Το νέο Μνημόνιο είναι γεγονός. Μετά από μια πολύωρη συνεδρίαση του Eurogroup και χωρίς να επιβεβαιωθούν όσοι μιλούσαν για γερμανικό μπλόκο και απαίτηση του Β. Σόιμπλε, να δοθεί νέο δάνειο - γέφυρα, οι υπουργοί Οικονομικών έδωσαν το πράσινο φως στην Ελλάδα. 

Η συμφωνία με τους δανειστές περιλαμβάνει μια σειρά από δεσμεύσεις και στόχους που είναι εξαιρετικά δύσκολα επιτεύξιμοι αλλά που δίνουν στην ελληνική κυβέρνηση τη δυνατότητα να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις που θα οδηγήσουν την οικονομία σε μια πιο σταθερή βάση. Σε κάθε περίπτωση αποφεύγεται η χρεοκοπία της χώρας ενώ δεν θα πληρώσουν οι καταθέτες με τις αποταμιεύσεις τους την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.

Στη συνεδρίαση του Eurogroup επαναβεβαιώθηκε η συμφωνία της 12ης Ιουλίου και, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, οι υπουργοί Οικονομικών είναι έτοιμοι να αναλάβουν δράσεις, όπως μεγαλύτερες προθεσμίες αποπληρωμών, με σκοπό να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Μ’ αυτό τον τρόπο θα συμμετάσχει και το ΔΝΤ στο πρόγραμμα, γεγονός που το Eurogroup θεωρεί απαραίτητο. Οι δράσεις που θα εξασφαλίσουν την βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους θα εξαρτηθούν από την εφαρμογή του προγράμματος και θα καθοριστούν μετά την πρώτη αξιολόγηση (Οκτώβριος 2015). 
Παραμένουν τα πρωτογενή πλεονάσματα, όπως αυτά συμφωνήθηκαν στην Αθήνα. Είναι -0,25% για το 2015, +0,5% για το 2016, +1,75% για το 2017 και +3,5% για το 2018.
Από τα 86 δισ. ευρώ του πακέτου στήριξης, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, σε αυτό το ποσό περιλαμβάνονται και (έως) 25 δισ. ευρώ για τις τράπεζες. 

Πλεόνασμα
Η Ελλάδα θα έχει ως στόχο ένα μεσοπρόθεσμο πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 3,5% του ΑΕΠ με ένα δημοσιονομικό μονοπάτι πρωτογενών πλεονασμάτων της τάξης του -0,25% για το 2015, 0,5% για το 2016, 1,75% για το 2017 και 3,5% για το 2018 το οποίο θα επιτευχθεί κυρίως μέσω παραμετρικών δημοσιονομικών μεταρρυθμίσεων που θα υποστηριχθούν από μέτρα για την φορολογία και την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Η Ελλάδα θα αναλάβει ένα φιλόδοξο σχέδιο μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος με στόχο τη διασφάλιση της βιωσιμότητάς, της αποτελεσματικότητας και της δικαιοσύνης.

Η Ελλάδα θα συγκεκριμενοποιήσει τις πολιτικές για να αποκαταστήσει τις δημοσιονομικές συνέπειες από την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για την ασφαλιστική μεταρρύθμιση του 2012 και να εφαρμόσει τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος ή αμοιβαία εναλλακτικά μέτρα έως τον Οκτώβριο του 2015. Η Ελλάδα έχει επίσης δεσμευθεί σε μεταρρυθμίσεις κλειδιά στην αγορά εργασίας προκειμένου να ανοίξει η οικονομία σε επενδύσεις και τον ανταγωνισμό καθώς και στον εκμοντερνισμό και την αποπολιτικοποίηση του δημόσιου τομέα. Η Ελλάδα έχει δεσμευθεί να λάβει αποφασιστικά μέτρα προκειμένου να διασφαλίσει τη σταθερότητα περιλαμβανομένης της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών όπως απαιτείται, καθώς και μέτρα για την ενίσχυση του πλαισίου αφερεγγυότητας και για την σημαντική βελτίωση της διακυβέρνησης των τραπεζών και του Ελληνικού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Μετά τα στρες τεστ που θα πραγματοποιηθούν πριν το τέλος του έτους το εργαλείο του bail in θα εφαρμοστεί για τους κύριους μετόχους ενώ αποκλείεται το bail in για τους καταθέτες.

Το Eurogroup τονίζει οι όροι που έχουν συμφωνηθεί θα πρέπει να εξειδικευτούν περαιτέρω όπως ζητήθηκε από το ΔΝΤ κατά προτεραιότητα κυρίως όσον αφορά το συνταξιοδοτικό και τη στρατηγική και τη διακυβέρνηση του οικονομικού τομέα σε συμφωνία με τους τρεις θεσμούς έγκαιρα για την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης στα πλαίσια του προγράμματος του ESM.
 

Τα κόκκινα δάνεια
Επίσης η Ελλάδα θα αναλάβει τα απαραίτητα μέτρα για να αντιμετωπίσει το θέμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Δεδομένου του μεγέθους του προβλήματος καλούμε τις αρχές να αναπτύξουν όλα τα απαραίτητα εργαλεία για το στόχο αυτό, περιλαμβανομένου του ανοίγματος της αγοράς των μη εξυπηρετούμενων δανείων και την διάθεσή τους με τις απαραίτητες δικλείδες ασφαλείας για την προστασία των ευάλωτων οφειλετών και την διερεύνηση της πιθανότητας δημιουργίας μιας bad bank.

Η εφαρμογή των όρων του Μνημονίου θα ελέγχεται από την Κομισιόν σε συνεργασία με την ΕΚΤ και το ΔΝΤ όπως προβλέπεται από το άρθρο 13(7) της συνθήκης για τον ESM.

To Eurogroup τονίζει ότι ένα σημαντικά πιο ισχυρό πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων αποτελεί θεμέλιο λίθο για το νέο πρόγραμμα του ESM. Το Eurogroup καλωσορίζει τη δέσμευση των Ελληνικών Αρχών για την υιοθέτηση νέας νομοθεσίας προκειμένου να διασφαλιστούν οι διαφανείς διαδικασίες ιδιωτικοποιήσεων και η επαρκής τιμολόγηση των περιουσιακών στοιχείων σύμφωνα με τις αρχές του ΟΟΣΑ. Για να διασφαλιστεί μια πιο φιλόδοξη διαδικασία ιδιωτικοποιήσεων θα δημιουργηθεί ένα ανεξάρτητο ταμείο στην Ελλάδα κάτω από την επίβλεψη των σχετικών Ευρωπαϊκών Θεσμών μέχρι το τέλος του 2015 και θα περιλαμβάνει την ιδιωτικοποίηση των ανεξαρτήτως αποτιμούμενων κρατικών περιουσιακών στοιχείων αποφεύγοντας τις fire sales. 

Το Ταμείο
Το Eurogroup περιμένει από την Ελληνική Κυβέρνηση να υιοθετήσει ένα σχέδιο για το ταμείο αυτό μέχρι το τέλος Οκτωβρίου 2015 ώστε να λειτουργήσει έως το τέλος του χρόνου. Το αντικείμενό του θα είναι γρήγορα να εντοπίζει, να μεταφέρει κατά τη διάρκεια του προγράμματος και να διαχειρίζεται πολύτιμα Ελληνικά περιουσιακά στοιχεία μέσω ιδιωτικοποιήσεων και άλλων εργαλείων, περιλαμβανομένων μειοψηφικών μετοχικών κεφαλαίων, και να αυξάνει την αξία τους σε επαγγελματική βάση. Αυτό θα περιλαμβάνει και τις μετοχές των Ελληνικών τραπεζών μετά την ανακεφαλαιοποίησή τους  ενισχύοντας έτσι και τη διακυβέρνηση των τραπεζών.

Αυτό θα πρέπει να διασφαλίσει ότι ο στόχος των 50 δισ. ευρώ μπορεί να πραγματοποιηθεί βάζοντας στην αγορά τα περιουσιακά στοιχεία, με τα 25 δισ. ευρώ να χρησιμοποιούνται για την αποπληρωμή της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και άλλων περιουσιακών στοιχείων και το 50% κάθε εναπομείναντος ευρώ (π.χ. το 50% των 25 δισ. ευρώ) θα χρησιμοποιηθεί για τη μείωση του χρέους και το 50% θα χρησιμοποιηθεί για επενδύσεις. Η νομοθεσία για τη σύσταση του ταμείου θα υιοθετηθεί σε συμφωνία με τους Ευρωπαϊκούς Θεσμούς.

Το Eurogroup εκτιμά ότι οι Ελληνικές αρχές έχουν κάνει επιπλέον και σημαντικά νομοθετικά βήματα τις τελευταίες ημέρες. Αυτό στηρίζει την σταδιακή διαδικασία της αποκατάστασης της εμπιστοσύνης, επιδεικνύοντας την πολιτική αποφασιστικότητα και την ιδιοκτησία του προγράμματος από τις αρχές. Αυτά τα βήματα περιλαμβάνουν κυρίως επιπρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα όσον αφορά τη φορολογία και τα έξοδα, τη νομοθεσία για τις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις καθώς και ένα εκτεταμένο πακέτο ενεργειών σχετικά με το δημοσιονομικό τομέα και την αγορά. Επιπρόσθετα σε συμμόρφωση με την δήλωση του Eurogroup της 16ης Ιουλίου, οι ελληνικές αρχές έλαβαν μέτρα για να προσαρμόσουν και να ολοκληρώσουν τη νομοθεσία που υιοθετήθηκε στις 15 Ιουλίου 2015. Οι αρχές έχουν επίσης καταργήσει μια σειρά από διατάξεις που είχαν φέρει πίσω τις προηγούμενες δεσμεύσεις του προγράμματος.

Το Eurogroup καλωσορίζει την θετική εκτίμησης της εφαρμογής αυτών των προαπαιτουμένων από τους Θεσμούς. Οι Ελληνικές αρχές έχουν επιβεβαιώσει την πρόθεσή τους να ολοκληρώσουν μέχρι τον Σεπτέμβριο τις επόμενες ενέργειες που έχουν τεθεί από τους θεσμούς, περιλαμβανομένων της υιοθετηθείσας νομοθεσίας περί αφερεγγυότητας των νοικοκυριών σε ευθυγράμμιση με την πρόταση των θεσμών.

Βάσει της εκτίμησης των θεσμών το πρόγραμμα του ESM θα καλύψει ένα ποσό έως 86 δισ. ευρώ. Αυτό περιλαμβάνει ένα ποσό έως 25 δισ. ευρώ για τον τραπεζικό τομέα προκειμένου να αντιμετωπιστούν πιθανά κόστη ανακεφαλαιοποίησης.

Η δόση

Με το σταγονόμετρο ως αποτέλεσμα κυρίως της ρευστής πολιτικής κατάστασης στην Ελλάδα, ενέκρινε το eurogroup την εκταμίευση δόσεων συνολικού ύψους 26 δισ. ευρώ, συνδέοντας ωστόσο μέρος αυτών των δόσεων και με την υλοποίηση νέων μέτρων.

Παράλληλα εμνμέσως πλην σαφώς η ευρωζώνη ξεκαθαρίζει ότι ο πρώτος έλεγχος επί του νέου προγράμματος θα πρέπει αν έχει ολοκληρωθεί έως τις αρχές Νοεμβρίου και σε κάθε περίπτωση πριν από τις 15 Νοεμβρίου.

Η Αθήνα ζητούσε 26 δισ. ευρώ να εκταμιευθούν μέχρι τις 19 Αυγούστου, με στόχο να έχει άμεσα στη διάθεσή της περί τα τρία δισ. ευρώ για να εξοφλήσει ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του δημοσίου προς τους προμηθευτές. Ωστόσο, στην παρούσα φάση θα λάβει 13 δισ. ευρώ, εκ των οποίων σχεδόν τα 12,5 δισ. ευρώ αφορούν στην αποπληρωμή χρέους προς το εξωτερικό και μόλις 500 εκατομμύρια για την εξυπηρέτηση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων προς το εσωτερικό. Επίσης, άμεσα θα εγκριθούν ακόμα 10 δισ. ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.

Ωστόσο τα υπόλοιπα 3 δισ. ευρώ η Ελλάδα θα τα λάβει το φθινόπωρο σε μια ή περισσότερες εκταμιεύσεις υπό την προϋπόθεση της εφαρμογής ορόσημων – κλειδιά (key milestones) τα οποία θα στηρίζονται στα μέτρα που επισημαίνονται στο μνημόνιο και τα οποία θα εξειδικευτούν από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και θα συμφωνηθούν σε επίπεδο EWG. Πρόκειται για κεφάλαια τα οποία η Αθήνα τα ζητούσε άμεσα ώστε να προχωρήσει σε αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του δημοσίου προς προμηθευτές του κράτους. Όμως η εκταμίευση αυτών των κεφαλαίων μεταφέρθηκε για το φθινόπωρο και με την εφαρμογή νέων μέτρων, καθώς η ευρωζώνη είναι σαφές ότι διαβλέπει πολιτικές εξελίξεις και δεν θέλει να αναλάβει από τώρα ένα ρίσκο διάθεσης περαιτέρω δανείων.

Σε ότι αφορά τα 13 δισ. που θα εκταμιευθούν έως τις 19 Αυγούστου τα 12,5 δισ. αφορούν:

-Την εξόφληση 3,2 δισ. ευρώ προς την ΕΚΤ στις 20 Αυγούστου.
-Την καταβολή περίπου 500 εκατ. ευρώ για τόκους στο προσεχές διάστημα.
-1,7 δισ. ευρώ για την αποπληρωμή των δόσεων του Σεπτεμβρίου προς το ΔΝΤ.
-7,16 δισ. ευρώ για την εξόφληση του δανείου – γέφυρας που έλαβε η Ελλάδα τον Ιούλιο. Το δάνειο αυτό θα πρέπει να αποπληρωθεί στις 17 Οκτωβρίου ωστόσο δεν αποκλείεται να εξοφληθεί άμεσα από την στιγμή που η Ελλάδα θα λάβει το συγκεκριμένο ποσό.

Σε ότι αφορά τα 10 δισ. ευρώ τα οποία θα εκταμιευθούν άμεσα, αφορούν στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και αποτελούν μιας μορφής προκαταβολή έως ότου ολοκληρωθεί η ανακεφαλαιοποίηση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Επίσης, το eurogroup αποφάσισε ότι η δεύτερη δόση για την ανακεφαλοποίηση και την αναδιάρθρωση των τραπεζών μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 15 δισ. ευρώ και μπορεί να ολοκληρωθεί μετά την ολοκλήρωση του πρώτου ελέγχου και σε κάθε περίπτωση πριν τις 15 Νοεμβρίου. Μέχρι τότε θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί τα stress tests των ελληνικών τραπεζών, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι τα ποσά για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών θα κατατεθούν σε ειδικό μηχανισμό του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας.

Ο αρχικός σχεδιασμός της κυβέρνησης προέβλεπε ότι η δόση των 26 δισ. θα δινόταν στο σύνολό της τώρα, ενώ ο ESM είχε σχεδιάσει το σπάσιμό της σε υποδόσεις έως το τέλος του έτους.

Σύμφωνα δε με πληροφορίες, τα κεφάλαια για την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων ύψους τριών δισ. ευρώ προβλέπονταν να εκταμιευθούν μέχρι τον Νοέμβριο, πρόθεση η οποία ήταν συνδεδεμένη με τις πιθανές πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα.

Πώς «διάβασε» το ΥΠΟΙΚ την συμφωνία

Μετά την επίτευξη της συμφωνίας του Eurogroup, το ΥΠΟΙΚ επεσήμανε τα εξής:

Στη συνεδρίαση του Eurogroup επαναβεβαιώθηκε η συμφωνία της 12ης Ιουλίου και οι υπουργοί Οικονομικών είναι έτοιμοι να αναλάβουν δράσεις, όπως μεγαλύτερες προθεσμίες αποπληρωμών, με σκοπό να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Μ’ αυτό τον τρόπο θα συμμετάσχει και το ΔΝΤ στο πρόγραμμα, γεγονός που το Eurogroup θεωρεί απαραίτητο. Οι δράσεις που θα εξασφαλίσουν την βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους θα εξαρτηθούν από την εφαρμογή του προγράμματος και θα καθοριστούν μετά την πρώτη αξιολόγηση [Οκτώβριος 2015].

Ακόμα, πηγές του υπουργείου οικονομικών τονίζουν ότι παραμένουν τα χαμηλά πρωτογενή πλεονάσματα, όπως αυτά συμφωνήθηκαν στην Αθήνα. Είναι -0,25% για το 2015, +0,5% για το 2016, +1,75% για το 2017 και +3,5% για το 2018.

Το Eurogroup αποφάσισε ότι το συνολικό ποσό του προγράμματος θα είναι έως 86 δισ. ευρώ. Σ’ αυτό το ποσό περιλαμβάνονται και [έως] 25 δισ. ευρώ για τις τράπεζες.

Η πρώτη δόση του προγράμματος θα είναι 26 δισ. ευρώ και θα δοθεί σε δύο υποδόσεις:

α. Η πρώτη υποδόση θα είναι 10 δισ. ευρώ και θα καταβληθεί άμεσα για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, ενώ,

β. Η δεύτερη υποδόση θα είναι 16 δισ. ευρώ και θα καταβληθεί στην Ελλάδα τμηματικά. Η πρώτη καταβολή των 13 δισ. ευρώ θα γίνει έως τις 20 Αυγούστου. Το υπόλοιπο ποσό [3 δισ. ευρώ] θα καταβληθεί σε μία ή περισσότερες δόσεις μέσα στο φθινόπωρο υπό την προϋπόθεση εφαρμογής προαπαιτούμενων μέτρων.

Η δεύτερη δόση για τις τράπεζες θα είναι έως 15 δισ. ευρώ, ανάλογα με τις ανάγκες που θα προκύψουν από τα stress test των τραπεζών. Το ποσό θα καταβληθεί μετά την πρώτη αξιολόγηση, αφού ολοκληρωθούν, δηλαδή, τα stress test και σε κάθε περίπτωση πριν τις 15 Νοεμβρίου.

Το Eurogroup απέκλεισε το bail in για τους καταθέτες, ανεξαρτήτως ποσού. Το Eurogroup δεν αποκλείει να υπάρξει συμμετοχή στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και από ομολογιούχους, απόφαση που θα παρθεί μετά την ολοκλήρωση των stress test των τραπεζών, περί τα μέσα Οκτωβρίου.

Το Eurogroup συμφωνεί με την δημιουργία ενός νέου ανεξάρτητου Ταμείου για την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας. Η εκτίμηση των περιουσιακών στοιχείων θα γίνεται με τρόπο που θα διασφαλίζει ότι το τίμημα ανταποκρίνεται στην πραγματική αξία των περιουσιακών στοιχείων. Ο νόμος θα πρέπει να έχει ψηφιστεί έως το τέλος Οκτωβρίου του 2015 προκειμένου το νέο Ταμείο να αρχίσει να λειτουργεί από τα τέλη του 2015. Πρόκειται για κρατικό επενδυτικό Ταμείο, με τελείως διαφορετική λειτουργία και λογική από το ΤΑΙΠΕΔ, στο οποίο θα περιέλθουν περιουσιακά στοιχεία του δημοσίου καθώς και οι μετοχές των ελληνικών τραπεζών μετά την ανακεφαλαιοποίησή τους. Στόχος του Ταμείου είναι έσοδα 50 δισ. ευρώ από τα οποία τα 25 δισ. ευρώ θα καλύψουν την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, ενώ τα υπόλοιπα 25 δισ. ευρώ θα χρησιμοποιηθούν κατά 50% για το χρέος [12,5 δις. ευρώ] και το υπόλοιπο 50% θα πάει στην ανάπτυξη [12,5 δισ. ευρώ]. Είναι εμφανής ο διαφορετικός στόχος του Ταμείου καθώς με το ΤΑΙΠΕΔ από τις αποκρατικοποιήσεις τα όποια έσοδα πήγαιναν εξολοκλήρου στην αποπληρωμή του χρέους.

Η ανακοίνωση του Eurogroup αναφέρει και τα βασικότερα μέτρα που περιλαμβάνονται στη συμφωνία που ψήφισε την Παρασκευή το πρωί η Βουλή. Συγκεκριμένα την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος με σκοπό την ενίσχυση της βιωσιμότητας και της αποτελεσματικότητάς του, την ενίσχυση των επενδύσεων, τον εκσυγχρονισμό του δημοσίου, τις μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και προϊόντων, την αντιμετώπιση των «κόκκινων δανείων», την πιθανότητα δημιουργίας «bad bank», ενώ πιθανόν θα υπάρξουν αλλαγές και στο «νόμο Κατσέλη» μετά από τεχνική επεξεργασία.

Καθημερινή

Η επίτευξη συμφωνίας Ελλάδας - δανειστών αποτυπώνεται σήμερα και στο ταμπλό του Χρηματιστηρίου.

Από την έναξρη της συνεδρίασης ο Γενικός Δείκτης κινείται ανοδικά και αυτή την ώρα (10:35) ενισχύεται σε ποσοστό 1,63%, στις 701,48 μονάδες, με τις τράπεζες να πρωταγωνιστούν (+11,90% η Attica Bank, +7,94% η Eurobank, +6,61% η Εθνική, +6,10% η Πειραιώς, +5,93% η Alpha Bank).

Αξίζει να σημειώσουμε, πάντως, ότι τη δυναμική ανόδου του ελληνικού Χρηματιστηρίου φαίνεται πως επηρεάζει και η κατά 2% υποτίμηση του κινεζικού νομίσματος, του γουάν, από την κυβέρνηση της χώρας.

Μια υποτίμηση η οποία επιδρά σαφώς στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια, που αυτή την ώρα κινούνται με όχι αμελητέες απώλειες (-0,80% ο DAX στη Γερμανία, -0,75% o CAC 40 στο Παρίσι, -0,67% ο FTSE 100 στο Λονδίνο).