα ηχεία παρέα με τα τζιτζίκια.

Με την ποδιά σφιγμένη στη μέση η ιδιοκτήτρια και μαγείρισσα κυρά Κατερίνα Μαγιάφη ξεσπάθωσε: «Καταντήσαμε να μην ανοίγουμε τηλεόραση. Κάποια κανάλια λένε ψέματα» τονίζει, «φοβίζουν τον κόσμο, ενώ δεν υπάρχει πρόβλημα».

https://s.kathimerini.gr/resources/toolip/img/2020/08/01/1r8a9653.jpg" alt="" style="box-sizing: border-box; border: 0px; height: auto; max-width: 100%; vertical-align: middle;">
Η κυρα-Κατερίνα Μαγιάφη, μαγείρισσα απ’ τις λίγες. (Φωτ. ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΛΙΑΣ)

«Είμαστε βράχοι»

Για εκείνην το Καστελλόριζο πρέπει να είναι ιερό προσκύνημα για κάθε Ελληνα. «Να έρθουν εδώ οι συμπατριώτες φέτος να μας στηρίξουν που είναι δύσκολη χρονιά και όχι να πάνε στη Μύκονο που δεν έχει ανάγκη. H παρουσία τους είναι απαραίτητη, όταν έρχονται νιώθουμε ασφάλεια. Ο τόπος μας αμφισβητείται από τους απέναντι μα εμείς θέλουμε να τον κρατήσουμε με νύχια και με δόντια. Ο,τι και να λένε οι δημοσιογράφοι στα κανάλια, τραγικές ειδήσεις, εμείς είμαστε βράχοι σε αυτόν τον βράχο, δεν φεύγουμε, δεν εγκαταλείπουμε».

Μου αφηγείται με περισσό καμάρι ένα περιστατικό από τον περασμένο Μάρτιο: «Ηταν η επέτειος της σύνδεσης των Δωδεκανήσων με την Ελλάδα και πέρασαν τα πολεμικά πάνω από το κεφάλι μας για το χαιρέτειο που λέμε εμείς. Μόλις άκουσα ήχο πετάχτηκα έξω. Πάντα έχω τη γαλανόλευκη να κυματίζει στο μπαλκόνι και άλλη μια σημαία εύκαιρη μέσα στο σπίτι».

«Σήκωσα το βλέμμα ψηλά και είδα πως τα πολεμικά είχαν και αυτά ζωγραφισμένη την ελληνική σημαία στην ουρά τους. “Οι δικοί μας είναι!” λέω, “Γρήγορα!” και αρπάω τη σημαία, την ανοίγω και την ανεμίζω στους πιλότους. Τα παλικάρια με είδανε γιατί πετάγανε χαμηλά. Τρελαθήκανε από χαρά. Στη δεύτερη βόλτα –γιατί πάντα τρεις κάνουμε– περάσανε πάνω μου και σπινιάρανε. Από κάτω έγινε χαμός, χειροκροτήματα η γειτονιά. Τι όμορφη στιγμή! Νιώθαμε όλοι υπερηφάνεια! Οταν έρχονται τα αεροπλάνα μας μας δίνουμε χαρά και δύναμη. Λέω, μας σκεφτήκανε και ήρθανε. Εχω και βίντεο στο Facebook. Ελα, Μαρία μου δείξε το στο κορίτσι», είπε στην κόρη της που μου έφερε το iPad εις επίρρωσιν.

Οι σχέσεις με τους απέναντι Τούρκους γείτονες στο Κας

Και με τους Τούρκους γείτονες στο Κας πώς είναι οι σχέσεις; «Εμείς με τους απέναντι δεν έχουμε μίση και κακία. Είμαστε και θα είμαστε φίλοι. Και μάλιστα τώρα με τα γεγονότα μας έπαιρναν τηλέφωνο και μας έλεγαν: “Μη φοβάστε. Είμαστε μαζί σας. Σας αγαπάμε, θα σας στηρίξουμε και εμείς από εδώ. Τι χρειάζεστε;”. Οι λαοί δεν έχουν να χωρίσουνε τίποτα» λέει η κυρά Κατερίνα Μαγιάφη. Μπήκα στον πειρασμό: «Μοιάζουμε με τους γείτονες;» τη ρώτησα. «Οχι. Αλλα έχουνε αυτοί, άλλα εμείς. Διαφέρει η θρησκεία» λέει η μαγείρισσα και παραγγέλνει να μας φέρουν ένα λαχταριστό κατσικάκι, τη σπεσιαλιτέ του νησιού. «Μόνο αν αγαπάς τη δουλειά βγαίνει νόστιμο το φαΐ. Εγώ ξυπνώ χαρούμενη κάθε μέρα που θα μπω στην κουζίνα» είπε και ξαναμπήκε φουριόζα μέσα να πιάσει τις κατσαρόλες πάλι.

Αιώνες τώρα το Καστελλόριζο έχει στενή σχέση με το Κας που απέχει μόλις δύο μίλια σε σχέση με τη Ρόδο που βρίσκεται σε απόσταση 72 μιλίων. Μέχρι και το ξέσπασμα της πανδημίας, το ταξίδι απέναντι για Ελληνες και Τούρκους ήταν πανεύκολη υπόθεση. Σε 20 λεπτά είχες αλλάξει ακτή. Οι τουρίστες πήγαιναν πέρα δώθε, οι θαλαμηγοί το ίδιο και πολλοί συμπατριώτες μας αγόραζαν φθηνότερα είδη πρώτης ανάγκης και λαχανικά. Ωστόσο μετά τον κορωνοϊό τα θαλάσσια σύνορα έκλεισαν και η επικοινωνία έχει σταματήσει με οικονομικό αλλά και ψυχικό κόστος και για τις δύο πλευρές. Παρότι το Καστελλόριζο διαθέτει εξοπλισμένο ιατρείο και προσωπικό που μπορεί να προσφέρει πρώτες βοήθειες, υπήρξαν φορές κατά το παρελθόν που σε βαρύτερα και πιο έκτακτα περιστατικά οι κάτοικοι προτίμησαν να πάνε στην Τουρκία από το να περιμένουν να γίνει η αεροδιακομιδή στη Ρόδο.

Ενας από τους Καστελλοριζιούς που κάνει συνέχεια το δρομολόγιο προς το Κας με τα τουριστικά σκάφη του είναι ο Γιώργος Καραγιάννης. Γέννημα-θρέμμα του νησιού γνωρίζει τα νερά σαν την παλάμη του. «Εχουμε πολύ καλές σχέσεις με τους γείτονες. Τα προβλήματα ξεκινούν από τους πολιτικούς όχι από τους απλούς ανθρώπους. Τις αερομαχίες και την ένταση τις έχουμε συνηθίσει εδώ και δεν φοβόμαστε. Μας δημιουργεί βέβαια ασφάλεια και η παρουσία του στρατού που μας κάνει πιο δυνατούς και έτοιμους αν συμβεί κάτι», μας λέει την ώρα που κάνουμε μια ωραία βόλτα γύρω από το νησί με προορισμό το περίφημο γαλάζιο σπήλαιο.

Το γαλάζιο σπήλαιο

Είναι ένας πέτρινος θόλος με μικροσκοπική είσοδο που μόλις χωρά τη βάρκα αν έχουν ξαπλώσει όλοι οι επιβάτες στον πάτο της. Μέσα στο βαθύ σκοτάδι, αναβλύζει ένα γαλάζιο φως, τόσο μαγικό που σε παρακινεί να βουτήξεις να το πιάσεις.

Με σκάφος πάει κανείς και στη μόνη οργανωμένη παραλία. Είναι στο νησάκι του Αη Γιώργη με ξαπλώστρες και μια μικρή ταβέρνα, που έγινε το hotspot των δημοσιογράφων όσο κράτησε η πρόσφατη ελληνοτουρκική κρίση. Ο λόγος είναι ότι ο ιδιοκτήτης, ο Τσίκος Μαγιάφης είναι παντρεμένος από το 2012 με μια Τουρκάλα από το Κας, τη Χουριγκιούλ. «Με τον γάμο μας έχουμε φέρει τους δύο λαούς πιο κοντά» λέει ο 35χρονος Ελληνας. Γνώρισε τη γυναίκα του σε μια διήμερη εκδρομή στην τουρκική ακτή. «Με το που τα φτιάξαμε πήγα να γνωρίσω τους δικούς της και εκείνη γνώρισε την οικογένειά μου. Αποφασίσαμε να μείνουμε μαζί εδώ στο Καστελλόριζο αλλά πηγαίνουμε πολύ συχνά απέναντι για να βλέπει ο γιος μας τους παππούδες του», έλεγε ο Τσίκος.

Με οικογένεια τουρκική που έχει μακρινή καταγωγή από το Καστελλόριζο η Χουριγκιούλ μας ρώτησε εναγωνίως αν ξέρουμε ως δημοσιογράφοι τι γίνεται με τον κορωνοϊό και πότε θα ανοίξουν τα σύνορα. Εχει να δει τους γονείς της από τον Μάρτιο. «Οι Τούρκοι αγαπούν πολύ το Καστελλόριζο ως ταξιδιωτικό προορισμό γιατί περνούν καλά, τρώνε ωραία και τους αρέσουν τα καθαρά νερά του», μας έλεγε η νεαρή γυναίκα. Δεν υπήρξε ελληνικό τηλεοπτικό συνεργείο που να μην την πλησίασε μέσα στην πρόσφατη κρίση για να δώσει συνέντευξη. Ο Τσίκος σχολίαζε με χιούμορ τη δημοτικότητα της συζύγου του: «Είναι μαθημένη. Μας έχει κάνει σαλόνι μέχρι και η “Χουριέτ” καθώς και άλλα ξένα μέσα. Η οικογένειά μου και η τοπική κοινωνία δεν είχανε πρόβλημα με τον γάμο μου. Ομως τελευταία διαβάζω κάποια τόσο επιθετικά και ανεγκέφαλα σχόλια εναντίον όλων των Τούρκων από Ελληνες και στεναχωριέμαι πολύ».

Η τέχνη να κοιτάς

Τελευταία στάση πριν φύγουμε από το νησί ήταν στο σαλόνι της Τερίνας Στουραΐτη-Mezzedimi. Η πρόξενος της Ελλάδος στο Τζιμπουτί είναι Καστελλοριζιά από τη γιαγιά της αλλά έχει περάσει σχεδόν όλη της τη ζωή σε διάφορες χώρες της Αφρικής, ενώ είναι παντρεμένη με Ιταλό. Τα ελληνικά της έχουν αυτήν την κυματιστή προφορά που τα κάνει όμορφα στο αυτί. Γιατί πρέπει να έρθει κάποιος στο νησί, τη ρώτησα: «Είναι το τελευταίο τόσο δα κομματάκι της Ελλάδας μέσα στην Ανατολή. Ομως υπάρχει και κάτι ακόμα. Οποιος επισκέπτεται το Καστελλόριζο παθαίνει μια αρρώστια, έτσι το λέω εγώ. Και η αρρώστια αυτή είναι να κάθεται και να κοιτά μαγνητισμένος τη θάλασσα χωρίς να βαριέται ποτέ. Σαν να βλέπει ταινία. Ακόμα και αν περνούν βδομάδες δεν θα θέλει να κάνει τίποτα άλλο εκτός από αυτό».

Η φράση της μου έφερε στο μυαλό μια εικόνα από τη Σαντορινιά γιαγιά μου, που παρακολουθούσε απολύτως προσηλωμένη το πέλαγος και τον ουρανό από το πρωί μέχρι το βράδυ. Συνειδητοποίησα ότι από εκείνη κληρονόμησα και γω τη μανία αυτή. Το καλό με το Καστελλόριζο είναι ότι σου ξαναμαθαίνει αυτήν την υπέροχη ελληνική συνήθεια: την τέχνη του να κοιτάς τη θάλασσα και να περνά μπροστά η ζωή σου σαν νερό.

Βίντεο: «Μας βάζουν στο χάρτη μόνο όταν υπάρχει κρίση»Πηγή: kathimerini.gr

ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΠΟΥΡΝΑΡΑ

Φωτ. ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΛΙΑΣ