Εντός Ελλάδας και σε επενδυτικά προϊόντα, βρίσκεται το μεγαλύτερο μέρος των καταθέσεων που «αποχώρησαν» από το τραπεζικό σύστημα τους τελευταίους δυόμισι μήνες εξαιτίας της αβεβαιότητας.

Οπως εκτιμούν οι τράπεζες, μόνο ένα μικρό τμήμα, περίπου το 20%, των κεφαλαίων που αποχώρησαν διοχετεύθηκε σε τράπεζες του εξωτερικού.

Οπως τονίζουν στελέχη τραπεζών, αν η κυβέρνηση πετύχει μια νέα συμφωνία με τους εταίρους την ερχόμενη Δευτέρα, η οποία θα επιβεβαιώσει την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας και θα τερματίσει την αβεβαιότητα, τότε το μεγαλύτερο μέρος από τα 20 δισ. ευρώ που έχουν αποχωρήσει από τις τράπεζες από το τέλος Νοεμβρίου μέχρι σήμερα, θα μπορούσε σχετικά γρήγορα να επιστρέψει.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις τραπεζών, περίπου το 50% από τις εκροές καταθέσεων, που αντιστοιχεί σε περίπου 10 δισ. ευρώ, έχει παραμείνει στη χώρα υπό τη μορφή ρευστών διαθεσίμων, και βρίσκεται σε θυρίδες, σεντούκια... στρώματα, κ.α. Πολλά νοικοκυριά, λόγω της ανησυχίας για την έκβαση των διαπραγματεύσεων και τον κίνδυνο ρήξης, επέλεξαν να διατηρήσουν εκτός τραπεζών ένα απόθεμα για καλό και για κακό. Τα «μεγαλύτερα πορτοφόλια» που δεν επιθυμούσαν να μεταφέρουν τις καταθέσεις τους στο εξωτερικό (υπό τον φόβο φορολογικών και άλλων ελέγχων) μετακίνησαν τις καταθέσεις τους σε θυρίδες. Επιπλέον, ένα ποσοστό 30% των εκροών (ή περίπου 6 δισ. ευρώ) διοχετεύθηκε σε επενδυτικά προϊόντα, κυρίως αμοιβαία κεφάλαια. Πρόκειται, επίσης, για πελάτες που υπό τον φόβο ενός ατυχήματος επέλεξαν να αγοράσουν αμοιβαία κεφάλαια, κυρίως ομολογιακά εξωτερικού, για λόγους ασφαλείας. Τέλος, το 20% των καταθέσεων που «αποχώρησαν», περίπου 4 δισ. ευρώ, διοχετεύθηκε σε τράπεζες του εξωτερικού. Πρόκειται κυρίως για κεφάλαια επιχειρήσεων. Οπως σημειώνουν στην «Κ» στελέχη τραπεζών, μέρος των εκροών αυτών έχει παραμείνει εντός των εγχώριων τραπεζικών ομίλων, δηλαδή έχουν μετακινηθεί στις θυγατρικές που διατηρούν στην Κύπρο, το Λονδίνο, το Λουξεμβούργο, τη Μάλτα, κ.α.

Η ραγδαία επιδείνωση των συνθηκών ρευστότητας το τελευταίο δίμηνο οφείλεται στην πολιτική αναταραχή, την αβεβαιότητα που προκάλεσαν οι πρόωρες εκλογές και τώρα στη δυστοκία της νέας κυβέρνησης να καταλήξει σε μια συμφωνία με τους εταίρους. Τον περασμένο Δεκέμβριο, εξαιτίας της ανησυχίας, οι καταθέσεις μειώθηκαν κατά 4 δισ. ευρώ, τον Ιανουάριο κατά περίπου 12 δισ. ευρώ, ενώ τον Φεβρουάριο, μέχρι τώρα, η μείωση των καταθέσεων εκτιμάται σε 3 δισ. ευρώ. Εκτός της μεγάλης αιμορραγίας των καταθέσεων, η ρευστότητα των τραπεζών περιορίζεται από δύο ακόμα πολύ σημαντικούς παράγοντες: τις εκδόσεις εντόκων γραμματίων και τη διακοπή συναλλαγών στη διατραπεζική αγορά. Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών, αν τις επόμενες ημέρες η κυβέρνηση συμφωνήσει με τους εταίρους ένα νέο πλαίσιο συνεργασίας τότε η ανησυχία θα εκτονωθεί και οι συνθήκες θα ομαλοποιηθούν γρήγορα. Αν συμβεί αυτό τότε το μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων που αποχώρησαν θα επιστρέψει γρήγορα στο τραπεζικό σύστημα. Ωστόσο σε περίπτωση που επέλθει ρήξη στις διαπραγματεύσεις μεταξύ κυβέρνησης - εταίρων, και η ΕΚΤ διακόψει έστω και προσωρινά την πρόσβαση των εγχώριων τραπεζών στους μηχανισμούς ρευστότητας του ευρωσυστήματος, οι επιπτώσεις θα είναι άμεσες και δραματικές για το τραπεζικό σύστημα και φυσικά για το σύνολο της οικονομίας.

Ουδέτερη για τις τράπεζες η Goldman Sachs

Τα βήματα προόδου που πραγματοποιήθηκαν στις συζητήσεις Ελλάδας - εταίρων την προηγούμενη Πέμπτη και η προοπτική επίτευξης συμφωνίας την ερχόμενη Δευτέρα 16 Φεβρουαρίου, προκάλεσαν ενθουσιασμό στο χρηματιστήριο. Ο Γενικός Δείκτης σημείωσε άλμα κατά 5,61%, ενώ ο δείκτης των τραπεζών κατέγραψε κέρδη 12,7%. Η μετοχή της Εθνικής Τράπεζας ενισχύθηκε κατά 16,10%, της Alpha Bank κατά 12,86%, της Τράπεζας Πειραιώς κατά 12,5% και της Eurobank κατά 8,3%. Σε έκθεσή του ο αμερικανικός οίκος Goldman Sachs σημειώνει ότι διατηρεί ουδέτερη στάση για τις μετοχές των ελληνικών τραπεζών, υπογραμμίζοντας ότι η μεταβλητότητα θα διατηρηθεί όσο διαρκούν οι διαπραγματεύσεις της Αθήνας με τους δανειστές. Εάν η Ελλάδα παραμείνει στην Ευρωζώνη, τονίζει ο οίκος, τότε οι μετοχές των τραπεζών θα έχουν σημαντικό περιθώριο ανόδου.

Kathimerini.gr

Σε κατάσταση μηχανικής υποστήριξης βρίσκονται οι εγχώριες τράπεζες, αντλώντας ρευστότητα από τον έκτακτο μηχανισμό ρευστότητας, τον γνωστό ELA, ενώ οι καταθέσεις υποχωρούν, εξαιτίας της αβεβαιότητας για την έκβαση της διαπραγμάτευσης της κυβέρνησης με τους εταίρους, στο χαμηλότερο επίπεδο από το ξέσπασμα της κρίσης.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις τραπεζικών στελεχών, οι καταθέσεις διαμορφώνονται σήμερα στα επίπεδα των 147 δισ. ευρώ, αισθητά χαμηλότερα από το επίπεδο των 150 δισ. ευρώ, σημείο όπου είχαν βρεθεί τον Ιούνιο του 2012, υπό την πίεση της διπλής εκλογικής αναμέτρησης και της αβεβαιότητας. Οι τράπεζες εκτιμούν ότι το δίμηνο Δεκεμβρίου-Ιανουαρίου οι καταθέσεις έχουν μειωθεί κατά περίπου 16 δισ. ευρώ ενώ η «χαμηλή πτήση» συνεχίζεται και στο ξεκίνημα του Φεβρουαρίου. Την προηγούμενη εβδομάδα η ΕΚΤ επιφύλαξε μία εξαιρετικά δυσάρεστη έκπληξη: ανακοίνωσε ότι από την Τετάρτη 11 Φεβρουαρίου τα ελληνικά ομόλογα δεν θα είναι, προσωρινά, αποδεκτά ως εγγυήσεις για την παροχή ρευστότητας. Η ΕΚΤ απαιτεί μια συμφωνία Ελλάδας - Ε.Ε. Με την απόφαση, περίπου 50 δισ. ευρώ (κρατικές εγγυήσεις, έντοκα γραμμάτια και ομόλογα) με βάση τα οποία έχει αντληθεί ρευστότητα, θα καταπέσουν στον ELA.

Στελέχη τραπεζών σημειώνουν στην «Κ» ότι η απόφαση της ΕΚΤ για τα ομόλογα δεν αλλάζει κάτι για την καθημερινότητα των καταθετών, ωστόσο, σημειώνουν, πλήττει την ψυχολογία και δημιουργεί ανησυχία πως οι εκροές καταθέσεων θα συνεχιστούν. Επιπλέον, το μεγαλύτερο μέρος του ποσού που αποκλείστηκε (οι κρατικές εγγυήσεις) ούτως ή άλλως θα μεταπηδούσε στον ELA, καθώς η ΕΚΤ έχει αποφασίσει εδώ και πολλούς μήνες να σταματήσει να κάνει δεκτές τις κρατικές εγγυήσεις όλων των κρατών-μελών. Σύμφωνα με εκτιμήσεις τραπεζών, η ΕΚΤ αποφάσισε να σκληρύνει τη στάση για να επιταχύνει τις πολιτικές διαπραγματεύσεις.

Εκτιμούν ότι η ΕΚΤ με την απόφαση αυτή ουσιαστικά διαμήνυσε στους πολιτικούς «βρείτε τα», διαφορετικά αναλαμβάνουν τον κίνδυνο των επακόλουθων. Οπως εκτιμούν το μήνυμα δεν είναι μόνο για την κυβέρνηση αλλά και τις άλλες χώρες. Σημειώνεται πως η ΕΚΤ έχει κατηγορηθεί για εμπλοκή στα πολιτικά παίγνια, κάτι όμως που δεν την έχει επηρεάσει ιδιαίτερα: η ΕΚΤ επιμένει να παρεμβαίνει δυναμικά, κάνοντας αυτό που θεωρεί σωστό για τη διατήρηση της συνοχής της Ευρωζώνης.

Μετά τον, προσωρινό, αποκλεισμό των ελληνικών ομολόγων, ο ELA αποτελεί τη μοναδική πηγή ρευστότητας για τις εγχώριες τράπεζες, εκτός από τα EFSF ομόλογα που διαθέτουν και τα οποία γίνονται κανονικά αποδεκτά από την ΕΚΤ. Σύμφωνα με τις τράπεζες, ο εξοβελισμός στον ELA δεν αποτελεί το τέλος του κόσμου και θυμίζουν ότι το 2012 οι εγχώριες τράπεζες είχαν τεθεί σε καραντίνα και το σύνολο της ρευστότητας που είχε αντληθεί από το ευρωσύστημα είχε χορηγηθεί μέσω του ELA (130 δισ. ευρώ-Ιούνιος 2012).

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι είναι κάτι περίπου φυσιολογικό. Ο ELA είναι αυτό ακριβώς που λέει το όνομά του: ένας έκτακτος μηχανισμός που χρησιμοποιείται σε μη κανονικές καταστάσεις. Αυτή η μη κανονικότητα πρέπει να τερματιστεί το συντομότερο δυνατό.

Στελέχη τραπεζών υπογραμμίζουν ότι το μεγάλο ζητούμενο είναι να εξαλειφθεί η αβεβαιότητα για το ενδεχόμενο εξόδου της χώρας μας από το ευρώ, ώστε η οικονομία και το τραπεζικό σύστημα να επιστρέψουν σε μια κατάσταση κανονικότητας. Η τρέχουσα αβεβαιότητα παρασύρει την οικονομία σε ένα πτωτικό σπιράλ: οι καταθέσεις μειώνονται, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αυξάνονται, οι χορηγήσεις νέων δανείων έχουν «παγώσει», οι επενδύσεις έχουν ανασταλεί και η οικονομία επιβραδύνει. Την προηγούμενη εβδομάδα, η Κομισιόν προχώρησε στην αναθεώρηση της εκτίμησής της για τον ρυθμό ανάπτυξης της εγχώριας οικονομίας στο 2,5% έναντι 2,9% εξαιτίας της αβεβαιότητας. Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών, το σημαντικότερο όλων είναι να υπάρξει το συντομότερο μια κατ’ αρχήν συμφωνία της κυβέρνησης με την Ε.Ε. σε ένα βασικό πλαίσιο το οποίο θα βάλει τέλος στην αβεβαιότητα, επιτρέποντας την οικονομία να ανακτήσει τον βηματισμό της.

kathimerini.gr