Συνέντευξη στον Κώστα Παπαγιάννη στην «Αυγή»
Νεκτάριος Σαντορινιός, υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής: Το μεταφορικό ισοδύναμο είναι η πρώτη πολιτική πρωτοβουλία με σκοπό την άμβλυνση των περιφερειακών και ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων * Υλοποιήσιμες αναπτυξιακές ευκαιρίες στα νησιά, έτσι ώστε να γίνει παρελθόν το στρεβλό μοντέλο ανάπτυξης *Θα συνεχίσουμε τον αγώνα για την υδατική αυτονομία των νησιών.
Τα όσα ακούστηκαν στο περιφερειακό αναπτυξιακό συνέδριο στη Ρόδο «έδωσαν την πεποίθηση στους νησιώτες πως η κυβέρνηση εργάζεται, κατά προτεραιότητα, για να γίνει παρελθόν το στρεβλό μοντέλο ανάπτυξης που στέρησε από τους τόπους αυτούς βασικές υποδομές και ισόρροπη κοινωνικο-οικονομική εξέλιξη», υπογραμμίζει στην «Αυγή» ο υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Νεκτάριος Σαντορινιός δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στο μεταφορικό ισοδύναμο, το οποίο χαρακτηρίζει ως την «πρώτη πολιτική πρωτοβουλία που εφαρμόζεται με σκοπό την άμβλυνση των περιφερειακών και ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων».
Παράλληλα, με αφορμή τα εγκαίνια της μονάδας αφαλάτωσης στο Καστελόριζο από τον πρωθυπουργό, ο Ν. Σαντορινιός τονίζει ότι «θα συνεχίσουμε τον αγώνα για την υδατική αυτονομία και άλλων νησιών», ενώ, όσον αφορά στην ένταση με την Τουρκία, υπογραμμίζει ότι «κανείς δεν θα είναι τόσο παράφρων ώστε να διακυβεύσει τη μακροοικονομική σταθερότητα της περιοχής».
* Ποια είναι η αποτίμηση του περιφερειακού αναπτυξιακού συνεδρίου στη Ρόδο; Τι παρεμβάσεις αναμένουμε ενόψει και του νέου Συνεδρίου στη Σύρο;
Τα περιφερειακά συνέδρια έχουν ως κοινά χαρακτηριστικά τη μεγάλη συμμετοχή φορέων και κόσμου. Έτσι και στη Ρόδο, στο 13ο περιφερειακό συνέδριο για την παραγωγική ανασυγκρότηση του Νοτίου Αιγαίου, το ενδιαφέρον των φορέων του τουρισμού, των αγροτικών και κτηνοτροφικών συνδέσμων, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των επιμελητηριακών φορέων ήταν θερμό.
Τα όσα ακούστηκαν τις δύο μέρες από τους αρμόδιους υπουργούς αλλά και η ομιλία του πρωθυπουργού, έδωσαν την πεποίθηση στους νησιώτες πως η κυβέρνηση εργάζεται, κατά προτεραιότητα, για τη νησιωτικότητα και στόχο έχει να δώσει υλοποιήσιμες αναπτυξιακές ευκαιρίες στα νησιά, έτσι ώστε να γίνει παρελθόν το στρεβλό μοντέλο ανάπτυξης που είχε οικοδομηθεί, τα προηγούμενα χρόνια και το οποίο στέρησε από τους τόπους αυτούς βασικές υποδομές και ισόρροπη κοινωνικο-οικονομική εξέλιξη.
Σειρά έχουν τα αναπτυξιακά συνέδρια του Βορείου Αιγαίου και των Κυκλάδων. Είναι γεγονότα πολύ σημαντικά, για τα οποία οι φορείς και οι νησιώτες προετοιμάζονται ήδη.
Οι τοπικές κοινωνίες κατανοούν ότι για πρώτη φορά, μια κυβέρνηση συνεργάζεται τόσο συντονισμένα με τις Περιφέρειες των νησιών και μετατοπίζει το κέντρο των εξελίξεων και των αποφάσεων στην έδρα τους, σε αντίθεση με τη πρακτική που μέχρι τώρα επικρατούσε, όταν τα νησιά ήταν αμέτοχα στις αποφάσεις που λαμβάνονταν γι’ αυτά, χωρίς αυτά.
* Πώς συνδέεται το μεταφορικό ισοδύναμο με τις συνολικές πολιτικές για τη νησιωτικότητα και τη θεσμική της στήριξη, όπως αναφέρθηκε σε αυτήν ο πρωθυπουργός;
Το μέτρο του μεταφορικού ισοδύναμου είναι μια βαθιά θεσμική τομή για τα νησιά καθώς είναι η πρώτη πολιτική πρωτοβουλία που εφαρμόζεται με σκοπό την άμβλυνση των περιφερειακών και ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων. Υλοποιείται ένα πάγιο και διαχρονικό αίτημα των νησιωτών που συνίστατο στην εναρμόνιση του υψηλού κόστους μετακίνησης, σε σχέση με αυτό της ηπειρωτικής Ελλάδας: ένας δηλαδή από τους βασικούς παράγοντες της νησιωτικότητας που λειτουργούσε αρνητικά στην ισόρροπη ανάπτυξη των νησιών. Με την εφαρμογή του μεταφορικού ισοδύναμου, από 1/7/2018, πιλοτικά και από 1/1/2019, σε όλη τη νησιωτική Ελλάδα, οι νησιώτες γίνονται ισότιμοι πολίτες και αποκτούν ίδιες ευκαιρίες πρόσβασης και μετακίνησης.
Στο πλαίσιο του μεταφορικού ισοδύναμου, θα επιδοτείται η διαφορά του κόστους μεταφοράς προϊόντων, από και προς τα νησιά, στοιχείο που για πρώτη φορά θεσπίζεται και στοχεύει στην ενίσχυση των πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων των νησιών, αντιμετωπίζοντας το ανταγωνιστικό τους μειονέκτημα.
Επιπλέον στοιχείο, που κάνει το μεταφορικό ισοδύναμο, καινοτόμο μέτρο, είναι ότι χρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων -50 εκατ. ευρώ για την πιλοτική φάση και τουλάχιστον 150 εκατ. ευρώ στην καθολική εφαρμογή- κάνοντάς το έτσι την πρώτη πολιτική κυβέρνησης που επιδοτεί επιχειρήσεις όχι από ευρωπαϊκά κονδύλια αλλά από εθνικούς πόρους.
Το νομοσχέδιο, που σύντομα έρχεται προς ψήφιση στη Βουλή, είναι προϊόν μελετών και συνεργασίας με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να λαμβάνει υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε νησιού, τον λεγόμενο δείκτη νησιωτικότητας (απόσταση από το διοικητικό κέντρο, απόσταση από ηπειρωτικούς λιμένες, πρόσβαση σε δομές υγείας και παιδείας κ.ά.), αλλά θέτει και κοινωνικά κριτήρια.
Δικαιούχοι επίσης, είναι οι αναπληρωτές/ωρομίσθιοι εκπαιδευτικοί και όχι μόνιμοι γιατροί που ενισχύουν τις δομές υγείας των νησιών μας. Κατά τη γνώμη μας, όλα τα παραπάνω στοιχεία το καθιστούν δίκαιο μέτρο, που δεν εφαρμόζεται οριζόντια αλλά απαντά στις πραγματικές ανάγκες των νησιωτών.
* Ο πρωθυπουργός εγκαινίασε μονάδες αφαλάτωσης στο Καστελόριζο. Τι άλλες ενέργειες έχουν γίνει και τι προγραμματίζεται σχετικά με την αυτονομία των νησιών σε νερό;
Το πρόβλημα των άνυδρων νησιών στο Αιγαίο είναι πραγματικό, έχει χρονίσει και λειτουργεί αντιαναπτυξιακά. Η δική μας κυβέρνηση από την πρώτη στιγμή δεσμεύτηκε να πράξει τα δέοντα ώστε να σταματήσει η μεταφορά νερού με υδροφόρα και οι κάτοικοι των νησιών να αποκτήσουν το αυτονόητο: επαρκές και καθαρό νερό, όλο τον χρόνο. Μέχρι στιγμής έχουν ολοκληρωθεί και λειτουργούν 7 νέες μονάδες αφαλάτωσης (σε Πάτμο, Λέρο, Αρκιούς, Αιγιάλη Αμοργού, Δονούσα, Καστελόριζο, Ψέριμο και Τέλενδο), ενώ έχουν δοθεί αναγκαίες χρηματοδοτήσεις για την επαύξηση δυναμικότητας μονάδων αφαλάτωσης σε Κουφονήσι, Θηρασιά και Δονούσα.
Η απαράδεκτη για τον 21ο αιώνα κατάσταση, να περνάει το νερό 40 κύματα για να φτάσει στα σπίτια των νησιωτών, κόστιζε 5 εκατ. ευρώ περίπου ετησίως. Με την εγκατάσταση μονάδων αφαλάτωσης καταφέραμε να εξοικονομήσουμε 2,9 εκατ. ευρώ τον χρόνο, τα οποία επαναεπενδύονται, μέσω της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, σε υποδομές των νησιών.
Παράλληλα, οι μονάδες αφαλάτωσης, με το τέλος των συμβάσεων, μετά από 5 χρόνια, θα περιέλθουν στους δήμους, ενώ η Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής για το διάστημα αυτό στηρίζει τα κόστη λειτουργίας τους. Με τον ίδιο ρυθμό και στην ίδια λογική θα συνεχίσουμε τον αγώνα για την υδατική αυτονομία και άλλων νησιών του Αιγαίου, ενώ με την διεύρυνση αρμοδιοτήτων της Γενικής Γραμματείας, θα μπορούμε να κάνουμε παρεμβάσεις σε νησιά του Ιονίου και του Σαρωνικού.
* Ποια είναι η κατεύθυνση των παρεμβάσεων στην ακτοπλοΐα; Πώς επιδιώκει η κυβέρνηση να πετύχει τον στόχο για γρήγορες, φθηνές και αξιόπιστες μεταφορές;
Προβλήματα στη συχνότητα και την ποιότητα των δρομολογίων για τα νησιά υπάρχουν. Δεν είναι στο χέρι μας να υλοποιήσουμε θαλάσσιες συγκοινωνίες που να ρυθμίζουν όλα τα προβλήματα μετακίνησης των νησιωτών, καθώς η ακτοπλοΐα ανήκει σε ιδιώτες. Μέσα σε αυτή την πραγματικότητα, το υπουργείο εξαντλεί όλες τις δυνατότητες που του δίνονται θεσμικά, ενώ επιπλέον έχουμε καταφέρει να εδραιώσουμε μια καλή σχέση συνεργασίας με τις ακτοπλοϊκές εταιρείες. Χωρίς να ισχυρίζομαι ότι έχουμε το μαγικό ραβδί, εντούτοις, από το 2015 και μετά, η κατάσταση έχει βελτιωθεί πάρα πολύ, γεγονός που πιστοποιούν και οι ίδιοι οι νησιώτες. Για πρώτη φορά απομακρυσμένα νησιά είδαν πλοία να πιάνουν το λιμάνι τους, όπως το πλοίο από Πειραιά για Ψαρά και Οινούσες, και αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό.
* Πώς σχολιάζετε την όξυνση των σχέσεων με την Τουρκία; Τι πρέπει να προσεχτεί; Πώς η ένταση αυτή επηρεάζει τη ζωή στα Δωδεκάνησα και τα άλλα νησιά των συνόρων;
Ξέρετε, οι κάτοικοι των νησιών του Αιγαίου, που συνορεύουν με την Τουρκία, έχουν καλές σχέσεις με τον λαό της γείτονος χώρας, τους συνδέουν η Ιστορία, κοινά βιώματα, εμπορικές και κοινωνικές συναναστροφές. Η γειτνίαση είναι η πραγματικότητά τους. Το γεγονός ότι υπάρχει ένταση στο Αιγαίο τους δημιουργεί ανησυχία αλλά παράλληλα και φόβο για ανατροπή των καλών μηνυμάτων που έρχονται από τον τομέα του τουρισμού.
Για την Ελλάδα, οι αφίξεις υπολογίζονται να καταγράψουν επιπλέον αύξηση έως και πάνω από 20%, ανάλογη αύξηση αναμένεται και στην Τουρκία. Είμαι αισιόδοξος πως, ανεξάρτητα από την ένταση και την σε υψηλούς τόνους ρητορεία που θα προκαλέσει η Τουρκία, λόγω του προεκλογικού κλίματος, κανείς δε θα είναι τόσο παράφρων ώστε να διακυβεύσει τη μακροοικονομική σταθερότητα της περιοχής, κάτι που διαφαίνεται και από την πρόσφατη παρέμβαση της Ένωσης Τούρκων Βιομηχάνων.